Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Demon (q.slav. де́монъ) (q.yun. δαίμων «ruh», «ilah»<ref)— həm müsbət, həm də mənfi rol oynaya bilən, tanrılarla müqayisədə daha aşağı mövqe tutan fövqəltəbii varlıqların və ya ruhların ümumi adıdır. Qədim yunanlarda Daimonia fəlsəfi konsepsiyası mövcud idi. Sokrat və onun davamçıları - Platon, stoaçılar və başqaları, daimonia ilə insanın "daxili səsi"-ni, vicdanı eyniləşdirir. Roma mifologiyasında onlar (lat. genius «ruh»)a<ref, xristianlıqda isə qoruyucu mələyə uyğun gəlir. Xristianlıq dönəmində slavyanlar arasında demon bes sözünün sinonimi olub, Rusiyada XI əsrdən bəri xristianlar bütün bütpərəst tanrıları ümumi demon adlandırdılar. Həmçinin İncil yunan dilindən kilsə slavyan dilinə və rus dillərinə tərcümə edilərkən yunanca demon sözü bes sözü ilə, ingilis və alman İncillərində isə şeytan – ing. devil, alm. teufel, sözü ilə tərcümə edilmişdir..
| Demon | |
|---|---|
 | |
| Digər mədəniyyətlərdə | İblis[d], Cin, Div |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Demon qədim yunan ədəbiyyatında
Daymonların yalnız şər və ya yalnız yaxşı qüvvələrlə əlaqəsi izlənilmədiyi kimi, erkən antik dövrdə "daymon" və "tanrı" terminləri arasındakı fərq də həmişə izlənilmir, Erkən antik dövrdə daymonların yalnız şər və ya yalnız xeyir qüvvələrlə əlaqəsi izlənmədiyi kimi, "daymon" və "tanrı" terminləri arasındakı fərq həmişə izlənilmir. Daymonların istənilən, həmçinin qarışıq təbiətə sahib olduqlarına inanılırdı, yəni eyni dərəcədə həm şər, həm də xeyir yarada bilərlər.
Qədim yunan klassiklərində daymonlar haqqında əsas məlumatlar (rom. genius, xristian mələkləri ilə sinonimdir) Platonun "Qanundan sonrakı dövr", “Symposion”, “Sokratın müdafiəsi” dialoqlarından götürülüb. Sokrat dialoqlarda deyir ki, ona “xeyirxah demon” və ya şərdən uzaqlaşdırıb yaxşılığa yönəldən genius (ruh) rəhbərlik edir. Daha sonra "Sokratın demonu" Platonun və neoplatonçuların Tanrısı ilə eyniləşdirilir. Qədim Roma filosofu-platonçu Apuleyus "Sokratın Tanrısı haqqında" (De deo Socratis) kitabında "Sokratın demonu" ideyasını şərh etmişdir. Bu, Sokratdakı "daymon"un təbiəti haqqında və tanrılarla insanlar arasında digər varlıqların mövcudluğu haqqında müzakirədir.
Platon “Qanundan sonrakı dövr” (984d-985) dialoqunda daymonları ruhlar iyerarxiyasında üçüncü və dördüncü dərəcələrə malik olan, ulduzlardan və tanrılardan sonra öz yerlərini tutan səma varlıqları adlandırır. Daymonlar, tanrılarla insanlar arasında bir mövqe tutduqlarından (tanrılar və insanlar arasında) vasitəçi rolunu oynayır və buna görə də onlara dualarda xüsusilə hörmət edilməlidir. Daymon insana doğulduğu andan təyin edilir və ölümünə qədər onu müşayiət edir. Dördüncü dərəcəli daymonlar yalnız hava və efirdən ibarətdir və buna görə də “bizə nə qədər yaxın olsalar da, onlar fərqlənməz olaraq qalırlar”. Eyni zamanda, onlar "tez öyrənən və yaxşı yaddaşa sahib olan" qövmə aiddirlər.
