Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mustafa Çələbi (1380, Ədirnə, Akrotiri və Dekeliya – 1422) — 4-cü Osmanlı padşahı İldırım Bəyazidin Dövlət Şah Xatundan doğulan ən böyük oğludur.
| Mustafa Çələbi | |
|---|---|
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1380 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 1422 |
| Vəfat səbəbi | asılma[d] |
| Atası | İldırım Bəyazid |
Həyatı
Mustafa Çələbi 1402-ci ildə Ankara döyüşündə iştirak etmişdir. Atası ilə birlikdə Əmir Teymura əsir düşmüş və Səmərqəndə aparılmışdır. Atasının vəfatından bir müddət sonra 1405-ci ildə Anadoluya geri qayıtdı, əvvəlcə Niğdəyə, daha sonra isə Kastamonuya getdi. 1416-cı ildə Venesiyanın yardımıyla Rumeliyə və Valaxiya qaçdı və burada bəzi sancaqbəylərinin, eyni zamanda Bizans imperatoru II Manuilin, Valaxiya çarının və bəzi Avropa dövlətlərinin dəstəyini aldı. Topladığı qoşunla Selanikdə I Mehmedlə toqquşdu. Bu döyüşdə ağır itkilər verdi və Selanikə çəkildi. Mustafa Çələbinin Selanikə sığınması I Mehmedlə Bizans imperatoru II Manuil arasındakı münasibətləri pozdu. Münasibətlərin düzəldilməsi üçün qısa zamanda danışıqlar başladı. Nəticədə iki dövlət arasında razılığa gəlindi. Bizans imperatoru II Manuil illik 900 min axca qarşılığında Mustafa Çələbinin Limni qalasında həbs olunmasına razılıq verdi.
Ancaq I Mehmedin vəfatından sonra bu razılaşma pozulmuş, II Manuil Limnidə həbs olunan Mustafa Çələbini Gəlibolu bölgəsi qarşılığında azad etdi. Mustafa Çələbi Osmanlı sultanı elan olundu və böyük bir Bizans donanması ilə Rumeliyə keçdi. Mustafa Çələbi xüsusilə köməyilə digər Rumeli bəylərinin də dəstəyini aldı. II Muradın sədrəzəmi Amasyalı Bəyazid Paşa Ədirnədə topladığı orduyla Sazlıdərədə Mustafa Çələbi ilə qarşı-qarşıya gəldi. Döyüşün kritik anında sədrəzəm ordusunun bir qisminin Mustafa Çələbinin tərəfinə keçməsilə II Muradın ordusu məğlub oldu və Sədrəzəm Amasyalı Bəyazid Paşa təslim oldu. təkidilə əsir tutulan Bəyazid Paşa edam edildi və Mustafa Çələbi Ədirnəyə yola çıxdı. Osmanlının ikinci paytaxtı hesab olunan Ədirnədə böyük təntənə ilə qarşılanan Mustafa Çələbi burada öz adına xütbə oxudub pul kəsdirdi.
Ancaq Ədirnənin işğalından sonra ard-arda böyük səhvlər edən Mustafa Çələbi Bizansa vəd etdiyi Gəlibolu bölgəsini verməyərək ilk və əsas müttəfiqini itirdi. Daha sonra 12 min sipahi və 5 min piyadalıq orduyla Gəliboludan Anadoluya keçdi və Bursanın mühasirəsinə hazırlaşdı. Ancaq hələ yeni formalaşan bu ordu paytaxtın mühasirəyə alınmasında könüllü olmadı. Digər tərəfdən orduda müxtəlif şayələrin gəzməsi də bu mühasirənin qaldırılmasına səbəb oldu. Şayələrə görə Mustafa Çələbi İldırım Bəyazidin öz oğlu deyil, Bizans cəsusu idi. II Murad İzmir və Aydın bəyliklərini vəd etməsilə də öz tərəfdaşları ilə Mustafa Çələbini tərk etdi. Geridə qalan dəstəylə geri çəkilən Mustafa Çələbi Ulubat ətrafında Hacı İvaz Paşa ilə toqquşdu və ağır itkilər verdi.
Daha sonra Mustafa Çələbi Gəliboluya qaçmağa məcbur oldu. Bizanslılardan gələcək yardımı gözləyən Mustafa Çələbi burada qalaraq çox vaxt itirdi. Bu vaxt ərzində II Murad artıq Gəliboluya gəlmiş və 2 min zirehli gəmiylə mühasirəyə hazırlaşırdı. Mühasirədən son anda qaçan Mustafa Çələbi Ədirnəyə getdi və buradakı xəzinəni alıb qaçdı. Ədirnəlilərin də dəstəyilə ələ keçirilən Mustafa Çələbi II Murada təslim edildi. Mustafa Çələbinin Ədirnə qalasının bürclərindən asılaraq edam edilməsilə illərdir davam edən Mustafa Çələbi problemi aradan qaldırıldı.
