Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İqtisadi Elmlər üzrə Nobel Mükafatı — Nobel Fondu tərəfindən iqtisadiyyat elminə edilmiş töhfələrə görə verilən mükafatdır və bir çoxları tərəfindən, bu sahədə olan mükafatlar sırasında ən prestijlisi hesab edilir.
İqtisadiyyat Alfred Nobelin 1895-ci ildə şəxsən hazırladığı siyahıya daxil olmasa belə, İqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatının digər elmlər üzrə verilən Nobel mükafatları ilə eyni səviyyədə olması hesab edilir. İqtsadiyyat üzrə mükafat 1968-ci ildə İsveç bankı Sveriges Riksbank tərəfindən yaradılmışdır və bu bank tərəfindən də maliyyələşdirilir. Bu mükafat ilk dəfə olaraq, 1969-cu ildə ”iqtisadi proseslərin təhlili üçün dinamik modellərin hazırlanması və tətbiqinə görə” Danimarka və Norveç alimləri Yan Tinberqen və Raqnar Frisxə verilmişdir.
Laureatlar
2009-cu ildə iqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatını heç bir qadın almamışdır. 2009-cu ildə bu mükafatı almış Elinor Ostrom iqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatı almış ilk qadındır. 2006-ci ildə iqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatını amerikan iqtisadçısı Edmond Flip - inflyasiya və işsizlik bağlı tədqiqatları ilə əlaqədar almışdır.
2009-cu ildə İsveç Elmlər Akademiyası ABŞ-dən olan Elinor Ostrom və Oliver Villamsonu Nobel mükafatına layiq görüb. Ostrom “xüsusilə cəmiyyət olmaq üzrə, iqtisadiyyat rəhbərliyi analizləri”, Villiamson isə “xüsusilə şirkətin sərhədləri olmaq üzrə iqtisadiyyat rəhbərliyi analizlərindən” ötrü bu mükafata layiq bilinib. İndiana Universitetində müəllim olan Ostrom Nobel İqtisadiyyat mükafatını qazanan ilk qadın olub. Villiamson Kaliforniya Universitetində çalışır.
Kim namizəd göstərə bilər
Nobel Fondunun nizamnaməsinə əsasən aşağıdakı şəxslər namizəd irəli sürə bilərlər:
- İsveç Kral Elmlər Akademiyasının üzvləri;
- İqtisadiyyat üzrə A. Nobel Anma Mükafatı Komitəsinin üzvləri;
- iqtisadiyyat üzrə A. Nobel Memorial Mükafatı laureatları;
- İsveç, Danimarka, Finlandiya, İslandiya və Norveçdəki universitetlərin və universitetlərin müvafiq disiplinlərinin daimi professorları;
- Elmlər Akademiyası tərəfindən seçilmiş ən azı altı universitetin və ya institutun müvafiq şöbələrinin rəhbərləri;
- Akademiyanın təklifləri qəbul etməyi lazım bildiyi digər alimlər.
5-ci və 6-cı bəndlərdə göstərilən müəllim və elm adamlarının seçimi ilə bağlı qərarlar hər il sentyabr ayının sonuna qədər verilməlidir.
Laureat seçim prosesi
Növbəti mükafat üçün bir laureat seçmə prosesi aşağıdakı mərhələləri əhatə edir:
- Nobel Komitəsi, Nobel Fondunun mükafat laureatı seçkilərində iştirak etməyə layiq gördüyü məşhur elm adamları tərəfindən doldurulmaq üçün (mükafatın təqdim edilməsindən əvvəlki ilin sentyabrında) müəyyən edilmiş nümunənin təxminən 3000 formasını göndərir.
- Nobel Komitəsi qəbul edilmiş onsuz da doldurulmuş formaları işləyir (son qəbul tarixi 31 yanvar) və ən azı bir neçə dəfə adı çəkilən namizədləri seçir (ümumiyyətlə 250-350 alim) (Fevral).
- Nobel Komitəsi, mükafat üçün namizədlərin işini qiymətləndirmək üçün (mart - may) xüsusi seçilmiş mütəxəssisləri dəvət edir.
- Nobel Komitəsi, İsveç Kral Elmlər Akademiyasından mütəxəssislərdən alınan rəylər əsasında bir əlaqə qurur. Mesaj komitənin bütün üzvləri tərəfindən imzalanır (iyun - avqust)
- Nobel komitəsi mesajını akademiyaya təqdim edir; mesaj akademiyanın iqtisadi hissəsinin 2 iclasında müzakirə olunur (sentyabr).
- İsveç Kral Elmlər Akademiyası laureatı səs çoxluğu ilə seçir; seçim son və mübahisəsiz hesab edilir; mükafat laureatı elan edildi (oktyabr).
- Laureat mükafatı digər elmlər üzrə laureatlarla birlikdə Stokholmda keçirilən mərasimdə alır (10 dekabr).
