Apollon (yun. Ἀπόλλων; lat. Apollo mənası işıq; şüa) yunan mifologiyasında ikinci nəsil tanrısı, Zevsin və Letonun oğlu, Artemidanın əkiz tayı — qardaşı. 12 Olimp tanrısından biridir. İşıq, kəhanət, şeir və musiqi tanrısı, oxçuların hamisidir. O həm də həkimliyin tanrısıdır. Həkimliyi insanlara o öyrətmişdir. Yoluxucu xəstəlikləri o göndərir və o sağaldır. Simvolları dəfnə, yay, lira, delfin və qarğadır. Apollon . Sarışın və çox gözəl şəkildə təsvir olunur.
Apollon | |
---|---|
Mifologiya | Yunan |
Yer | Olimp |
Adının izahı | İşıq; şüa |
Yunanca adı | Ἀπόλλων |
Latınca adı | Apollo |
Cinsi | kişi[d] |
Sülalə | 12 Olimp |
Atası | Zevs |
Anası | Leto |
Bacısı | Artemida |
Arvadı | |
Uşaqları | Asklep |
Atributlar | Dəfnə, yay, lira, delfin və qarğa |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Doğulması
Rəvayətə görə titan tanrı Koy və ilahə Febanın qızı Leto Zevsdən hamilə qalır. Heranın qəzəbinə gəlmiş və onun tərəfindən göndərilmiş əjdahanın təqibinə düçar olmuş Leto doğmağa yer tapa bilmir. Leto sığınacaq tapa bilməyərək bütün Ellada elini dolaşdıqdan sonra nəhayət otsuz ələfsiz səhralıq olan üzən Delos (Ortigiya) adasına gəlib çıxır. Delosun onu qəbul etməsi üçün, söz verir ki, doğulacaq uşaq adanı məşhurlaşdıracaqdır. Təkcə doğuş ilahəsi möhtac olan Leto doqquz gün sancılardan əziyyət çəkir. Hera doğuş ilahəsini qızılı buludlara qərq edir ki, heç nə duymasın. Xoşbəxtlikdən becit ayaqlı İrida doğuş ilahəsini adaya yetişdirir və Apollon doğulmuş olur. Digər bir rəvayətdə guya ilk doğulmuş Artemida dərhal anasına Apollonu doğmaqda kömək edir. Apollon göz qırpımında böyüyərək aləmə nur saçır. Dünyaya gələn gündən üzən ada bir yerdə qərar tutaraq canlanır və bitki örtüyünə, gül-çiçəklərə qərq olur.
Uşaqlıq və gəncliyi
Apollon əvvəllər vaxtını inək güdməklə keçirirdi. O, gəncliyində gələcəyi görmə və oxçuluq bacarıqlarını inkişaf etdirirdi. İnsanlara təbabəti və oxçuluğu Apollon öyrətdi.
Apollon atası Zevsdən qu quşları tərəfindən çəkilən qızıl araba almışdı.
Apollon və falçılıq
Apollon Zevsdən istədi ki, bütün digər falçılıq üsulları özündəm aşağı olsun. Zevs bunu qəbul etdi. Bu səbəbdən çınqıl ataraq falçılıq edən Afina çınqıllara qarşı içində laqeydlik, maraqsızlıq hiss etdi və narazılıqla çınqıllarını kənara atdı.
Apollon atası Zevsin icazəsi ilə döyüş meydanına girdi və bir çox yunan əsgərini məhv etdi.
Apollon və Pifon
Apollon bir çox igidliklər göstərmişdir. Bunlardan biri anası Letonu təqib etmək üçün Hera tərəfindən göndərilmiş, Delfini cənginə almış əjdahası ilə bağlıdır. Apollon anasını güdən Pifonu uzun müddət axtarır və sonda onu oxla öldürür. Beləliklə, anasının qisasını alır. Sonra Hera Letoya təcavüz etməsi üçün başqa div göndərdi. Apollon oxları və qızıl qılıncı ilə ona hücum etdi. Döyüşdən sonra Zevs o divi Tartara sürgün etdi.
