Bu məqalə Etnik qrup məqaləsinə çox yaxındır və hər ikisinin eyni başlıq altında birləşdirilməsi mümkündür.
Bu səhifədə iş davam etməkdədir.
Müdaxilə etməyə tələsməyin!
Əgər kömək etmək istəyirsinizsə, ya da səhifə yarımçıq qalıbsa, səhifəni yaradan istifadəçi ilə əlaqə qura bilərsiniz.
Səhifənin tarixçəsində səhifə üzərində işləmiş istifadəçilərin adlarını görə bilərsiniz.
Redaktələrinizi mənbə və istinadlarla əsaslandırmağı unutmayın.
Bu məqalə sonuncu dəfə 76 saniyə əvvəl ( | ) tərəfindən redaktə olunub. (Yenilə)
Etnik mənsubiyyət — digər qruplardan fərqləndirən qəbul edilən ortaq atributlar əsasında bir-birini eyniləşdirən insanlar qrupu. Bu atributlara ortaq dil, mədəniyyət, adət-ənənələr, cəmiyyət, din, tarix və ya sosial münasibəti olan xalq daxil ola bilər. Etniklik termini millət termini ilə qarşılıqlı olaraq istifadə olunur.
Etnik mənsubiyyət irsi və ya cəmiyyət tərəfindən qoyulmuş bir quruluş kimi təfsir edilə bilər. Etnik üzvlük ümumi mədəni irs, əcdad, mənşə, tarix, vətən, mif, dialekt, din, mifologiya, folklor, ritual, mətbəx, geyim tərzi, incəsənət və ya fiziki görünüş ilə müəyyən edilir.
Assimilyasiya, akkulturasiya, birləşmə, dil dəyişikliyi, qarşılıqlı əlaqə, övladlığa götürmə və dini çevrilmə yolu ilə fərdlər və ya qruplar zamanla bir etnik qrupdan digərinə keçə bilər. Etnik qruplar alt qruplara və ya qəbilələrə bölünə bilər ki, onlar zaman keçdikcə endoqamiya və ya ana qrupdan fiziki təcrid olunma səbəbindən özləri ayrı-ayrı etnik qruplara çevrilə bilərlər. Əksinə, əvvəllər ayrı-ayrı etniklər birləşərək ümumi etnik mənsubiyyət yarada bilər və nəticədə vahid etnosda birləşə bilər.
İstər bölünmə, istərsə də birləşmə yolu ilə ayrı bir etnik kimliyin formalaşmasına etnogenez deyilir.
Terminologiyası
Etnik qrup termini ilk dəfə 1935-ci ildə qeydə alınmış və Oksford İngilis dili lüğətinə daxil edilmişdir. Kontekstdən asılı olaraq, milliyyət termini ya etnik mənsubiyyətlə sinonim, ya da vətəndaşlıqla sinonim kimi istifadə edilə bilər (suveren dövlətdə).
Qitələrə görə etnik qruplar
Afrika. Afrikadakı etnik qrupların sayı yüzlərlədir, hər birinin adətən öz dili (yaxud bir dilin dialekti) və mədəniyyəti var
Asiya. Etnik qruplar bütün Asiyada çoxsaylıdır və Asiyanın arktik, subarktik, mülayim, subtropik və ya tropik ola bilən iqlim zonalarına uyğunlaşdırılmışdır.
Avropa. Avropada çox sayda etnik qruplar var. Onlardan 33% ən azı bir suveren dövlətin əhalisinin əksəriyyətini, qalan 54% isə yaşadıqları hər bir dövlətdə etnik azlıqları təşkil edir (baxmayaraq ki, onlar yerli xalq təşkil edə bilərlər).
Cənubi Amerika. Cənubi Amerikada, bölgələr arasında çox fərqli olsa da, insanlar adətən qarışıq irqli, yerli, avropalı, afrikalı və az sayda asiyalıdır.
Okeaniya. Okeaniyada, əhalinin əksəriyyətinin avropalı olduğu Avstraliya, Yeni Zelandiya və Norfolk adası istisna olmaqla, demək olar ki, bütün ştatlarında yerli əhali üstünlük təşkil edir.
