II İosif (alm. Joseph II.; 13 mart 1741[…], Hitsinq[d] və ya Vyana – 20 fevral 1790[…], Vyana) — alman kralı, 27 mart 1764-cü ildə Müqəddəs Roma İmperiyasının imperatoru seçilmişdir. Mariya Terezanın böyük oğludur.
II İosif | |
---|---|
alm. Joseph II | |
1765 – 1790 | |
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | 13 mart 1741[…] |
Doğum yeri |
|
Vəfat tarixi | 20 fevral 1790[…](48 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Anası | Mariya Tereza |
| |
Təltifləri | |
İmzası | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Maarifçi mütləqiyyət dövrü
Mariya Tereza və oğlu II İosifin dövrünü Avstriya imperiyasında maarifçi mütləqiyyət dövrü adlandırırlar. XVIII əsrdəki müharibələr dövlət xərclərini artırmışdı. Müharibə dövrundə kəsilən pullar inflyasiyanı artırmışdı. Çünki qızılın azalması pulun dəyərdən düşməsinə səbəb olmuşdu. Bu dövrdə Avstriyaya öz xammalı kifayət etmirdi və əlavə xammala ehtiyac vardı. Nəticədə bu dövrdə Avstriyada ixrac artmış, idxal isə məhdudlaşmışdı. Qaydaya görə heç bir halda gətirilən malın qarşılığını qızıl və ya pulla ödəmək olmazdı, gətirilən mal yerli mala dəyişdirilməli idi. Herniqk Avstriyaya öz münasibətini bu sözlərlə ifadə etmişdi: "Mən çörəyini yediyim bu ölkəyə özümü tamamilə həsr edirəm!". Herniqkin 1683-cü ildə çap olunmuş "Avstriya — hər şeydən yüksəkdir, əgər yalnız o bunu arzulayacaqsa" kitabı yeni Avstriyanın proqramı oldu. Bir çox məsəslələrdə Herniqkin tələblərindən də qətiyyətli olan I İosif onu öz müəllimi adlandırırdı. İqtisadiyyatın inkişafına Avstriya merkantilizminin "böyük üçlüyü"– Herniqk, Beher və Şreder böyük töhfə vermişlər.
XVIII əsrin II yarısında Avstriyada islahatların həyata keçirilməsinə aşağıdakı amillər rəvac vermişdi:
1. Avstriya alman dövlətidir və onun əsas rəqibi Prussiyadır. Onu islahatlara vadar edən Prussiya faktoru olmuşdur. Çünki bu dövrdə Prussiyada kral II Fridrix də islahatlar həyata keçirmişdir.
2. XVIII əsrin ortalarından baş verən müharibələrdə Avstriyanın məğlub olması.
3. Avstriyanın Prussiyadan ən fərqli cəhəti onun çoxmillətli olması idi. Azlığın çoxluğu idarə etməsi üçün yeni idarəçilik sistemi, vahid təbəəlik yaratmaq lazım idi.
Bu II İosifin dövründə həyata keçirilməsi istənən siyasət idi. Yalnız bu yolla monarxiya mövcud ola bilərdi, lakin bu demokratik cəmiyyət deyildi. 1752-ci ildə saray kommersiya şurası yaradıldı. Qoşunu komplektləşdirmək qaydası dəyişdirildi, rekrut sistemi tətbiq olundu. Feodallar orduya əsgər göndərilməsinə cavabdeh idilər. İxtisaslı fəhlələr hərbi xidmətdən azad edilirdi. Ümumi gəlir vergisi haqqındakı qanuna görə əvvəllər vergidən azad edilmiş zadəgan və ruhanilər də vergi verməli idilər. Vərəsəlik üzərinə vergi qoyuldu və buradan əldə edilmiş gəlir məktəblərin açıl-masına sərf edilirdi. 1775-ci ildən əksər gömrük rüsumları ləğv edildi. Xammal idxalına qoyulan rüsumlar azaldıldı, ölkəyə gətirilən mallara qoyulan vergilər isə artırıldı. Vergi və gömrük rüsumlarını yalnız dövlət məmurları toplaya bilərdi. İdarəetmə sistemində-Sərt mərkəzləşmə sistemi ilə yanaşı, hesabatlıq prinsipi də tətbiq olundu , bürokratik aparat genişləndirildi.1774-cü ildə kəndlilərin vəziyyəti ilə məşğul olmaq üçün xüsusi komissiya yaradıldı. Məqsəd kəndlilərin problemlərini araşdırıb bu haqda imperatora məlumat vermək idi. Biyar 5–6 gündən 3 günə endirildi. Kəndlilərin torpaq üzərində nəsli hüququ tanındı. Bir çox ərazidə-Avstriyada, Çexiyada təhkimçilik aradan qaldırıldı. 1776-cı ildə işgəncə ləğv edildi, ölüm hökmünün tətbiqi məhdudlaşdırıldı.
