Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mariya Tereza (13 may 1717[…], Hofburq sarayı[d], Avstriya hersoqluğu, Müqəddəs Roma imperiyası – 29 noyabr 1780[…], Vyana, Avstriya hersoqluğu, Müqəddəs Roma imperiyası) — 1740-cı ildən, 1780-ci ilə qədər Habsburqlar sülaləsi mülklərini və 1745-ci ildən Müqəddəs Roma İmperiyasını idarə edən şəxsdir. Avstriyalı Mariya Tereza (1816–1867) və İspaniyalı Mariya Tereza (1845–1927) ilə qarışdırılmamalıdır.
| Mariya Tereza | |
|---|---|
| alm. Maria Theresia | |
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 13 may 1717[…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 29 noyabr 1780[…](63 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | insult |
| Sülalə | Habsburqlar sülaləsi |
| Atası | VI Karl (Müqəddəs Roma imperatoru) |
| Anası | Braunşveyqli Elizabet Kristina |
| Uşaqları | |
| Elmi fəaliyyəti | |
| Elm sahəsi | Dövlət idarəetməsi, siyasət |
| | |
| Monoqram |  |
| İmzası |  |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
1740-cı ildən ölümünnə qədər Macarıstan və Bohemiya kralıçası, Avstriya Hersoqinyası idi. Bundan əlavə həyat yoldaşı I Fransisk Müqəddəs Roma İmperatoru seçiləndən sonra Müqəddəs Roma İmperatriçası oldu. Öz dövrünün ən güclü qadınlarından biri olmuş, Müqəddəs Roma İmperatoru II İosifin və Fransız Burjua İnqilabında edam edilən Fransız kraliçası Mariya Antuanettanın anasıdır.
Mariya Tereza maliyyə və təhsil islahatları etmiş, ticarət və kənd təsərrüfatı onun dövründə özünün "qızıl əsrini" yaşamışdır. Prussiya ilə mübarizə davam etdirilir, Yeddiillik müharibə və Bavariya İrsi uğrunda müharibədə ölkəsini idarə etmişdir. Əri I Fransiskin ölümündən sonra oğlu II İosif 1765-ci ildə imperator oldu.
Mariya Tereza oğlunun bir çox hərəkətlərini tənqid edirdi, lakin Polşanın birinci bölünməsini təqdir etmişdi (1722). XVIII əsr Avropa güc balansında açar rolunu oynayırdı. Habsburq xanədanına birlik gətirmiş, içlərində Kraliça Mariya Antuanetta və İmperator II İosif də olmaqla 16 uşaq sahibi olmuşdur.
Taxta çıxmamışdan əvvəlki həyatı
Mariya Tereza Valburga Amelia Kristina, Vyanada Elizabet Kristin (Brunvick-Volfenbüttel) və VI Karlın ən böyük qızı olaraq dünyaya gəldi. Karlın varis olan yeganə oğlu Leopold İohann 1716-cı ildə şahzadə olarkən ölmüşdü. sonradan qərar yayınlayaraq qızının Avstriya tacını əldə etməsi haqqını və vərasət hüququnu özünün birləşdirdiyi torpaqlarda ölümündən sonra qətiləşdirirdi. Karl illərini demək olar ki, diqqətli bir şəkildə digər hökmdarlarla qaarışılıqlı görüşmələr nəticəsində bir qadının Habsburq torpaqlarında mirasçılığına olacaq potensial hüququ etirazları uzaqlaşdırmaq üçün keçirdi. Hətta torpaqlarının stratejik itirilməsini belə etdi. Əvvəldə, yalnız 1740-cı ildə VI Karlın ölümündən sonra taxta keçən Mariya Terezanın vərasət hüququnu tanımayan və bunun zidd olduğunu bildirən Prussiya kralı 1740-cı ildə Avstriya irsi uğrunda müharibəyə başladı.