Platon bütün daymonları "orta rütbəli canlıların yer üzündə və bütün kainatda asanlıqla uça biləcəyini nəzərə alaraq, özləri ilə tanrıların ən ucası arasında olan hər şeyi izah və şərh edənlər" adlandırır. Daymonlar ayrı-ayrı şəxslərin və ya bütün cəmiyyətin inancları onların bəziləri ilə ünsiyyətdən qaynaqlandığından şübhəsiz mövcud olmalıdırlar. Bu ünsiyyət gecə yuxu görünmələri, həm xəstə, həm də sağlam insanlar tərəfindən eşidilən kahinlərin və peyğəmbərlik səsləri ilə, ömrün sonunda gözə görünmələr ilə qurulur və buna görə bir çox geniş yayılmış kultların mənşəyi olub və olacaqlar. Beləliklə, bəzi daymonlar müxtəlif kultların tanrıları kimi çıxış edə bilərlər.
Platonun ardıcılları və stoiklər ölümdən sonra öz ünsürünə qayıdan insan ruhunu daymonla eyniləşdirirdilər.
Yamblix “Misir Misteriyaları” əsərində daymonları görünən (başa düşülən) və görünməyən (rasional qavrayışıdan kənar) tanrılardan, fani yarıtanrı-qəhrəmanlardan fərqləndirir. Daymonlar təbiətlərinə görə tanrılardan aşağı pillədədir.
Demon iyerarxiyası
Orta əsrlər Avropasının mistikləri və okkultistlərinə görə, demonlar doqquz rütbəyə bölünür. Bu, ilk dəfə hollandiyalı həkim və okkultist İohann Veyer özünün Pseudomonarchia Daemonum (1588) adlı okultik kitabında təsvir etmişdir, burada o, cinlərin ətraflı təsnifatını və onları çağırmaq istəyənlər üçün təlimatlar vermişdir. Demonlar iyerarxiyasının başqa təsvirləri də var.
Ümumiyyətlə, bir neçə əsas qrupu fərqləndirmək olar:
- lat. Genius «ruh» bir insana, əşyaya və ya əraziyə təyin edilmiş qoruyucu-demonlar. Buraya müxtəlif folklor personajları, məsələn, meşə ruhları, vudaş, domovoy, ev ruhları, cadugərlər (familiarlar), nimfalar və driadalar, Şedu kimi qədim mədəniyyətlərin saraylarının keşikçiləri daxil ola bilər.
- Hər hansı bir yerə bağlı olmayan ruhlar, məsələn, elementar ruhlar, qnomlar, elflər, su pəriləri, satirlər, , sukkubilər və s.
- Arxontlar — təbiət və kosmos qüvvələrinin təcəssümü kimi çıxış edən, təbii şeylərin nizamını dəyişməz olaraq qoruyan və ya yer üzündəki bütün canlılar üçün ölməz prototip kimi xidmət edən demonlardır. Dekanları belə varlıqlara aid etmək olar.
Həmçinin bax
Ədəbiyyat
- Демон // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
- Демон / Лосев А. Ф., Иванов В. Вс. // Мифы народов мира : Энцикл. в 2 т. / гл. ред. С. А. Токарев. — 2-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1987. — Т. 1 : А—К. — С. 366–367.
- Демонология народная / Е. Е. Левкиевская // Славянские древности: Этнолингвистический словарь : в 5 т. / под общ. ред. Н. И. Толстого; Институт славяноведения РАН. — М. : Межд. отношения, 1995. — Т. 1: А (Август) — Г (Гусь). — С. 51—56. — .
- Фоссе Ш. Ассирийская магия. Пер. с франц. В. Л. Санина; пер. с аккадск. и шумерск. В. В. Емельянова. — СПб.: Издательская группа «Евразия», 2001. — 336 с. —
- Гуили Р. Э. Энциклопедия ангелов . — М.: Вече, 2008. — 416 с.: ил. —
- Королев А., Майер И., Шамин С. Сочинение о демонах из архива Посольского приказа: К вопросу о культурных контактах России и Европы в последней трети XVII столетия // Древняя Русь. Вопросы медиевистики. 2009 г. № 4 (38). С. 108—121.
İstinadlar
- Демон 2021-04-15 at the Wayback Machine // Толковый словарь иноязычных слов. / авт.сост. Крысин Л. П. ;
Демон 2016-03-05 at the Wayback Machine // Школьный этимологический словарь русского языка: Происхождение слов. / авт.-сост. Н.М. Шанский, Т. А. Боброва. — М.: Дрофа, 2003. - Лосев, Иванов, 1987
- Байков Э. Символика сновидений, мифов и мистицизма 2015-12-22 at the Wayback Machine. — Litres, 2014. — .
