Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədə yalnız ilkin və ya onunla əlaqəli mənbələrdən istifadə olunur. Məlumatlar müstəqil ikinci mənbələrə əsaslanmalıdır, əks halda məqalənin neytrallığı və ya əhəmiyyəti ilə bağlı şübhələr yarana, bunun nəticəsində də silinə bilər. Məqaləyə istinad və mənbələr əlavə etməklə onu təkmilləşdirə bilərsiniz. |
Sokratın müdafiəsi (yun. Άπολογία Σωκράτους, Apología Sokrátus) — Yunan filosofu Platon tərəfindən yazılmış, Sokratın bir qrup Afinalı tərəfindən şəhərin tanrılarına inanmaması və gəncləri inancdan çəkindirməsi səbəbi ilə günahlandırılması, Afina demokratiyası tərəfindən mühakimə olunması və cəzalandırılmasından bəhs edən dialoq. Əsər "Euithipron" əsərinin davamı olaraq yazılmışdır. Sokratın müdafiəsi əsəri "Euithipron" və "Kiriton" bölmələri ilə birlikdə, üçlük təşkil edirlər. "Euithipron"da məhkəmədən əvvəl, şahidlərin dindirilməsi və məhkəmə prosesi haqqında danışılır. "Kiriton" hissəsində isə məhkəmədən sonra yaşanan hadisələr göstərilir.
Eramızdan əvvəl 403-cü ildə Afina demokratiyası Afina və Sparta arasındakı Peloponnes müharibəsindən, minlərlə insanın öldürülməsinə və ya sürgün edilməsinə səbəb olanOtuz Tiranın qovulmasından sonra yenidən qurulma prosesinə başladı. Müxtəlif təbəqədən olan afinalılar, gənc əhalisini itirmiş və epidemiyalardan əziyyət çəkən şəhəri yenidən qurmaq üçün birlikdə işləməyə başladılar. Şəhərin qanunlarına yenidən baxıldı. Belə bir dövrdə həyat tərzi "fəlsəfə etmək" olaraq ümumiləşdirilə bilən Sokrat; suallar, köhnə müdrikləri təhlil edən, bəzən çürüdən sorğulayıcılığı və Afinanın liderlərinə istiqamətləndirdiyi tənqidləri ilə bir çox düşman qazandı. Demokratiya oliqarxiya ilə əvəz olunsa da, Afinanı yenə də yenidən qurmağa çalışılırdı; Otuz Tiranın qovulmasında təsirli rol oynamış, Afina ordusunda komandir olaraq xidmət göstərmiş Anytos və afinalı aristokrat Lykon olan, Euthyphron dialoqunda haqqında zəif bir cavan olaraq adı keçən Meletos adlı gənc tərəfindən "gənclərin əxlaqını pozmaq və dinsizlik" ittihamları ilə açılan məhkəmənin nəticəsində 500'lər Məclisinin qərarı ilə 70 yaşındakı Sokrat E.Ə 399-cu ildə ölümə məhkum edildi.
Etimologiya
Apología Sokrátus əsərin orijinal adıdır. Qədim yunan dilində Apologia sözü müdafiə mənasını verir. Sokratın Müdafiəsinin ingiliscəsi apology, fransızca və almancası isə apologie kimi tərcümə edilir. Bu sözlərin mənaları öz dillərində üzr istəmək olsa da, Apologia sözü, yunan dilində qərb dillərindəki kimi üzr demək deyil. Başqa sözlə, İngilis dilində Apology sözü bir tərcümə deyil, başqa bir əlifba ilə yazan Əsərdə göründüyü kimi, Sokrat üzr istəmir və ya çıxışında təəssüf hissi keçirmir. Müdafiəsini yalnız inandığı dəyərlər üçün edir.
Dialoq
İttihamlara qarşı nitqi (1-ci hissə)
Sokrat onu günahlandıranları 2 yerə ayırır: məhkəmədə günahlandıranlar və "köhnələr". Müdafiə etdiyi ilk hissə, keçmiş ittihamçılarına qarşı olur. O, iddianı açan da keçmiş ittihamçıların sözünə aldandığını iddia edir. Sokrat ittiham edənlərin onun haqqında belə danışdıqlarını iddia edir: "Sokrat həm dünya, həm də göyləri araşdırır. İşgüzar biridir. Buna görə də günahkardır. Başqalarına eyni şeyləri öyrətməklə, pisi yaxşı kimi göstərir. Bu keçmiş ittihamçılardan yalnız komediya yazarı olan Aristofan adını verir.
