Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qreşem qanunu (Kopernik — Qreşem qanunu kimi də tanınır) — iqtisadi qanun, əsas fikri odur ki: "Ən pis pullar ən yaxşı pulları dövriyyədən çıxardılar".
Qanun 1526-cı ildə Polşa astronomu, iqtisadçısı və riyaziyyatçısı Nikolay Kopernik (1473—1543) tərəfindən "" (Sikkələrin zərb edilməsi haqqında) traktatında təsvir olunmuşdur və 1560-cı ildə İngiltərə maliyyəçisi (1519—1579) tərəfindən tamamlanmışdır.
Digər fikirlər
- "Dövlət tərəfindən süni şəkildə yüksək qiymətləndirilən pullar onun tərəfindən süni şəkildə aşağı qiymətləndirilən pulları dövriyyədən çıxardılar".
- "Ucuz pullar bahalı pulları dövriyyədən çıxardacaqlar".
- "Mübadilə məzənnəsi qanun tərəfindən quraşdırılanda, ən pis pullar ən yaxşı pulları dövriyyədən çıxardılar".
Tarixi
Bir çox ölkə hökümətləri sikkələri korlayırdılar. Korlama sikkənin nominal dəyərini dəyişmədən onun tərkibindəki qızıl və ya gümüş miqdarının azaldılmasından ibarət idi. Pulları "korlayaraq" dövlət tez-tez ortaya çıxan maliyyə çətinlikləri həll etməyə çalışırdı. Bu cür hərəkətlərin nəticələri bahalaşma və əhalidə "tam çəkili pulların" toplanması idi. Gündəlik həyatdan "tam çəkili pulların" yox olmas; və onların "qeyri-tam çəkili pullar" ilə əvəzlənməsi faktını erkən merkantilistlərdən biri və İngiltərə kraliçası I Elizabetin maliyyə müşaviri qeyd etmişdir. Onun tərəfindən səslənən "Ən pis pullar ən yaxşı pulları dövriyyədən çıxardılar" fikir tarixə Qreşem Qanunu adı ilə həkk olundu.
Qanun Qreşemin adını daşısa da, təsvir olunan fakt onun doğumundan təxminən iki min il əvvəl qeyd edilmişdir. Belə ki, eramızdan əvvəl V əsrdə "" komediyasında Aristofan "pis" pulların "yaxşı" pulları sıxışdırma fenomenini qeyd etmişdir. Bundan başqa bu fikirləri XII—XIII əsrlər İslam alimi İbn Teymiyyə, XIV əsr fransız filosofu Nikola Orem və həmçinin Nikolay Kopernikin əsərlərində rast gəlmək mümkündür.
Nəzəriyyəsi
Qreşem qanunu pulları "yaxşı" və "pis"ə" bölür. "Yaxşı" dedikdə o pullar nəzərdə tutulur ki, onların qiyməti "daxili" dəyəri ya nominal dəyərdən, ya da dövriyyədə bərabər nominal dəyəri olan "pis" puldan yüksəkdir.
Gümüş və qızıl sikkələrin geniş istifadə olunduğu dövrdə bu qanun zəruri məna daşıyırdı. Belə ki, sikkələrin köhnə nominal dəyəri dəyişmədən onların tərkibindəki qiymətli metalların miqdarının azalanda, əvvəl buraxılmış sikkələr sürətlə istifadədən çıxırdılar. Bunun səbəbi insanların "pis" pullarla ödəniş edərək "yaxşı" pulları özlərində saxlamağa üstünlük verməsində idi.
Eyni zamanda, Qreşem qanunu yalnız "pis" və "yaxşı" pulların qanuni olaraq müəyyən edilmiş bərabər dəyəri olduqda ədalətli olur. Sərbəst bazarda, müəyyən nisbətdə mübadilə olunan iki müstəqil pul vahidi formalaşır. Bu məhdudiyyət Fridrix Hayek tərəfindən "Özəl pul" (1975) kitabında qeyd edilmişdir (ondan əvvəl bunu Mürrey Rotbard 1962-ci ildə məşhur "Dövlət və pul" kitabında etmişdir, Rotbarddan əvvəl isə Lüdviq fon Mizes 1912-ci ildə "The Theory of Money and Credit" əsərində qeyd etmişdir).
