Lüdviq fon Mizes (alm. Ludwig Heinrich Edler von Mises, 29 sentyabr 1881[…], Lvov, Avstriya-Macarıstan – 10 oktyabr 1973[…], Nyu-York, Nyu-York ştatı) — Avstriya iqtisadi nəzəriyyəsi məktəbinin inkişafına böyük töhfə verən amerikalı iqtisadçı, filosof, tarixçi və sosioloq, prakeoloq, klassik liberalizmin tərəfdarı. Fridrix fon Hayeklə yanaşı, libertarizm fəlsəfəsinin banilərindən biridir.
Lüdviq fon Mizes | |
---|---|
alm. Ludwig Heinrich Edler von Mises | |
Doğum tarixi | 29 sentyabr 1881[…] |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 10 oktyabr 1973[…](92 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Dəfn yeri |
|
Elm sahələri | iqtisadiyyat, fəlsəfə |
Elmi dərəcəsi |
|
İş yerləri |
|
Təhsili |
|
Elmi rəhbəri | Oygen fon Bem-Baverk |
Tanınmış yetirmələri | Fridrix fon Hayek, Frits Maxlup, Mürrey Rotbard |
Mükafatları | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Bioqrafiya
Lüdviq fon Mizes (müasir Lviv, Ukrayna) varlı bir yəhudi ailəsində anadan olub. Doğulduğu il şəhərin yəhudi icmasının başçısı olan babası Avstriya zadəganlarını qəbul etdi. Atası mühəndis Arhur Edler fon Mizes inşaat podratçısı idi və Galiçya və Bukovinada dəmir yollarının tikintisini maliyyələşdirdi. Ana — Adele fon Mizes (Landau) — məşhur Avstriyalı siyasətçi və millət vəkili qardaşı oğlu idi.
Lüdviq erkən uşaqlığını Çernovtsidə keçirdi, sonra ailə Vyanaya köçdü. On iki yaşında onsuz da Yəhudi, Alman, Polşa və Fransız dillərini bilirdi, Qədim Yunan, İbrani və Latın oxuyurdu və Ukrayna dilini başa düşürdü. İki kiçik qardaşı var idi: məşhur riyaziyyatçı Riçard fon Mizes və körpəlikdə qırmızı atəşdən vəfat edən Karl fon Mizes.
1934-cü ilin yazında Mizes, Cenevrə Universitetinin Yüksək Beynəlxalq İnstitutunun Millətlərarası İqtisadi Münasibətlər Bölməsində professorluq etmək üçün dəvət aldı.
1940-cı ildə ABŞ-yə mühacirət etdi, burada dünyaca məşhur əsəri olan "Sosializm" 1941-ci ildə Milli İqtisadi Tədqiqatlar Bürosundan qrant aldı. 1943–1954-cü illərdə. Milli İstehsalat Birliyinin iqtisadi komissiyasında çalışdı.
1945–1968 — Nyu-York Universitetində iqtisadi nəzəriyyə professoru. 1946-cı ildə Mizes və həyat yoldaşı Amerika vətəndaşlığını aldılar.
1949-cu ildə onun əsas kitabı "İnsan Fəaliyyəti: İqtisadiyyata dair bir risalə" nəşr olundu.
Şəxsi həyatı
1925-ci ildə Macar aristokratının dul arvadı aktrisa Margit Şereni (1890-cı il təvəllüdlü) ilə tanış oldu və bir neçə il sonra onunla evləndi. İlk evliliyindən Margitin bir oğlu Quido və daha sonra jurnalist və yazıçı olan Gitta adlı bir qızı var idi. Margit Mizesin "Lüdviq fon Mizes ilə yaşadığım illər" adlı anısını yazmışdır.
Elmi yaradıcılığı
K. Menqer və E. Böhm-Baverk ənənələrini davam etdirir. Metodologiyasında klassik Avstriya məktəbinin subyektivlik və rasionalizm, təbiət elmləri metodlarının iqtisadi hadisələrin analizinə tətbiq olunmasının inkar edilməsi kimi prinsiplərini izlədi. Mizesin metodologiyadakı yeniliyi — priori metodu — empirik olaraq təkzib oluna bilməyən özünəməxsus məntiqi konstruksiyaların səbəb genetik metodu əsasında qurulmasıdır.