Sokratın fikrincə, onun Afinada adının çıxmağının bir səbəbi var: Müdrikliyi. Ancaq bunu özünü bəyənmişlik kimi deyil, bir fakt kimi təqdim edir. Müdrikliyini isə Delfidəki kahinin sözlərinə arxalandıraraq bu hadisəni təsvir edir:
Sokratın dostlarından olan Khairephon Delfiyə gedir və dünyada Sokratdan daha ağıllı insan olub olmadığını soruşur. Aldığı cavab olmamağı idi. Bu öngörməni qəbul edə bilməyən Sokrat, özündən daha ağıllı ola biləcəyini düşündüyü dövlət adamları, ozanlar və sənətkarlarla danışmaq və öngörməni çürütmək üçün yollar axtarmağa başlayır. Sokrat, ağıllı olduqlarını düşünən bu insanların müdrik olmadığını anlayandan sonra, ağılsız olduqlarını sübut etməyə başladı. Beləliklə, bir çox düşmən qazanır. Heç bir şey bilmədiyi halda özünü müdrik sayan bu şəxslərdən tək fərqinin "heç bir şeyi bilməməsini bilməyi" olduğunu deyir. Ancaq bu münasibət, onu, müdrikliyini rədd etdiyi insanlar tərəfindən müdrik adam olaraq qəbul etməyə məcbur edir. Bu onun düşmənçiliyinin səbəbidir.
Sokrates; Meletos, Anytos və Lykonun bütün bunların əsasında ona hücum etdiyini deyir. Meletosun ozanlar, Anytosun sənətkarlar və dövlət adamları və Lykonun isə natiqlər adından ona qarşı olduğunu söyləyir. Köhnə ittihamçılara qarşı müdafiəsini bitirdikdən sonra sıra yeni ittihamçılara vaxtı gəldi. O, əsas ittihamçı Meletos haqqında ilk tənqidini təqdim edir: de Afinalı əsgərlərin Meletos'un ordu olaraq xidmət etdiyini söyləyirəm. Çünki ciddi məsələləri lağ mövzusu edir, insanları asanlıqla məhkəməyə verməyə çalışır və heç maraqlanmadığı mövzularda özünü narahatmış kimi göstərir.
Daha sonra Meletos ilə sual-cavab şəklində davam edən bir dialoqa girdi. İnsanlar bilərəkdən heç bir pislik etmədiklərinidən danışır. Ölümə məhkum edilsə, nəcib, lakin kobud və miskinliyi ilə milçəyin sancaraq oyatmasına möhtac, nəhəng ata oxşatdığı bu kəndə özünü həsr eləmiş birinin itirilə biləcəyindən bəhs edir. Gəncləri yoldan çıxartdığı iddialarına qarşı, yoldan çıxarılılanları və ya yaxınlarını məhkəmədə görə bilmədiyini arqument kimi dilə gətirir. Əgər onlara qarşı pis rəftar edilmişdirsə, niyə ondan qisas almaq istəmədiklərini soruşur. Müdafiə sonunda niyə hakimlərə gözyaşları ilə qışqırmadığını və ya mərhəmət diləmək üçün şahid olaraq uşaqlarını və ya kimisə evindən niyə çıxarmadığını izah etdi. Bütün bunların ona yaraşmayacağını bildirir.
Qərar
Sokrat kiçik bir fərqlə günahkar sayıldı. Platon hakimlərin və ya səslərin sayını qeyd etmir, lakin Sokratın daha 30 səs alacağı təqdirdə azad olunacağını bildirir. Bir çox alimə görə hakimlərin nisbəti 281-in 220-ədir və Sokrat 361-ə 140 səslə edam cəzasına məhkum edilmişdir.
Verilmiş cəza haqqında nitq (2-ci hissə)
Qədim Yunan mədəniyyətində həm müdafiə, həm də ittiham mövqelərinin cəza təklif etmə ənənəsi var idi. Məhkəmə onlardan birini seçə bilər. Bu anda Sokrat cəza təklifi ilə məhkəməni daha da qəzəbləndirir.