1782-də Avstriyanın slavyan torpaqlarında təhkimçilik ləğv edildi. Lakin torpaq yenə də feodalın əlində qalırdı , kəndli ona vergi verir, mükəlləfiyyət icra edirdi. Vahid mülki və cinayət məcəlləsi tətbiq edildi. Məhkumların əməyindən istifadə olunmasına icazə verildi. II İosif mömin olmasına baxmayaraq, kilsə ehkamları və mövhumat əleyhinə idi. II İosifin dövründə 740 monastır bağlandı, əmlakı müsadirə olundu. Papa VI Piyin bunun qarşısını almaq 1781-ci ildə Avstriyaya gəlmişdi, amma uğur qazanmadı. II İosif öz ölkəsində dini etiqadların sərbəst ibadətini elan etmişdi. Burada söhbət katolik və protestantlardan gedirdi. Maarifçi mütləqiyyət dövründə Avstriyada ibtidai icbari təhsil sisteminə keçilməsinə təşəbbüs göstərildi. Saray nəzdində milli teatr fəaliyyətə başladı. Burada fəaliyyət göstərənlər əsasən italyanlar idi. Bu dövrdə Vyanada Motzart, Qayd kimi bəstəkarlar yaşamışdır. Vyana XVIII əsrin ikinci yarısında Avropanın ən gözəl şəhərlərindən birinə çevrilmişdi. II İosifin tədbirləri içərisində alman dilinin bütün imperiya ərazisində kargüzarlıq dilinə çevrilməsi də mühüm yer tutur . Əvvəllər də alman dili dövlət dili olsa da bəzi ərazilərdə kargüzarlıq işi yerli dildə aparıla bilərdi. Amma II İosif buna yol vermədi (1765-ci ildən II İosif imperator titulu daşıyır). Biyar da pul vergisi ilə əvəz olundu. II İosif 1790-cı ildə vəfat etdi.
Ədəbiyyat
- Билес, Дерек. Иосиф II, том 1: В тени Марии Терезии, 1741–1780, (1987)
- Билес, Дерек. Иосиф II том 2: против мира, 1780–1790 (2009)
- Билес, Дерек. "Ложный Иосиф II", Исторический журнал, 18 (1975), 467–95 в JSTOR
- Билес, Дерек. Просвещение и реформа в Европе восемнадцатого века. (2005), 326 с.
- Билес, Дерек. Просвещение и реформа в Европе восемнадцатого века (2005), выдержка из 256pp и текстовый поиск
- Бернард, Пол П. Пределы Просвещения: Иосиф II и Закон (1979)
- Blanning, TCW Иосиф II (1994), 228 pp; короткая научная биография
- Бланнинг, TCW Иосиф II и Просвещенный деспотизм (1984)
- Яркий, Джеймс Франк. Иосиф II (1897), 222 pp
- Диксон, PGM "Изменение Иосифа II в австрийской церкви", The Historical Journal , Vol. 36, № 1. (Март, 1993), стр. 89–114.