Liberalizmin görkəmli nümayəndəsi dövlətin iqtisadiyyata müdaxilə etməməsinin tərəfdarıdır. 1922-ci ildə "Sosializm: İqtisadi və Sosioloji Analiz" kitabında sosializm fikirlərini tənqid etdi və düzgün iqtisadi hesablamanın mümkünsüzlüyü də daxil olmaqla bir çox səbəbdən sosializmin mümkünsüzlüyünü müdafiə etdi. Beləliklə, bazarın bir planla dəyişdirilməsinin əvvəlcə qeyri-mümkün olduğunu iddia etdi, çünki sonuncusu qiymətlərin kapitalizmin məhsulu olduğu və bu səbəbdən qaynaqların səmərəli bölüşdürülməsi sistemini pozmadan aradan qaldırıla biləcəyi səhv bir fikirdən qaynaqlandığı üçün əmtəə və qiymət çox güclü bir-birinə bağlıdır və uzunmüddətli hesablamaları mümkün etmək üçün çox sayda həll yolu var: istehsal prosesi üçün resursların ayrılması və kapital qoyuluşu ilə bağlı bir çox problemin öhdəsindən yalnız bazar gələ bilər
İstinadlar
- Ludwig Mises // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- Bibliothèque nationale de France Ludwig von Mises // BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Ludwig von Mises // Gran Enciclopèdia Catalana (kat.). Grup Enciclopèdia, 1968.
- Ludwig Von Mises // Internet Philosophy Ontology project (ing.).
- Мизес Людвиг фон // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- http://muse.jhu.edu/browse/publishers/liberty_fund?items_per_page=10&browse_view_type=default&m=71.
- Mathematics Genealogy Project (ing.). 1997.
- Erik Ritter von Kuehnelt-Leddihn "The Cultural Background of Ludwig von Mises" 2007-03-06 at the Wayback Machine, The Ludwig von Mises Institute, page 1
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ludviq fon Mizes alm Ludwig Heinrich Edler von Mises 29 sentyabr 1881 Lvov Avstriya Macaristan 10 oktyabr 1973 Nyu York Nyu York stati Avstriya iqtisadi nezeriyyesi mektebinin inkisafina boyuk tohfe veren amerikali iqtisadci filosof tarixci ve sosioloq prakeoloq klassik liberalizmin terefdari Fridrix fon Hayekle yanasi libertarizm felsefesinin banilerinden biridir Ludviq fon Mizesalm Ludwig Heinrich Edler von Mises Dogum tarixi 29 sentyabr 1881 1881 09 29 Dogum yeri Lvov Avstriya MacaristanVefat tarixi 10 oktyabr 1973 1973 10 10 92 yasinda Vefat yeri Nyu York Nyu York stati ABSDefn yeri Fernkliff qebiristanligi d Elm saheleri iqtisadiyyat felsefeElmi derecesi doktorluq derecesi d Is yerleri Vyana Universiteti 1919 1934 Nyu York Universiteti 1945 1969 Tehsili Vyana Universiteti 1900 1906 Elmi rehberi Oygen fon Bem BaverkTaninmis yetirmeleri Fridrix fon Hayek Frits Maxlup Murrey RotbardMukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllarBioqrafiyaLudviq fon Mizes muasir Lviv Ukrayna varli bir yehudi ailesinde anadan olub Doguldugu il seherin yehudi icmasinin bascisi olan babasi Avstriya zadeganlarini qebul etdi Atasi muhendis Arhur Edler fon Mizes insaat podratcisi idi ve Galicya ve Bukovinada demir yollarinin tikintisini maliyyelesdirdi Ana Adele fon Mizes Landau meshur Avstriyali siyasetci ve millet vekili qardasi oglu idi Ludviq erken usaqligini Cernovtside kecirdi sonra aile Vyanaya kocdu On iki yasinda onsuz da Yehudi Alman Polsa