Sokrat nitqinə nəticəyə qəzəblənmədiyini bildirməklə başlayır. Daha 30 səs alacağı təqdirdə azad olacağını söyləyir. Meletosun 1: 5 nisbətini çətinliklə tutduğunu və pul cəriməsindən yaxa qurtardığını xatırladaraq qara yumor edir. Hakimlərin səsləri 1: 5-ə çatmasa, ittiham tərəfi ağır cəzalara məhkum edildi. (O zamanlarda məhkəmənin mənasız işlərlə məşğul edilməsinin qarşısını almaq üçün; hakimlərin səslərinin 1: 5-ə nisbətinə çatması, əks təqdirdə isə ittihamçı tərəfini ağır cəzalara məhkum edilməsi kimi şərtlər qoyulmuşdu) Meletos, Sokrat üçün edam cəzasını tələb edir; Sokrat, cəza yerinə, Prytaneionda (Afinadakı əhəmiyyətli məclis binalarından biri) pulsuz yemək verilməsini təklif edir. Başqa bir şey təklif etməməsinin səbəbini belə izah etdi: Bir səlahiyyət altında qul kimi yaşamaq istəmədiyi üçün həbs cəzası təklif etmir. Cəriməni ödəməyəcəyini deyir. Sürgündən şiddətlə imtina edir. O, hətta Afinada belə dilinə görə çətinliklə yaşaya biləcəyini və gedəcəyi yerlərdə eyni şeylə qarşılaşacağını bildirdi.
Məhkəmə üzvlərinə istiqamətlənən nitq(3-cü hissə)
Sokratın lehinə və əleyhinə səs verənlər üçün çıxışlar edərək müdafiəsini bitirir.
Ölüm cəzasının lehinə səs verənlərə
Onsuz da həyatının sonuna az qalmış birinə ölüm cəzasını uyğun görənlər bu qərarların doğuracağı nəticələrini görəcəklər. Yaşlı və əslində elə olmamasına baxmayaraq "müdrik" birinin ölümündən başqalarının ancaq cəza verənləri məsuliyyətli hesab edəcəyini deyir. Əslində məhkəmə qarşısında yalvarmamasının və özünün alçatmamasının öldürülməsinin əsl səbəbi olduğunu deyir. Bunları eləməkdənsə ölməyi üstün tutduğunu deyir. Sonda isə öldürülməsinə səs verənlər haqqında bir öngörmə irəli sürür. Edamından sonra başlarına daha böyük bəlaların gələcəyini deyir.
Ölüm cəzasının əleyhinə səs verənlərə
Sokrat onun yaşamasının lehinə səs verənlərlə söhbət edir. İlahi gücün səsinin səhv bir iş görəndə həmişə ona qarşı olduğunu, lakin bütün bu hadisələrdə heç vaxt buna qarşı olmadığını, qərarının yaxşı bir şey olduğunu söyləyir. Ölümü iki ehtimalla qiymətləndirir: boşluq və ya ruhun köçü. Ölümə sakitliklə yaxınlaşır və hətta məmnuniyyətini də ifadə edir.
Nəhayət, ittihamçılarına tərəf dönərək və qəzəblənmədiyini söylədi və onlardan bir şey istədi. Gələcəkdə övladları fəzilətdən daha çox pula dəyər verərlərsə və ya saxta bir müdriklik hissinə qapılarlarsa, özlərini bilməzlərsə, etməli olduqlarını etməzlərsə; oğullarına, özünün onlarla rəftar elədiyi kimi eləməsini tövsiyə edər
Cəzanın icrası
Sokrat məhkəmə qarşısında müdafiəsini edər. Ömrünün qalan hissəsini fəlsəfədən məhrum və ya sürgündə keçirtməkdənsə; əvvəlcə heç kəsin edam eləməyi düşünmədiyi, sadəcə susturulması və üzr istəməsi hədəflənən filosof, prinsiplərinə tərs düşməyərək ölümü seçir.
Qədim Afinada, yaz aylarında Apollonun şərəfinə qeyd olunan bayramlarda gəmi ilə elçi göndərildi. Qanunlara görə gəminin gediş-gəliş müddətində edam hökmünün icrası qadağan edilmişdir. Gəmi limandan ayrıldıqdan bir gün sonra məhkum edilmiş Sokrat 30 günlük gecikməylə edam edildi. Dostlarının, xüsusən də Kritonun köməyi ilə qaçmaq şansı olsa da, Sokrat qaçmaqdan imtina edir və qanuna riayət etdi. Beləliklə, o, öz düşüncələrinə və dəyərlərinə zidd bir münasibət sərgiləmədi. Bu yanaşma və qərar, Sokratın Müdafiəsinin davamı olan Platonun yazdığı Kriton dialoqunda aydın şəkildə göstərilir. Sokrat xallı badyan zəhərini içməklə həyatına son verdi.