1999-cu il iqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatçısı Robert Mandell Qreşem qanununu tamamladı, onun interpretasiyasında qanun belə səslənir: "Eyni qiymətə sahib olduqları təqdirdə, pis pullar yaxşı pulları dövriyyədən çıxardılar" (ing. Bad money drives out good if they exchange for the same price).
İstinadlar
- "Информационно-образовательный портал Phaeton". 2013-08-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-09-13.
- Ротбард, Мюррей. Государство и деньги. Как государство завладело денежной системой общества "Архивированная копия". 2013-12-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-04-03.
- "§ 1. Закон Грешема : Покупательная способность денег — Ирвинг Фишер: Учебники по экономике, финансам, менеджменту". 2018-03-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-09-13.
- "Генкин, Артём. Почему биткоины нужно не запрещать, а обложить налогом // РосБизнесКонсалтинг: Экономика. — 2014. — Выпуск от 10 октября". 2014-10-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-09-13.
- ukr. Історія економічних учень. 1 (3-е). К.: Знання. Под ред. В. Д. Базилевича. 2007. 119. ISBN .
- Аристофан. // Лисистрата. Библиотека античной литературы (4 000 nüs.). Харьков: Фолио. 2001. 358. ISBN .
- Mundell, Robert. Uses and Abuses of Gresham's Law in the History of Money // Zagreb Journal of Economics . 2(английский). № 2. 1998.
Ədəbiyyat
- Хайек, Фридрих фон. Глава VI. Путаница вокруг закона Грэшема // Частные деньги / Пер. Б. Верпаховского под ред. Г. Г. Сапова [Авторы предисловия В. А. Найшуль, Г. Г. Сапов]. Б. М.: Баком. — 229 с. ISBN .
Xarici keçidlər
- Nicolaus Copernicus: Monetae cudendae ratio 2020-09-27 at the Wayback Machine (ing.) (rus.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qresem qanunu Kopernik Qresem qanunu kimi de taninir iqtisadi qanun esas fikri odur ki En pis pullar en yaxsi pullari dovriyyeden cixardilar Tomas Qresemin portreti 1544 cu il Qanun 1526 ci ilde Polsa astronomu iqtisadcisi ve riyaziyyatcisi Nikolay Kopernik 1473 1543 terefinden Sikkelerin zerb edilmesi haqqinda traktatinda tesvir olunmusdur ve 1560 ci ilde Ingiltere maliyyecisi 1519 1579 terefinden tamamlanmisdir Diger fikirler Dovlet terefinden suni sekilde yuksek qiymetlendirilen pullar onun terefinden suni sekilde asagi qiymetlendirilen pullari dovriyyeden cixardilar Ucuz pullar bahali pullari dovriyyeden cixardacaqlar Mubadile mezennesi qanun terefinden qurasdirilanda en pis pullar en yaxsi pullari dovriyyeden cixardilar TarixiNikolay Kopernikin portreti 1473 1543 Bir cox olke hokumetleri sikkeleri korlayirdilar Korlama sikkenin nominal deyerini deyismeden onun terkibindeki qizil ve ya gumus miqdarinin azaldilmasindan ibaret idi Pullari korlayaraq dovlet tez tez ortaya cixan maliyye cetinlikleri hell etmeye calisirdi Bu cur hereketlerin neticeleri bahalasma ve ehalide tam cekili pullarin toplanmasi idi Gundelik heyatdan tam cekili pullarin yox olmas ve onlarin qeyri tam cekili pullar ile evezlenmesi faktini erken merkantilistlerden biri ve Ingiltere kralicasi I Elizabetin maliyye musaviri qeyd etmisdir Onun