Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Bu məqalənin sonunda mənbə siyahısı var, lakin mətndaxili mənbələr heç və ya kifayət qədər istifadə edilmədiyi üçün bəzi məlumatların mənbəsi bilinmir. |
Hamlet İsaxanlının 2001-ci ildə "Xəzər Universiteti Nəşriyyatı"nda işıq üzü görmüş şeirlər kitabı (redaktoru və giriş məqaləsinin müəllifi Camal Mustafayevdir).
"Poeziya intellektlə qovuşur"
"Təzadlar" kitabına fəlsəfə elmlər doktoru, professor Camal Mustafayev "Poeziya intellektlə qovuşur" adlı giriş məqaləsi yazmışdır. Həmin giriş sözündən alıntılar "Təzadlar" haqqında doğru təsəvvür verir:
"Hamlet İsaxanlının heyrətamìz çoxcəhətlì alìmlìyì həmìşə dìqqətì çəkìr. Riyaziyyat, fəlsəfə, ədəbiyyat (xüsusìlə poeziya), tarix, musiqi... sahələrìnì öz dünyagörüşündə ehtìva edìr. Onun vüsətlì ìdrakı rasìonal təfəkkürlə bədìì qavrayışı bìrləşdìrìr. Yaradıcı xəyalının mìllì poetìk ahəngdə kökləndìyìnì "Təzadlar" şeirlər kìtabı barìz əks etdìrìr. Bədìì ənənəmìz zəmìnìndə öz fərdì yaradıcılıq tərzìnì formalaşdırıb.
"Təzadlar" kìtabında şeirlər sayca o qədər çox deyìl, ancaq mövzuları çeşìdlì, rəngarəngdìr. Burda şeirə həssas oxucuları düşündürəcək motìvlər az deyìl. Gənclərìn hìsslərìnì,yaşlıların müdrìk fìkrìnì cəzb edən motìvlər. Adətən, gənclìk məhəbbət lìrìkasını həvəslə oxumaca meyllì olur. Poetìk sənətdə lìrìzm həmìşə öz fəal üstünlüyünü saxlayır. Lìrìklìkdə şaìr "Mənì", bütün səmìmìyyətìlə bədìì təcəssüm tapır. Hamlet İsaxanlı poezìyası bu cəhətdən ìbrətamìz nümunələrə malìkdìr. Bu nümunələrdən "Sənì sevdìm çox sadəcə" şeirì üzərìndə dayanmaq lazım gəlìr. Həmìn şeir (aşağıda bir hissəsi gətirilən) real dünyəvì sevgìnìn sadə gözəllìyìnì canlandırır:
Məcnun olub, dərdlì eşqlə səhralara üz tutmadım,
Ìnsanlardan uzaq düşüb ceyran-cüyür ovutmadım,
Xəyallara səcdə qılıb vüsalını unutmadım...
Sadəcə, çox sevdìm sənì,
Sənì sevdìm çox sadəcə!..
Fərhad olub, dəryaları məcrasından döndərmədìm,
Xosrov kìmì can yanğımı məhəbbətlə söndürmədìm...
Dünyanın naz-nemətìnì sənə bəxşìş göndərmədìm...
Sadəcə, çox sevdìm sənì,
Sənì sevdìm çox sadəcə!..
Bìr sözlə, bu, kìtablarda oxunan əfsanəvì məhəbbətlərdən deyìl. Bu, həyatın axarında docrulan, onu səadətlì edən sevgìdìr".
"Hamlet İsaxanlının sevgì şeirì müxtəlìf çalarlı bìr sìlsìlədìr: "Gözəldìr", "Sevənlərə", "Dedìm-dedì", "Sən həyatdan dadlısanmış", "Duycu zìrvəsìndə", "Görüş yerìmìz" və başqaları. "Duyğu zìrvəsìndə"dən bir parça:
Dünya -Tanrının töhfəsì,
Sevgì – gənclìyìn nəfəsì,
Nə dünya heç, nə sevgì puç!
Qəm evìndə yatma, könül,
Xəyala dal, qanadlan, uç,
Xəyal – eşqìn fəlsəfəsì!
Gerçəkdən: "Xəyal – eşqìn fəlsəfəsì" – şaìranə deyìlmìş müdrìk sözdür". Ancaq poezìyanın tapındığı məhəbbət genìş növlü bìr anlamdır. Təbìətə heyranlıqdan başlamış ìlahì eşqə qədər tutumu var. Valìdeyn-övlad, xüsusən ana-övlad məhəbbətì bu anlamı şərtləndìrən əsas başlanğıclar sırasındadır. Ana mövzusu, təbìì olaraq, bədìì sənətdə yüksəkdə durur. Bu nəcìb mövzunu Hamlet İsaxanlı "Susma, danış, ay ana!" şe`rìndə həssaslıqla canlandırıb. Burda yaradılan ana surətì dərìn kövrək duyğulardan yoğrulub. Ömrün ìxtìyarlığını yaşayan, zaman yorğunluğundan acìzləşən, mərhəmət dolu ehtìram oyadan ana surətì! Nədən daìm bu ağbìrçək dərìn fìkìrlərə dalan görünür? Nədən sükuta qərq olmaq deyìb-danışmaqdan ona üstündür? Bəlkə, xəyal dünyasında ìpə-sapa düzür ömür yükünü?
Baxışların nə məhzun?
Keçmìşəmì baxırsan,
Sabahımı görürsən, ay ana?
Cansız barmaqlarınla
Fìkìr-zìkìr tellərìndən
Nə hörürsən, ay ana?