Məhkəmə qeydləri
Məhkəmə qeydləri günümüzə qədər gəlib çıxmayıb. Sokratın nitqinə aydınlıq gətirən iki mənbə var. Bunlar Platon və Ksenofonun yazdıqları müdafiədir. Məhkəmə zamanı Platon orada idi, ancaq əsərini məhkəmə qeydləri kimi görmək düzgün olmazdı.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Taylor C.C.W. Sokrat. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi. 2002. səh. 19. ISBN .
- Susan Zannoz. Sokratın həyatı və dövrləri/The Life and Times of Socrates. London: Mitchell Lane Publishers. 2004. səh. 19. ISBN .
- Platon. Sokratın Müdafiəsi/Sokrates`in savunması. İstanbul: Kabalcı Yayınevi. 2006. səh. 14. ISBN .
- Platon. Sokratın Müdafiəsi/Sokrates`in savunması. İstanbul: Kabalcı Yayınevi. 2006. səh. 9. ISBN .
- Platon. Sokratın Müdafiəsi/Sokrates`in savunması. İstanbul: Kabalcı Yayınevi. 2006. səh. 163. ISBN .
- Taylor C.C.W. Sokrat. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi. 2002. səh. 21. ISBN .
- Lau Stefan/Law Stephen. Fəlsəfə/Felsefe. İnkılap Kitabevi: Mitchell Lane Publishers. 2010. səh. 242. ISBN .
- Taylor C.C.W. Sokrat. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi. 2002. səh. 12. ISBN .
- Platon. Sokratın Məhkəməsi və Ölümü/The Trial and Death of Socrates. Hackett Publishing Company. 2000. səh. 20. ISBN .
- Platon. Sokratın Müdafiəsi/Sokrates`in savunması. İstanbul: Kabalcı Yayınevi. 2006. səh. 37. ISBN .
- Platon. Sokratın Müdafiəsi/Sokrates`in savunması. İstanbul: Kabalcı Yayınevi. 2006. səh. 37-39. ISBN .
- Platon. Sokratın Müdafiəsi/Sokrates`in savunması. İstanbul: Kabalcı Yayınevi. 2006. səh. 49. ISBN .
- Platon. Sokratın Müdafiəsi/Sokrates`in savunması. İstanbul: Kabalcı Yayınevi. 2006. səh. 53. ISBN .
- Platon. Sokratın Müdafiəsi/Sokrates`in savunması. İstanbul: Kabalcı Yayınevi. 2006. səh. 55. ISBN .
- Platon. Sokratın Müdafiəsi/Sokrates`in savunması. İstanbul: Kabalcı Yayınevi. 2006. səh. 75. ISBN .
- Platon. Sokratın Müdafiəsi/Sokrates`in savunması. İstanbul: Kabalcı Yayınevi. 2006. səh. 83-87. ISBN .
- Con Çaffi. The Philosophers Way. 2006. 640. ISBN .
- Tomas Brikhauz. Sokrat Məhkəmədə/Socrates on Trial. 1990. 325. ISBN .
- Platon. Sokratın Müdafiəsi/Sokrates`in savunması. İstanbul: Kabalcı Yayınevi. 2006. səh. 91. ISBN .
- Platon. Sokratın Müdafiəsi/Sokrates`in savunması. İstanbul: Kabalcı Yayınevi. 2006. səh. 164. ISBN .
- Platon. Sokratın Müdafiəsi/Sokrates`in savunması. İstanbul: Kabalcı Yayınevi. 2006. səh. 93. ISBN .
- Plato. Platonun möhtəşəm dialoqları/Great Dialogues of Plato. Signet Classics. 1999. ISBN .
- Platon. Sokratın Müdafiəsi/Sokrates`in savunması. İstanbul: Kabalcı Yayınevi. 2006. səh. 97-99. ISBN .
- Platon. Sokratın Müdafiəsi/Sokrates`in savunması. İstanbul: Kabalcı Yayınevi. 2006. səh. 101. ISBN .
- Platon. Sokratın Müdafiəsi/Sokrates`in savunması. İstanbul: Kabalcı Yayınevi. 2006. səh. 103-107. ISBN .
- Əhməd Cəvizçi. Fəlsəfə Tarixi/Felsefe Tarihi (PDF). İstanbul: SAY YAYINLARI. 2010. səh. 72. ISBN .
- Platon. Kriton. İstanbul: SAY YAYINLARI. 2017. səh. 59. ISBN .