- Смагина Е. Б. Кефалайа 2015-12-22 at the Wayback Machine // Памятники письменности Востока (Том 115). — «Восточная литература» РАН, 1998. — . — С. 394.
- Гетевские чтения 2015-12-22 at the Wayback Machine. // Научный совет по истории мировой культуры (Академия наук СССР). Комиссия по изучению творчества Гёте и культуры его времени. — Наука, 1991. — С. 82
- «Слово о законе и благодати» XI века, «Слово о полку Игореве» XII века и в древнерусских летописях
- Ветхий завет: Втор 32:17, Вар 4:7.
Новый завет: Лук 4:33,35,41,7:33,8:2,27,29-30,33,35-36,38,9:1,42,49,10:17,11:14,15 ; Матфея 4:24,7:22, 8:16,28,31,33, 9:32-34, 10:8, 11:18, 12:22,24,27-28, 15:22, 17:15,18; Иоан 7:20,8:48-49,52,10:20-21 ; Марка 1:32; Иак 2:19; 1Кор 10:20-21; Отк 9:20,16:14,18:2 - Мюллер В.К. devil ; бес // Мюллер, Владимир Карлович#Англо-русский словарь Мюллера. Библиотека словарей Мюллера. М.: Эксмо. 2013. 250, 931. ISBN .
- yun. Δαίμον — даймон, демон, переведённое в рус. Библии как бес, в англ. и нем. Библии переводилось как дьявол. Например, ср. рус. текст Марка 5:12 — бесы, с англ. Марка 5:12 — devils (дьяволы) и нем. Марка 5:12 — teufel, teuffel.
- "О божестве Сократа | Симпосий Συμπόσιον". 2014-02-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-05-17.
- «К нашему благополучию приставлен даймон; некоторым поворотам в нашей судьбе даймоны противостоят как чему-то чрезмерно высокому». Диалог «Законы», 732c.
- В этой связи интересно упоминание в гримуаре «Лемегетон» о Белиале, который после освобождения из кувшина Соломона принял некий образ, и в этом образе отвечал всем тем, кто приходил поклониться ему как богу, и приносил жертвы.
- "The Demonic Hierarchies". from various sources as cited. 2014-02-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-02-05.
Xarici keçidlər
Sokrat
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Demon q slav de mon q yun daimwn ruh ilah lt ref hem musbet hem de menfi rol oynaya bilen tanrilarla muqayisede daha asagi movqe tutan fovqeltebii varliqlarin ve ya ruhlarin umumi adidir Qedim yunanlarda Daimonia felsefi konsepsiyasi movcud idi Sokrat ve onun davamcilari Platon stoacilar ve basqalari daimonia ile insanin daxili sesi ni vicdani eynilesdirir Roma mifologiyasinda onlar lat genius ruh a lt ref xristianliqda ise qoruyucu meleye uygun gelir Xristianliq doneminde slavyanlar arasinda demon bes sozunun sinonimi olub Rusiyada XI esrden beri xristianlar butun butperest tanrilari umumi demon adlandirdilar Hemcinin Incil yunan dilinden kilse slavyan diline ve rus dillerine tercume edilerken yunanca demon sozu bes sozu ile ingilis ve alman Incillerinde ise seytan ing devil alm teufel sozu ile tercume edilmisdir DemonDiger medeniyyetlerde Iblis d Cin Div Vikianbarda elaqeli mediafayllarDemon qedim yunan edebiyyatindaDaymonlarin yalniz ser ve ya yalniz yaxsi quvvelerle elaqesi izlenilmediyi kimi erken antik dovrde daymon ve tanri terminleri arasindaki ferq de hemise izlenilmir Erken antik dovrde daymonlarin yalniz ser ve ya yalniz xeyir quvvelerle elaqesi izlenmediyi kimi daymon ve tanri terminleri arasindaki ferq hemise izlenilmir Daymonlarin istenilen hemcinin qarisiq tebiete sahib olduqlarina inanilirdi yeni eyni derecede hem ser hem de