Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Emil Zolya (fr. Émile Zola; 2 aprel 1840[…], Sen-Jozef küçəsi[d] – 29 sentyabr 1902[…], Paris, Üçüncü Fransa Respublikası[…]) — məşhur fransız yazıçı, XIX əsrin ikinci yarısında realizmin ən görkəmli nümayəndələrindən biri, naturalizm ədəbi cərəyanının rəhbəri və nəzəriyyəçisi.
| Emil Zolya | |
|---|---|
| fr. Émile Zola | |
 | |
| Doğum adı | Émile Édouard Charles Antoine Zola |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Paris, Fransa |
| Vəfat tarixi | (62 yaşında) |
| Vəfat yeri | Paris, Fransa |
| Vəfat səbəbi | karbon monooksid zəhərlənməsi[d] |
| Dəfn yeri |
|
| Vətəndaşlığı |  Fransa |
| Milliyyəti | fransız |
| Fəaliyyəti | yazıçı |
| Fəaliyyət illəri | 1865-ci ildən |
| Əsərlərinin dili | fransız dili |
| İstiqamət | naturalizm, azad düşüncə |
| Janr | realizm |
| Tanınmış əsərləri | |
| Mükafatları | |
 | |
 Emil Zolya Vikimənbədə | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Emil Zolya 1840-cı il dekabrın 2-də Parisdə yoxsul bir ailədə dünyaya gəlmiş, lakin uşaqlıq illərini Fransanın Ekzi şəhərində keçirmişdir. Atası Venesiya immiqrantı mühəndis Fransua Zolya, anası fransız Emili Ober idi. Atası erkən dünyasını dəyişdiyinə görə kiçik yaşlarından evin bütün yükü Emil Zolyanın üzərinə düşmüşdü.
Emil Zolya Burbon kollecində təhsil almışdır. Ədəbiyyata olan marağı məktəb çağında dram, poeziya və teatra olan marağı ilə başlayıb. Aleksandr Düma, Ejen Syu, Pol Feval kimi bir çox məşhur yazıçıların bütün kitablarını oxumuşdur. Məktəb illərində Pol Sezan və onun yaxın dostu Jan Batist Bayl ilə tanış olur. Həmin bu üçlük Viktor Hüqonun əsərlərini oxuduqdan sonra onun şəxsiyyətindən təsirlənərək bir ilə kimi onu özlərinə ustad seçirlər.Alfred de Müsseni tanıyandan sonra onu böyük qardaş olaraq gördülər və yeni ustadları Müsse oldu. Zolya həmin illərdə Pol Sezan və Jan Batistin Bayla aid bir neçə şeir yazmış; Səlibçilər haqqında roman yazmış, sevgilisini ən yaxın dostunun qollarında görən gəncdən bəhs edən "Rodofo" adlı şeiri yazmışdır. Çiçək kimi açan iki sevgilidən bəhs edən "La Provans"ı 1859-cu ildə nəşr olundu. Ardınca fəhlə sinfi qızlarından bəhs edən, real hekayə olan "Les Grisettes de Provence" adlı əsərini yazdı. 1860-cı ildə isə "Perrette"ni bitirdi.
Ailəsinin tanışları sayəsində təhsilinə Parisdəki Sent-Luis liseyində davam edən Zolya məktəbi bitirdikdən sonra universitetə qəbul olmaq üçün iki dəfə imtahan verməsinə baxmayaraq, onun bütün cəhdləri uğursuz olmuşdur. Bundan sonra təhsilinə davam edə bilməyən Zolya iş axtarmağa başlayır. İşsizlikdən əziyyət çəkən Zolya özünü bir çox peşələrdə sınayır. İki il işsiz qalan Zolya 1862-ci ildə yeni yaradılan "Hachette" Nəşriyyat Evində çalışmağa başlayır. Digər tərəfdən isə qəzetlərdə sənət və ədəbiyyat tənqidləri dərc edirdi. Eyni zamanda Emil Zolya ara-sıra yazılar yazmağa başlayır. Bu yazılar onun ilk əsərləri idi. Buraya "Ninonun nağılları", "" Marsın sirləri", "" Ölənlərin vəsiyyəti" kimi əsərlər daxildir, lakin bu əsərlərin heç biri ona uğur gətirmir. Sadəcə olaraq onun imzasını oxuculara tanıtdırır. Bu iş yerində yüksələrək nəşriyyat evinin təqdimatlarından məsul şəxs olur. 1866-cı ildə yalnız yazıçı kimi fəaliyyət göstərməyi qərara alana kimi həmin nəşriyyat evində çalışır.