De, baxırsan hayana?
De, gözlərìn yol çəkìr
Nə uzun?
Baxışların nə məhzun?
Belə qayğılı suallar, həzìn hìsslər "Susma, danış, ay ana!" şeirìnə hakìm motìvdìr".
"Hamlet İsaxanlı poezìyası, sadəcə, bədìì zövqü oxşamaqla məhdudlaşmır. Onda estetìklìk canlı fìkìrlə vəhdətdə poetìk əksìnì tapır. Onun poetik yaradıcılığında idealla gerçəklìk arasında zìddìyyət kəskìn hìss edìlìr. Hamlet İsaxanlı poetìk fìkrìmìzdə ən`ənəvì olan "Dünya" şeirlərìni öz fərdìlìyìnə uyğun yaşadıb; "Dünya", "Dumanlı dünya", "Baş açmadım bu dünyadan" şeirlərìndən bunu aydın görmək olur. Onun düşüncələrìndə həyatın gözəllìyìnə heyranlıq ahəngì açıq duyulur. Həyata ìnam, sevgì, ümìd dolu nəşəlì hìsslər yaşayır:
Ümìd xəfìf olsa belə, könüllərə şəfəq saçar,
Xoş əməllər bar gətìrər, xoş nìyyətlər çìçək açar.
Ìnsanlara qanad verən sevgì adlı mö`cüzə var,
Nəhayətsìz eşq, ehtìras, duyğu çələngìdì dünya.
Zìddìyyətlì gerçəklìyə münasìbət özlüyündə mühəqqəq tənqìdì fìkrə gətìrìr. Ìctìmaì mövcudluqda müxtəlìf fənalıqların fəallığı onu narahat edìr. Həyata ìnamla bìrgə şübhəçìlìk çalarları daşıyan düşüncələrə qapılır:
Haqqa sı]ınan döyülür,
Haqqı tapdayan öyülür,
Düz söz söyləyən söyülür,
Başa keçìr yalan, nadan,
Baş açmadım bu dünyadan.
Gəl, ey həyat, həmdəmìmsən,
Həm qəmìmsən, həm dəmìmsən,
Çox düşündüm, nəsən, kìmsən?
Əl çəkmədìm bu xülyadan,
Baş açmadım bu dünyadan.
Gətìrìlən sətìrlərdə şübhəçìlìk çalarları ìdrakdan əl çəkmək deyìl, həqìqətì anlamağa sövq edìr. (Hüseyn Cavidìn söylədìyì kìmì: "Şübhədìr hər həqìqətìn anası, Şübhədìr əhlì – hìkmətìn babası...").
Ömrün mə`nası mövzusu ayrıca "Qədìm sual", "Ömür yolu" şe`rlərìndə ìbrətamìz əks edìlìb. Tərəqqìlì, tənəzzüllü, sevìnclì, kədərlì ömür yolunun qısalığından söz açır. "Ömür yolu yol deyìl kì..., Ömür yolu bìrcə andır..." hökmü ìlə fìkrìnì vurğulayır. Ìnsan zaman qìsmətìndə nə qədər mənalı həyat keçìrìr? Həyatın tərəqqìsìnə hansı xeyìrlì nìyyətlə, əməllərlə xìdmət edìr? Bu qədìm sualı cavablandırmaq üçün mənəvì haqqın olmalıdır. Özün nəcìb nìyyət daşıyıcısı, xeyìr əməl sahìbì olmalısan. Öz uğurları ìlə məhdudlaşmaq onun təbìətìnə tamam yaddır:
"Qədim sual"
Bu dünyaya nə gətìrdìm?
Bu dünyada nə qoymuşam?
Nə bìr ìşì tam bìtìrdìm,
Nə həyatdan tam doymuşam...
Hey çalışdım, hey ìtìrdìm,
Nə yoruldum, nə uf dedìm...
Nə qazandım, nə götürdüm?
Nìsgìl qədìm, sual qədìm.
Səpdìklərìm cücərsə də,
Tufanlara sìnə gərmìş.
Haqq-ədalət ölməsə də,
Sarsılarmış, ìncələrmìş...
Doğru yolun hökmü ağır,
Addımbaşı döngələrmìş...
Qəm yağışı və çal-çağır
Bìr-bìrìnə tən gələrmìş...
Bu yazıda şərh edìlən şeirlərdən Hamlet İsaxanlının təbìətən həssaslığı öz-özünə duyulur. Onun həssas xarakterì eynì zamanda ana təbìətə münasìbətdə müxtəlìf şəkìldə təzahür edìr. Xüsusən uşaqlıqda təbìətlə bağlılıq-hafìzənìn qoruducu xatìrələrə çevrìlìr. Bu mə`nada, Hamlet İsaxanlının "Uşaqlıqda qalan buludlar" şe`rì oxucunun dìqqətìnì cəlb edìr. "Durnalar" şeirì də bu baxımdan məna qazanır. Poezìyada "Durnalar", əslìndə, bìr həsrət, kədər motìvì daşıyıb. (Vidadinin, Vaqifin eynìadlı şe`rlərì zehnìmìzə nəqş edìlìb). Ancaq ìndì bu mövzuda səslənən həsrətlì, kədərlì motìv, həmçìnìn, ekolojì böhrandan doğur:
Yolları örtdümü dumanlı pərdə?
Təmìz hava qalmadımı göylərdə?
Daha yoxmu sìzì sevən bu yerdə?
Küsdünüzmü qadìr haqdan, durnalar?...