Hakimiyyət illəri
Taxta çıxana qədər heç bir təcrübəsi olmayan kraliça atasının ölümünə yaxın apardığı 2 müharibə səbəbindən boşalan xəzinə və zəifləyən ordu ilə qarşı-qarşıya idi. 1741-ci ildə kraliyyət qəsəbəsi olan Pozsonydə (indiki Bratislava), Müqəddəs Martin kilsəsində Macarıstan kraliçası taçına sahibləndi. Avstriya irsi uğrunda müharibədən və I, II Sileziya müharibələrindən qalib çıxan Mariya Tereza köməyliyi ilə ölkəsini yenidən qurmağa başladı. Ordunun sayı iki qat artırıldı, hökumətin gəlirini təmin etmək üçün vergilər artırıldı. Əvvəllər bir-birindən ayrı olan Avstriya və Bohemiya yüksək rütbəli məmurlarını bir hakimiyyətdə mərkəzin tam hakimiyyətinə verdi. Ölkəsində yeganə hüquqi gücə malik olan və mütəqil məhkəməni yaratdı. Bu islahatlar dövləti xeyli gücləndirdi. 1752-ci ildə (dünyada ilk dəfə) və 1754-cü ildə mühəndislik akademiyasını yaratdı.
Avstriya irsi uğrunda müharibə
Avstriya irsi uğrunda müharibə (1740–1748), Şimali Amerikada , , və 3 Sileziya müharibələrindən 2-ni əhatə edən, Habsburq xanədanında Mariya Terezanın hakimiyyətə gəlməsi səbəbindən başlamış müharibədir. The couple were married on 12 February 1736. Müharibə, VI Karlın qızı Mariya Terezanın Salik qanunları icazə vermədiyi üçün Habsburq taxtına keçə bilməməsi iddiasıyla başladı. Bununla birlikdə Prussiya və Fransa Habsburq gücünü zəiflətmək üçün bunu bir bəhanə olaraq istifadə etdi. Avstriya, Fransanın ənənəvi düşmənləri Böyük Britaniya və Hollandiya Respublikaları ilə bərabər Sardiniya krallığı və Saksoniya krallıqğı tərəfindən də dəstəkləndi. Fransa və Prussiy isə Bavariya qraflığı ilə müttəfiq oldu. İspaniyada Şimali İtaliyadakı təsirini artırmaq və İtaliyadakı Avstriya təsirini zəiflətmək üçün müharibəyə daxil oldu.
Müharibə Sileziyanı işğal etməsi ilə başladı. Bundan əlavə Bavariya və Fransa Avstriyanın qərb torpaqlarını tutdu. Bu səbəbdən Mariya Terezanın xarici siyasətinin ən böyük düşməni Prussiya oldu. Müharibə 1748-ci ildə, ilə bitdi və Mariya Tereza Habsburq taxtında qalmağa davam etdi. Müqaviləyə görə işğal olunmuş Avstriya Hollandiyası geri qaytarıldı. Əvəzində Mariya Tereza, Parma Piacenza və Qustallanı İspaniya hersoqu olan Flippə verdi.
Yeddi İllik Müharibə illərində
Mariya Tereza ordusunun kifayət qədər gücləndiyini hiss etdiyində Prussiyaya müharibə elan etmək fikrində idi. Lakin, ondan əvvəl Prussiya 1756-cı ildə Saksoniyanın mərkəzi Drezdenə hücum etdi. Avstriyanın müttəfiqləri Rusiya, Fransa və İsveç krallıqları, Prussiyanın müttəfiqi isə Böyük Britaniya oldu. Avropanın xəritəsini yenidən formalaşdıran bu müharibədə ilk əvvəllər Avstriya-Fransa-Rusiya ittifaqı güc qazansa da, I Yelizavetanın ölümü və onun yerinə keçən III Pyotrun sülh bağlaması nəticəsində qüvvələr nisbəti dəyişdi. Fransız qoşunları Britaniya qüvvələri tərəfindən ağır məğlubiyyətə uğradı. Paris sülhünə görə Fransanın Amerika və Hindistandakı müstəmləkə koloniyaları İngilislərə verilirdi. 1763-cü ilin 15 fevralında Avstriya və Prussiya arasında Hubertusburg sülhü imzalandı. Bu sülhə görə Sileziya Prussiyaya verilirdi. Bu müharibə nəticəsində koloniyalarının çoxundan qovulan Fransada narazılıq və iqtisadi vəziyyət pisə doğru xeyli dəyişdi və gələcək Fransa Burjua İnqilabına şərait yaratdı. Həmçinin də müharibələrə görə Amerikadakı koloniyalarında vergiləri xeyli artıran Böyük Britaniyaya qarşı Amerika kolonistləri tərəfindən azadlıq mübarizəsinin başlaması üçün əlverişli zəmin hazırladı. Avstriya-Prussiya mübarizəsindən qalib çıxan Prussiya gələcək də Almaniyanın birləşdirilməsində aparıcı dövlət iddiasını ilk dəfə nümayiş etdirdi və Avropanın fövqəldövlətləri (II dərəcəli) sırasına qoşuldu.</ref> Maria Theresa reluctantly agreed to negotiations.