Emil Zolya 1870-ci ildə sevgilisi Qabriel Aleksandrin Mele ilə evləndi. Ancaq cütlük övlad sahibi olmadı. 1888-ci ildə Janna Rozerot ilə yaşamağa başlayan Zolanın bu münasibətdən iki övladı dünyaya gəldi.
Milli qəhrəman çevrilən Zolya 1902-ci il 29 sentyabrda qaldığı otelin yataq otağında dəm qazından zəhərlənərək vəfat etmişdir.
Sonrakı illəri
Zolya XIX əsrin son 30 illiyində Fransa ədəbi həyatının mərkəzində duran və o dövrün ən məşhur yazıçıları ilə əlaqələri olan bir şəxs idi. Müxtəlif ədəbi janrlarda əsərlər yazan Emil Zolya dünya ədəbiyyatının ən məşhur yazıçılarından biridir. Əsərlərində Fransa cəmiyyətinin problemlərini ətraflı şəkildə yazmış və 1880-ci ildə ədəbiyyata yeni daxil olan naturalizm cərəyanına başçılıq etmişdir. Xüsusilə romanları ilə tanınır.
1865-ci ildə ilk romanı olan " (La Confession de Claude) nəşr olunur. Bu roman məzun olduqdan sonra şair olmaq xəyalı ilə Parisə gələn, çardaqda yoxsulluq içində yaşayarkən tanış olduğu yüngül həyat tərzi keçirən qadına aşiq olan, sevgisi ilə qadını xilas edəcəyini düşünən, ancaq xəyal qırığlığına uğrayan bir gəncin yoldaşlarına yazdığı məktubdan ibarətdir və əsasən avtobioqrafikdir. Ən məşhur əsərləri isə "Nana" və "Jerminal"dır. "Tereza Rakin" (Thérèse Raquin) adlı romanı ona uğur gətirən romanlardan biri olmuşdur. "Naturalist" ifadəsini ilk dəfə əsərin 1868-ci il tarixli ikinci nəşrinə yazdığı məşhur ön sözdə istifadə etmişdir.
1871–1893-cü illərdə çap olunan XX cildlik "Ruqan Makkar: İkinci imperiya dövründə bir ailənin təbii və sosial tarixi" (Les Rougon-Macquarts) silsiləsini yazmağa başladı. Həmin silsilədə bir ailənin timsalında cəmiyyətdə gedən prosesləri əks etdirərək şöhrət qazanmışdır.
1860-cı və 1870-ci illərdə Sezann və Mane ilə Klod Mone, Edqar Deqa, Pyer-Ogüst Renuar kimi impressionist rəssamların sənətini müdafiə etdi. Rəssamların müxtəlif studiyalarda və kafelərdə müntəzəm olaraq incəsənət müzakirələrinə qatılmışdır. 1886-cı ildə "L'Ouvre" adlı əsərinin nəşr olunması başda uşaqlıq dostu Sezann olmaqla, rəssam dostları ilə münasibətlərinin soyumasına səbəb oldu. Romanda Paris salonuna üç mindən çox əsərin münsif heyəti tərəfindən qəbul edilməməsi səbəbindən 1863-cü ildə baş verən qalmaqaldan, həmçinin yaradıcı potensialını reallaşdıra bilməyən və bu səbəbdən də özünü asan rəssamdan bəhs olunurdu.
1880-ci ildə Fransada Zolyanın rəhbərliyi altında ədəbiyyatda yeni cərəyan olan naturalizm cərəyanına mənsub bir qrup yarandı. Eyni ədəbi fikrə xidmət edən yazıçılar Zolyanın evində toplaşaraq 1870-ci ildə Fransa–Prussiya müharibəsindən bəhs edən hekayələrdən ibarət toplu nəşr etdirdilər. Müharibə əleyhinə olan altı hekayədən ibarət bu toplu ədəbiyyat dünyasında böyük əks-səda doğurdu.
Emil Zolyanın "Ruqan-Makkar" seriyasının beşinci romanı olan "Torpaq" (La Terre) 1887-ci ildə nəşr olundu. Fransız hökuməti ilə ordusunun Fransa-Almaniya müharibəsi dövründəki siyasət və aksiyalarını tənqid edən, 1892-ci ildə nəşr olunmuş "Süqut" (La Debâcle) adlı romanı həm fransızların, həm də almanların güclü reaksiyaları ilə rastlaşdı. Bu məğlubiyyəti ilə alçaldılmış olan Fransa ordusunun əsas düşmənlərindən biri Fransa cəmiyyətindəki "Yəhudi təsiri" idi. Ordudakı Yəhudi-düşmən anlayışı Avropa tarixində Dreyfus işi kimi bilinən hadisənin yaşanmasına səbəb oldu. Fransanı ikiyə bölən Dreyfus işi Zolyanın "Həqiqət gəzir" (La Verite en marche) adlı sənədli əsərinin əsasını qoydu.