Təbìət sevgìsì həmìşə mərhəmət hìssìlə ayrılmaz vəhdət yaradır. Başqasının kədərlì taleyìnə acımaq duyğuların saflığını, nəcìblìyìnì qoruyur. Bu cəhətdən "Dənìzdə bìr quş..." şeirì daşıdığı həyəcana, təlaşa görə mütəəssìr edìr:
İstanbul, ...
Tüğyan edìr dalğalar.
Dayan bìr an, gəmìçì,
Dənìzdə bìr quş ağlar.
Qırılmışdır qanadı,
Qalıb suyun üzündə.
Ìşlər yaman fənadı,
Qəm oxunur gözündə.
Güvəndìyì göy sular
O quşa qənìm oldu.
Üzüntülü duyğular,
Ağrılar mənìm oldu".
Fəlsəfi şeirlər
"Təzadlar" birinci növbədə fəlsəfi şeirlər küllisidir. Həyat və ölüm haqqında düşüncələr, dünya və zaman müəmmaları, insan psixologiyasının dalğaları H. İsaxanlının qələmində öz poetik ifasını tapmışdır. Camal Mustafayev "Poeziya intellektlə qovuşur" məqaləsində bu məsələ ətrafında mənalı təhlil aparmışdır. Bəzi əlavələr, yəqin ki, bu fəlsəfi mənzərəni daha dolğun göstərə bilər.
"Yaşamağa nə var ki!?" şeiri əslində mənalı və gözəl yaşamağın sadə iş olmadığını, bəzi şərtlərə bağl olduğunu bəyan edir. Öncə insanda bir fərd kimi kamillik və hərəkət qiymətləndirilir, "Vətən, millət şüar deyil, amal olsa" şərti vurğulanır:
Sözümüzün keşiyində dura bilsək,
Hədəfləri bircə-bircə vura bilsək,
Gələcəyi günümüzdə qura bilsək,
Yaşamaca nə var ki!...
Lakin dörd tərəfin varlığı və necəliyi də vacibdir, yaşamağın şərtlərindəndir:
Dörd tərəfdə ac yalanlar görünməsə,
Xain, quldur saxta cildə bürünməsə,
Yaltaq adam ayaq altda sürünməsə,
Yaşamaca nə var ki!...
Və nəhayət, sevgisiz hansı gözəl həyatdan söhbət gedə bilər?!
Nazlı canan canımıza qəsd etsə də,
Ağlımızı başdan alıb, məst etsə də,
Eşq var olsun, dünya tamam tərs getsə də,
Yaşamaca nə var ki...
İnsan iki uzun zaman -keçmiş və gələcək arasında yaşayır. "O zaman uzundu yollar/Yol boyunca gəzərdi yar", "İtlər hirslə hürüşərdi", "Nağılların dünyası da", həyat da bəzəkli idi.
Zaman necə füsunkardı...
Qışda lopa qar yağardı...
İçimdə sönməz od vardı...("Zaman")
İndi isə hər şey dəyişib, "İtlər daha hirsli deyil/ Dolaşırlar veyil-veyil"fərqləri duyur
Zamanın hökmü ağırdı...
İçimi üşütmə sardı...
Saçlarım yaman ağardı... ("Zaman")
Keçmişlə gələcək arasındakı anı yaşayan insana hər iki zaman əzizdir, amma onların hər ikisi əlçatmazdır.
Gələcək arzumdur, keçmiş xəyalım,
Biri əlçatmazdır, biri ünyetməz.
Birindən pay umar eşqim, amalım,
Birinin həsrəti, nisgili bitməz. ("Keçmiş")
Sevgi şeirləri
"Təzadlar"da sevgi aparıcı mövzulardan biridir. Camal Mustafayev "Poeziya intellektlə qovuşur" məqaləsində bu məsələyə toxunsa da, üzərində çox dayanmamışdır. Burada bəzi şeirlərdən parçalar gətirməklə kifayətlənirik.
Bulaq çaya dönür, axır şırhaşır,
Sevdalı meşədə kim pıçıldaşır?
Hər yanda möcüzə, xəyalım çaşır,
Aran da gözəldir, dağ da gözəldir!
Torpaqdan uzaqda, tozdan uzaqda,
Hərcayi, töhmətli sözdən uzaqda,
Qol-qola gəzməyə gözdən uzaqda
Bağça da gözəldir, bağ da gözəldir!
Ürək çırpınanda, göz çağıranda,
Nəfəs bir olanda, dil lal olanda,
Dodaq can atanda, sifət yananda,
Sol yanaq da gözəl, sağ da gözəldìr!
Yarım qana-qana köks ötürəndə,
Bostanı gül açıb bar gətirəndə,
Aşìq o yerlərdə baş itirəndə,
Şamama da gözəl, tağ da gözəldìr!
Bìr kəs ki olubdur eşq avarəsi,
Sağalmaz qəlbini dìdən yarəsi,
Öldürər, dirildər, yoxdur çarəsi,
Ölən də gözəldir, sağ da gözəldir! ("Gözəldir"
Dedim:Eşq əlindən yarın xəstədir,
Dedi:Xəstə düşən dəstə-dəstədir.
Dedim:Bil, qulağım hələ səsdədir...
Dedi:Aç gözünü, bağlıdır yollar.
Dedim:Gözlərində şeytan görmüşəm,
Dedi:Naz-qəmzəylə ömür sürmüşəm.
Dedim:Qulluğunda hazır durmuşam,
Dedi:Çox sürünmə, rəngin tez solar.
Dedim:Dodaqların azca aralı,
Dedi: Busələrdən dilim yaralı.