Maraqlı faktlar
- Laureatın ortalama yaşı (mükafat təqdim edildikdə) 66,5 ildir. Mükafat alarkən ən gənc olan 2019-cu il laureatı, bu vaxta qədər 46 yaşına çatmış Ester Düflo idi. Mükafatlandırılanlar arasında ən yaşlı 2007-ci il laureatı olan idi ki, o vaxt 90 yaşını tamamladı.
- Ən gənc hal-hazırda həyatda olan laureat Ester Düflodur.
- İqtisadiyyat sahəsində ən uzun ömürlü Nobel mükafatçısı, 102 il yaşayan 1991-ci il laureatı Ronald Kouzdur. Ən qısa ömür, 74 yaşında vəfat edən 1975-ci il mükafatçısı Leonid Kantoroviçin həyatı idi.
İstinadlar
- "Потомок Альфреда Нобеля выступил против номинации в области экономики". NEWSru.com. 2010-10-12. 2020-04-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-04-07.
- "Михаил Хазин: Грязный Нобель, или Что не так с премией по экономике". 2021-10-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-09-25.
- Глава 1. Интервью с Василием Леонтьевым // О чём думают экономисты: Беседы с нобелевскими лауреатами. М.: Юнайтед Пресс. Под ред. Самуэльсон, Пол Энтони и У. Баннета; Пер. с англ. — Московская школа управления «Сколково». 2009. 56. ISBN .
Xarici keçidlər
- Rəsmi saytı
- Elm və Texnologiya: Nobel Mükafatları: İqtisadiyyat Mükafatı
- İqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatlarının siyahısı
Laureatların tərcümeyi-halları və Nobel mühazirələri:
- Васина Л. Л. Нобелевские лауреаты XX века. Экономика. Энциклопедический словарь. — М.: РОССПЭН, 2001.— 336 с. — .
- Лауреаты Нобелевской премии по экономике: Автобиографии, лекции, комментарии. Т. 1. 1969−1982. — СПб.: Наука, 2007. — 479 с. — .
- Лауреаты Нобелевской премии по экономике: автобиографии, лекции, комментарии.Т. 2. 1983−1996.— СПб.:Наука, 2009. — 450 с. — .
- Мировая экономическая мысль. Сквозь призму веков: В 5 тт. Т. 5. Всемирное признание. Лекции нобелевских лауреатов (в 2 кн.). — М.: Мысль, 2004−05. — 768 с., 816 с. — ; .
- Нобелевские лауреаты по экономике. Взгляд из России / под ред. Ю. В. Яковца. — СПб.: Гуманистика, 2003. — 968 с. — .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Iqtisadi Elmler uzre Nobel Mukafati Nobel Fondu terefinden iqtisadiyyat elmine edilmis tohfelere gore verilen mukafatdir ve bir coxlari terefinden bu sahede olan mukafatlar sirasinda en prestijlisi hesab edilir Iqtisadiyyat Alfred Nobelin 1895 ci ilde sexsen hazirladigi siyahiya daxil olmasa bele Iqtisadiyyat uzre Nobel mukafatinin diger elmler uzre verilen Nobel mukafatlari ile eyni seviyyede olmasi hesab edilir Iqtsadiyyat uzre mukafat 1968 ci ilde Isvec banki Sveriges Riksbank terefinden yaradilmisdir ve bu bank terefinden de maliyyelesdirilir Bu mukafat ilk defe olaraq 1969 cu ilde iqtisadi proseslerin tehlili ucun dinamik modellerin hazirlanmasi ve tetbiqine gore Danimarka ve Norvec alimleri Yan Tinberqen ve Raqnar Frisxe verilmisdir LaureatlarEsas meqale Iqtisadiyyat uzre Nobel mukafati laureatlarinin siyahisi 2009 cu ilde iqtisadiyyat uzre Nobel mukafatini hec bir qadin almamisdir 2009 cu ilde bu mukafati almis Elinor Ostrom iqtisadiyyat uzre Nobel mukafati almis ilk qadindir 2006 ci ilde iqtisadiyyat uzre Nobel mukafatini amerikan iqtisadcisi Edmond Flip inflyasiya ve issizlik bagli tedqiqatlari ile elaqedar almisdir 2009 cu ilde Isvec Elmler Akademiyasi ABS den olan Elinor Ostrom ve Oliver Villamsonu Nobel mukafatina layiq gorub Ostrom xususile cemiyyet olmaq uzre iqtisadiyyat rehberliyi analizleri Villiamson ise xususile sirketin serhedleri olmaq uzre iqtisadiyyat rehberliyi analizlerinden otru bu mukafata layiq bilinib Indiana Universitetinde muellim olan Ostrom Nobel Iqtisadiyyat mukafatini qazanan ilk qadin olub Villiamson Kaliforniya Universitetinde calisir Kim namized gostere bilerNobel Fondunun nizamnamesine esasen asagidaki sexsler namized ireli