Yaradıcılığı
Dreyfus işi
Yazıçının Fransa siyasi həyatındakı iştirakının ən yüksək nöqtəsi IX əsrin sonu XX əsrin I yarısı Dreyfus işi ilə bağlı tutduğu mövqe olmuşdur. Fransa ordusunda haqsız yerə casusluqla günahlandırılıb hərbi məhkəmədə mühakimə olunan yəhudi əsilli kapitan Dreyfusu 1897-ci ildəki davada hökumətin bütün təzyiqlərinə baxmayaraq, müdafiə edən Zolya Fransa dövlət başçısına xitabən məşhur "İttiham edirəm" məqaləsini dərc etdikdən sonra təzyiqlər səbəbindən bir müddət Londonda yaşamaq məcburiyyətində qalmışdır. Səyləri nəticəsində Dreyfus işində ədalətin bərpa olunması ilə yurduna qayıtmışdır.
Yəhudi əsilli fransız zabiti kapitan Alfred Dreyfus xətti Alman səfirliyinə göndərilən məktubdakı xəttə bənzədiyi üçün 1894-cü ildə almanların lehinə casusluq etmək ittihamı ilə günahlandırılmış, qapalı iclaslarla davam etdirilən işin sonunda ömür boyu həbsə məhkum edilmişdir. Məktubdakı xəttin Esterhazi adında bir mayora aid olduğu iki il sonra Kəşfiyyat rəisi podpolkovnik Pikar tərəfindən üzə çıxarılınca, Dreyfusun işi 1896-cı ildə yenidən gündəmə gəldi.
Hadisə gündəmə gələndə Emil Zolya İtaliyada idi. O, Parisə qayıdanda bu məsələ ilə bağlı fəal kampaniya başlatmağı lazım bildi. 1897-ci il noyabrın 25-də "Le Fiqaro" da "Həqiqət gəzir, onu heç bir şey dayandıra bilməz" adlı məqaləsi dərc olundu. Emil Zolyanın "Le Fiqaro"dakı son məqaləsi 5 dekabrda nəşr olundu. "Pikartın Dreyfusu azad edib əvəzinə Esterhazinin adını verməyi üçün bir Yəhudi təşkilatı tərəfindən tutulduğu" iddiaları əsasında qələmə aldığı bu yazıda yalan və böhtanı yayan şovinist mətbuatını şiddətlə qınamışdır.
Zolya yazılarını dərc etmək üçün qəzet tapa bilməyincə, mübarizəsini broşürlərlə davam etdirdi. "Gəncliyə məktub", "Fransaya məktub" başlıqlı broşürləri yayımladı. Prosesdə casus Esterhazinin bəraət qazanması az deyilmiş kimi, cinayət faktlarını tapan Pikarın cəzalandırılması nəticəsində Zolya Dreyfus işi haqqında ən məşhur məqaləsi olan "Prezident Feliks Fora açıq məktub"u yazdı və məqalə "L'Aurore" qəzetində "Günahlandırıram" (J'Accuse) başlığı ilə nəşr olundu. "Ordunun şərəfi", "vətən sevgisi" kimi anlayışlara toxunan, oxuculara poetika ilə təsir edən bu məktub Fransada ziyalı hərəkatının yaranmasına səbəb oldu. İmza kampaniyaları, ziyalı bəyanatları ard-arda gəldi,
lakin fransızların çoxu Zolya ilə eyni fikirdə deyildilər. Nazirlər Kabineti Zolyanı cinayətdə ittiham etdi. 1898-ci il fevralın 17-də Zolyanın məhkəməsi zamanı "yəhudilərə ölüm", "xainlərə ölüm" şüarları ilə mitinqlər keçirildi. Bir çox şəhərlərdə irqçi nümayişlər təşkil edildi. Drefusçu ziyalılara və yəhudilərə hücum edildi. Hökm dəqiqləşəndə Zolya yazıçı dostlarının səyi nəticəsində İngiltərəyə göndərildi. O, dilini bilmədiyi bir ölkədə bir il yaşadı. Həmin ərəfədə proseslə bağlı irəliləyişlər oldu. Belə ki, Esterhazi əmisi oğlunun polisə məlumat verməsi nəticəsində həbs edildi. Anatol Frans, Jan Jores, R. U. Russo kimi hörmətli insanların apardığı kampaniya sayəsində Dreyfusun işinə yenidən baxılmasına qərar verildi. Zolya bu müsbət irəliləyişlər nəticəsidə ölkəsinə qayıtdı. 1899-cu il sentyabrın 9-da baş tutan məhkəmə prosesində Dreyfus yenidən günahkar bilindi. Cəmiyyətdə artan narahatlıq səbəbindən prezident Dreyfusu bağışladı.