Dedim:Qucaqlaram şıltaq maralı,
Dedi:Səadətlə qucağın dolar!
Dedim:Canım çıxır sən yeriyəndə,
Dedi:Xoşum gəlir qar əriyəndə,
Dedim:Bədən ölür qəlb kiriyəndə,
Dedi:Ruhun ilə oynar bu qollar. ("Dedim-dedi")
Keçən günlər keçdi, getdi,
Doğrudanmı hər şey bitdi?
Ürək bizə üsyan etdi,
Nə mən dindim, nə sən dindin.
Dodaq susdu, göz ağladı,
Payız qışı soraqladı,
Şaxta vurdu, buz bağladı,
Nə mən dondum, nə sən dondun.
Hìcran min cür oyun qurdu,
Kim əl qatdı, kim buyurdu?
Kədər cumdu ordu-ordu,
Nə mən yendim, nə sən yendìn.
Canımızı həsrət üzdü,
Ayrılıqlar ölçüsüzdü,
Bilməm ürək necə dözdü?
Nə mən qandım, nə sən qandın.
Çərxi-fələk etdi xəta,
Hicrandan olarmı əta?1
Yəhərlənmiş qoşa ata
Nə mən mindim, nə sən mindin.
Kölgə çökdü gözümüzə,
Kül ələndi üzümüzə,
Bənzəmədik özümüzə
Nə mən məndim, nə sən səndin... ("Hicran")
Eşq mülkünə ayaq basıb,
Baş itirmək nə asanmış...
Dodaqların ləbi-dərya,
Vədlərin quru lisanmış.
Oxa döndün, yoxa çıxdın,
Bir xəyal qanadlısanmış.
Can almaqda tayın yoxdur,
Qız, nə istedadlısanmış!
Şirinliyin, turşməzənlə
Sən həyatdan dadlısanmış. ("Sən həyatdan dadlısanmış")
Bəzi məzmun və forma xüsusiyyətləri
Fəlsəfi şeirlərlə yanaşı kitabda təbiət və sevgi mövzuları da kitabda mühüm yer tutur. Şeirlərin böyük hissəsi heca vəznində olsa da, bir sıra maraqlı şeirlər əruz vəzni ndə, bir qismi isə sərbəst vəzn dədir.
"Hamlet İsaxanlının şeirlərìnì oxucular özlərìnìn mənəvì-estetìk maraqlarına, zövqlərìnə uyğun kəşf edəcəklər. Mömìnlər dìnì anlamlarla zəngìn "Hacı oldun, çox mübarək!" şeirìnə ayrı dìqqət edəcəklər. Onun qəzəllərì, rübaìlərì mə`na rəngarənglìyì baxımından, əlbəttə, düşündürəcək. Rübaìdə Ömər Xəyyam ənənəsì ruhunda mövcudluğun mahìyyətìnə varmağı bədìì fìkrìnìn məqsədì edìr" (Camal Mustafayev :"Poeziya intellektlə qovuşur").
Musiqi
Hamlet İsaxanlının Təzadlar kitabna daxil olan bir çox şeirlər Azərbaycan bəstəkarlarının diqqətini cəlb etmiş, onlara əsasən mahnılar yazılmış və musiqili tamaşalar hazırlanmışdır. "Xəzər Universitəm" şeirinə xalq artistləri Ramiz Mustafayev və Vasif Adıgözəlov musiqi-himn yazmış, Ramiz Mustafayev "Xəzərimin sorağında" şeirinə mahnı-tələbə valsı bəstələmişdir. Vaqif Gərayzadə ("Hicran"), Lütfiyar İmanov ("Yaşamağa nə var ki?!"), Nailə İsayeva ("Səni sevdim çox sadəcə", "Gözəldir", "İnciçiçəyi", "Tək qalmaq istəyirəm", "Tez gəlin" şeirlərinə , Elza Seyidcahan ("Baş açmadım bu dünyadan"), Cahangir Zülfüqarov ("Görüş yerimiz"), Dilarə Qulamova ("Qədim sual", "Möcüzə gecə", "Uşaqlıqda qalan buludlar", İşıq və qaranlıq", "Ömür yolu" və ümumiyyətlə, əsasən "Təzadlar"dakı fəlsəfi şeirlər silsiləsi əsasında qurulmuş "Ömür yolu bircə andır" adlı tamaşa) əsasında musiqi bəstələyiblər. Bu mahnılar və musiqili tamaşalar Brilliant Dadaşova, Lütfiyar İmanov, Flora Kərimova, İlqar Muradov, Rəşidə Rəşid (Rəşidə Behbudova), Elza Seyidcahan, Samir Cəfərov, Fədayə Laçın, Azərbaycan dövlət simfonik orkestri və xoru, Savalan, , qrupları və b. tərəfindən ustalıqla ifa olunmuşlar. Kitaba daxil olan qəzəllər və şeirlər Arif Babayev, Alim Qasımov, Nəzakət Teymurova, Zabit Nəbizadə, Zakir Əliyev kimi muğam ustaları və gənc xanəndələr tərəfindən oxunmuşdur.
Tərcümələr
"Təzadlar" kìtabının son hìssəsìndə rus poezìyasından dìlìmìzə çevìrdìyì müxtəlìf parçalar verìlmìşdìr. XIX-XX əsrlər rus şeirìndən (V.A. Jukovskiy, F.İ. Tütçev, A. Fet, N.S. Qumilev, Anna Axmatova, S. Yesenin) etdìyì tərcümələr ana dìlìmìzdə gözəl səslənìr. Bu tərcümələr sözün zərìf bìçìmìnì, şaìranə mənasını duyanların zövqünü oxşayacaq" (Camal Mustafayev :"Poeziya intellektlə qovuşur").