sure bilerler Isvec Kral Elmler Akademiyasinin uzvleri Iqtisadiyyat uzre A Nobel Anma Mukafati Komitesinin uzvleri iqtisadiyyat uzre A Nobel Memorial Mukafati laureatlari Isvec Danimarka Finlandiya Islandiya ve Norvecdeki universitetlerin ve universitetlerin muvafiq disiplinlerinin daimi professorlari Elmler Akademiyasi terefinden secilmis en azi alti universitetin ve ya institutun muvafiq sobelerinin rehberleri Akademiyanin teklifleri qebul etmeyi lazim bildiyi diger alimler 5 ci ve 6 ci bendlerde gosterilen muellim ve elm adamlarinin secimi ile bagli qerarlar her il sentyabr ayinin sonuna qeder verilmelidir Laureat secim prosesiNovbeti mukafat ucun bir laureat secme prosesi asagidaki merheleleri ehate edir Nobel Komitesi Nobel Fondunun mukafat laureati seckilerinde istirak etmeye layiq gorduyu meshur elm adamlari terefinden doldurulmaq ucun mukafatin teqdim edilmesinden evvelki ilin sentyabrinda mueyyen edilmis numunenin texminen 3000 formasini gonderir Nobel Komitesi qebul edilmis onsuz da doldurulmus formalari isleyir son qebul tarixi 31 yanvar ve en azi bir nece defe adi cekilen namizedleri secir umumiyyetle 250 350 alim Fevral Nobel Komitesi mukafat ucun namizedlerin isini qiymetlendirmek ucun mart may xususi secilmis mutexessisleri devet edir Nobel Komitesi Isvec Kral Elmler Akademiyasindan mutexessislerden alinan reyler esasinda bir elaqe qurur Mesaj komitenin butun uzvleri terefinden imzalanir iyun avqust Nobel komitesi mesajini akademiyaya teqdim edir mesaj akademiyanin iqtisadi hissesinin 2 iclasinda muzakire olunur sentyabr Isvec Kral Elmler Akademiyasi laureati ses coxlugu ile secir secim son ve mubahisesiz hesab edilir mukafat laureati elan edildi oktyabr Laureat mukafati diger elmler uzre laureatlarla birlikde Stokholmda kecirilen merasimde alir 10 dekabr Maraqli faktlarLaureatin ortalama yasi mukafat teqdim edildikde 66 5 ildir Mukafat alarken en genc olan 2019 cu il laureati bu vaxta qeder 46 yasina catmis Ester Duflo idi Mukafatlandirilanlar arasinda en yasli 2007 ci il laureati olan idi ki o vaxt 90 yasini tamamladi En genc hal hazirda heyatda olan laureat Ester Duflodur Iqtisadiyyat sahesinde en uzun omurlu Nobel mukafatcisi 102 il yasayan 1991 ci il laureati Ronald Kouzdur En qisa omur 74 yasinda vefat eden 1975 ci il mukafatcisi Leonid Kantorovicin heyati idi Istinadlar Potomok Alfreda Nobelya vystupil protiv nominacii v oblasti ekonomiki NEWSru com 2010 10 12 2020 04 07 tarixinde Istifade tarixi 2020 04 07 Mihail Hazin Gryaznyj Nobel ili Chto ne tak s premiej po ekonomike 2021 10 28 tarixinde Istifade tarixi 2020 09 25 Glava 1 Intervyu s Vasiliem Leontevym O chyom dumayut ekonomisty Besedy s nobelevskimi laureatami M Yunajted Press Pod red Samuelson Pol Entoni i U Banneta Per s angl Moskovskaya shkola upravleniya Skolkovo 2009 56 ISBN 978 5 9614 0793 8 Xarici kecidlerVikianbarda elaqeli media fayllar Resmi sayti Elm ve Texnologiya Nobel Mukafatlari Iqtisadiyyat Mukafati Iqtisadiyyat uzre Nobel mukafati laureatlarinin siyahisi Laureatlarin tercumeyi hallari ve Nobel muhazireleri Vasina L L Nobelevskie laureaty XX veka Ekonomika Enciklopedicheskij slovar M ROSSPEN 2001 336 s ISBN 5 8243 0169 7 Laureaty Nobelevskoj premii po ekonomike Avtobiografii lekcii kommentarii T 1 1969 1982 SPb Nauka 2007 479 s ISBN 5 02 025115 1 Laureaty Nobelevskoj premii po ekonomike avtobiografii lekcii kommentarii T 2 1983 1996 SPb Nauka 2009 450 s ISBN 978 5 02 025169 4 Mirovaya ekonomicheskaya mysl Skvoz prizmu vekov V 5 tt T 5 Vsemirnoe priznanie Lekcii nobelevskih laureatov v 2 kn M Mysl 2004 05 768 s 816 s ISBN 5 244 01042 5 ISBN 5 244 01044 1 Nobelevskie laureaty po ekonomike Vzglyad iz Rossii pod red Yu V Yakovca SPb Gumanistika 2003 968 s ISBN 5 86050 173 0