Vəfatı
Zolya 29 sentyabr 1902-ci ildə düzgün havalandırılmayan bacanın səbəb olduğu dəm qazından zəhətlənərək öldü. Oktyabrın 5-də onun dəfn mərasimində minlərlə insan iştirak edib. Alfred Dreyfus əvvəlcə dəfn mərasimində iştirak etməyəcəyinə söz versə də, Zolyanın yoldaşından icazə alıb və iştirak edib. Ölümü zamanı Zolya Dreyfusun məhkəməsindən bəhs edən "Verite" romanını təzəcə tamamlamışdı. Əvvəllərdə həyatına cəhdlərə görə onun ölümündə düşmənləri günahlandırılsa da, o zaman heç nə sübut oluna bilmədi. Fransanın hər yerindən baş salığı gəlirdi; bir həftəiçində evinin foyesi adlarını qeydlərə yazmağa gələn məşhur yazıçılar, elm adamları, sənətçilər və siyasətçilər ilə doldu. Qətiyyətli Henri Roşfor, Zolyanın Dreyfusun günahını aşkar etdikdən sonra intihar etdiyini iddia etdi. Zolya əvvəlcə Parisdəki Monmartr qəbiristanlığında dəfn edildi, lakin 4 iyun 1908-ci ildə ölümündən cəmi beş il doqquz ay sonra onun qalıqları Panteona köçürüldü və burada Viktor Hüqo və Aleksandr Düma ilə bir məbədi paylaşdı.
Jurnalist Jan Bedel tərəfindən 1953-cü ildə "Libération" qəzetində "Zolya öldürüldümü?" belə bir fikir yarandı ki, Zolyanın ölümü qəza deyil, qətl ola bilərdi. Bu, baca süpürgəçisi Henri Buronfos tərəfindən Zolyanın Parisdəki mənzilində qəsdən bacanı bağladığını söylədiyi Norman əczaçısı Pyer Hakenin ifşasına əsaslanır. Ədəbiyyat tarixçisi Alen Pajes hesab edir ki, bu, yəqin ki, doğrudur və Zolyanın böyük nəvələri Brigid Emil-Zolya və Martin Le Blond-Zolya, Zolyanın karbon monoksid zəhərlənməsi ilə bağlı bu izahatı dəstəkləyirlər. "L'Orient-Le Jour"-un məlumatına görə, Brigit-Emil-Zolya deyir ki, babası Emil Zolyanın oğlu Jak-Emil-Zolya səkkiz yaşında ona 1952-ci ildə bir kişinin atasının ölümünü xəbər vermək üçün evinə gəldiyini söyləd. Bu adam Emil Zolyanın bacasını bağlamaq üçün pul götürdüyünü etiraf edən ölüm ayağında olan dostu idi.
Əsərləri
- "Ninon üçün nağıllar" (Contes à Ninon, 1864)
- "Klodun etirafı" (La confession de Claude, 1865)
- "Mərhumun vəsiyyəti" (Le vœu d'une morte, 1866)
- "Marselin sirrləri" "Les mystères de Marseille", 1867).
'İyirmi cildli nəşr "Rugon-Makkarlar" (Les Rougon-Macquarts)':
- 1."Rugonların karyerası" (1871)
- 2."Qənimət" (1871–1872)
- 3."Parisin bətni" (1873)
- 4."Plasansların işğalı" (1874)
- 5."Abbat Mürenin taqsırı" (1875)
- 6."Əlahəzrət Ejen Rugon" (1876)
- 7."Tələ" (1877)
- 8."Sevgi səhifəsi" (1878)
- 9."Nana" (1880)
- 10."Ərp" (1882)
- 11."Qadınların xoşbəxtliyi" (1883)
- 12."Həyatın sevinci" (1884)
- 13. "Jerminal" (1885)
- 14."Yaradıcılıq" (1886)
- 15."Yer kürəsi" (1887)
- 16."Arzu" (1888)
- 17."İnsan-heyvan" (1890)
- 18."Pul" (1891)
- 19."Darmadağın" (1892)
- 20."Doktor Paskal" (1893)
Həmçinin bax
İstinadlar
- Léonore verilənlər bazası (fr.). ministère de la Culture.
- Der Spiegel (alm.). 1994. ISSN 2195-1349; 0038-7452
- https://www.assemblee-nationale.fr/13/evenements/zola-pantheon/index.asp.
- Балашов В. П. Золя // Краткая литературная энциклопедия (rus.). Москва: Советская энциклопедия, 1962. Т. 2.
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Золя Эмиль // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- a b . Iletisim.com.tr sitesi. 4 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2017.
- a b c d Koçak, Özgür. . Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans tezi, 2007. 4 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2017.