- Platon. Kriton. İstanbul: SAY YAYINLARI. 2017. səh. 11. ISBN .
- Susan Zannoz. Sokratın həyatı və dövrləri/The Life and Times of Socrates. London: Mitchell Lane Publishers. 2004. səh. 43. ISBN .
- Platon. Sokratın Müdafiəsi/Sokrates`in savunması. İstanbul: Kabalcı Yayınevi. 2006. səh. 12. ISBN .
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqalede yalniz ilkin ve ya onunla elaqeli menbelerden istifade olunur Melumatlar musteqil ikinci menbelere esaslanmalidir eks halda meqalenin neytralligi ve ya ehemiyyeti ile bagli subheler yarana bunun neticesinde de siline biler Meqaleye etibarli istinad ve menbeler elave etmekle onu tekmillesdire bilersiniz Sokratin mudafiesi yun Apologia Swkratoys Apologia Sokratus Yunan filosofu Platon terefinden yazilmis Sokratin bir qrup Afinali terefinden seherin tanrilarina inanmamasi ve gencleri inancdan cekindirmesi sebebi ile gunahlandirilmasi Afina demokratiyasi terefinden muhakime olunmasi ve cezalandirilmasindan behs eden dialoq Eser Euithipron eserinin davami olaraq yazilmisdir Sokratin mudafiesi eseri Euithipron ve Kiriton bolmeleri ile birlikde ucluk teskil edirler Euithipron da mehkemeden evvel sahidlerin dindirilmesi ve mehkeme prosesi haqqinda danisilir Kiriton hissesinde ise mehkemeden sonra yasanan hadiseler gosterilir Nyu York seherinde yerlesen Metropoliten muzeyinde sergilenen Jak Lui David terefinden cekilmis Sokratin olumu adli tablo 1787 Sokrat oz arzusu ile zeher icerek olmusdur Eramizdan evvel 403 cu ilde Afina demokratiyasi Afina ve Sparta arasindaki Peloponnes muharibesinden minlerle insanin oldurulmesine ve ya surgun edilmesine sebeb olanOtuz Tiranin qovulmasindan sonra yeniden qurulma prosesine basladi Muxtelif tebeqeden olan afinalilar genc ehalisini itirmis ve epidemiyalardan eziyyet ceken seheri yeniden qurmaq ucun birlikde islemeye basladilar Seherin qanunlarina yeniden baxildi Bele bir dovrde heyat terzi felsefe etmek olaraq umumilesdirile bilen Sokrat suallar kohne mudrikleri tehlil eden bezen curuden sorgulayiciligi ve Afinanin liderlerine istiqametlendirdiyi tenqidleri ile bir cox dusman qazandi Demokratiya oliqarxiya ile evez olunsa da Afinani yene de yeniden qurmaga calisilirdi Otuz Tiranin qovulmasinda tesirli rol oynamis Afina ordusunda komandir olaraq xidmet gostermis Anytos ve afinali aristokrat Lykon olan Euthyphron dialoqunda haqqinda zeif bir cavan olaraq adi kecen Meletos adli genc terefinden genclerin exlaqini pozmaq ve dinsizlik ittihamlari ile acilan mehkemenin neticesinde 500 ler Meclisinin qerari ile 70 yasindaki Sokrat E E 399 cu ilde olume mehkum edildi EtimologiyaApologia Sokratus eserin orijinal adidir Qedim yunan dilinde Apologia sozu mudafie menasini verir Sokratin Mudafiesinin ingiliscesi apology fransizca ve almancasi ise apologie kimi tercume edilir Bu sozlerin menalari oz dillerinde uzr istemek olsa da Apologia sozu yunan dilinde qerb dillerindeki kimi uzr demek deyil Basqa sozle Ingilis dilinde Apology sozu bir tercume deyil basqa bir elifba ile yazan Eserde gorunduyu kimi Sokrat uzr istemir ve ya cixisinda teessuf hissi kecirmir Mudafiesini yalniz inandigi deyerler ucun edir DialoqIttihamlara qarsi nitqi 1 ci hisse Sokrat onu gunahlandiranlari 2 yere ayirir mehkemede gunahlandiranlar ve kohneler Mudafie etdiyi ilk hisse kecmis ittihamcilarina qarsi olur O