Homerə görə isə, Apollon Pifonu axtarmırdı, məbədini qurmaq üçün yer axtaranda təsadüfən Pifon ilə qarşılaşmışdı. Olimpi tərk edən Apollon Delfi yaxınlığındakı yolu Pifon əjdahası kəsmiş bir bulağa gəlib çatır. Tanrı Apollon qızıl oxu vasitəsilə Pifon əjdahasını öldürərək Delfini azad edir. Buna görə onu Pifonlu Apollon adlandırmağa başlayırlar. Beləliklə də Apollon həmin yerdə də məbədin əsasını qoymuş olur.
Mifologiyada
İnək bağırsağının tısbağa qınına bağlanmasıyla düzəldilən lira çalan Apollon müzlər xorunun başıdır. O, lirası ilə Olimp tanrılarını əyləndirirdi. Platona görə insanların musiqidən, ritmdən və harmoniyadan zövq alma qabiliyyəti Apollondan hədiyyədir.
Gümüş yayıyla oxu ən uzağa o atır.
Apollon və Troya müharibəsi
Apollon yunanların troyalılara qarşı apardığı Troya müharibəsi zamanı troyalıların tərəfini tutdu.
Müharibə zamanı yunan kralı Aqamemnon Apollonun rahibi Krizesin qızı Krizeysi ələ keçirdi və onu geri qaytarmaqdan imtina etdi. Bundan qəzəblənən Apollon vəba yoluxmuş oxları yunan düşərgəsinə atdı.
Zevs digər tanrıların müharibəyə qarışmasına icazə verdikdə, Apollon Poseydon tərəfindən bir duelə dəvət olundu. Lakin Apollon ölümlülər naminə əmisi ilə döyüşməyəcəyini söyləyərək onunla döyüşməkdən imtina etdi.
Yunan qəhrəmanı Diomedin qarşısında heç kəs dayana bilmirdi. Diomed hətta bir troyalını qorumaq istəyən ilahə Afroditanı da yaraladı. Apollon Diomedə sərt şəkildə xəbərdarlıq etdi ki, bir də ilah və ilahələrə qarşı vuruşmasın.
Apollon və Dəfnə
Rəvayətə görə bir dəfə Apollondan qəzəbinin əvəzini çıxmaq üçün Erot hiyləyə əl ataraq eşq oxu ilə onun ürəyini yaralayaraq çay tanrısı Peneyanın qızı nimfa Dəfnəyə qarşı onda eşq oyadır. Eyni zamanda oxu ilə Dəfnənin ürəyini yaralayaraq Apollona qarşı onda nifrət yaratmış olur. Dəfnənin gözəlliyindən divanə olan Apollon onu təqib etməyə başlayır. Onu tutub qucaqlamaq istərkən Dəfnə nifrət etdiyi Apollonun əlinə keçməmək üçün tanrılardan və ilahə Geyadan təvəqqi edir ki, onu Apollonun arvadı olmaqdansa, daşa ya da ağaca dönmüş olsun. Beləliklə Dəfnə ağaca çevrilmiş olur.
Apollonun məhəbbət sərgüzəştləri
Qızıl qıvrım saçlı Apollon qeyri adi yaraşığa malik olmuşdur. O bir çox nimfalar və qadın cinsli insanlar arasında sevgililəri olmuşdur. onun muza Kalliopadan, Asklep nimfa Koronidadan, Trailos Kassandradan, Linos Psamatdan, Aristey Kerinadan, Taliyadan olan oğlanlarıdırlar. Onun sevgililəri içərisində yaraşıqlı kişi cinslilərə: Qiasint və Kiparistə də rast gəlinir. Apollonu Pifaqorun atası da hesab edirlər.
- Apollonun Luvrdakı heykəli
- Apollon və Qiasint
- Apollon Marsiyanın dərisini soyur
- Apollon-Kifared
Apollon məbədləri
Apollon kultunun yayılmasıyla bərabər Qədim Yunanıstanın bir çox yerində Apollonun adına məbədlər inşa olundu.
