Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Beynəlxalq Qadınlar Günü — Hər il 8 mart tarixində qeyd olunan Beynəlxalq Qadınlar Günü olaraq da tanınan qadınların iqtisadi, ictimai və siyasi mübarizəsini, habelə ümumi olaraq qadınlara qarşı nəzakət, sevgi və məhəbbəti tərənnümünü ənənəvi hala gətirmiş bayram. 8 mart postsovet respublikalarında, habelə Anqola, Burkina-Faso, Qvineya-Bisau, Kamboca, Çin, Konqo, Laos, Makedoniya Respublikası, Monqolustan, Nepal, Şimali Koreya və Uqandada qeyri-iş günü sayılır. BMT də 8 -martı beynəlxalq qadınlar günü kimi tanıyıb.
Tarixi
Qadınların kişilərlə bərabər hüquqlu olmaq uğrunda apardığı mübarizənin təmsili başlanğıcı olaraq, 8 mart 1857-ci ildə ABŞ-nin Nyu-York şəhərində geyim sektorunda çalışan yüzlərlə qadının aşağı maaşa, uzun çalışma saatlarına, eyni zamanda pis iş şəraitinə etiraz olaraq tətil etməsi qəbul edilir. Lakin polis aksiyanın uzun sürməsinə izin verməyərək nümayişi dağıtdı.
8 mart 1908-ci ildə Nyu York Sosial-Demokrat Qadın Təşkilatının çağırışilə 15 min qadın, daha qısa çalışma saatı, kişilərlə bərabər əmək haqqı və səsvermə hüququ üçün nümayiş keçirdi. Nümayişdə ayrıca ilk dəfə olaraq dekret icazəsi istəyən qadınların şüarı "Çörək və Gül" idi. Çörək həyat eşqini, qarın toxluğunu, gül isə daha rifah həyat tərzini ifadə edirdi.
İlk Qadınlar Günü mərasimi 1909-cu ilin 28 fevralında Nyu Yorkda baş tutmuşdur; bu Amerika Sosialist partiyası tərəfindən Beynəlxalq Qadın Tikiş İşçiləri Birliyinin 1908-ci ilki tətilinin yada salınması münasibətilə təşkil olunmuşdu.
1909-cu ildə isə Avropadakı qadınlar, fevral ayının son bazar gününü, fevralın 28-ni ilk qadın günü olaraq keçirdi.
1910-cu ildə 1857-ci il hadisələrdən 52 il sonra Danimarkanın Kopenhagen şəhərində keçirilən Qadın Sosialist İnternasyonalının qurultayında 1857-ci ilin 8 martında Nyu-Yorkda başlayan mübarizənin, qadın hüquqlarının genişləndirilməsi və qadın həmrəyliyinin simvolu olaraq Klara Setkin adlı bir alman sosialist qadını, Amerikada 8 martda yandırılaraq öldürülən 129 qadın işçinin xatirəsinə hər il 8 mart gününü Dünya Qadınlar Günü olmasını təklif etdi və bu təklifi qəbul edildi.
Bəzi tarixçilərin fikrincə, 8 martın təqvimə qırmızı rəqəmlərlə düşməsinin səbəblərini bilmək üçün 1910-cu ildə həmin günün bayram kimi qeyd olunması təşəbbüsünü irəli sürmüş Klara Setkinin şəxsiyyətinə, xüsusən onun milli mənsubiyyətinə nəzər salmaq lazımdır. Yəhudi Klara Setkinin təklif etdiyi 8 Mart günü 1910-cu ildə yəhudilərin Purim bayramı ilə üst-üstə düşürdü (yəhudi təqvimində Purim bayramının yeri dəyişir). Purim bayramı isə yəhudilərdə qadın ağlı, eyni zamanda bu millətin özünümüdafiə haqlarını simvolizə edir.[]
Bibliya rəvayətlərinə görə, miladdan əvvəl 480-ci ildə yəhudilərin Babil əsarətindən qurtulmasından sonra arzu edənlərin qayıtmasına icazə verilib. Amma "özünü tutmuş" yəhudilər bunun üçün tələsmirdilər. Bu vəziyyət iranlıları getdikcə daha çox narahat etməyə başlayırdı. İran ordusunun baş komandanı Aman İran şahı Kserksin yanına gedərək vəziyyəti ona danışır. Kserks isə bütün yəhudiləri qırmağı qərara alır. Kserksin arvadı, özünün yəhudi olduğunu hamıdan gizli saxlayan Esfir ərinin qəbul etdiyi qərarı dəyişdirməyə nail olur. Nəticədə İran şahının çıxardığı qərarda yəhudilərin deyil, onların düşmənlərinin öldürülməsi nəzərdə tutulur. Tezliklə yəhudilər antisemit iranlıları darmadağın edərək Amanın qulağını kəsirlər. Yeri gəlmişkən, indiyədək yəhudilər Purim bayramında Amanın qulağını rəmzləşdirən üçbucaq şirniyyat növü bişirirlər. Çox güman ki, Klara Setkinin təklifinin əsasında şəxsi maraqlar durub. İnqilabi hərəkatın da öz bayramlarının olması istəyi aydındır. Məsləkdaşlarını həvəsləndirmək, fəhlə kişilərlə yanaşı, qadınları da mübarizəyə qatmaq ağıllı və effektli ideya idi.[]
1911-ci ildə Kophenagen qərarından sonra ilk dəfə olaraq 19 martda Avstriya, Danimarka, Almaniya və İsveçrə də bu bayram qeyd edilmişdir.