iddiani acan da kecmis ittihamcilarin sozune aldandigini iddia edir Sokrat ittiham edenlerin onun haqqinda bele danisdiqlarini iddia edir Sokrat hem dunya hem de goyleri arasdirir Isguzar biridir Buna gore de gunahkardir Basqalarina eyni seyleri oyretmekle pisi yaxsi kimi gosterir Bu kecmis ittihamcilardan yalniz komediya yazari olan Aristofan adini verir Sokratin fikrince onun Afinada adinin cixmaginin bir sebebi var Mudrikliyi Ancaq bunu ozunu beyenmislik kimi deyil bir fakt kimi teqdim edir Mudrikliyini ise Delfideki kahinin sozlerine arxalandiraraq bu hadiseni tesvir edir Sokratin dostlarindan olan Khairephon Delfiye gedir ve dunyada Sokratdan daha agilli insan olub olmadigini sorusur Aldigi cavab olmamagi idi Bu ongormeni qebul ede bilmeyen Sokrat ozunden daha agilli ola bileceyini dusunduyu dovlet adamlari ozanlar ve senetkarlarla danismaq ve ongormeni curutmek ucun yollar axtarmaga baslayir Sokrat agilli olduqlarini dusunen bu insanlarin mudrik olmadigini anlayandan sonra agilsiz olduqlarini subut etmeye basladi Belelikle bir cox dusmen qazanir Hec bir sey bilmediyi halda ozunu mudrik sayan bu sexslerden tek ferqinin hec bir seyi bilmemesini bilmeyi oldugunu deyir Ancaq bu munasibet onu mudrikliyini redd etdiyi insanlar terefinden mudrik adam olaraq qebul etmeye mecbur edir Bu onun dusmenciliyinin sebebidir Sokrates Meletos Anytos ve Lykonun butun bunlarin esasinda ona hucum etdiyini deyir Meletosun ozanlar Anytosun senetkarlar ve dovlet adamlari ve Lykonun ise natiqler adindan ona qarsi oldugunu soyleyir Kohne ittihamcilara qarsi mudafiesini bitirdikden sonra sira yeni ittihamcilara vaxti geldi O esas ittihamci Meletos haqqinda ilk tenqidini teqdim edir de Afinali esgerlerin Meletos un ordu olaraq xidmet etdiyini soyleyirem Cunki ciddi meseleleri lag movzusu edir insanlari asanliqla mehkemeye vermeye calisir ve hec maraqlanmadigi movzularda ozunu narahatmis kimi gosterir Daha sonra Meletos ile sual cavab seklinde davam eden bir dialoqa girdi Insanlar bilerekden hec bir pislik etmedikleriniden danisir Olume mehkum edilse necib lakin kobud ve miskinliyi ile milceyin sancaraq oyatmasina mohtac neheng ata oxsatdigi bu kende ozunu hesr elemis birinin itirile bileceyinden behs edir Gencleri yoldan cixartdigi iddialarina qarsi yoldan cixarililanlari ve ya yaxinlarini mehkemede gore bilmediyini arqument kimi dile getirir Eger onlara qarsi pis reftar edilmisdirse niye ondan qisas almaq istemediklerini sorusur Mudafie sonunda niye hakimlere gozyaslari ile qisqirmadigini ve ya merhemet dilemek ucun sahid olaraq usaqlarini ve ya kimise evinden niye cixarmadigini izah etdi Butun bunlarin ona yarasmayacagini bildirir Qerar Fransiz ressam Francis Piyerre Peyronnun 1744 1814 Sokratinn Olumu adli eseri Sokrat kicik bir ferqle gunahkar sayildi Platon hakimlerin ve ya seslerin sayini qeyd etmir lakin Sokratin daha 30 ses alacagi teqdirde azad olunacagini bildirir Bir cox alime gore hakimlerin nisbeti 281 in 220 edir ve Sokrat 361 e 140 sesle edam cezasina mehkum edilmisdir Verilmis ceza haqqinda nitq 2 ci hisse Qedim Yunan medeniyyetinde hem mudafie hem de ittiham movqelerinin ceza teklif etme enenesi var idi Mehkeme onlardan birini sece biler Bu anda Sokrat ceza teklifi ile mehkemeni daha da qezeblendirir Sokrat nitqine neticeye qezeblenmediyini bildirmekle