- Хендерсон, Николас. "Иосиф II", " История сегодня" , 1991 год 41 (март): стр. 21–27. ISSN 0018–2753
- Мацек, Бернхард А. Die Kroenung Josephs II. в Франкфурте-на-Майне Logistisches Meisterwerk, zeremonielle Glanzleistung und Kulturgueter fuer die Ewigkeit (2010) .
- Макхью, Джеймс Т. "Последний из просвещенных деспотов: сравнение президента Михаила Горбачева и императора Иосифа II". Журнал социальных наук, 1995 г. 32 (1): стр. 69–85. ISSN 0362–3319
- Падувер, Саул К. Революционный император, Иосиф Второй, 1741–1790 (1934), 414 с.
- Szabo, Franz AJ "Изменение перспектив на" Революционном императоре ": Иосиф II Биографии с 1790 года," Журнал современной истории " Март 2011 Том. 83, № 1, стр. 111–138
- Вовк, Джастин К. (2010). В руках судьбы: пять трагических правителей, дети Марии Терезии . iUniverse: Bloomington, Ind. .
- Уилсон, Питер Н. Абсолютизм в Центральной Европе (2000).
Monoqrafiyalar
- Hock. Der Oesterreichische Staatsrath. Вена: 1879;
- Сборник Онкена. Берлин. Вып. 57, 63, 83;
- Wendrinsky. Joseph II. Вена, 1880;
- Ranke. Die Deutschen Mächte und der Fürstenbund;
- Grosshoffinger. Joseph II. Лейпциг: 1865;
- проф. Трачевский. Союз князей;
- Соколов. Церковная реформа Иосифа II (1893).
- Петрова М. А. Екатерина II и Иосиф II: Формирование российско-австрийского союза: 1780–1790. — М.: Наука, 2011. — 419 с. — 1000 экз. —
İstinadlar
- Roider K. A., Wagnleitner R. F., Schreyvogl F. Joseph II // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Jozef II van het Heilige Roomse Rijk // RKDartists (nid.).
- Deutsche Nationalbibliothek Record #118558404 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
- Wurzbach D. C. v. Habsburg, Joseph II. (alm.). // Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich: enthaltend die Lebensskizzen der denkwürdigen Personen, welche seit 1750 in den österreichischen Kronländern geboren wurden oder darin gelebt und gewirkt haben Wien: 1856. Vol. 6. S. 296.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
II Iosif alm Joseph II 13 mart 1741 Hitsinq d ve ya Vyana 20 fevral 1790 Vyana alman krali 27 mart 1764 cu ilde Muqeddes Roma Imperiyasinin imperatoru secilmisdir Mariya Terezanin boyuk ogludur II Iosifalm Joseph II Muqeddes Roma Imperatorlarinin siyahisi1765 1790Sexsi melumatlarDogum tarixi 13 mart 1741 1741 03 13 Dogum yeri Hitsinq d Vyana Habsburq monarxiyasi ve yaVyana Habsburq monarxiyasiVefat tarixi 20 fevral 1790 1790 02 20 48 yasinda Vefat yeri Vyana Habsburq monarxiyasiAnasi Mariya TerezaTeltifleriImzasi Vikianbarda elaqeli mediafayllarMaarifci mutleqiyyet dovruMariya Tereza ve oglu II Iosifin dovrunu Avstriya imperiyasinda maarifci mutleqiyyet dovru adlandirirlar XVIII esrdeki muharibeler dovlet xerclerini artirmisdi Muharibe dovrunde kesilen pullar inflyasiyani artirmisdi Cunki qizilin azalmasi pulun deyerden dusmesine sebeb olmusdu Bu dovrde Avstriyaya oz xammali kifayet etmirdi ve elave xammala ehtiyac vardi Neticede bu dovrde Avstriyada ixrac artmis idxal ise mehdudlasmisdi Qaydaya gore hec bir halda getirilen malin qarsiligini qizil ve ya pulla odemek olmazdi getirilen