Xarici dillərdə və xarici ölkələrdə nəşrlər
Hamlet İsaxanlının "Təzadlar"a daxil olan şeirləri çin dilinə tam, rus və gürcü dillərinə qismən tərcümə olunub ayrıca kitab şəklində Rusiya, Çin və Gürcüstan da nəşr olunmuşdur. Bu və digər dillərə tərcümələr həmin ölkələrdə, həmçinin Pakistan, Türkiyə, İran, Estoniya və Azərbaycan da müxtəlif antologiya, jurnal və qəzetlərdə dərc olunmuşdur. "Təzadlar" tam şəkildə ərəb əsaslı əlifba ilə azərbaycan dilində Təbriz də "Əxtər" nəşriyyatında çap edilmişdir.
 |  |  |  |
Qeyd
"Təzadlar" kitabının mətni latın əsaslı əlifba ilə bərabər kiril əlifbasında da çap edilmişdir (eyni kitabda). Beləliklə, kitabın Təbriz nəşri də nəzərə alınmaqla, "Təzadlar"ı latın, kiril və ərəb əsaslı əlifbalarda oxumaq mümkündür.
Mənbə
- Hamlet İsaxanlı. Təzadlar. Xəzər Universitəsi Nəşriyyatı, Bakı, 2001. İSBN 9952 20 002 1.
- Гамлет Исаханлы. Koнтpacты. Kнигa cтихотворений (В переводах Аллы Ахундовой). "ИзoгpaфЪ", (Moskva), 2006.
- Hamlet İsaxanlı. Şeirə dönən duyğular, "Əxtər" nəşriyyatı, Təbriz, 2004.
- Hamlet İsaxanlı. Təzadlar. "Əxtər" nəşriyyatı, Təbriz, 2005.
- Hamlet İsaxanlı. Sitotxlis Poezia (Ömür Poeziyası). "İntellekt", Tbilisi, 2004 (Gürcücə, İmir Məmmədlinin tərcüməsində).
- Hamlet İsaxanlı. Təzadlar. Bu da bir həyatdı (Çincə: Putonghua-mandarincə). CCTP – Central Compilation & Translation Press, Beijing (Pekin), 2009.
- "Poetry of Azerbaijan. A drop in the Ocean". Compiled and edited by Dr. Eynulla Madatli. Leaf Publications-İslamabad, 2010.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Hamlet İsaxanlı
- Xəzər Universitetinə xoş gəlmisiniz
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu meqalenin sonunda menbe siyahisi var lakin metndaxili menbeler hec ve ya kifayet qeder istifade edilmediyi ucun bezi melumatlarin menbesi bilinmir Lutfen menbeleri uygun sekilde metnin daxilinde yerlesdirerek meqalenin tekmillesdirilmesine komek edin Hamlet Isaxanlinin 2001 ci ilde Xezer Universiteti Nesriyyati nda isiq uzu gormus seirler kitabi redaktoru ve giris meqalesinin muellifi Camal Mustafayevdir Poeziya intellektle qovusur Tezadlar kitabina felsefe elmler doktoru professor Camal Mustafayev Poeziya intellektle qovusur adli giris meqalesi yazmisdir Hemin giris sozunden alintilar Tezadlar haqqinda dogru tesevvur verir Hamlet Isaxanlinin heyretamiz coxcehetli alimliyi hemise diqqeti cekir Riyaziyyat felsefe edebiyyat xususile poeziya tarix musiqi sahelerini oz dunyagorusunde ehtiva edir Onun vusetli idraki rasional tefekkurle bedii qavrayisi birlesdirir Yaradici xeyalinin milli poetik ahengde koklendiyini Tezadlar seirler kitabi bariz eks etdirir Bedii enenemiz zemininde oz ferdi yaradiciliq terzini formalasdirib Tezadlar kitabinda seirler sayca o qeder cox deyil ancaq movzulari cesidli rengarengdir Burda seire hessas oxuculari dusundurecek motivler az deyil Genclerin hisslerini yaslilarin mudrik fikrini cezb eden motivler Adeten genclik mehebbet lirikasini hevesle oxumaca meylli olur Poetik senetde lirizm hemise oz feal ustunluyunu saxlayir Liriklikde sair Meni butun semimiyyetile bedii tecessum tapir Hamlet Isaxanli poeziyasi bu cehetden ibretamiz numunelere malikdir Bu numunelerden Seni sevdim cox sadece seiri uzerinde dayanmaq lazim gelir Hemin seir asagida bir hissesi getirilen real dunyevi sevginin sade gozelliyini canlandirir Mecnun olub derdli esqle sehralara uz tutmadim Insanlardan uzaq dusub ceyran cuyur ovutmadim Xeyallara secde qilib vusalini unutmadim Sadece cox sevdim seni Seni sevdim cox sadece Ferhad olub deryalari mecrasindan dondermedim Xosrov kimi can yangimi mehebbetle sondurmedim Dunyanin naz nemetini sene bexsis gondermedim Sadece cox sevdim seni Seni sevdim cox sadece Bir sozle bu kitablarda oxunan efsanevi mehebbetlerden deyil Bu heyatin axarinda docrulan onu seadetli eden sevgidir Hamlet Isaxanlinin sevgi seiri muxtelif calarli bir silsiledir Gozeldir Sevenlere Dedim dedi Sen heyatdan dadlisanmis Duycu zirvesinde Gorus yerimiz ve basqalari Duygu zirvesinde den bir parca Dunya Tanrinin tohfesi Sevgi gencliyin nefesi Ne dunya hec ne sevgi puc Qem evinde yatma