Avstraliya. Avstraliyada məskunlaşan ilk etnik qrup, Torres Boğazı adaları ilə əlaqəli hesab edilən Avstraliya aborigenləridir. Əsasən İngiltərədən olan avropalılar ilk olaraq 1770-ci ildə Avstraliyaya gəlmişdilər.
Barth, Fredrik (ed). Ethnic groups and boundaries. The social organization of culture difference, Oslo: Universitetsforlaget, 1969
Billinger, Michael S. (2007), "Another Look at Ethnicity as a Biological Concept: Moving Anthropology Beyond the Race Concept" Arxivləşdirilib 2009-07-09 at the Wayback Machine, Critique of Anthropology27, 1:5–35.
Craig, Gary, et al., eds. Understanding 'race' and ethnicity: theory, history, policy, practice (Policy Press, 2012)
Danver, Steven L. Native Peoples of the World: An Encyclopedia of Groups, Cultures and Contemporary Issues (2012)
Thomas Hylland Eriksen| (1993) Ethnicity and Nationalism: Anthropological Perspectives, London: Pluto Press
Bu meqale Etnik qrup meqalesine cox yaxindir ve her ikisinin eyni basliq altinda birlesdirilmesi mumkundur Bu sehifede is davam etmekdedir Mudaxile etmeye telesmeyin Eger komek etmek isteyirsinizse ya da sehife yarimciq qalibsa sehifeni yaradan istifadeci ile elaqe qura bilersiniz Sehifenin tarixcesinde sehife uzerinde islemis istifadecilerin adlarini gore bilersiniz Redaktelerinizi menbe ve istinadlarla esaslandirmagi unutmayin Bu meqale sonuncu defe 76 saniye evvel Nigar1972 muzakire tohfeler terefinden redakte olunub Yenile Etnik mensubiyyet diger qruplardan ferqlendiren qebul edilen ortaq atributlar esasinda bir birini eynilesdiren insanlar qrupu Bu atributlara ortaq dil medeniyyet adet eneneler cemiyyet din tarix ve ya sosial munasibeti olan xalq daxil ola biler Etniklik termini millet termini ile qarsiliqli olaraq istifade olunur Etnik mensubiyyet irsi ve ya cemiyyet terefinden qoyulmus bir qurulus kimi tefsir edile biler Etnik uzvluk umumi medeni irs ecdad mense tarix veten mif dialekt din mifologiya folklor ritual metbex geyim terzi incesenet ve ya fiziki gorunus ile mueyyen edilir Assimilyasiya akkulturasiya birlesme dil deyisikliyi qarsiliqli elaqe ovladliga goturme ve dini cevrilme yolu ile ferdler ve ya qruplar zamanla bir etnik qrupdan digerine kece biler Etnik qruplar alt qruplara ve ya qebilelere bolune biler ki onlar zaman kecdikce endoqamiya ve ya ana qrupdan fiziki tecrid olunma sebebinden ozleri ayri ayri etnik qruplara cevrile bilerler Eksine evveller ayri ayri etnikler birleserek umumi etnik mensubiyyet yarada biler ve neticede vahid etnosda birlese biler Ister bolunme isterse de birlesme yolu ile ayri bir etnik kimliyin formalasmasina etnogenez deyilir TerminologiyasiEtnik qrup termini ilk defe 1935 ci ilde qeyde alinmis ve Oksford Ingilis dili lugetine daxil edilmisdir Kontekstden asili olaraq milliyyet termini ya etnik mensubiyyetle sinonim ya da vetendasliqla sinonim kimi istifade edile biler suveren dovletde Qitelere gore etnik qruplarAfrika Afrikadaki etnik qruplarin sayi yuzlerledir her birinin adeten oz dili yaxud bir dilin dialekti ve medeniyyeti var Asiya Etnik qruplar butun Asiyada coxsaylidir ve Asiyanin arktik subarktik mulayim subtropik ve ya tropik ola bilen iqlim zonalarina uygunlasdirilmisdir Avropa Avropada cox sayda etnik qruplar var Onlardan 33 en azi bir suveren dovletin ehalisinin ekseriyyetini qalan 54 ise yasadiqlari her bir dovletde etnik azliqlari teskil edir baxmayaraq ki onlar yerli xalq teskil ede bilerler Simali Amerika Simali Amerikanin yerli xalqi yerli amerikalilardir Avropanin mustemlekesi zamani avropalilar