Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aleksandr Vissarionoviç Abaşeli (gürc. ალექსანდრე (ისააკ) ბესარიონის ძე აბაშელი;5 aprel 1812 – 29 sentyabr 1890, Tiflis) — gürcü şairi, romantiki, knyazı və general-mayoru.
| Vaxtanq Vaxtanqoviç Orbeliani | |
|---|---|
| gürc. ორბელიანი, ვახტანგ ვახტანგოვიჩი | |
 | |
| Doğum tarixi | 5 aprel 1812 |
| Vəfat tarixi | 29 sentyabr 1890 (78 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Milliyyəti | gürcü |
| Uşağı | |
| Anası | Təklə Baqrationi |
| İxtisası | hərbçi |
| Fəaliyyəti | şair |
| Əsərlərinin dili | gürcü, rus |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Nəsl şəcərəsi
Gürcüstanın qədim aristokrat nəslinin nümayəndəsi idi. O, Polkovnik knyaz Vaxtanq Dmitriyeviç Orbelianinin (1769–1.03.1812) və Kartli-Kaxeti çarlığının sonuncudan əvvəlki çarı olan II İraklinin qızı knyaginya Təklə Baqrationinin (Fekla) (1776–1846) oğlu idi.
Həyatı
Vaxtanq Orbeliani 1812-ci il aprelin 5-də anadan olub. Onun atası, polkovnik Vaxtanq Dimitriyeviç Orbeliani gələcək şairin anadan olmasına iki ay qalmış üsyankar Kaxetiya kəndliləri tərəfindən öldürülüb. Atanın xatirəsinə oğula Vaxtanq adı verildi. Vaxtanqın anası Təklə Orbeliani çar II İraklinin ən kiçik sevimli qızı idi.
Balaca Vaxtanq on üç yaşına qədər anasının himayəsi altında böyümüşdü. Anası ona oxumağı və yazmağı öyrətmişdi və Vaxtanqın dünyagörüşü onun təsiri altında formalaşmışdı. 1825-ci ildə oğlanı Tiflis "Zadəgan məktəbi"nə qoydular, üç ildən sonra isə Vaxtanq Sankt-Peterburqa göndərildi. Orada o, təhsilini Kadetlər Korpusunda davam etdirdi, amma Sankt-Peterburq iqlimi gənc üçün zərərli oldu və iki ildən sonra o, Gürcüstana qayıtdı.
1830–1832-ci illərdə Orbeliani ailəsini yanında yaşayır və özünütəhsillə məşğul olur. O, rus və fransız dillərini uğurla mənimsəyir. Bu illərdə o, rus və Qərbi Avropa ədəbiyyatının bir çox görkəmli nümayəndələrinin yaradıcılığı ilə hərtərəfli tanış olur. Onun oxuduğu şəxslər arasında Vilyam Şekspir, Aleksandr Puşkin, Yohann Volfqanq Göte, Fridrix Şiller, Viktor Hüqo vardı.
Sonralar Puşkinin təsiri gürcü şairinin yaradıcılığında öz əksini tapdı. Elə həmin illərdə V. Orbeliani o dövrün gürcü gəncləri ilə, xüsusən onun poetik yaradıcılığının ilhamvericisinə çevrilən Solomon Dodaşvili ilə yaxınlıq edir.
Vaxtanq Orbeliani 1832-ci ildə üstü açılan gürcü zadəganlarının Rusiya hakimiyyətinə qarşı çevriliş cəhdində iştirakçı olmuşdu. Sui-qəsdin əsas iştirakçılarından biri kimi o, ölüm cəzasına məhkum edildi, daha sonra bu hökm Gürcüstandan Kaluqaya sürgün ilə əvəz olundu. Dörd il sonra, 1837-ci ildə Vaxtanq Orbeliani cəzasını çəkdikdən sonra Gürcüstana qayıtdı. 1838-ci ildə hərbi xidmətə qəbul edildi. O, bir çox müharibələrdə və döyüş kampaniyalarında iştirak etməli oldu. Bir zamanlar Vaxtanq Kuban bölgəsinin hökmdarı idi.