İslahatları
Mariya Terezanın (1740–1780) və II İosifin (1780–1790) hökmranlığı Avstriya tarixinə "maarifçi mütləqiyyət" dövrü kimi düşmüşdü. Bu dövrdə radikal dəyişikliklər həyata keçirildi. Bu islahatların əsas məqsədi zadəganlığın aparıcı rolunu saxlamaqla inkişaf edən kapitalist münasibətlərinin maraqlarına mütləq monarxiyanın tətbiq olunması idi. Onların son məqsədi öz dövrünü sürmüş feodalizmin yeni kapitalist quruluşu ilə inqilab yolu ilə əvəz olunmasının qarşısını almaq idi.
Mariya Tereza sənaye cəhətdən inkişaf etmiş Sileziyanın itkisi ilə heç cürə barışa bilmirdi. Buna görə də dövlətin maliyyəsinin yenidən qurulması və ordunun yenidən təşkil olunması qarşıda duran əsas məqsəd idi. İslahatlar sayəsində ordunun formalaşdırılmasında mərkəzi hökumətin əyalətlərin silki nümayəndəliyinin iradəsindən asılılığı nisbətən zəiflədi. İndi hər bir ərazi Vyana tərəfindən təyin olunmuş sayda rekrut göndərməli və buna müvafiq xəzinəyə pul ödəməli idi. Hərbi mükəlləfiyyətdən ruhanilər və zadəganlar qulluqçu və ziyalılar , bir az sonra isə tacir və iş adamları, həmçinin yüksək ixtisaslı fəhlələr azad edilirdilər. Yeni qanundakı pul ödəyib hərbi qulluqdan azad olunmaq imkanı varlı kəndlilərə əsgər getməmək imkanı verirdi.
Ordunun yenidən qurulması ilə eyni vaxtda maliyyə islahatları da keçirilirdi. Bu islahatlar da ilk dəfə olaraq zadəgan və ruhaniləri güzəştlərdən məhrum etmək yolunda idi. Ümumi gəlir vergisi haqqında qanun qəbul edildi. Bu qanun köhnə feodal qanunlarının sonu , burjua hüquqlarının hökmranlığının başlanğıcı idi. Verginin yeni nĞövü olan varislik haqqında qanun birinci növbədə zadəgan və mülkədarların maraqlarına toxunurdu. Bu vergidən gələn gəlirlə məktəblər tikilirdi.
1775-ci ildə verilmiş daxili gömrük sərhədlərinin və bir çox vergilərin ləğvi kapitalist münasibətlərin inkişafında böyük əhəmiyyət kəsb edirdi. Yeni qanuna görə xammalın idxalına aşağı rüsum qoyulmuşdu. Əksinə, dəbdəbəli əşyalara- içki və s. Yüksək rüsum qoyulmuşdu.
Mariya Terezanın dövründə Avstriya tarixində ilk dəfə torpaq ərazilərinin ümumi siyahıya alınması keçirildi. Bu da əhalinin sayı haqqında daha dəqiq məlumat verdi. Siyahıyaalınmaya görə Habsburqlar ərazisində 25 milyon nəfər, bunun 13 milyonu Avstriya və Çexiya ərazisində yaşayırdı.
60–70-ci illərin sonlarında Çexiya , Maraviya və Silesziyada geniş vüsət almış kəndli çıxışları Habsburqları torpaq islahatı keçirməyə məcbur etdi. 1771–1778-ci illərdə Mariya Tereza biyarın 5–6 gündən həftədə 3 günə endirilməsinə dair əmr verdi. Bundan başqa kəndlilərin istifadə etdikləri torpağa varislik hüququnun alınması haqqında qanun verdi. Mariya Tereza mülkədarların öz kəndliləri üzərində məhkəmə qurmaq hüququnu ləğv etdi. Onun dövründə Avstriya həbsxanalarında emalatxanalar və manufakturalar yaradıldı. Bundan başqa Mariya Terezanın dövründə maarif və təhsil sahəsində də islahatlar keçirdi. Bu islahatlar nəticəsində Avstriyada bütün Avropada ilk olaraq hökumət hesabına məktəblər tikildi, ticarət və sənaye müəssisələri üçün mütəxəssis hazırlayan xüsusi texniki müəssisələr yaradıldı.