mal yerli mala deyisdirilmeli idi Herniqk Avstriyaya oz munasibetini bu sozlerle ifade etmisdi Men coreyini yediyim bu olkeye ozumu tamamile hesr edirem Herniqkin 1683 cu ilde cap olunmus Avstriya her seyden yuksekdir eger yalniz o bunu arzulayacaqsa kitabi yeni Avstriyanin proqrami oldu Bir cox meseslelerde Herniqkin teleblerinden de qetiyyetli olan I Iosif onu oz muellimi adlandirirdi Iqtisadiyyatin inkisafina Avstriya merkantilizminin boyuk ucluyu Herniqk Beher ve Sreder boyuk tohfe vermisler XVIII esrin II yarisinda Avstriyada islahatlarin heyata kecirilmesine asagidaki amiller revac vermisdi 1 Avstriya alman dovletidir ve onun esas reqibi Prussiyadir Onu islahatlara vadar eden Prussiya faktoru olmusdur Cunki bu dovrde Prussiyada kral II Fridrix de islahatlar heyata kecirmisdir 2 XVIII esrin ortalarindan bas veren muharibelerde Avstriyanin meglub olmasi 3 Avstriyanin Prussiyadan en ferqli ceheti onun coxmilletli olmasi idi Azligin coxlugu idare etmesi ucun yeni idarecilik sistemi vahid tebeelik yaratmaq lazim idi Bu II Iosifin dovrunde heyata kecirilmesi istenen siyaset idi Yalniz bu yolla monarxiya movcud ola bilerdi lakin bu demokratik cemiyyet deyildi 1752 ci ilde saray kommersiya surasi yaradildi Qosunu komplektlesdirmek qaydasi deyisdirildi rekrut sistemi tetbiq olundu Feodallar orduya esger gonderilmesine cavabdeh idiler Ixtisasli fehleler herbi xidmetden azad edilirdi Umumi gelir vergisi haqqindaki qanuna gore evveller vergiden azad edilmis zadegan ve ruhaniler de vergi vermeli idiler Vereselik uzerine vergi qoyuldu ve buradan elde edilmis gelir mekteblerin acil masina serf edilirdi 1775 ci ilden ekser gomruk rusumlari legv edildi Xammal idxalina qoyulan rusumlar azaldildi olkeye getirilen mallara qoyulan vergiler ise artirildi Vergi ve gomruk rusumlarini yalniz dovlet memurlari toplaya bilerdi Idareetme sisteminde Sert merkezlesme sistemi ile yanasi hesabatliq prinsipi de tetbiq olundu burokratik aparat genislendirildi 1774 cu ilde kendlilerin veziyyeti ile mesgul olmaq ucun xususi komissiya yaradildi Meqsed kendlilerin problemlerini arasdirib bu haqda imperatora melumat vermek idi Biyar 5 6 gunden 3 gune endirildi Kendlilerin torpaq uzerinde nesli huququ tanindi Bir cox erazide Avstriyada Cexiyada tehkimcilik aradan qaldirildi 1776 ci ilde isgence legv edildi olum hokmunun tetbiqi mehdudlasdirildi 1782 de Avstriyanin slavyan torpaqlarinda tehkimcilik legv edildi Lakin torpaq yene de feodalin elinde qalirdi kendli ona vergi verir mukellefiyyet icra edirdi Vahid mulki ve cinayet mecellesi tetbiq edildi Mehkumlarin emeyinden istifade olunmasina icaze verildi II Iosif momin olmasina baxmayaraq kilse ehkamlari ve movhumat eleyhine idi II Iosifin dovrunde 740 monastir baglandi emlaki musadire olundu Papa VI Piyin bunun qarsisini almaq 1781 ci ilde Avstriyaya gelmisdi amma ugur qazanmadi II Iosif oz olkesinde dini etiqadlarin serbest ibadetini elan etmisdi Burada sohbet katolik ve protestantlardan gedirdi Maarifci mutleqiyyet dovrunde Avstriyada ibtidai icbari tehsil sistemine kecilmesine tesebbus gosterildi Saray nezdinde