Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Karolinq Frank dövləti — VII əsrin sonunda Merovinq dövlətinin bütün vilayətlərində de-fakto hakimiyət əlində idi. Əvvəllər onlar kralın saray idarəsinə başçılıq edən vəzifəli şəxslər (majordomus – evin böyüyü (məsələn Səlcuqlular dövlətində bunun analoqu Atabəy idi.) saray təsərrüfatını idarə edən) idilər. Hər cür gerçək hakimiyətdən uzaqlaşdırılan Merovinqlər sülaləsi kralları mayordomların iradəsindən asılı olaraq təyin olunur və taxtdan salınırdılar. Onlar müasirləri tərəfindən saymazyana, "" ləqəbi almışdılar. 687-ci il də frank əyyanları içərisində uzunsürən mübarizədən sonra Avstraziya majordomu Heristallı Gödək Pipin bütün Firəng dövlətinin majordomu oldu. Heristallı Pipinin nəsli olan majordomları birləşmiş Frank Dövlətinin hökmdarları olaraq yeni firəng sülaləsinin başlanğıcını qoydular. 751-ci ildən sonra Firəng dövlətinin kralları kimi idarə edən bu sülalə sonra Böyük Karlın adı ilə Karolinqlər sülaləsi adlanmağa başladı. Karolinqlərin hakimiyəti dövründə firəng cəmiyətində aqrara münasibətlərdə çevriliş baş verdi ki, bu da feodalizm quruluşunun, ümumi cəhətlərdə, formalaşmasının başa çatması ilə nəticələndi. 8 əsrdə Firəng dövlətində iki təbəqə yaranmışdı: birincisi Qalliya-Roma və qədim alman mənşəli iri torpaq sahibləri. Onların çox hissəsi öz torpaqlarına () şərtsiz sahib idilər. Buna görə də mərkəzi hakimiyətə qarşı çox vaxt əli silahlı qiyam edirdilər; ikincisi – bu və ya digər dərəcədə asılı olan kəndlilər. Onların torpaq mülkiyəti yox idi. Bu asılı adamların mühüm hissəsi Qalliya-Roma qulları, , köləlikdən qurtulmuşlar, qədim alman qulları və litlərinin nəsilləri idi. Bu kateqoriyalar arasında fərqlər getdikcə daha çox silinirdi. VIII–IX əsrin əvvəllərinin aqrar çevrilişi əsnasında, məhz bu aralıqtəbəqlərin silinib aradan qalxması hesabına feodalizm cəmiyətinin əsas sinifləri, o cümlədən asılı kəndlilər sinfi yarandı. Məhz bu içtima – iqtisadi dəyişikliklər Heristallı Pipinin varisi – majordom Toxmaq Karlın siyasətini müəyyən etdi. 715-ci ildən 741-ci ilədək hakimiyətdə olan Toxmaq Karl, daxili ixtişaşları yatırmaqdan başladı. Karl ona qarşı üsyana qalxmış feodallarını, sonra isə Akvitaniya və Provans hersoqlarını əzib Reynin o tayındakı itaətdən çıxmış qədim – saksonlara, frizlərə, allemanlara, bavarlara qarşı hucuma keçdi və onları yeidən bac verməyə məcbur etdi. Karl Martell 732-ci ildə yaxınlığında, həlledici vuruşmada, ərəbləri məğlub etdi; ərəblər VIII əsrin əvvəlində İspaniyanı işğal edib 720-ci ildə Cənubi Qalliyaya soxulmuş, Firəng dövləti üçün təhlükə yaratmışdılar. Firənglərin Puatye döyüşündəki qələbəsi, ərəblərin Avropada irəliləməsinin qarşısını aldı. Ərəblərin əlində, indi ancaq Cənubi Qalliyanın kiçik bir hissəsi – ilə Septimaniya qaldı.
Böyük Karl
Firəng dövlətinin ən qüdrətli çağı Gödək Pipinin oğlu, bir çox əfsanələr, rəvayətlər və mahnıların qəhrəmanı olmuş Böyük Karlın (768–814) hakimiyəti illərinə düşür. Onun İtaliya səfəri (774) kralı Deziderin taxtdan salınması, mülklərinin isə Firəng dövlətinə birləşdirilməsi ilə nəticələndi. Karl da hucum etdi. Lakin onun İspaniyaya birinci yürüşü (778) uğursuz oldu: franklar Saraqosadan geri dönməyə məcbur edildilər. Bu uğursuz səfər sonralar məşhur fransız Orta Əsr cəngavər eposu "Roland haqqında nəğmə" üçün süjet əsası oldu. Bundan sonra firənglərin müntəzəm surətdə İspaniyaya hucum etdilər. 801-ci ildə Barselona zəbt olundu və kimi Firəng dövlətinə qatıldı. Böyük Karlın zamanında uzun sürən müharibərlərdən (772–804) sonra Saksoniya işğal olundu. Bu müharibədə Karl son dərəcədə qəddarlıq göstərdi. Bavariyanın 788-ci ildə işğal edilməsi Karlı Avar xaqanlığı ilə üz-üzə qoydu.