Simali Amerikaya geldiler Amerikani Avropa mustemlekeciliyine yol acan Xristofor Kolumb Meksikada ekser meksikalilar ispan ve yerli amerikalilarin qarisigi olan metislerdir ABS daki en boyuk etnik qruplar almanlar afroamerikalilar meksikalilar irlandlar ingilisler yerli amerikalilar italyanlar polyaklar fransizlar sotlandlar norvecliler hollandlar isvecliler cinliler hindliler ruslar ve filippinlilerdir Cenubi Amerika Cenubi Amerikada bolgeler arasinda cox ferqli olsa da insanlar adeten qarisiq irqli yerli avropali afrikali ve az sayda asiyalidir Okeaniya Okeaniyada ehalinin ekseriyyetinin avropali oldugu Avstraliya Yeni Zelandiya ve Norfolk adasi istisna olmaqla demek olar ki butun statlarinda yerli ehali ustunluk teskil edir Avstraliya Avstraliyada meskunlasan ilk etnik qrup Torres Bogazi adalari ile elaqeli hesab edilen Avstraliya aborigenleridir Esasen Ingiltereden olan avropalilar ilk olaraq 1770 ci ilde Avstraliyaya gelmisdiler Hemcinin baxEcdad Diaspor Etnik temizlemeler Etnosid Genealogiya Dunya xalqlarinin siyahisi Populyasiya genetikasi Dovletsiz milletlerIstinadlarhttps search worldcat org title 829678440 https www nih gov news events nih research matters insight into ethnic differences https www worldhistory org Native Peoples of North America EdebiyyatiBarth Fredrik ed Ethnic groups and boundaries The social organization of culture difference Oslo Universitetsforlaget 1969 Billinger Michael S 2007 Another Look at Ethnicity as a Biological Concept Moving Anthropology Beyond the Race Concept Arxivlesdirilib 2009 07 09 at the Wayback Machine Critique of Anthropology 27 1 5 35 Craig Gary et al eds Understanding race and ethnicity theory history policy practice Policy Press 2012 Danver Steven L Native Peoples of the World An Encyclopedia of Groups Cultures and Contemporary Issues 2012 Thomas Hylland Eriksen 1993 Ethnicity and Nationalism Anthropological Perspectives London Pluto Press Eysenck H J Race Education and Intelligence London Temple Smith 1971 ISBN 0851170099 Healey Joseph F and Eileen O Brien Race ethnicity gender and class The sociology of group conflict and change Sage Publications 2014 Eric Hobsbawm and Terence Ranger editors The Invention of Tradition Cambridge Cambridge University Press 1983 Kappeler Andreas The Russian empire A multi ethnic history Routledge 2014 Levinson David Ethnic Groups Worldwide A Ready Reference Handbook Greenwood Publishing Group 1998 ISBN 978 1573560191 Magocsi Paul Robert ed Encyclopedia of Canada s Peoples 1999 Morales Diaz Enrique Gabriel Aquino amp Michael Sletcher Ethnicity in Michael Sletcher ed New England Westport CT 2004 Seeger A 1987 Why Suya Sing A Musical Anthropology of an Amazonian People Cambridge Cambridge University Press Sider Gerald Lumbee Indian Histories Cambridge University Press 1993 Smith Anthony D 1998 Nationalism and modernism A Critical Survey of Recent Theories of Nations and Nationalism Routledge Steele Liza G Bostic Amie Lynch Scott M Abdelaaty Lamis 2022 Measuring Ethnic Diversity Annual Review of Sociology 48 1 Thernstrom Stephan A ed Harvard Encyclopedia of American Ethnic Groups 1981 U S Census Bureau State amp County QuickFacts Race Xarici kecidlerEthnicity at EScholarship org Office of Ethnic Minority Affairs American Psychological Association Ethnic Power Relations EPR Atlas List of ethnic groups by country
Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalə Etnik qrup məqaləsinə çox yaxındır və hər ikisinin eyni başlıq altında birləşdirilməsi mümkündür. 