konul Xeyala dal qanadlan uc Xeyal esqin felsefesi Gercekden Xeyal esqin felsefesi sairane deyilmis mudrik sozdur Ancaq poeziyanin tapindigi mehebbet genis novlu bir anlamdir Tebiete heyranliqdan baslamis ilahi esqe qeder tutumu var Valideyn ovlad xususen ana ovlad mehebbeti bu anlami sertlendiren esas baslangiclar sirasindadir Ana movzusu tebii olaraq bedii senetde yuksekde durur Bu necib movzunu Hamlet Isaxanli Susma danis ay ana se rinde hessasliqla canlandirib Burda yaradilan ana sureti derin kovrek duygulardan yogrulub Omrun ixtiyarligini yasayan zaman yorgunlugundan acizlesen merhemet dolu ehtiram oyadan ana sureti Neden daim bu agbircek derin fikirlere dalan gorunur Neden sukuta qerq olmaq deyib danismaqdan ona ustundur Belke xeyal dunyasinda ipe sapa duzur omur yukunu Baxislarin ne mehzun Kecmisemi baxirsan Sabahimi gorursen ay ana Cansiz barmaqlarinla Fikir zikir tellerinden Ne horursen ay ana De baxirsan hayana De gozlerin yol cekir Ne uzun Baxislarin ne mehzun Bele qaygili suallar hezin hissler Susma danis ay ana seirine hakim motivdir Hamlet Isaxanli poeziyasi sadece bedii zovqu oxsamaqla mehdudlasmir Onda estetiklik canli fikirle vehdetde poetik eksini tapir Onun poetik yaradiciliginda idealla gerceklik arasinda ziddiyyet keskin hiss edilir Hamlet Isaxanli poetik fikrimizde en enevi olan Dunya seirlerini oz ferdiliyine uygun yasadib Dunya Dumanli dunya Bas acmadim bu dunyadan seirlerinden bunu aydin gormek olur Onun dusuncelerinde heyatin gozelliyine heyranliq ahengi aciq duyulur Heyata inam sevgi umid dolu neseli hissler yasayir Umid xefif olsa bele konullere sefeq sacar Xos emeller bar getirer xos niyyetler cicek acar Insanlara qanad veren sevgi adli mo cuze var Nehayetsiz esq ehtiras duygu celengidi dunya Ziddiyyetli gercekliye munasibet ozluyunde muheqqeq tenqidi fikre getirir Ictimai movcudluqda muxtelif fenaliqlarin fealligi onu narahat edir Heyata inamla birge subhecilik calarlari dasiyan dusuncelere qapilir Haqqa si inan doyulur Haqqi tapdayan oyulur Duz soz soyleyen soyulur Basa kecir yalan nadan Bas acmadim bu dunyadan Gel ey heyat hemdemimsen Hem qemimsen hem demimsen Cox dusundum nesen kimsen El cekmedim bu xulyadan Bas acmadim bu dunyadan Getirilen setirlerde subhecilik calarlari idrakdan el cekmek deyil heqiqeti anlamaga sovq edir Huseyn Cavidin soylediyi kimi Subhedir her heqiqetin anasi Subhedir ehli hikmetin babasi Omrun me nasi movzusu ayrica Qedim sual Omur yolu se rlerinde ibretamiz eks edilib Tereqqili tenezzullu sevincli kederli omur yolunun qisaligindan soz acir Omur yolu yol deyil ki Omur yolu birce andir hokmu ile fikrini vurgulayir Insan zaman qismetinde ne qeder menali heyat kecirir Heyatin tereqqisine hansi xeyirli niyyetle emellerle xidmet edir Bu qedim suali cavablandirmaq ucun menevi haqqin olmalidir Ozun necib niyyet dasiyicisi xeyir emel sahibi olmalisan Oz ugurlari ile mehdudlasmaq onun tebietine tamam yaddir Qedim sual Bu dunyaya ne getirdim Bu dunyada ne qoymusam Ne bir isi tam bitirdim Ne heyatdan tam doymusam Hey calisdim hey itirdim Ne yoruldum ne uf dedim Ne qazandim ne goturdum Nisgil qedim sual qedim Sepdiklerim cucerse de Tufanlara sine germis Haqq edalet olmese de Sarsilarmis incelermis Dogru yolun hokmu agir Addimbasi dongelermis Qem yagisi ve cal cagir Bir birine ten gelermis Bu yazida serh edilen seirlerden Hamlet Isaxanlinin tebieten hessasligi oz ozune duyulur Onun hessas xarakteri eyni zamanda ana tebiete munasibetde muxtelif sekilde tezahur edir Xususen usaqliqda tebietle bagliliq hafizenin qoruducu xatirelere cevrilir Bu me nada Hamlet Isaxanlinin Usaqliqda qalan buludlar se ri oxucunun diqqetini celb edir Durnalar seiri de bu baximdan mena qazanir Poeziyada Durnalar eslinde bir hesret keder motivi dasiyib Vidadinin Vaqifin eyniadli se rleri zehnimize neqs edilib Ancaq indi bu movzuda seslenen hesretli kederli motiv hemcinin ekoloji bohrandan dogur Yollari ortdumu dumanli perde Temiz hava qalmadimi goylerde Daha yoxmu sizi seven bu yerde Kusdunuzmu qadir haqdan durnalar Tebiet sevgisi hemise merhemet hissile ayrilmaz vehdet yaradir Basqasinin kederli