Hakimiyyətinin sonları
Həyat yoldaşı Fransısk 1765-ci ildə öldü. Mariya həyat yoldaşına qarşı çox böyük hörmətə sahib olduğundan ölənə qədər (15 il) matəm paltarı geyindiş Bundan əlavə Sileziyanı təkrar əldə etməyə cəhd etmək yerinə daimi sülh üçün çalışdı. Ən böyük oğlu II İosifi tək hökmdar və imperator olaraq tanıyırdı lakin, bununla belə ona az hakimiyyət şansı verirdi, buna səbəb kimi isə oğlunun tələskən və özündən çox razı biri olduğunu göstərirdi.
Uşaqları
-
![image]()
Arşidüşes Maria Anna (Avusturya) (1738-1789) -
![image]()
-
![image]()
Arşidüşes Maria Christina (Teschen Düşesi) -
![image]()
Arşidüşes Marie Amalia (Avusturya) -
![image]()
Arşidüşes Marie Carolina (Avusturya) -
![image]()
Arşidük Ferdinand (Austria-Este) -
![image]()
-
![image]()
Arşidük Maximilian Franz (Avusturya), Louis XVI (Fransa) ve ile -
![image]()
Arşidüşes Maria Anna (Avusturya) (1738-1789)
Mənbə
- Oksford Lügəti, Mariya Tereza maqaləsi
- Rövşən Hətəmov, Habsburqlar
- Rövşən Hətəmov, Yeni Tarix mühazirələr kursu
Həmçinin bax
İstinadlar
- Maria Theresia van Oostenrijk (nid.).
- Pick R. Maria Theresa // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Union List of Artist Names (ing.). 2017.
- Мария Терезия // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- Gadzinski A. Maria Theresia // KALLIOPE Austria (alm.): Frauen in Gesellschaft, Kultur und Wissenschaft. Wien: Bundesministerium für Europa, Integration und Äußeres, 2015. S. 30.
- Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
- Browning, 37.
- Fraser, Antonia, 15.
- Crankshaw, 25.
- Mahan, 38.
- Morris, 85.
- Crankshaw, 58.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mariya Tereza 13 may 1717 Hofburq sarayi d Avstriya hersoqlugu Muqeddes Roma imperiyasi 29 noyabr 1780 Vyana Avstriya hersoqlugu Muqeddes Roma imperiyasi 1740 ci ilden 1780 ci ile qeder Habsburqlar sulalesi mulklerini ve 1745 ci ilden Muqeddes Roma Imperiyasini idare eden sexsdir Avstriyali Mariya Tereza 1816 1867 ve Ispaniyali Mariya Tereza 1845 1927 ile qarisdirilmamalidir Mariya Terezaalm Maria Theresia Sexsi melumatlarDogum tarixi 13 may 1717 1717 05 13 Dogum yeri Avstriya hersoqlugu Muqeddes Roma imperiyasiVefat tarixi 29 noyabr 1780 1780 11 29 63 yasinda Vefat yeri Vyana Avstriya hersoqlugu Muqeddes Roma imperiyasiVefat sebebi insultSulale Habsburqlar sulalesiAtasi VI Karl Muqeddes Roma imperatoru Anasi Braunsveyqli Elizabet KristinaUsaqlari II Iosif Mariya AntuanettaElmi fealiyyetiElm sahesi Dovlet idareetmesi siyasetMonoqramImzasi Vikianbarda elaqeli mediafayllar 1740 ci ilden olumunne qeder Macaristan ve Bohemiya kralicasi Avstriya Hersoqinyasi idi Bundan elave heyat yoldasi I Fransisk Muqeddes Roma Imperatoru secilenden sonra Muqeddes Roma Imperatricasi oldu Oz dovrunun en guclu qadinlarindan biri olmus Muqeddes Roma Imperatoru II Iosifin ve Fransiz Burjua Inqilabinda edam edilen Fransiz kralicasi Mariya Antuanettanin anasidir Mariya Tereza maliyye ve tehsil islahatlari etmis ticaret ve kend teserrufati onun dovrunde ozunun qizil esrini yasamisdir Prussiya ile mubarize davam etdirilir Yeddiillik muharibe ve Bavariya Irsi ugrunda muharibede olkesini