ve Fransiz dillerini bilirdi Qedim Yunan Ibrani ve Latin oxuyurdu ve Ukrayna dilini basa dusurdu Iki kicik qardasi var idi meshur riyaziyyatci Ricard fon Mizes ve korpelikde qirmizi atesden vefat eden Karl fon Mizes 1934 cu ilin yazinda Mizes Cenevre Universitetinin Yuksek Beynelxalq Institutunun Milletlerarasi Iqtisadi Munasibetler Bolmesinde professorluq etmek ucun devet aldi 1940 ci ilde ABS ye muhaciret etdi burada dunyaca meshur eseri olan Sosializm 1941 ci ilde Milli Iqtisadi Tedqiqatlar Burosundan qrant aldi 1943 1954 cu illerde Milli Istehsalat Birliyinin iqtisadi komissiyasinda calisdi 1945 1968 Nyu York Universitetinde iqtisadi nezeriyye professoru 1946 ci ilde Mizes ve heyat yoldasi Amerika vetendasligini aldilar 1949 cu ilde onun esas kitabi Insan Fealiyyeti Iqtisadiyyata dair bir risale nesr olundu Sexsi heyati 1925 ci ilde Macar aristokratinin dul arvadi aktrisa Margit Sereni 1890 ci il tevelludlu ile tanis oldu ve bir nece il sonra onunla evlendi Ilk evliliyinden Margitin bir oglu Quido ve daha sonra jurnalist ve yazici olan Gitta adli bir qizi var idi Margit Mizesin Ludviq fon Mizes ile yasadigim iller adli anisini yazmisdir Elmi yaradiciligiK Menqer ve E Bohm Baverk enenelerini davam etdirir Metodologiyasinda klassik Avstriya mektebinin subyektivlik ve rasionalizm tebiet elmleri metodlarinin iqtisadi hadiselerin analizine tetbiq olunmasinin inkar edilmesi kimi prinsiplerini izledi Mizesin metodologiyadaki yeniliyi priori metodu empirik olaraq tekzib oluna bilmeyen ozunemexsus mentiqi konstruksiyalarin sebeb genetik metodu esasinda qurulmasidir Liberalizmin gorkemli numayendesi dovletin iqtisadiyyata mudaxile etmemesinin terefdaridir 1922 ci ilde Sosializm Iqtisadi ve Sosioloji Analiz kitabinda sosializm fikirlerini tenqid etdi ve duzgun iqtisadi hesablamanin mumkunsuzluyu de daxil olmaqla bir cox sebebden sosializmin mumkunsuzluyunu mudafie etdi Belelikle bazarin bir planla deyisdirilmesinin evvelce qeyri mumkun oldugunu iddia etdi cunki sonuncusu qiymetlerin kapitalizmin mehsulu oldugu ve bu sebebden qaynaqlarin semereli bolusdurulmesi sistemini pozmadan aradan qaldirila bileceyi sehv bir fikirden qaynaqlandigi ucun emtee ve qiymet cox guclu bir birine baglidir ve uzunmuddetli hesablamalari mumkun etmek ucun cox sayda hell yolu var istehsal prosesi ucun resurslarin ayrilmasi ve kapital qoyulusu ile bagli bir cox problemin ohdesinden yalniz bazar gele bilerIstinadlarLudwig Mises Brockhauz Ensiklopediyasi alm Bibliotheque nationale de France Ludwig von Mises BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Ludwig von Mises Gran Enciclopedia Catalana kat Grup Enciclopedia 1968 Ludwig Von Mises Internet Philosophy Ontology project ing Mizes Lyudvig fon Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 http muse jhu edu browse publishers liberty fund items per page 10 amp browse view type default amp m 71 Mathematics Genealogy Project ing 1997 Erik Ritter von Kuehnelt Leddihn The Cultural Background of Ludwig von Mises 2007 03 06 at the Wayback Machine The Ludwig von Mises Institute page 1