terefinden seslenen En pis pullar en yaxsi pullari dovriyyeden cixardilar fikir tarixe Qresem Qanunu adi ile hekk olundu Qanun Qresemin adini dasisa da tesvir olunan fakt onun dogumundan texminen iki min il evvel qeyd edilmisdir Bele ki eramizdan evvel V esrde komediyasinda Aristofan pis pullarin yaxsi pullari sixisdirma fenomenini qeyd etmisdir Bundan basqa bu fikirleri XII XIII esrler Islam alimi Ibn Teymiyye XIV esr fransiz filosofu Nikola Orem ve hemcinin Nikolay Kopernikin eserlerinde rast gelmek mumkundur NezeriyyesiQresem qanunu pullari yaxsi ve pis e bolur Yaxsi dedikde o pullar nezerde tutulur ki onlarin qiymeti daxili deyeri ya nominal deyerden ya da dovriyyede beraber nominal deyeri olan pis puldan yuksekdir Gumus ve qizil sikkelerin genis istifade olundugu dovrde bu qanun zeruri mena dasiyirdi Bele ki sikkelerin kohne nominal deyeri deyismeden onlarin terkibindeki qiymetli metallarin miqdarinin azalanda evvel buraxilmis sikkeler suretle istifadeden cixirdilar Bunun sebebi insanlarin pis pullarla odenis ederek yaxsi pullari ozlerinde saxlamaga ustunluk vermesinde idi Eyni zamanda Qresem qanunu yalniz pis ve yaxsi pullarin qanuni olaraq mueyyen edilmis beraber deyeri olduqda edaletli olur Serbest bazarda mueyyen nisbetde mubadile olunan iki musteqil pul vahidi formalasir Bu mehdudiyyet Fridrix Hayek terefinden Ozel pul 1975 kitabinda qeyd edilmisdir ondan evvel bunu Murrey Rotbard 1962 ci ilde meshur Dovlet ve pul kitabinda etmisdir Rotbarddan evvel ise Ludviq fon Mizes 1912 ci ilde The Theory of Money and Credit eserinde qeyd etmisdir 1999 cu il iqtisadiyyat uzre Nobel mukafati laureatcisi Robert Mandell Qresem qanununu tamamladi onun interpretasiyasinda qanun bele seslenir Eyni qiymete sahib olduqlari teqdirde pis pullar yaxsi pullari dovriyyeden cixardilar ing Bad money drives out good if they exchange for the same price Istinadlar Informacionno obrazovatelnyj portal Phaeton 2013 08 26 tarixinde Istifade tarixi 2020 09 13 Rotbard Myurrej Gosudarstvo i dengi Kak gosudarstvo zavladelo denezhnoj sistemoj obshestva Arhivirovannaya kopiya 2013 12 07 tarixinde Istifade tarixi 2011 04 03 1 Zakon Greshema Pokupatelnaya sposobnost deneg Irving Fisher Uchebniki po ekonomike finansam menedzhmentu 2018 03 29 tarixinde Istifade tarixi 2020 09 13 Genkin Artyom Pochemu bitkoiny nuzhno ne zapreshat a oblozhit nalogom RosBiznesKonsalting Ekonomika 2014 Vypusk ot 10 oktyabrya 2014 10 11 tarixinde Istifade tarixi 2020 09 13 ukr Istoriya ekonomichnih uchen 1 3 e K Znannya Pod red V D Bazilevicha 2007 119 ISBN 966 346 149 7 Aristofan Lisistrata Biblioteka antichnoj literatury 4 000 nus Harkov Folio 2001 358 ISBN 966 03 1037 4 Mundell Robert Uses and Abuses of Gresham s Law in the History of Money Zagreb Journal of Economics 2 anglijskij 2 1998 EdebiyyatHajek Fridrih fon Glava VI Putanica vokrug zakona Greshema Chastnye dengi Per B Verpahovskogo pod red G G Sapova Avtory predisloviya V A Najshul G G Sapov B M Bakom 229 s ISBN 5 900520 064 Xarici kecidlerNicolaus Copernicus Monetae cudendae ratio 2020 09 27 at the Wayback Machine ing rus