taleyine acimaq duygularin safligini necibliyini qoruyur Bu cehetden Denizde bir qus seiri dasidigi heyecana telasa gore muteessir edir Istanbul Tugyan edir dalgalar Dayan bir an gemici Denizde bir qus aglar Qirilmisdir qanadi Qalib suyun uzunde Isler yaman fenadi Qem oxunur gozunde Guvendiyi goy sular O qusa qenim oldu Uzuntulu duygular Agrilar menim oldu Felsefi seirler Tezadlar birinci novbede felsefi seirler kullisidir Heyat ve olum haqqinda dusunceler dunya ve zaman muemmalari insan psixologiyasinin dalgalari H Isaxanlinin qeleminde oz poetik ifasini tapmisdir Camal Mustafayev Poeziya intellektle qovusur meqalesinde bu mesele etrafinda menali tehlil aparmisdir Bezi elaveler yeqin ki bu felsefi menzereni daha dolgun gostere biler Yasamaga ne var ki seiri eslinde menali ve gozel yasamagin sade is olmadigini bezi sertlere bagl oldugunu beyan edir Once insanda bir ferd kimi kamillik ve hereket qiymetlendirilir Veten millet suar deyil amal olsa serti vurgulanir Sozumuzun kesiyinde dura bilsek Hedefleri birce birce vura bilsek Geleceyi gunumuzde qura bilsek Yasamaca ne var ki Lakin dord terefin varligi ve neceliyi de vacibdir yasamagin sertlerindendir Dord terefde ac yalanlar gorunmese Xain quldur saxta cilde burunmese Yaltaq adam ayaq altda surunmese Yasamaca ne var ki Ve nehayet sevgisiz hansi gozel heyatdan sohbet gede biler Nazli canan canimiza qesd etse de Aglimizi basdan alib mest etse de Esq var olsun dunya tamam ters getse de Yasamaca ne var ki Insan iki uzun zaman kecmis ve gelecek arasinda yasayir O zaman uzundu yollar Yol boyunca gezerdi yar Itler hirsle huruserdi Nagillarin dunyasi da heyat da bezekli idi Zaman nece fusunkardi Qisda lopa qar yagardi Icimde sonmez od vardi Zaman Indi ise her sey deyisib Itler daha hirsli deyil Dolasirlar veyil veyil ferqleri duyur Zamanin hokmu agirdi Icimi usutme sardi Saclarim yaman agardi Zaman Kecmisle gelecek arasindaki ani yasayan insana her iki zaman ezizdir amma onlarin her ikisi elcatmazdir Gelecek arzumdur kecmis xeyalim Biri elcatmazdir biri unyetmez Birinden pay umar esqim amalim Birinin hesreti nisgili bitmez Kecmis Sevgi seirleri Tezadlar da sevgi aparici movzulardan biridir Camal Mustafayev Poeziya intellektle qovusur meqalesinde bu meseleye toxunsa da uzerinde cox dayanmamisdir Burada bezi seirlerden parcalar getirmekle kifayetlenirik Bulaq caya donur axir sirhasir Sevdali mesede kim picildasir Her yanda mocuze xeyalim casir Aran da gozeldir dag da gozeldir Torpaqdan uzaqda tozdan uzaqda Hercayi tohmetli sozden uzaqda Qol qola gezmeye gozden uzaqda Bagca da gozeldir bag da gozeldir Urek cirpinanda goz cagiranda Nefes bir olanda dil lal olanda Dodaq can atanda sifet yananda Sol yanaq da gozel sag da gozeldir Yarim qana qana koks oturende Bostani gul acib bar getirende Asiq o yerlerde bas itirende Samama da gozel tag da gozeldir Bir kes ki olubdur esq avaresi Sagalmaz qelbini diden yaresi Oldurer dirilder yoxdur caresi Olen de gozeldir sag da gozeldir Gozeldir Dedim Esq elinden yarin xestedir Dedi Xeste dusen deste destedir Dedim Bil qulagim hele sesdedir Dedi Ac gozunu baglidir yollar Dedim Gozlerinde seytan gormusem Dedi Naz qemzeyle omur surmusem Dedim Qullugunda hazir durmusam Dedi Cox surunme rengin tez solar Dedim Dodaqlarin azca arali Dedi Buselerden dilim yarali Dedim Qucaqlaram siltaq marali Dedi Seadetle qucagin dolar Dedim Canim cixir sen yeriyende Dedi Xosum gelir qar eriyende Dedim Beden olur qelb kiriyende Dedi Ruhun ile oynar bu qollar Dedim dedi Kecen gunler kecdi getdi Dogrudanmi her sey bitdi Urek bize usyan etdi Ne men dindim ne sen dindin Dodaq susdu goz agladi Payiz qisi soraqladi Saxta vurdu buz bagladi Ne men dondum ne sen dondun Hicran min cur oyun qurdu Kim el qatdi kim buyurdu Keder cumdu ordu ordu Ne men yendim ne sen yendin Canimizi hesret uzdu Ayriliqlar olcusuzdu Bilmem urek nece dozdu Ne men qandim ne sen qandin Cerxi felek etdi xeta Hicrandan olarmi eta 1 Yeherlenmis qosa ata Ne men mindim ne sen mindin Kolge cokdu gozumuze Kul elendi uzumuze Benzemedik ozumuze Ne men mendim ne sen sendin Hicran Esq mulkune ayaq basib Bas itirmek