idare etmisdir Eri I Fransiskin olumunden sonra oglu II Iosif 1765 ci ilde imperator oldu Mariya Tereza oglunun bir cox hereketlerini tenqid edirdi lakin Polsanin birinci bolunmesini teqdir etmisdi 1722 XVIII esr Avropa guc balansinda acar rolunu oynayirdi Habsburq xanedanina birlik getirmis iclerinde Kralica Mariya Antuanetta ve Imperator II Iosif de olmaqla 16 usaq sahibi olmusdur Taxta cixmamisdan evvelki heyatiMariya Tereza Valburga Amelia Kristina Vyanada Elizabet Kristin Brunvick Volfenbuttel ve VI Karlin en boyuk qizi olaraq dunyaya geldi Karlin varis olan yegane oglu Leopold Iohann 1716 ci ilde sahzade olarken olmusdu sonradan qerar yayinlayaraq qizinin Avstriya tacini elde etmesi haqqini ve veraset huququnu ozunun birlesdirdiyi torpaqlarda olumunden sonra qetilesdirirdi Karl illerini demek olar ki diqqetli bir sekilde diger hokmdarlarla qaarisiliqli gorusmeler neticesinde bir qadinin Habsburq torpaqlarinda mirasciligina olacaq potensial huququ etirazlari uzaqlasdirmaq ucun kecirdi Hetta torpaqlarinin stratejik itirilmesini bele etdi Evvelde yalniz 1740 ci ilde VI Karlin olumunden sonra taxta kecen Mariya Terezanin veraset huququnu tanimayan ve bunun zidd oldugunu bildiren Prussiya krali 1740 ci ilde Avstriya irsi ugrunda muharibeye basladi Hakimiyyet illeriMaria Theresa in 1762 by Taxta cixana qeder hec bir tecrubesi olmayan kralica atasinin olumune yaxin apardigi 2 muharibe sebebinden bosalan xezine ve zeifleyen ordu ile qarsi qarsiya idi 1741 ci ilde kraliyyet qesebesi olan Pozsonyde indiki Bratislava Muqeddes Martin kilsesinde Macaristan kralicasi tacina sahiblendi Avstriya irsi ugrunda muharibeden ve I II Sileziya muharibelerinden qalib cixan Mariya Tereza komeyliyi ile olkesini yeniden qurmaga basladi Ordunun sayi iki qat artirildi hokumetin gelirini temin etmek ucun vergiler artirildi Evveller bir birinden ayri olan Avstriya ve Bohemiya yuksek rutbeli memurlarini bir hakimiyyetde merkezin tam hakimiyyetine verdi Olkesinde yegane huquqi guce malik olan ve muteqil mehkemeni yaratdi Bu islahatlar dovleti xeyli guclendirdi 1752 ci ilde dunyada ilk defe ve 1754 cu ilde muhendislik akademiyasini yaratdi Avstriya irsi ugrunda muharibe Maria Theresa and her family celebrating by in 1762 The painting depicts the bourgeois cosiness of the imperial family s home Avstriya irsi ugrunda muharibe 1740 1748 Simali Amerikada ve 3 Sileziya muharibelerinden 2 ni ehate eden Habsburq xanedaninda Mariya Terezanin hakimiyyete gelmesi sebebinden baslamis muharibedir The couple were married on 12 February 1736 Muharibe VI Karlin qizi Mariya Terezanin Salik qanunlari icaze vermediyi ucun Habsburq taxtina kece bilmemesi iddiasiyla basladi Bununla birlikde Prussiya ve Fransa Habsburq gucunu zeifletmek ucun bunu bir behane olaraq istifade etdi Avstriya Fransanin enenevi dusmenleri Boyuk Britaniya ve Hollandiya Respublikalari ile beraber Sardiniya kralligi ve Saksoniya kralliqgi terefinden de desteklendi Fransa ve Prussiy ise Bavariya qrafligi ile muttefiq oldu Ispaniyada Simali Italiyadaki tesirini artirmaq ve Italiyadaki Avstriya tesirini zeifletmek ucun muharibeye daxil oldu Muharibe Sileziyani