- a b c d e Baysan, Gül Tekay. . Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi Cilt 19, Sayı 1. 1 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2017.
- Günday, Rifad. . Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl 2014, Sayı 17. 26 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2017.
- a b c Cankara, Murat. . Agos gazetesi, 4 Ağustos 2015. 4 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2017.
- . Kitapyurdu.com siesi. 4 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2017.
- . The Telegraph, 5 Aralık 2015. 11 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2017.
Xarici keçidlər
- Life of Émile Zola on NotreProvence.fr
- Émile Zola at InterText Digital Library
- Émile Zola at Livres & Ebooks 2016-05-04 at the Wayback Machine
- Émile Zola exhibition
- Livres audio gratuits pour Émile Zola
- Woehr, Jack J. (2004). "The Rougon-Macquart Novels of Emile Zola (for English-speaking Readers)". Retrieved 28 January 2011.
- Works by Émile Zola
- Works by Émile Zola
- References to Émile Zola in historic European newspapers
- Emile Zola Writes a Letter to Alfred Dreyfus at the Height of the Dreyfus Affair
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Emil Zolya fr Emile Zola 2 aprel 1840 Sen Jozef kucesi d 29 sentyabr 1902 Paris Ucuncu Fransa Respublikasi meshur fransiz yazici XIX esrin ikinci yarisinda realizmin en gorkemli numayendelerinden biri naturalizm edebi cereyaninin rehberi ve nezeriyyecisi Emil Zolyafr Emile ZolaDogum adi Emile Edouard Charles Antoine ZolaDogum tarixi 2 aprel 1840Dogum yeri Paris FransaVefat tarixi 29 sentyabr 1902 62 yasinda Vefat yeri Paris FransaVefat sebebi karbon monooksid zeherlenmesi d Defn yeri Panteon d Vetendasligi FransaMilliyyeti fransizFealiyyeti yaziciFealiyyet illeri 1865 ci ildenEserlerinin dili fransiz diliIstiqamet naturalizm azad dusunceJanr realizmTaninmis eserleri Tereza RakenMukafatlariEmil Zolya Vikimenbede Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiEmil Zolya 1840 ci il dekabrin 2 de Parisde yoxsul bir ailede dunyaya gelmis lakin usaqliq illerini Fransanin Ekzi seherinde kecirmisdir Atasi Venesiya immiqranti muhendis Fransua Zolya anasi fransiz Emili Ober idi Atasi erken dunyasini deyisdiyine gore kicik yaslarindan evin butun yuku Emil Zolyanin uzerine dusmusdu Emil Zolya Burbon kollecinde tehsil almisdir Edebiyyata olan maragi mekteb caginda dram poeziya ve teatra olan maragi ile baslayib Aleksandr Duma Ejen Syu Pol Feval kimi bir cox meshur yazicilarin butun kitablarini oxumusdur Mekteb illerinde Pol Sezan ve onun yaxin dostu Jan Batist Bayl ile tanis olur Hemin bu ucluk Viktor Huqonun eserlerini oxuduqdan sonra onun sexsiyyetinden tesirlenerek bir ile kimi onu ozlerine ustad secirler Alfred de Musseni taniyandan sonra onu boyuk qardas olaraq gorduler ve yeni ustadlari Musse oldu Zolya hemin illerde Pol Sezan ve Jan Batistin Bayla aid bir nece seir yazmis Selibciler haqqinda roman yazmis sevgilisini en yaxin dostunun qollarinda goren gencden behs eden Rodofo adli seiri yazmisdir Cicek kimi acan iki sevgiliden behs eden La Provans i 1859 cu ilde nesr olundu Ardinca fehle sinfi qizlarindan behs eden real hekaye olan Les Grisettes de Provence adli eserini yazdi 1860 ci ilde ise Perrette ni bitirdi Ailesinin tanislari sayesinde tehsiline Parisdeki Sent Luis liseyinde davam eden Zolya mektebi bitirdikden sonra universitete qebul olmaq ucun iki defe imtahan vermesine baxmayaraq onun butun cehdleri ugursuz olmusdur Bundan sonra tehsiline davam ede bilmeyen Zolya is axtarmaga baslayir Issizlikden eziyyet ceken Zolya ozunu bir cox peselerde sinayir Iki il issiz qalan Zolya 1862 ci ilde yeni yaradilan Hachette Nesriyyat Evinde calismaga baslayir Diger terefden ise qezetlerde senet ve edebiyyat tenqidleri derc edirdi Eyni