1860-cı ildə ona general-mayor rütbəsi verildi. 1864-cü ildə isə o, Zaqafqaziya ordusuna göndərilir. Həmin il V. Orbeliani Kəndli İşləri üzrə Komissiyanın üzvü təyin edilmiş və müxtəlif vaxtlarda arbitraj hakim vəzifəsini tutmuşdur. V. Orbeliani 1890-cı il sentyabrın 29-da (köhnə üslubda) Tiflisdə vəfat etmişdir.
Yaradıcılığı
Vaxtanq Orbeliani 1857-ci ildən nəşr edilməyə başlanmışdı, lakin onun şeirlərinin çoxu 1879–1890-cı illərə aiddir. Gürcüstanla bağlı xatirələr onu — "küldən və xarabalıqdan yenidən doğulmasını, əfsanəvi Simurq quşu kimi gözləməyə vadar edir; inanır ki, "ataların əməlləri yer üzündən yox olmayacaq, indi yazıq xarabalıqlar bir daha dolğun həyatla alovlanacaq" ("Ümid" şeiri) yazmağa məcbur etmişdi.
O, vətənpərvərliyinin bütün şövqünü iki ən yaxşı əsərinə – "Ümid" və "Yetim"də canlandırıb. Sonuncu şeir XII əsr gürcü şairi Şota Rustavelinin həyatından əsas məqamların lirik rekreasiya təcrübəsidir. Burada onun şiddəti cazibə və zərif incəliklə əlaqələndirmək qabiliyyəti ən aydın şəkildə özünü göstərir. O, öz yaradıcılığında milli qəhrəmanların rəşadətlərini tərənnüm etmiş, vətənin əldən getmiş müstəqilliyinin kədərini ifadə etmişdir ("Əlvida", "Ümid", "Vətənin cavabı", "Herakli və onun dövrü" şeirləri və s.).
O, fars poeziyasının təqlidlərini Qərbi Avropa mənzum və gürcü poeziyasının ənənələrinə qarşı qoymuşdu. O, həm də Qafqaz təbiətinin əzəmətini məharətlə canlandırırdı; onun hər bir şeirində birdən-birə "sakit sehrli yuxu"nu əvəz edən dinc mənzərə, sonra fırtınalı və qorxulu hadisələr var.
Bəzən onun şeirlərində siyasətin, gündəkik həyatın qəzəbinin əks-sədası hiss olunur: eqoizmi pisləyir ("Biz niyə doğulmuşuq"), gənc gürcü ədəbiyyatının ("Çarina") meyllərinə toxunur. Orbelianinin şeirlərinin tam toplusu (gürcü dilində) 1894-cü ildə tərcümeyi-halıyla birlikdə İlya Çavçavadzenin redaktəsi ilə nəşr edilmişdir. Vaxtanq Orbelianinin tam əsərləri sonuncu dəfə 1928-ci ildə Tiflisdə "Gürcüstan kitabı" nəşriyyatında işıq üzü görüb.
Ailəsi
O, (1842-ci ildən) Yekaterina Vasiliyevna İlyinskaya (1828–1883) ilə ailəli olub. Bu evlilikdə onların iki övladı var idi:
- Oğlu — Hüquqşünas Nikolay Vaxtanqoviç Orbeliani (1845–1925) Nina Nikolayevna Tumanova (1852–1911) ilə evli olub (1871-ci ildən).
- Qızı — Məryəm Vaxtanqovna Cambakur-Orbeliani (1852–1941), ictimai xadim, müəllim, femenist. O, general-mayor, Tiflis dairəsinin zadəganlarının lideri, knyaz Aleksandr İvanoviç Orbeliani ilə evli idi.
İstinadlar
- Орбелиани Вахтанг Вахтангович // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- История Грузинской Литературы стр. 63 2011-05-17 at the Wayback Machine
Ədəbiyyat
- // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.