ne asanmis Dodaqlarin lebi derya Vedlerin quru lisanmis Oxa dondun yoxa cixdin Bir xeyal qanadlisanmis Can almaqda tayin yoxdur Qiz ne istedadlisanmis Sirinliyin tursmezenle Sen heyatdan dadlisanmis Sen heyatdan dadlisanmis Bezi mezmun ve forma xususiyyetleriFelsefi seirlerle yanasi kitabda tebiet ve sevgi movzulari da kitabda muhum yer tutur Seirlerin boyuk hissesi heca vezninde olsa da bir sira maraqli seirler eruz vezni nde bir qismi ise serbest vezn dedir Hamlet Isaxanlinin seirlerini oxucular ozlerinin menevi estetik maraqlarina zovqlerine uygun kesf edecekler Mominler dini anlamlarla zengin Haci oldun cox mubarek seirine ayri diqqet edecekler Onun qezelleri rubaileri me na rengarengliyi baximindan elbette dusundurecek Rubaide Omer Xeyyam enenesi ruhunda movcudlugun mahiyyetine varmagi bedii fikrinin meqsedi edir Camal Mustafayev Poeziya intellektle qovusur MusiqiHamlet Isaxanlinin Tezadlar kitabna daxil olan bir cox seirler Azerbaycan bestekarlarinin diqqetini celb etmis onlara esasen mahnilar yazilmis ve musiqili tamasalar hazirlanmisdir Xezer Universitem seirine xalq artistleri Ramiz Mustafayev ve Vasif Adigozelov musiqi himn yazmis Ramiz Mustafayev Xezerimin soraginda seirine mahni telebe valsi bestelemisdir Vaqif Gerayzade Hicran Lutfiyar Imanov Yasamaga ne var ki Naile Isayeva Seni sevdim cox sadece Gozeldir Inciciceyi Tek qalmaq isteyirem Tez gelin seirlerine Elza Seyidcahan Bas acmadim bu dunyadan Cahangir Zulfuqarov Gorus yerimiz Dilare Qulamova Qedim sual Mocuze gece Usaqliqda qalan buludlar Isiq ve qaranliq Omur yolu ve umumiyyetle esasen Tezadlar daki felsefi seirler silsilesi esasinda qurulmus Omur yolu birce andir adli tamasa esasinda musiqi besteleyibler Bu mahnilar ve musiqili tamasalar Brilliant Dadasova Lutfiyar Imanov Flora Kerimova Ilqar Muradov Reside Resid Reside Behbudova Elza Seyidcahan Samir Ceferov Fedaye Lacin Azerbaycan dovlet simfonik orkestri ve xoru Savalan qruplari ve b terefinden ustaliqla ifa olunmuslar Kitaba daxil olan qezeller ve seirler Arif Babayev Alim Qasimov Nezaket Teymurova Zabit Nebizade Zakir Eliyev kimi mugam ustalari ve genc xanendeler terefinden oxunmusdur Tercumeler Tezadlar kitabinin son hissesinde rus poeziyasindan dilimize cevirdiyi muxtelif parcalar verilmisdir XIX XX esrler rus seirinden V A Jukovskiy F I Tutcev A Fet N S Qumilev Anna Axmatova S Yesenin etdiyi tercumeler ana dilimizde gozel seslenir Bu tercumeler sozun zerif bicimini sairane menasini duyanlarin zovqunu oxsayacaq Camal Mustafayev Poeziya intellektle qovusur Xarici dillerde ve xarici olkelerde nesrlerHamlet Isaxanlinin Tezadlar a daxil olan seirleri cin diline tam rus ve gurcu dillerine qismen tercume olunub ayrica kitab seklinde Rusiya Cin ve Gurcustan da nesr olunmusdur Bu ve diger dillere tercumeler hemin olkelerde hemcinin Pakistan Turkiye Iran Estoniya ve Azerbaycan da muxtelif antologiya jurnal ve qezetlerde derc olunmusdur Tezadlar tam sekilde ereb esasli elifba ile azerbaycan dilinde Tebriz de Exter nesriyyatinda cap edilmisdir Moskva nesri Rusca Tebriz nesri Pekin nesri Cince Tbilisi nesri GurcuceQeyd Tezadlar kitabinin metni latin esasli elifba ile beraber kiril elifbasinda da cap edilmisdir eyni kitabda Belelikle kitabin Tebriz nesri de nezere alinmaqla Tezadlar i latin kiril ve ereb esasli elifbalarda oxumaq mumkundur MenbeHamlet Isaxanli Tezadlar Xezer Universitesi Nesriyyati Baki 2001 ISBN 9952 20 002 1 Gamlet Isahanly Kontpacty Kniga ctihotvorenij V perevodah Ally Ahundovoj Izogpaf Moskva 2006 Hamlet Isaxanli Seire donen duygular Exter nesriyyati Tebriz 2004 Hamlet Isaxanli Tezadlar Exter nesriyyati Tebriz 2005 Hamlet Isaxanli Sitotxlis Poezia Omur Poeziyasi Intellekt Tbilisi 2004 Gurcuce Imir Memmedlinin tercumesinde Hamlet Isaxanli Tezadlar Bu da bir heyatdi Cince Putonghua mandarince CCTP Central Compilation amp Translation Press Beijing Pekin 2009 Poetry of Azerbaijan A drop in the Ocean Compiled and edited by Dr Eynulla Madatli Leaf Publications Islamabad 2010 Hemcinin baxHamlet Isaxanli Camal MustafayevXarici kecidlerHamlet Isaxanli Xezer Universitetine xos gelmisiniz