zamanda Emil Zolya ara sira yazilar yazmaga baslayir Bu yazilar onun ilk eserleri idi Buraya Ninonun nagillari Marsin sirleri Olenlerin vesiyyeti kimi eserler daxildir lakin bu eserlerin hec biri ona ugur getirmir Sadece olaraq onun imzasini oxuculara tanitdirir Bu is yerinde yukselerek nesriyyat evinin teqdimatlarindan mesul sexs olur 1866 ci ilde yalniz yazici kimi fealiyyet gostermeyi qerara alana kimi hemin nesriyyat evinde calisir Emil Zolya 1870 ci ilde sevgilisi Qabriel Aleksandrin Mele ile evlendi Ancaq cutluk ovlad sahibi olmadi 1888 ci ilde Janna Rozerot ile yasamaga baslayan Zolanin bu munasibetden iki ovladi dunyaya geldi Milli qehreman cevrilen Zolya 1902 ci il 29 sentyabrda qaldigi otelin yataq otaginda dem qazindan zeherlenerek vefat etmisdir Sonraki illeri Emil Zolya 22 yasinda Zolya XIX esrin son 30 illiyinde Fransa edebi heyatinin merkezinde duran ve o dovrun en meshur yazicilari ile elaqeleri olan bir sexs idi Muxtelif edebi janrlarda eserler yazan Emil Zolya dunya edebiyyatinin en meshur yazicilarindan biridir Eserlerinde Fransa cemiyyetinin problemlerini etrafli sekilde yazmis ve 1880 ci ilde edebiyyata yeni daxil olan naturalizm cereyanina basciliq etmisdir Xususile romanlari ile taninir 1865 ci ilde ilk romani olan Klodun etirafi La Confession de Claude nesr olunur Bu roman mezun olduqdan sonra sair olmaq xeyali ile Parise gelen cardaqda yoxsulluq icinde yasayarken tanis oldugu yungul heyat terzi keciren qadina asiq olan sevgisi ile qadini xilas edeceyini dusunen ancaq xeyal qirigligina ugrayan bir gencin yoldaslarina yazdigi mektubdan ibaretdir ve esasen avtobioqrafikdir En meshur eserleri ise Nana ve Jerminal dir Tereza Rakin Therese Raquin adli romani ona ugur getiren romanlardan biri olmusdur Naturalist ifadesini ilk defe eserin 1868 ci il tarixli ikinci nesrine yazdigi meshur on sozde istifade etmisdir 1871 1893 cu illerde cap olunan XX cildlik Ruqan Makkar Ikinci imperiya dovrunde bir ailenin tebii ve sosial tarixi Les Rougon Macquarts silsilesini yazmaga basladi Hemin silsilede bir ailenin timsalinda cemiyyetde geden prosesleri eks etdirerek sohret qazanmisdir 1860 ci ve 1870 ci illerde Sezann ve Mane ile Klod Mone Edqar Deqa Pyer Ogust Renuar kimi impressionist ressamlarin senetini mudafie etdi Ressamlarin muxtelif studiyalarda ve kafelerde muntezem olaraq incesenet muzakirelerine qatilmisdir 1886 ci ilde L Ouvre adli eserinin nesr olunmasi basda usaqliq dostu Sezann olmaqla ressam dostlari ile munasibetlerinin soyumasina sebeb oldu Romanda Paris salonuna uc minden cox eserin munsif heyeti terefinden qebul edilmemesi sebebinden 1863 cu ilde bas veren qalmaqaldan hemcinin yaradici potensialini reallasdira bilmeyen ve bu sebebden de ozunu asan ressamdan behs olunurdu 1880 ci ilde Fransada Zolyanin rehberliyi altinda edebiyyatda yeni cereyan olan naturalizm cereyanina mensub bir qrup yarandi Eyni edebi fikre xidmet eden yazicilar Zolyanin evinde toplasaraq 1870 ci ilde Fransa Prussiya muharibesinden behs eden hekayelerden ibaret toplu nesr etdirdiler Muharibe eleyhine olan alti hekayeden ibaret bu toplu edebiyyat dunyasinda boyuk eks seda dogurdu Emil Zolyanin Ruqan Makkar seriyasinin besinci romani olan Torpaq La Terre 1887 ci ilde nesr olundu Fransiz hokumeti ile ordusunun Fransa Almaniya muharibesi dovrundeki siyaset ve aksiyalarini tenqid eden 1892 ci ilde nesr olunmus Suqut La Debacle adli romani hem fransizlarin hem de almanlarin guclu reaksiyalari ile rastlasdi Bu meglubiyyeti ile alcaldilmis olan Fransa ordusunun esas dusmenlerinden biri Fransa cemiyyetindeki Yehudi tesiri idi Ordudaki Yehudi dusmen anlayisi Avropa tarixinde Dreyfus isi kimi bilinen hadisenin yasanmasina sebeb oldu Fransani ikiye bolen Dreyfus isi Zolyanin Heqiqet gezir La Verite en marche adli senedli eserinin