- Хаханов А. С., "Из истории современной грузинской литературы. Кн. В. В. Орбелиани" ("Русская мысль", 1896, кн. 5).
- Грузинские романтики (под ред. Н. Тихонова и Ю. Тынянова), Л., 1940;
- Барамидзе А. Г., Радиани Ш., Жгенти Б., История грузинской литературы, Тб., 1958.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Aleksandr Vissarionovic Abaseli gurc ალექსანდრე ისააკ ბესარიონის ძე აბაშელი 5 aprel 1812 29 sentyabr 1890 Tiflis gurcu sairi romantiki knyazi ve general mayoru Vaxtanq Vaxtanqovic Orbelianigurc ორბელიანი ვახტანგ ვახტანგოვიჩიDogum tarixi 5 aprel 1812 1812 04 05 Vefat tarixi 29 sentyabr 1890 1890 09 29 78 yasinda Vefat yeri Tiflis Tiflis quberniyasi Rusiya imperiyasiMilliyyeti gurcuUsagi Meryem Cambakur OrbelianiAnasi Tekle BaqrationiIxtisasi herbciFealiyyeti sairEserlerinin dili gurcu rus Vikianbarda elaqeli mediafayllarNesl seceresiGurcustanin qedim aristokrat neslinin numayendesi idi O Polkovnik knyaz Vaxtanq Dmitriyevic Orbelianinin 1769 1 03 1812 ve Kartli Kaxeti carliginin sonuncudan evvelki cari olan II Iraklinin qizi knyaginya Tekle Baqrationinin Fekla 1776 1846 oglu idi HeyatiVaxtanq Orbeliani 1812 ci il aprelin 5 de anadan olub Onun atasi polkovnik Vaxtanq Dimitriyevic Orbeliani gelecek sairin anadan olmasina iki ay qalmis usyankar Kaxetiya kendlileri terefinden oldurulub Atanin xatiresine ogula Vaxtanq adi verildi Vaxtanqin anasi Tekle Orbeliani car II Iraklinin en kicik sevimli qizi idi Balaca Vaxtanq on uc yasina qeder anasinin himayesi altinda boyumusdu Anasi ona oxumagi ve yazmagi oyretmisdi ve Vaxtanqin dunyagorusu onun tesiri altinda formalasmisdi 1825 ci ilde oglani Tiflis Zadegan mektebi ne qoydular uc ilden sonra ise Vaxtanq Sankt Peterburqa gonderildi Orada o tehsilini Kadetler Korpusunda davam etdirdi amma Sankt Peterburq iqlimi genc ucun zererli oldu ve iki ilden sonra o Gurcustana qayitdi 1830 1832 ci illerde Orbeliani ailesini yaninda yasayir ve ozunutehsille mesgul olur O rus ve fransiz dillerini ugurla menimseyir Bu illerde o rus ve Qerbi Avropa edebiyyatinin bir cox gorkemli numayendelerinin yaradiciligi ile herterefli tanis olur Onun oxudugu sexsler arasinda Vilyam Sekspir Aleksandr Puskin Yohann Volfqanq Gote Fridrix Siller Viktor Huqo vardi Sonralar Puskinin tesiri gurcu sairinin yaradiciliginda oz eksini tapdi Ele hemin illerde V Orbeliani o dovrun gurcu gencleri ile xususen onun poetik yaradiciliginin ilhamvericisine cevrilen Solomon Dodasvili ile yaxinliq edir Vaxtanq Orbeliani 1832 ci ilde ustu acilan gurcu zadeganlarinin Rusiya hakimiyyetine qarsi cevrilis cehdinde istirakci olmusdu Sui qesdin esas istirakcilarindan biri kimi o olum cezasina mehkum edildi daha sonra bu hokm Gurcustandan Kaluqaya surgun ile evez olundu Dord il sonra 1837 ci ilde Vaxtanq Orbeliani cezasini cekdikden sonra Gurcustana qayitdi 1838 ci ilde herbi xidmete qebul edildi O bir cox muharibelerde ve doyus kampaniyalarinda istirak etmeli