xeyir yarada bilerler Qedim yunan klassiklerinde daymonlar haqqinda esas melumatlar rom genius xristian melekleri ile sinonimdir Platonun Qanundan sonraki dovr Symposion Sokratin mudafiesi dialoqlarindan goturulub Sokrat dialoqlarda deyir ki ona xeyirxah demon ve ya serden uzaqlasdirib yaxsiliga yonelden genius ruh rehberlik edir Daha sonra Sokratin demonu Platonun ve neoplatoncularin Tanrisi ile eynilesdirilir Qedim Roma filosofu platoncu Apuleyus Sokratin Tanrisi haqqinda De deo Socratis kitabinda Sokratin demonu ideyasini serh etmisdir Bu Sokratdaki daymon un tebieti haqqinda ve tanrilarla insanlar arasinda diger varliqlarin movcudlugu haqqinda muzakiredir Platon Qanundan sonraki dovr 984d 985 dialoqunda daymonlari ruhlar iyerarxiyasinda ucuncu ve dorduncu derecelere malik olan ulduzlardan ve tanrilardan sonra oz yerlerini tutan sema varliqlari adlandirir Daymonlar tanrilarla insanlar arasinda bir movqe tutduqlarindan tanrilar ve insanlar arasinda vasiteci rolunu oynayir ve buna gore de onlara dualarda xususile hormet edilmelidir Daymon insana doguldugu andan teyin edilir ve olumune qeder onu musayiet edir Dorduncu dereceli daymonlar yalniz hava ve efirden ibaretdir ve buna gore de bize ne qeder yaxin olsalar da onlar ferqlenmez olaraq qalirlar Eyni zamanda onlar tez oyrenen ve yaxsi yaddasa sahib olan qovme aiddirler Platon butun daymonlari orta rutbeli canlilarin yer uzunde ve butun kainatda asanliqla uca bileceyini nezere alaraq ozleri ile tanrilarin en ucasi arasinda olan her seyi izah ve serh edenler adlandirir Daymonlar ayri ayri sexslerin ve ya butun cemiyyetin inanclari onlarin bezileri ile unsiyyetden qaynaqlandigindan subhesiz movcud olmalidirlar Bu unsiyyet gece yuxu gorunmeleri hem xeste hem de saglam insanlar terefinden esidilen kahinlerin ve peygemberlik sesleri ile omrun sonunda goze gorunmeler ile qurulur ve buna gore bir cox genis yayilmis kultlarin menseyi olub ve olacaqlar Belelikle bezi daymonlar muxtelif kultlarin tanrilari kimi cixis ede bilerler Platonun ardicillari ve stoikler olumden sonra oz unsurune qayidan insan ruhunu daymonla eynilesdirirdiler Yamblix Misir Misteriyalari eserinde daymonlari gorunen basa dusulen ve gorunmeyen rasional qavrayisidan kenar tanrilardan fani yaritanri qehremanlardan ferqlendirir Daymonlar tebietlerine gore tanrilardan asagi pillededir Demon iyerarxiyasiOrta esrler Avropasinin mistikleri ve okkultistlerine gore demonlar doqquz rutbeye bolunur Bu ilk defe hollandiyali hekim ve okkultist Iohann Veyer ozunun Pseudomonarchia Daemonum 1588 adli okultik kitabinda tesvir etmisdir burada o cinlerin etrafli tesnifatini ve onlari cagirmaq isteyenler ucun telimatlar vermisdir Demonlar iyerarxiyasinin basqa tesvirleri de var Umumiyyetle bir nece esas qrupu ferqlendirmek olar lat Genius ruh bir insana esyaya ve ya eraziye teyin edilmis qoruyucu demonlar Buraya muxtelif folklor personajlari meselen mese ruhlari vudas domovoy ev ruhlari cadugerler familiarlar nimfalar ve driadalar Sedu kimi qedim medeniyyetlerin saraylarinin kesikcileri daxil ola biler Her hansi bir yere bagli olmayan ruhlar meselen elementar ruhlar qnomlar elfler su perileri satirler sukkubiler ve s Arxontlar tebiet ve kosmos quvvelerinin