milli teatr fealiyyete basladi Burada fealiyyet gosterenler esasen italyanlar idi Bu dovrde Vyanada Motzart Qayd kimi bestekarlar yasamisdir Vyana XVIII esrin ikinci yarisinda Avropanin en gozel seherlerinden birine cevrilmisdi II Iosifin tedbirleri icerisinde alman dilinin butun imperiya erazisinde karguzarliq diline cevrilmesi de muhum yer tutur Evveller de alman dili dovlet dili olsa da bezi erazilerde karguzarliq isi yerli dilde aparila bilerdi Amma II Iosif buna yol vermedi 1765 ci ilden II Iosif imperator titulu dasiyir Biyar da pul vergisi ile evez olundu II Iosif 1790 ci ilde vefat etdi EdebiyyatBiles Derek Iosif II tom 1 V teni Marii Terezii 1741 1780 1987 Biles Derek Iosif II tom 2 protiv mira 1780 1790 2009 Biles Derek Lozhnyj Iosif II Istoricheskij zhurnal 18 1975 467 95 v JSTOR Biles Derek Prosveshenie i reforma v Evrope vosemnadcatogo veka 2005 326 s Biles Derek Prosveshenie i reforma v Evrope vosemnadcatogo veka 2005 vyderzhka iz 256pp i tekstovyj poisk Bernard Pol P Predely Prosvesheniya Iosif II i Zakon 1979 Blanning TCW Iosif II 1994 228 pp korotkaya nauchnaya biografiya Blanning TCW Iosif II i Prosveshennyj despotizm 1984 Yarkij Dzhejms Frank Iosif II 1897 222 pp Dikson PGM Izmenenie Iosifa II v avstrijskoj cerkvi The Historical Journal Vol 36 1 Mart 1993 str 89 114 Henderson Nikolas Iosif II Istoriya segodnya 1991 god 41 mart str 21 27 ISSN 0018 2753 Macek Bernhard A Die Kroenung Josephs II v Frankfurte na Majne Logistisches Meisterwerk zeremonielle Glanzleistung und Kulturgueter fuer die Ewigkeit 2010 ISBN 978 3 631 60849 4 Makhyu Dzhejms T Poslednij iz prosveshennyh despotov sravnenie prezidenta Mihaila Gorbacheva i imperatora Iosifa II Zhurnal socialnyh nauk 1995 g 32 1 str 69 85 ISSN 0362 3319 Paduver Saul K Revolyucionnyj imperator Iosif Vtoroj 1741 1790 1934 414 s Szabo Franz AJ Izmenenie perspektiv na Revolyucionnom imperatore Iosif II Biografii s 1790 goda Zhurnal sovremennoj istorii Mart 2011 Tom 83 1 str 111 138 Vovk Dzhastin K 2010 V rukah sudby pyat tragicheskih pravitelej deti Marii Terezii iUniverse Bloomington Ind ISBN 978 1 4502 0081 3 Uilson Piter N Absolyutizm v Centralnoj Evrope 2000 Monoqrafiyalar Hock Der Oesterreichische Staatsrath Vena 1879 Sbornik Onkena Berlin Vyp 57 63 83 Wendrinsky Joseph II Vena 1880 Ranke Die Deutschen Machte und der Furstenbund Grosshoffinger Joseph II Lejpcig 1865 prof Trachevskij Soyuz knyazej Sokolov Cerkovnaya reforma Iosifa II 1893 Petrova M A Ekaterina II i Iosif II Formirovanie rossijsko avstrijskogo soyuza 1780 1790 M Nauka 2011 419 s 1000 ekz ISBN 978 5 02 036720 3IstinadlarRoider K A Wagnleitner R F Schreyvogl F Joseph II Encyclopaedia Britannica ing Jozef II van het Heilige Roomse Rijk RKDartists nid Deutsche Nationalbibliothek Record 118558404 Umumi tenzimleme nezareti GND alm 2012 2016 Wurzbach D C v Habsburg Joseph II alm Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich enthaltend die Lebensskizzen der denkwurdigen Personen welche seit 1750 in den osterreichischen Kronlandern geboren wurden oder darin gelebt und gewirkt habenWien 1856 Vol 6 S 296