esasini qoydu YaradiciligiDreyfus isi Men ittiham edirem Yazicinin Fransa siyasi heyatindaki istirakinin en yuksek noqtesi IX esrin sonu XX esrin I yarisi Dreyfus isi ile bagli tutdugu movqe olmusdur Fransa ordusunda haqsiz yere casusluqla gunahlandirilib herbi mehkemede muhakime olunan yehudi esilli kapitan Dreyfusu 1897 ci ildeki davada hokumetin butun tezyiqlerine baxmayaraq mudafie eden Zolya Fransa dovlet bascisina xitaben meshur Ittiham edirem meqalesini derc etdikden sonra tezyiqler sebebinden bir muddet Londonda yasamaq mecburiyyetinde qalmisdir Seyleri neticesinde Dreyfus isinde edaletin berpa olunmasi ile yurduna qayitmisdir Yehudi esilli fransiz zabiti kapitan Alfred Dreyfus xetti Alman sefirliyine gonderilen mektubdaki xette benzediyi ucun 1894 cu ilde almanlarin lehine casusluq etmek ittihami ile gunahlandirilmis qapali iclaslarla davam etdirilen isin sonunda omur boyu hebse mehkum edilmisdir Mektubdaki xettin Esterhazi adinda bir mayora aid oldugu iki il sonra Kesfiyyat reisi podpolkovnik Pikar terefinden uze cixarilinca Dreyfusun isi 1896 ci ilde yeniden gundeme geldi Hadise gundeme gelende Emil Zolya Italiyada idi O Parise qayidanda bu mesele ile bagli feal kampaniya baslatmagi lazim bildi 1897 ci il noyabrin 25 de Le Fiqaro da Heqiqet gezir onu hec bir sey dayandira bilmez adli meqalesi derc olundu Emil Zolyanin Le Fiqaro daki son meqalesi 5 dekabrda nesr olundu Pikartin Dreyfusu azad edib evezine Esterhazinin adini vermeyi ucun bir Yehudi teskilati terefinden tutuldugu iddialari esasinda qeleme aldigi bu yazida yalan ve bohtani yayan sovinist metbuatini siddetle qinamisdir Zolya yazilarini derc etmek ucun qezet tapa bilmeyince mubarizesini brosurlerle davam etdirdi Gencliye mektub Fransaya mektub basliqli brosurleri yayimladi Prosesde casus Esterhazinin beraet qazanmasi az deyilmis kimi cinayet faktlarini tapan Pikarin cezalandirilmasi neticesinde Zolya Dreyfus isi haqqinda en meshur meqalesi olan Prezident Feliks Fora aciq mektub u yazdi ve meqale L Aurore qezetinde Gunahlandiriram J Accuse basligi ile nesr olundu Ordunun serefi veten sevgisi kimi anlayislara toxunan oxuculara poetika ile tesir eden bu mektub Fransada ziyali herekatinin yaranmasina sebeb oldu Imza kampaniyalari ziyali beyanatlari ard arda geldi lakin fransizlarin coxu Zolya ile eyni fikirde deyildiler Nazirler Kabineti Zolyani cinayetde ittiham etdi 1898 ci il fevralin 17 de Zolyanin mehkemesi zamani yehudilere olum xainlere olum suarlari ile mitinqler kecirildi Bir cox seherlerde irqci numayisler teskil edildi Drefuscu ziyalilara ve yehudilere hucum edildi Hokm deqiqlesende Zolya yazici dostlarinin seyi neticesinde Ingiltereye gonderildi O dilini bilmediyi bir olkede bir il yasadi Hemin erefede prosesle bagli irelileyisler oldu Bele ki Esterhazi emisi oglunun polise melumat vermesi neticesinde hebs edildi Anatol Frans Jan Jores R U Russo kimi hormetli insanlarin apardigi kampaniya sayesinde Dreyfusun isine yeniden baxilmasina qerar verildi Zolya bu musbet irelileyisler neticeside olkesine qayitdi 1899 cu il sentyabrin 9 da bas tutan mehkeme prosesinde Dreyfus yeniden gunahkar bilindi Cemiyyetde artan narahatliq sebebinden prezident Dreyfusu bagisladi Vefati Zolya 29 sentyabr 1902 ci ilde duzgun havalandirilmayan bacanin sebeb oldugu dem qazindan zehetlenerek oldu Oktyabrin 5 de onun defn merasiminde minlerle insan istirak edib Alfred Dreyfus evvelce defn merasiminde istirak etmeyeceyine soz verse de Zolyanin yoldasindan icaze alib ve istirak edib Olumu zamani Zolya Dreyfusun mehkemesinden behs eden Verite romanini tezece tamamlamisdi Evvellerde heyatina cehdlere gore onun olumunde dusmenleri gunahlandirilsa da o zaman hec ne subut oluna bilmedi Fransanin her yerinden bas saligi gelirdi bir hefteicinde evinin foyesi adlarini