baslayir Daha 30 ses alacagi teqdirde azad olacagini soyleyir Meletosun 1 5 nisbetini cetinlikle tutdugunu ve pul cerimesinden yaxa qurtardigini xatirladaraq qara yumor edir Hakimlerin sesleri 1 5 e catmasa ittiham terefi agir cezalara mehkum edildi O zamanlarda mehkemenin menasiz islerle mesgul edilmesinin qarsisini almaq ucun hakimlerin seslerinin 1 5 e nisbetine catmasi eks teqdirde ise ittihamci terefini agir cezalara mehkum edilmesi kimi sertler qoyulmusdu Meletos Sokrat ucun edam cezasini teleb edir Sokrat ceza yerine Prytaneionda Afinadaki ehemiyyetli meclis binalarindan biri pulsuz yemek verilmesini teklif edir Basqa bir sey teklif etmemesinin sebebini bele izah etdi Bir selahiyyet altinda qul kimi yasamaq istemediyi ucun hebs cezasi teklif etmir Cerimeni odemeyeceyini deyir Surgunden siddetle imtina edir O hetta Afinada bele diline gore cetinlikle yasaya bileceyini ve gedeceyi yerlerde eyni seyle qarsilasacagini bildirdi Mehkeme uzvlerine istiqametlenen nitq 3 cu hisse Sokratin lehine ve eleyhine ses verenler ucun cixislar ederek mudafiesini bitirir Olum cezasinin lehine ses verenlere Onsuz da heyatinin sonuna az qalmis birine olum cezasini uygun gorenler bu qerarlarin doguracagi neticelerini gorecekler Yasli ve eslinde ele olmamasina baxmayaraq mudrik birinin olumunden basqalarinin ancaq ceza verenleri mesuliyyetli hesab edeceyini deyir Eslinde mehkeme qarsisinda yalvarmamasinin ve ozunun alcatmamasinin oldurulmesinin esl sebebi oldugunu deyir Bunlari elemekdense olmeyi ustun tutdugunu deyir Sonda ise oldurulmesine ses verenler haqqinda bir ongorme ireli surur Edamindan sonra baslarina daha boyuk belalarin geleceyini deyir Olum cezasinin eleyhine ses verenlere Sokrat onun yasamasinin lehine ses verenlerle sohbet edir Ilahi gucun sesinin sehv bir is gorende hemise ona qarsi oldugunu lakin butun bu hadiselerde hec vaxt buna qarsi olmadigini qerarinin yaxsi bir sey oldugunu soyleyir Olumu iki ehtimalla qiymetlendirir bosluq ve ya ruhun kocu Olume sakitlikle yaxinlasir ve hetta memnuniyyetini de ifade edir Nehayet ittihamcilarina teref donerek ve qezeblenmediyini soyledi ve onlardan bir sey istedi Gelecekde ovladlari feziletden daha cox pula deyer vererlerse ve ya saxta bir mudriklik hissine qapilarlarsa ozlerini bilmezlerse etmeli olduqlarini etmezlerse ogullarina ozunun onlarla reftar elediyi kimi elemesini tovsiye ederCezanin icrasiSokratin bustu Vatikan muzeyi Sokrat mehkeme qarsisinda mudafiesini eder Omrunun qalan hissesini felsefeden mehrum ve ya surgunde kecirtmekdense evvelce hec kesin edam elemeyi dusunmediyi sadece susturulmasi ve uzr istemesi hedeflenen filosof prinsiplerine ters dusmeyerek olumu secir Qedim Afinada yaz aylarinda Apollonun serefine qeyd olunan bayramlarda gemi ile elci gonderildi Qanunlara gore geminin gedis gelis muddetinde edam hokmunun icrasi qadagan edilmisdir Gemi limandan ayrildiqdan bir gun sonra mehkum edilmis Sokrat 30 gunluk gecikmeyle edam edildi Dostlarinin xususen de Kritonun komeyi ile qacmaq sansi olsa da Sokrat qacmaqdan imtina edir ve qanuna riayet etdi Belelikle o oz dusuncelerine ve deyerlerine zidd bir munasibet sergilemedi Bu yanasma ve qerar Sokratin Mudafiesinin davami olan Platonun yazdigi Kriton dialoqunda aydin sekilde gosterilir Sokrat xalli badyan zeherini icmekle heyatina son verdi Mehkeme