isgal etmesi ile basladi Bundan elave Bavariya ve Fransa Avstriyanin qerb torpaqlarini tutdu Bu sebebden Mariya Terezanin xarici siyasetinin en boyuk dusmeni Prussiya oldu Muharibe 1748 ci ilde ile bitdi ve Mariya Tereza Habsburq taxtinda qalmaga davam etdi Muqavileye gore isgal olunmus Avstriya Hollandiyasi geri qaytarildi Evezinde Mariya Tereza Parma Piacenza ve Qustallani Ispaniya hersoqu olan Flippe verdi Yeddi Illik Muharibe illerinde Mariya Tereza ordusunun kifayet qeder guclendiyini hiss etdiyinde Prussiyaya muharibe elan etmek fikrinde idi Lakin ondan evvel Prussiya 1756 ci ilde Saksoniyanin merkezi Drezdene hucum etdi Avstriyanin muttefiqleri Rusiya Fransa ve Isvec kralliqlari Prussiyanin muttefiqi ise Boyuk Britaniya oldu Avropanin xeritesini yeniden formalasdiran bu muharibede ilk evveller Avstriya Fransa Rusiya ittifaqi guc qazansa da I Yelizavetanin olumu ve onun yerine kecen III Pyotrun sulh baglamasi neticesinde quvveler nisbeti deyisdi Fransiz qosunlari Britaniya quvveleri terefinden agir meglubiyyete ugradi Paris sulhune gore Fransanin Amerika ve Hindistandaki mustemleke koloniyalari Ingilislere verilirdi 1763 cu ilin 15 fevralinda Avstriya ve Prussiya arasinda Hubertusburg sulhu imzalandi Bu sulhe gore Sileziya Prussiyaya verilirdi Bu muharibe neticesinde koloniyalarinin coxundan qovulan Fransada naraziliq ve iqtisadi veziyyet pise dogru xeyli deyisdi ve gelecek Fransa Burjua Inqilabina serait yaratdi Hemcinin de muharibelere gore Amerikadaki koloniyalarinda vergileri xeyli artiran Boyuk Britaniyaya qarsi Amerika kolonistleri terefinden azadliq mubarizesinin baslamasi ucun elverisli zemin hazirladi Avstriya Prussiya mubarizesinden qalib cixan Prussiya gelecek de Almaniyanin birlesdirilmesinde aparici dovlet iddiasini ilk defe numayis etdirdi ve Avropanin fovqeldovletleri II dereceli sirasina qosuldu lt ref gt Maria Theresa reluctantly agreed to negotiations IslahatlariMariya Terezanin 1740 1780 ve II Iosifin 1780 1790 hokmranligi Avstriya tarixine maarifci mutleqiyyet dovru kimi dusmusdu Bu dovrde radikal deyisiklikler heyata kecirildi Bu islahatlarin esas meqsedi zadeganligin aparici rolunu saxlamaqla inkisaf eden kapitalist munasibetlerinin maraqlarina mutleq monarxiyanin tetbiq olunmasi idi Onlarin son meqsedi oz dovrunu surmus feodalizmin yeni kapitalist qurulusu ile inqilab yolu ile evez olunmasinin qarsisini almaq idi Mariya Tereza senaye cehetden inkisaf etmis Sileziyanin itkisi ile hec cure barisa bilmirdi Buna gore de dovletin maliyyesinin yeniden qurulmasi ve ordunun yeniden teskil olunmasi qarsida duran esas meqsed idi Islahatlar sayesinde ordunun formalasdirilmasinda merkezi hokumetin eyaletlerin silki numayendeliyinin iradesinden asililigi nisbeten zeifledi Indi her bir erazi Vyana terefinden teyin olunmus sayda rekrut gondermeli ve buna muvafiq xezineye pul odemeli idi Herbi mukellefiyyetden ruhaniler ve zadeganlar qulluqcu ve ziyalilar bir az sonra ise tacir ve is adamlari hemcinin yuksek ixtisasli fehleler azad edilirdiler Yeni qanundaki pul odeyib herbi qulluqdan azad olunmaq imkani varli kendlilere esger getmemek imkani verirdi Ordunun yeniden qurulmasi