İstinadlar
- Orta Əsrlər Tarixi "Maarif" Nəşriyatı Bakı-1988 səh. 108-110
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Karolinq Frank dovleti VII esrin sonunda Merovinq dovletinin butun vilayetlerinde de fakto hakimiyet elinde idi Evveller onlar kralin saray idaresine basciliq eden vezifeli sexsler majordomus evin boyuyu meselen Selcuqlular dovletinde bunun analoqu Atabey idi saray teserrufatini idare eden idiler Her cur gercek hakimiyetden uzaqlasdirilan Merovinqler sulalesi krallari mayordomlarin iradesinden asili olaraq teyin olunur ve taxtdan salinirdilar Onlar muasirleri terefinden saymazyana leqebi almisdilar 687 ci il de frank eyyanlari icerisinde uzunsuren mubarizeden sonra Avstraziya majordomu Heristalli Godek Pipin butun Fireng dovletinin majordomu oldu Heristalli Pipinin nesli olan majordomlari birlesmis Frank Dovletinin hokmdarlari olaraq yeni fireng sulalesinin baslangicini qoydular 751 ci ilden sonra Fireng dovletinin krallari kimi idare eden bu sulale sonra Boyuk Karlin adi ile Karolinqler sulalesi adlanmaga basladi Karolinqlerin hakimiyeti dovrunde fireng cemiyetinde aqrara munasibetlerde cevrilis bas verdi ki bu da feodalizm qurulusunun umumi cehetlerde formalasmasinin basa catmasi ile neticelendi 8 esrde Fireng dovletinde iki tebeqe yaranmisdi birincisi Qalliya Roma ve qedim alman menseli iri torpaq sahibleri Onlarin cox hissesi oz torpaqlarina sertsiz sahib idiler Buna gore de merkezi hakimiyete qarsi cox vaxt eli silahli qiyam edirdiler ikincisi bu ve ya diger derecede asili olan kendliler Onlarin torpaq mulkiyeti yox idi Bu asili adamlarin muhum hissesi Qalliya Roma qullari kolelikden qurtulmuslar qedim alman qullari ve litlerinin nesilleri idi Bu kateqoriyalar arasinda ferqler getdikce daha cox silinirdi VIII IX esrin evvellerinin aqrar cevrilisi esnasinda mehz bu araliqtebeqlerin silinib aradan qalxmasi hesabina feodalizm cemiyetinin esas sinifleri o cumleden asili kendliler sinfi yarandi Mehz bu ictima iqtisadi deyisiklikler Heristalli Pipinin varisi majordom Toxmaq Karlin siyasetini mueyyen etdi 715 ci ilden 741 ci iledek hakimiyetde olan Toxmaq Karl daxili ixtisaslari yatirmaqdan basladi Karl ona qarsi usyana qalxmis feodallarini sonra ise Akvitaniya ve Provans hersoqlarini ezib Reynin o tayindaki itaetden cixmis qedim saksonlara frizlere allemanlara bavarlara qarsi hucuma kecdi ve onlari yeiden bac vermeye mecbur etdi Karl Martell 732 ci ilde yaxinliginda helledici vurusmada erebleri meglub etdi erebler VIII esrin evvelinde Ispaniyani isgal edib 720 ci ilde Cenubi Qalliyaya soxulmus Fireng dovleti ucun tehluke yaratmisdilar Firenglerin Puatye doyusundeki qelebesi ereblerin Avropada irelilemesinin qarsisini aldi Ereblerin elinde indi ancaq Cenubi Qalliyanin kicik bir hissesi ile Septimaniya qaldi Fransa tarixiBu meqaleler olke seriyasindandirTarixe qederki FransaAntik FransaRoma Qalliyasi e e 220 481 Orta esrler FransasiSulaleler Merovinqler 481 751 Karolinqler 751 987 Kapetinqler 987 1328 1328 1589 Burbonlar 1589 1792 1814 1848 Inqilaba qederki FransaYuzillik muharibe 1337 1453 Jakeriya usyani 1358 Nant razilasmasiFransa mutleqiyyeti 1643 1789 Muasir FransaBoyuk Fransa inqilabi 1789 1799 Yakobinler 1793 1794 Konvent 1792 1795 Jirondistler Montanyarlar Ebukir deniz doyusu 1798 Ebukir doyusu 1799 Fransa DirektoriyasiBirinci Fransa Respublikasi 1792 1804 Birinci imperiya 1804 1814 Tilsit sulhu 1807 Burbon restavrasiyasi 1814 1830 Iyul monarxiyasi 1830 1848 Ikinci Fransa Respublikasi 1848 1852 Ikinci imperiya 1852 1870 Ucuncu Fransa Respublikasi 1870 1940 Paris Kommunasi 1871 Dreyfus isi 1894 1906 Visi rejimi 1940 1944 Fransa Respublikasinin Muveqqeti Hokumeti 1944 1946 Dorduncu Fransa Respublikasi 1946 1958 Besinci Fransa Respublikasi 1958 Fransa portali brBoyuk KarlEsas meqale Boyuk Karl Fireng dovletinin en qudretli cagi Godek Pipinin oglu bir cox efsaneler revayetler ve mahnilarin qehremani olmus Boyuk Karlin 768 814 hakimiyeti illerine dusur Onun Italiya seferi 774 krali Deziderin taxtdan salinmasi mulklerinin ise Fireng dovletine birlesdirilmesi ile neticelendi Karl da hucum etdi Lakin onun Ispaniyaya birinci yurusu 778 ugursuz oldu franklar Saraqosadan geri donmeye mecbur edildiler Bu ugursuz sefer sonralar meshur fransiz Orta Esr cengaver eposu Roland haqqinda negme ucun sujet esasi oldu Bundan sonra firenglerin muntezem suretde Ispaniyaya hucum etdiler 801 ci ilde Barselona zebt olundu ve kimi Fireng dovletine qatildi Boyuk Karlin zamaninda uzun suren muhariberlerden 772 804 sonra Saksoniya isgal olundu Bu muharibede Karl son derecede qeddarliq gosterdi Bavariyanin 788 ci ilde isgal edilmesi Karli Avar xaqanligi ile uz uze qoydu IstinadlarOrta Esrler Tarixi Maarif Nesriyati Baki 1988 seh 108 110