qeydleriMehkeme qeydleri gunumuze qeder gelib cixmayib Sokratin nitqine aydinliq getiren iki menbe var Bunlar Platon ve Ksenofonun yazdiqlari mudafiedir Mehkeme zamani Platon orada idi ancaq eserini mehkeme qeydleri kimi gormek duzgun olmazdi Hemcinin baxIstinadlarTaylor C C W Sokrat Istanbul Altin Kitaplar Yayinevi 2002 seh 19 ISBN 975 21 0189 5 Susan Zannoz Sokratin heyati ve dovrleri The Life and Times of Socrates London Mitchell Lane Publishers 2004 seh 19 ISBN 978 1584152828 Platon Sokratin Mudafiesi Sokrates in savunmasi Istanbul Kabalci Yayinevi 2006 seh 14 ISBN 975 997 076 7 Platon Sokratin Mudafiesi Sokrates in savunmasi Istanbul Kabalci Yayinevi 2006 seh 9 ISBN 975 997 076 7 Platon Sokratin Mudafiesi Sokrates in savunmasi Istanbul Kabalci Yayinevi 2006 seh 163 ISBN 975 997 076 7 Taylor C C W Sokrat Istanbul Altin Kitaplar Yayinevi 2002 seh 21 ISBN 975 21 0189 5 Lau Stefan Law Stephen Felsefe Felsefe Inkilap Kitabevi Mitchell Lane Publishers 2010 seh 242 ISBN 978 975 10 2996 6 Taylor C C W Sokrat Istanbul Altin Kitaplar Yayinevi 2002 seh 12 ISBN 975 21 0189 5 Platon Sokratin Mehkemesi ve Olumu The Trial and Death of Socrates Hackett Publishing Company 2000 seh 20 ISBN 978 0872205543 Platon Sokratin Mudafiesi Sokrates in savunmasi Istanbul Kabalci Yayinevi 2006 seh 37 ISBN 975 997 076 7 Platon Sokratin Mudafiesi Sokrates in savunmasi Istanbul Kabalci Yayinevi 2006 seh 37 39 ISBN 975 997 076 7 Platon Sokratin Mudafiesi Sokrates in savunmasi Istanbul Kabalci Yayinevi 2006 seh 49 ISBN 975 997 076 7 Platon Sokratin Mudafiesi Sokrates in savunmasi Istanbul Kabalci Yayinevi 2006 seh 53 ISBN 975 997 076 7 Platon Sokratin Mudafiesi Sokrates in savunmasi Istanbul Kabalci Yayinevi 2006 seh 55 ISBN 975 997 076 7 Platon Sokratin Mudafiesi Sokrates in savunmasi Istanbul Kabalci Yayinevi 2006 seh 75 ISBN 975 997 076 7 Platon Sokratin Mudafiesi Sokrates in savunmasi Istanbul Kabalci Yayinevi 2006 seh 83 87 ISBN 975 997 076 7 Con Caffi The Philosophers Way 2006 640 ISBN 9780133867787 Tomas Brikhauz Sokrat Mehkemede Socrates on Trial 1990 325 ISBN 978 0691019000 Platon Sokratin Mudafiesi Sokrates in savunmasi Istanbul Kabalci Yayinevi 2006 seh 91 ISBN 975 997 076 7 Platon Sokratin Mudafiesi Sokrates in savunmasi Istanbul Kabalci Yayinevi 2006 seh 164 ISBN 975 997 076 7 Platon Sokratin Mudafiesi Sokrates in savunmasi Istanbul Kabalci Yayinevi 2006 seh 93 ISBN 975 997 076 7 Plato Platonun mohtesem dialoqlari Great Dialogues of Plato Signet Classics 1999 ISBN 9780451527455 Platon Sokratin Mudafiesi Sokrates in savunmasi Istanbul Kabalci Yayinevi 2006 seh 97 99 ISBN 975 997 076 7 Platon Sokratin Mudafiesi Sokrates in savunmasi Istanbul Kabalci Yayinevi 2006 seh 101 ISBN 975 997 076 7 Platon Sokratin Mudafiesi Sokrates in savunmasi Istanbul Kabalci Yayinevi 2006 seh 103 107 ISBN 975 997 076 7 Ehmed Cevizci Felsefe Tarixi Felsefe Tarihi PDF Istanbul SAY YAYINLARI 2010 seh 72 ISBN 9754688498 Platon Kriton Istanbul SAY YAYINLARI 2017 seh 59 ISBN 9754689150 Platon Kriton Istanbul SAY YAYINLARI 2017 seh 11 ISBN 9754689150 Susan Zannoz Sokratin heyati ve dovrleri The Life and Times of Socrates London Mitchell Lane Publishers 2004 seh 43 ISBN 978 1584152828 Platon Sokratin Mudafiesi Sokrates in savunmasi Istanbul Kabalci Yayinevi 2006 seh 12 ISBN 975 997 076 7 Xarici kecidler