ile eyni vaxtda maliyye islahatlari da kecirilirdi Bu islahatlar da ilk defe olaraq zadegan ve ruhanileri guzestlerden mehrum etmek yolunda idi Umumi gelir vergisi haqqinda qanun qebul edildi Bu qanun kohne feodal qanunlarinin sonu burjua huquqlarinin hokmranliginin baslangici idi Verginin yeni nGovu olan varislik haqqinda qanun birinci novbede zadegan ve mulkedarlarin maraqlarina toxunurdu Bu vergiden gelen gelirle mektebler tikilirdi 1775 ci ilde verilmis daxili gomruk serhedlerinin ve bir cox vergilerin legvi kapitalist munasibetlerin inkisafinda boyuk ehemiyyet kesb edirdi Yeni qanuna gore xammalin idxalina asagi rusum qoyulmusdu Eksine debdebeli esyalara icki ve s Yuksek rusum qoyulmusdu Mariya Terezanin dovrunde Avstriya tarixinde ilk defe torpaq erazilerinin umumi siyahiya alinmasi kecirildi Bu da ehalinin sayi haqqinda daha deqiq melumat verdi Siyahiyaalinmaya gore Habsburqlar erazisinde 25 milyon nefer bunun 13 milyonu Avstriya ve Cexiya erazisinde yasayirdi 60 70 ci illerin sonlarinda Cexiya Maraviya ve Silesziyada genis vuset almis kendli cixislari Habsburqlari torpaq islahati kecirmeye mecbur etdi 1771 1778 ci illerde Mariya Tereza biyarin 5 6 gunden heftede 3 gune endirilmesine dair emr verdi Bundan basqa kendlilerin istifade etdikleri torpaga varislik huququnun alinmasi haqqinda qanun verdi Mariya Tereza mulkedarlarin oz kendlileri uzerinde mehkeme qurmaq huququnu legv etdi Onun dovrunde Avstriya hebsxanalarinda emalatxanalar ve manufakturalar yaradildi Bundan basqa Mariya Terezanin dovrunde maarif ve tehsil sahesinde de islahatlar kecirdi Bu islahatlar neticesinde Avstriyada butun Avropada ilk olaraq hokumet hesabina mektebler tikildi ticaret ve senaye muessiseleri ucun mutexessis hazirlayan xususi texniki muessiseler yaradildi Hakimiyyetinin sonlariHeyat yoldasi Fransisk 1765 ci ilde oldu Mariya heyat yoldasina qarsi cox boyuk hormete sahib oldugundan olene qeder 15 il matem paltari geyindis Bundan elave Sileziyani tekrar elde etmeye cehd etmek yerine daimi sulh ucun calisdi En boyuk oglu II Iosifi tek hokmdar ve imperator olaraq taniyirdi lakin bununla bele ona az hakimiyyet sansi verirdi buna sebeb kimi ise oglunun telesken ve ozunden cox razi biri oldugunu gosterirdi UsaqlariArsiduses Maria Anna Avusturya 1738 1789 Arsiduses Maria Christina Teschen Dusesi Arsiduses Marie Amalia Avusturya Arsiduses Marie Carolina Avusturya Arsiduk Ferdinand Austria Este Arsiduk Maximilian Franz Avusturya Louis XVI Fransa ve ile Arsiduses Maria Anna Avusturya 1738 1789 MenbeOksford Lugeti Mariya Tereza maqalesi Rovsen Hetemov Habsburqlar Rovsen Hetemov Yeni Tarix muhazireler kursuHemcinin baxIstinadlarMaria Theresia van Oostenrijk nid Pick R Maria Theresa Encyclopaedia Britannica ing Union List of Artist Names ing 2017 Mariya Tereziya Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 Gadzinski A Maria Theresia KALLIOPE Austria alm Frauen in Gesellschaft Kultur und Wissenschaft Wien Bundesministerium fur Europa Integration und Ausseres 2015 S 30 ISBN 978 3 9503655 5 9 Cex Milli Hakimiyyet Melumat bazasi Browning 37 Fraser Antonia 15 Crankshaw 25 Mahan 38 Morris 85 Crankshaw 58