qeydlere yazmaga gelen meshur yazicilar elm adamlari senetciler ve siyasetciler ile doldu Qetiyyetli Henri Rosfor Zolyanin Dreyfusun gunahini askar etdikden sonra intihar etdiyini iddia etdi Zolya evvelce Parisdeki Monmartr qebiristanliginda defn edildi lakin 4 iyun 1908 ci ilde olumunden cemi bes il doqquz ay sonra onun qaliqlari Panteona kocuruldu ve burada Viktor Huqo ve Aleksandr Duma ile bir mebedi paylasdi Monmartr qebirstanligindaki qebri Jurnalist Jan Bedel terefinden 1953 cu ilde Liberation qezetinde Zolya olduruldumu bele bir fikir yarandi ki Zolyanin olumu qeza deyil qetl ola bilerdi Bu baca supurgecisi Henri Buronfos terefinden Zolyanin Parisdeki menzilinde qesden bacani bagladigini soylediyi Norman eczacisi Pyer Hakenin ifsasina esaslanir Edebiyyat tarixcisi Alen Pajes hesab edir ki bu yeqin ki dogrudur ve Zolyanin boyuk neveleri Brigid Emil Zolya ve Martin Le Blond Zolya Zolyanin karbon monoksid zeherlenmesi ile bagli bu izahati destekleyirler L Orient Le Jour un melumatina gore Brigit Emil Zolya deyir ki babasi Emil Zolyanin oglu Jak Emil Zolya sekkiz yasinda ona 1952 ci ilde bir kisinin atasinin olumunu xeber vermek ucun evine geldiyini soyled Bu adam Emil Zolyanin bacasini baglamaq ucun pul goturduyunu etiraf eden olum ayaginda olan dostu idi Eserleri Ninon ucun nagillar Contes a Ninon 1864 Klodun etirafi La confession de Claude 1865 Merhumun vesiyyeti Le vœu d une morte 1866 Marselin sirrleri Les mysteres de Marseille 1867 Iyirmi cildli nesr Rugon Makkarlar Les Rougon Macquarts 1 Rugonlarin karyerasi 1871 2 Qenimet 1871 1872 3 Parisin betni 1873 4 Plasanslarin isgali 1874 5 Abbat Murenin taqsiri 1875 6 Elahezret Ejen Rugon 1876 7 Tele 1877 8 Sevgi sehifesi 1878 9 Nana 1880 10 Erp 1882 11 Qadinlarin xosbextliyi 1883 12 Heyatin sevinci 1884 13 Jerminal 1885 14 Yaradiciliq 1886 15 Yer kuresi 1887 16 Arzu 1888 17 Insan heyvan 1890 18 Pul 1891 19 Darmadagin 1892 20 Doktor Paskal 1893 Hemcinin baxDreyfus isiIstinadlarLeonore verilenler bazasi fr ministere de la Culture Der Spiegel alm 1994 ISSN 2195 1349 0038 7452 https www assemblee nationale fr 13 evenements zola pantheon index asp Balashov V P Zolya Kratkaya literaturnaya enciklopediya rus Moskva Sovetskaya enciklopediya 1962 T 2 Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Zolya Emil Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 a b Iletisim com tr sitesi 4 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Eylul 2017 a b c d Kocak Ozgur Eskisehir Osmangazi Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu yuksek lisans tezi 2007 4 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Eylul 2017 a b c d e Baysan Gul Tekay Hacettepe Universitesi Edebiyat Fakultesi Dergisi Cilt 19 Sayi 1 1 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Eylul 2017 Gunday Rifad Usak Universitesi Sosyal Bilimler Dergisi Yil 2014 Sayi 17 26 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Eylul 2017 a b c Cankara Murat Agos gazetesi 4 Agustos 2015 4 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Eylul 2017 Kitapyurdu com siesi 4 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Eylul 2017 The Telegraph 5 Aralik 2015 11 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Eylul 2017 Xarici kecidlerVikianbarda Emil Zolya ile elaqeli mediafayllar var Life of Emile Zola on NotreProvence fr Emile Zola at InterText Digital Library Emile Zola at Livres amp Ebooks 2016 05 04 at the Wayback Machine Emile Zola exhibition Livres audio gratuits pour Emile Zola Woehr Jack J 2004 The Rougon Macquart Novels of Emile Zola for English speaking Readers Retrieved 28 January 2011 Works by Emile Zola Works by Emile Zola References to Emile Zola in historic European newspapers Emile Zola Writes a Letter to Alfred Dreyfus at the Height of the Dreyfus Affair