oldu Bir zamanlar Vaxtanq Kuban bolgesinin hokmdari idi 1860 ci ilde ona general mayor rutbesi verildi 1864 cu ilde ise o Zaqafqaziya ordusuna gonderilir Hemin il V Orbeliani Kendli Isleri uzre Komissiyanin uzvu teyin edilmis ve muxtelif vaxtlarda arbitraj hakim vezifesini tutmusdur V Orbeliani 1890 ci il sentyabrin 29 da kohne uslubda Tiflisde vefat etmisdir YaradiciligiVaxtanq Orbeliani 1857 ci ilden nesr edilmeye baslanmisdi lakin onun seirlerinin coxu 1879 1890 ci illere aiddir Gurcustanla bagli xatireler onu kulden ve xarabaliqdan yeniden dogulmasini efsanevi Simurq qusu kimi gozlemeye vadar edir inanir ki atalarin emelleri yer uzunden yox olmayacaq indi yaziq xarabaliqlar bir daha dolgun heyatla alovlanacaq Umid seiri yazmaga mecbur etmisdi O vetenperverliyinin butun sovqunu iki en yaxsi eserine Umid ve Yetim de canlandirib Sonuncu seir XII esr gurcu sairi Sota Rustavelinin heyatindan esas meqamlarin lirik rekreasiya tecrubesidir Burada onun siddeti cazibe ve zerif incelikle elaqelendirmek qabiliyyeti en aydin sekilde ozunu gosterir O oz yaradiciliginda milli qehremanlarin resadetlerini terennum etmis vetenin elden getmis musteqilliyinin kederini ifade etmisdir Elvida Umid Vetenin cavabi Herakli ve onun dovru seirleri ve s O fars poeziyasinin teqlidlerini Qerbi Avropa menzum ve gurcu poeziyasinin enenelerine qarsi qoymusdu O hem de Qafqaz tebietinin ezemetini meharetle canlandirirdi onun her bir seirinde birden bire sakit sehrli yuxu nu evez eden dinc menzere sonra firtinali ve qorxulu hadiseler var Bezen onun seirlerinde siyasetin gundekik heyatin qezebinin eks sedasi hiss olunur eqoizmi pisleyir Biz niye dogulmusuq genc gurcu edebiyyatinin Carina meyllerine toxunur Orbelianinin seirlerinin tam toplusu gurcu dilinde 1894 cu ilde tercumeyi haliyla birlikde Ilya Cavcavadzenin redaktesi ile nesr edilmisdir Vaxtanq Orbelianinin tam eserleri sonuncu defe 1928 ci ilde Tiflisde Gurcustan kitabi nesriyyatinda isiq uzu gorub AilesiO 1842 ci ilden Yekaterina Vasiliyevna Ilyinskaya 1828 1883 ile aileli olub Bu evlilikde onlarin iki ovladi var idi Oglu Huquqsunas Nikolay Vaxtanqovic Orbeliani 1845 1925 Nina Nikolayevna Tumanova 1852 1911 ile evli olub 1871 ci ilden Qizi Meryem Vaxtanqovna Cambakur Orbeliani 1852 1941 ictimai xadim muellim femenist O general mayor Tiflis dairesinin zadeganlarinin lideri knyaz Aleksandr Ivanovic Orbeliani ile evli idi IstinadlarOrbeliani Vahtang Vahtangovich Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 Istoriya Gruzinskoj Literatury str 63 2011 05 17 at the Wayback MachineEdebiyyatOrbeliani Vahtang Vahtangovich Enciklopedicheskij slovar Brokgauza i Efrona V 86 tomah 82 t i 4 dop SPb 1890 1907 Hahanov A S Iz istorii sovremennoj gruzinskoj literatury Kn V V Orbeliani Russkaya mysl 1896 kn 5 Gruzinskie romantiki pod red N Tihonova i Yu Tynyanova L 1940 Baramidze A G Radiani Sh Zhgenti B Istoriya gruzinskoj literatury Tb 1958