Mənbə
- Sakaoglu, Necdet, "Mustafa Çelebi (Düzmece)", (1999), Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A. Ş. C.2 s.293 ISBN 975-08-0072-9
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqale I Beyazidin oglu haqqindadir I Mehmedin oglu ucun baxin Mustafa Celebi I Mehmedin oglu Sultan Suleyman Qanuninin oglu ucun baxin Sahzade Mustafa Fateh Sultan Mehmedin oglu ucun baxin Sahzade Mustafa II Mehmedin oglu Mustafa Celebi 1380 Edirne Akrotiri ve Dekeliya 1422 4 cu Osmanli padsahi Ildirim Beyazidin Dovlet Sah Xatundan dogulan en boyuk ogludur Mustafa CelebiSexsi melumatlarDogum tarixi 1380Dogum yeri Edirne Frakiya d Bizans imperiyasi Kipr Akrotiri ve Dekeliya Birlesmis KralliqVefat tarixi 1422Vefat sebebi asilma d Atasi Ildirim BeyazidHeyatiMustafa Celebi 1402 ci ilde Ankara doyusunde istirak etmisdir Atasi ile birlikde Emir Teymura esir dusmus ve Semerqende aparilmisdir Atasinin vefatindan bir muddet sonra 1405 ci ilde Anadoluya geri qayitdi evvelce Nigdeye daha sonra ise Kastamonuya getdi 1416 ci ilde Venesiyanin yardimiyla Rumeliye ve Valaxiya qacdi ve burada bezi sancaqbeylerinin eyni zamanda Bizans imperatoru II Manuilin Valaxiya carinin ve bezi Avropa dovletlerinin desteyini aldi Topladigi qosunla Selanikde I Mehmedle toqqusdu Bu doyusde agir itkiler verdi ve Selanike cekildi Mustafa Celebinin Selanike siginmasi I Mehmedle Bizans imperatoru II Manuil arasindaki munasibetleri pozdu Munasibetlerin duzeldilmesi ucun qisa zamanda danisiqlar basladi Neticede iki dovlet arasinda raziliga gelindi Bizans imperatoru II Manuil illik 900 min axca qarsiliginda Mustafa Celebinin Limni qalasinda hebs olunmasina raziliq verdi Ancaq I Mehmedin vefatindan sonra bu razilasma pozulmus II Manuil Limnide hebs olunan Mustafa Celebini Gelibolu bolgesi qarsiliginda azad etdi Mustafa Celebi Osmanli sultani elan olundu ve boyuk bir Bizans donanmasi ile Rumeliye kecdi Mustafa Celebi xususile komeyile diger Rumeli beylerinin de desteyini aldi II Muradin sedrezemi Amasyali Beyazid Pasa Edirnede topladigi orduyla Sazliderede Mustafa Celebi ile qarsi qarsiya geldi Doyusun kritik aninda sedrezem ordusunun bir qisminin Mustafa Celebinin terefine kecmesile II Muradin ordusu meglub oldu ve Sedrezem Amasyali Beyazid Pasa teslim oldu tekidile esir tutulan Beyazid Pasa edam edildi ve Mustafa Celebi Edirneye yola cixdi Osmanlinin ikinci paytaxti hesab olunan Edirnede boyuk tentene ile qarsilanan Mustafa Celebi burada oz adina xutbe oxudub pul kesdirdi Ancaq Edirnenin isgalindan sonra ard arda boyuk sehvler eden Mustafa Celebi Bizansa ved etdiyi Gelibolu bolgesini vermeyerek ilk ve esas muttefiqini itirdi Daha sonra 12 min sipahi ve 5 min piyadaliq orduyla Geliboludan Anadoluya kecdi ve Bursanin muhasiresine hazirlasdi Ancaq hele yeni formalasan bu ordu paytaxtin muhasireye alinmasinda konullu olmadi Diger terefden orduda muxtelif sayelerin gezmesi de bu muhasirenin qaldirilmasina sebeb oldu Sayelere gore Mustafa Celebi Ildirim Beyazidin oz oglu deyil Bizans cesusu idi II Murad Izmir ve Aydin beyliklerini ved etmesile de oz terefdaslari ile Mustafa Celebini terk etdi Geride qalan desteyle geri cekilen Mustafa Celebi Ulubat etrafinda Haci Ivaz Pasa ile toqqusdu ve agir itkiler verdi Daha sonra Mustafa Celebi Geliboluya qacmaga mecbur oldu Bizanslilardan gelecek yardimi gozleyen Mustafa Celebi burada qalaraq cox vaxt itirdi Bu vaxt erzinde II Murad artiq Geliboluya gelmis ve 2 min zirehli gemiyle muhasireye hazirlasirdi Muhasireden son anda qacan Mustafa Celebi Edirneye getdi ve buradaki xezineni alib qacdi Edirnelilerin de desteyile ele kecirilen Mustafa Celebi II Murada teslim edildi Mustafa Celebinin Edirne qalasinin burclerinden asilaraq edam edilmesile illerdir davam eden Mustafa Celebi problemi aradan qaldirildi MenbeSakaoglu Necdet Mustafa Celebi Duzmece 1999 Yasamlari ve Yapitlariyla Osmanlilar Ansiklopedisi Istanbul Yapi Kredi Kultur Sanat Yayincilik A S C 2 s 293 ISBN 975 08 0072 9