Mənbə
- Греческая Мифология, Катерина Серви, EKDOTİKE ATHENON, Афины 2007 ,
- Софиа Сули, Греческая Мифология, Издателство Михалис Тубис А.О., 1995
- Panaghiotis Christou, Katharini Papastamatis, Griechische Mythologie, 2008
- Менелаос Стефанидис, Яннис Стефанидис, ГРЕЧЕСКАЯ МИФОЛОГИЯ, БОГИ ОЛИМПА, Издательство "СИГМА", 2009, Lekanidi St.30, GR-173 43 Athens, Greece
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Apollon yun Ἀpollwn lat Apollo menasi isiq sua yunan mifologiyasinda ikinci nesil tanrisi Zevsin ve Letonun oglu Artemidanin ekiz tayi qardasi 12 Olimp tanrisindan biridir Isiq kehanet seir ve musiqi tanrisi oxcularin hamisidir O hem de hekimliyin tanrisidir Hekimliyi insanlara o oyretmisdir Yoluxucu xestelikleri o gonderir ve o sagaldir Simvollari defne yay lira delfin ve qargadir Apollon Sarisin ve cox gozel sekilde tesvir olunur ApollonMifologiya YunanYer OlimpAdinin izahi Isiq suaYunanca adi ἈpollwnLatinca adi ApolloCinsi kisi d Sulale 12 OlimpAtasi ZevsAnasi LetoBacisi ArtemidaArvadi UraniyaUsaqlari AsklepAtributlar Defne yay lira delfin ve qarga Vikianbarda elaqeli mediafayllarZevs Leto ArtemidaApollonDogulmasiRevayete gore titan tanri Koy ve ilahe Febanin qizi Leto Zevsden hamile qalir Heranin qezebine gelmis ve onun terefinden gonderilmis ejdahanin teqibine ducar olmus Leto dogmaga yer tapa bilmir Leto siginacaq tapa bilmeyerek butun Ellada elini dolasdiqdan sonra nehayet otsuz elefsiz sehraliq olan uzen Delos Ortigiya adasina gelib cixir Delosun onu qebul etmesi ucun soz verir ki dogulacaq usaq adani meshurlasdiracaqdir Tekce dogus ilahesi mohtac olan Leto doqquz gun sancilardan eziyyet cekir Hera dogus ilahesini qizili buludlara qerq edir ki hec ne duymasin Xosbextlikden becit ayaqli Irida dogus ilahesini adaya yetisdirir ve Apollon dogulmus olur Diger bir revayetde guya ilk dogulmus Artemida derhal anasina Apollonu dogmaqda komek edir Apollon goz qirpiminda boyuyerek aleme nur sacir Dunyaya gelen gunden uzen ada bir yerde qerar tutaraq canlanir ve bitki ortuyune gul ciceklere qerq olur Usaqliq ve gencliyiApollon evveller vaxtini inek gudmekle kecirirdi O gencliyinde geleceyi gorme ve oxculuq bacariqlarini inkisaf etdirirdi Insanlara tebabeti ve oxculugu Apollon oyretdi Apollon atasi Zevsden qu quslari terefinden cekilen qizil araba almisdi Apollon ve falciliqApollon Zevsden istedi ki butun diger falciliq usullari ozundem asagi olsun Zevs bunu qebul etdi Bu sebebden cinqil ataraq falciliq eden Afina cinqillara qarsi icinde laqeydlik maraqsizliq hiss etdi ve naraziliqla cinqillarini kenara atdi Apollon atasi Zevsin icazesi ile doyus meydanina girdi ve bir cox yunan esgerini mehv etdi Apollon ve PifonApollon bir cox igidlikler gostermisdir Bunlardan biri anasi Letonu teqib etmek ucun Hera terefinden gonderilmis Delfini cengine almis ejdahasi ile baglidir Apollon anasini guden Pifonu uzun muddet axtarir ve sonda onu oxla oldurur Belelikle anasinin qisasini alir Sonra Hera Letoya tecavuz etmesi ucun basqa div gonderdi Apollon oxlari ve qizil qilinci ile ona hucum etdi Doyusden sonra Zevs o divi Tartara surgun etdi Homere gore ise Apollon Pifonu axtarmirdi