tecessumu kimi cixis eden tebii seylerin nizamini deyismez olaraq qoruyan ve ya yer uzundeki butun canlilar ucun olmez prototip kimi xidmet eden demonlardir Dekanlari bele varliqlara aid etmek olar Hemcinin baxOni iblis Efsun Melekler Qoruyucu melekEdebiyyatDemon Enciklopedicheskij slovar Brokgauza i Efrona v 86 t 82 t i 4 dop SPb 1890 1907 Demon Losev A F Ivanov V Vs Mify narodov mira Encikl v 2 t gl red S A Tokarev 2 e izd M Sovetskaya enciklopediya 1987 T 1 A K S 366 367 Demonologiya narodnaya E E Levkievskaya Slavyanskie drevnosti Etnolingvisticheskij slovar v 5 t pod obsh red N I Tolstogo Institut slavyanovedeniya RAN M Mezhd otnosheniya 1995 T 1 A Avgust G Gus S 51 56 ISBN 5 7133 0704 2 Fosse Sh Assirijskaya magiya Per s franc V L Sanina per s akkadsk i shumersk V V Emelyanova SPb Izdatelskaya gruppa Evraziya 2001 336 s ISBN 5 8071 0082 4 Guili R E Enciklopediya angelov M Veche 2008 416 s il ISBN 978 5 9533 1941 6 Korolev A Majer I Shamin S Sochinenie o demonah iz arhiva Posolskogo prikaza K voprosu o kulturnyh kontaktah Rossii i Evropy v poslednej treti XVII stoletiya Drevnyaya Rus Voprosy medievistiki 2009 g 4 38 S 108 121 IstinadlarDemon 2021 04 15 at the Wayback Machine Tolkovyj slovar inoyazychnyh slov avt sost Krysin L P Demon 2016 03 05 at the Wayback Machine Shkolnyj etimologicheskij slovar russkogo yazyka Proishozhdenie slov avt sost N M Shanskij T A Bobrova M Drofa 2003 Losev Ivanov 1987 Bajkov E Simvolika snovidenij mifov i misticizma 2015 12 22 at the Wayback Machine Litres 2014 ISBN 978 5 457 28374 9 Smagina E B Kefalaja 2015 12 22 at the Wayback Machine Pamyatniki pismennosti Vostoka Tom 115 Vostochnaya literatura RAN 1998 ISBN 978 5 02 017988 2 S 394 Getevskie chteniya 2015 12 22 at the Wayback Machine Nauchnyj sovet po istorii mirovoj kultury Akademiya nauk SSSR Komissiya po izucheniyu tvorchestva Gyote i kultury ego vremeni Nauka 1991 S 82 Slovo o zakone i blagodati XI veka Slovo o polku Igoreve XII veka i v drevnerusskih letopisyah Vethij zavet Vtor 32 17 Var 4 7 Novyj zavet Luk 4 33 35 41 7 33 8 2 27 29 30 33 35 36 38 9 1 42 49 10 17 11 14 15 Matfeya 4 24 7 22 8 16 28 31 33 9 32 34 10 8 11 18 12 22 24 27 28 15 22 17 15 18 Ioan 7 20 8 48 49 52 10 20 21 Marka 1 32 Iak 2 19 1Kor 10 20 21 Otk 9 20 16 14 18 2 Myuller V K devil bes Myuller Vladimir Karlovich Anglo russkij slovar Myullera Biblioteka slovarej Myullera M Eksmo 2013 250 931 ISBN 978 5 699 56298 5 yun Daimon dajmon demon perevedyonnoe v rus Biblii kak bes v angl i nem Biblii perevodilos kak dyavol Naprimer sr rus tekst Marka 5 12 besy s angl Marka 5 12 devils dyavoly i nem Marka 5 12 teufel teuffel O bozhestve Sokrata Simposij Symposion 2014 02 01 tarixinde Istifade tarixi 2022 05 17 K nashemu blagopoluchiyu pristavlen dajmon nekotorym povorotam v nashej sudbe dajmony protivostoyat kak chemu to chrezmerno vysokomu Dialog Zakony 732c V etoj svyazi interesno upominanie v grimuare Lemegeton o Beliale kotoryj posle osvobozhdeniya iz kuvshina Solomona prinyal nekij obraz i v etom obraze otvechal vsem tem kto prihodil poklonitsya emu kak bogu i prinosil zhertvy The Demonic Hierarchies from various sources as cited 2014 02 22 tarixinde Istifade tarixi 2014 02 05 Xarici kecidlerSokrat