mebedini qurmaq ucun yer axtaranda tesadufen Pifon ile qarsilasmisdi Olimpi terk eden Apollon Delfi yaxinligindaki yolu Pifon ejdahasi kesmis bir bulaga gelib catir Tanri Apollon qizil oxu vasitesile Pifon ejdahasini oldurerek Delfini azad edir Buna gore onu Pifonlu Apollon adlandirmaga baslayirlar Belelikle de Apollon hemin yerde de mebedin esasini qoymus olur MifologiyadaInek bagirsaginin tisbaga qinina baglanmasiyla duzeldilen lira calan Apollon muzler xorunun basidir O lirasi ile Olimp tanrilarini eylendirirdi Platona gore insanlarin musiqiden ritmden ve harmoniyadan zovq alma qabiliyyeti Apollondan hediyyedir Gumus yayiyla oxu en uzaga o atir Apollon ve Troya muharibesiApollon yunanlarin troyalilara qarsi apardigi Troya muharibesi zamani troyalilarin terefini tutdu Muharibe zamani yunan krali Aqamemnon Apollonun rahibi Krizesin qizi Krizeysi ele kecirdi ve onu geri qaytarmaqdan imtina etdi Bundan qezeblenen Apollon veba yoluxmus oxlari yunan dusergesine atdi Zevs diger tanrilarin muharibeye qarismasina icaze verdikde Apollon Poseydon terefinden bir duele devet olundu Lakin Apollon olumluler namine emisi ile doyusmeyeceyini soyleyerek onunla doyusmekden imtina etdi Yunan qehremani Diomedin qarsisinda hec kes dayana bilmirdi Diomed hetta bir troyalini qorumaq isteyen ilahe Afroditani da yaraladi Apollon Diomede sert sekilde xeberdarliq etdi ki bir de ilah ve ilahelere qarsi vurusmasin Apollon ve DefneRevayete gore bir defe Apollondan qezebinin evezini cixmaq ucun Erot hiyleye el ataraq esq oxu ile onun ureyini yaralayaraq cay tanrisi Peneyanin qizi nimfa Defneye qarsi onda esq oyadir Eyni zamanda oxu ile Defnenin ureyini yaralayaraq Apollona qarsi onda nifret yaratmis olur Defnenin gozelliyinden divane olan Apollon onu teqib etmeye baslayir Onu tutub qucaqlamaq isterken Defne nifret etdiyi Apollonun eline kecmemek ucun tanrilardan ve ilahe Geyadan teveqqi edir ki onu Apollonun arvadi olmaqdansa dasa ya da agaca donmus olsun Belelikle Defne agaca cevrilmis olur Apollonun mehebbet serguzestleriQizil qivrim sacli Apollon qeyri adi yarasiga malik olmusdur O bir cox nimfalar ve qadin cinsli insanlar arasinda sevgilileri olmusdur onun muza Kalliopadan Asklep nimfa Koronidadan Trailos Kassandradan Linos Psamatdan Aristey Kerinadan Taliyadan olan oglanlaridirlar Onun sevgilileri icerisinde yarasiqli kisi cinslilere Qiasint ve Kipariste de rast gelinir Apollonu Pifaqorun atasi da hesab edirler Apollonun Luvrdaki heykeli Apollon ve Qiasint Apollon Marsiyanin derisini soyur Apollon KifaredApollon mebedleriApollon kultunun yayilmasiyla beraber Qedim Yunanistanin bir cox yerinde Apollonun adina mebedler insa olundu MenbeGrecheskaya Mifologiya Katerina Servi EKDOTIKE ATHENON Afiny 2007 ISBN 960 213 378 3 ISBN 978 960 213 378 1 Sofia Suli Grecheskaya Mifologiya Izdatelstvo Mihalis Tubis A O 1995 ISBN 960 540 118 5 Panaghiotis Christou Katharini Papastamatis Griechische Mythologie 2008 ISBN 978 88 476 2283 8 Menelaos Stefanidis Yannis Stefanidis GREChESKAYa MIFOLOGIYa BOGI OLIMPA Izdatelstvo SIGMA 2009 Lekanidi St 30 GR 173 43 Athens Greece ISBN 978 960 425 078 3Hemcinin baxAbaris