1914-cü ildə Rusiyada Beynəlxalq Qadınlar Günü martın 8-də baş tutdu, böyük ehtimalla ona görə ki, həmin gün bazar günü idi və beləliklə bu bütün ölkələrdə həmişə martın 8-i qeyd olunur. 1914-cü ildə həmin Günün mərasimi qadınların 1918-ci ilə kimi qazana bilmədikləri seçki hüququna həsr olundu. 1914-cü ilin 8 martında Londonda Boudan Trafalqar meydanına doğru qadınların seçki hüququna dəstək yürüşü oldu. Silvia Pankurst (Sylvia Pankhurst) Çaring Kross stansiyasının qarşısında, nitq söyləməkçün Trafalqar meydanına gedərkən həbs olunmuşdu. 1917-ci il, fevralın son bazar günü (Yeni Stillə martın 8-nə düşür) Sankt-Peterbuqda Qadınlar Gününün qutlama nümayişləri Fevral İnqilabının əsasını qoydu. Həmin gün qadınlar Sankt-Peterburqda "Çörək və Sülh" üçün, I Dünya Müharibəsinin, Rusiyadakı ərzaq qıtlığının və son bulmasını tələb edərək tətilə çıxdılar. Lev Trotski yazırdı, "23 fevral (8 mart) Beynəlxalq Qadınlar günü idi və üfüqdə yeni mitinqlər və aksyalar görünürdü. Amma biz təsəvvür etmirdik ki, bu Qadınlar Günü inqilabın inaqurasiyası ola bilər. İnqilabi aksiyalar öncədən görünürdü amma tarixsiz şəkildə. Lakin səhər, əks göstərişlərə baxmayaraq tekstil işçiləri bir neçə fabrikdə işi tərk elədilər və tətilə dəstək verilməsini xahiş etməkçün öz nümayəndələrini göndərdilər… bu kütləvi tətilə apardı… hamı küçəyə axışdı".
Oktyabr inqilabından sonra Bolşevik Aleksandra Kollontay və Vladimir Lenin bunu SSRİ-də rəsmi bayram elan etdilər amma 1965-ci ilə kimi iş günü idi. 8 may 1965-ci il fərmanıyla SSRİ Ali Sovetinin Rəyasət Heyəti SSRİ-də Beynəlxalq Qadınlar Gününü qeyri-iş günü elan etdi, "kommunist quruluşunda Sovet qadınının ləyaqətinin xatırlanmasıyla, Böyük Vətən Müharibəsi zamanı vətənin müdafiəsilə, onların ön və arxa cəbhədəki qəhramanlıq və fədakarlıqlarıyla və həmçinin insanlar arasındakı dostluğun möhkəmləndirilməsinə qadınların böyük töhvəsini vurğulamaqla və sülh uğrunda mübarizəylə. Amma yenə də, qadınlar günü başqa bayramlar kimi keçirilməlidir".
1917-ci ildə Çar Rusiyasında qadınlar, pis həyat tərzinə qarşı "çörək və sülh" adlı nümayiş keçirdilər. 8 mart günü olan bu tətil, daha sonra digər Avropa ölkələrində də qeyd edilməyə başlandı.
1975-ci il dünya qadınları üçün xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Məhz bu il, Beynəlxalq Qadınlar ili olaraq tarixə düşdü. Həmin ilin beynəlxalq qadın ili elan edilməsindən sonra BMT-də 1975-ci ilin 8 martını ilk dəfə Beynəlxalq Qadınlar Günü olaraq keçirildi. İki il sonra 1977-ci ildə isə nəhayət Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Ümumi Qurultayında 8 mart, qadın hüquqları və beynəlxalq sülh günü olaraq qəbul edildi.
Beynəlxalq Qadınlar Günü eyni zamanda qadın hüquqlarının genişləndirilməsinin və bugünkü qadının daha azad olmasının tarixi səbəblərinin xatırlanması üçün də xüsusi gündür.
Bütün bunları nəzərə alaraq, demək olar ki, 8 mart, sadəcə, qadınlar günü yox, qadın-inqilabçılar günüdür.
Qərbdə Beynəlxalq Qadınlar Günü ilk dəfə məşhur bir hadisə kimi 1977-ci ildən sonra, Birləşmiş Millətlərin Baş Assambleyası üzv ölkələrinin 8 martın BMT-nin dünya sülhü və qadın azadlıqları Günü kimi qəbul olunmasına dəvət etməsindən sonra müşahidə olunmuşdur.
Beynəlxalq Qadınlar Günü Azərbaycanda
8 Mart Sovet İttifaqından qalma bayram olsa da, Azərbaycanda indiyədək qeyd edilir. Məhz qadınların kütləvi şəkildə savadlanması, müəyyən hüquqlara malik olması həmin dövrə təsadüf edir. Bəlkə də buna görədir ki, 8 Mart digər sosializm mənşəli bayramlardan fərqli olaraq, artıq müstəqillik qazanmış keçmiş SSRİ respublikalarının təqvimindən bu günə qədər silinməyib.
1998-ci ildə Azərbaycanda Qadın Problemləri üzrə Dövlət Komitəsi yaradılıb. Azərbaycan həm də Avropa Şurasının qadınlarla bağlı bürosunda təmsil olunur, BMT-nin qadın məsələləri üzrə komissiyasının tam hüquqlu üzvüdür. 1995-ci ildə isə Azərbaycan rəsmi şəkildə qadınlara qarşı münasibətdə ayrı-seçkiliyin bütün formalarının aradan qaldırılması haqqında beynəlxalq konvensiyaya qoşulub.
Hər il bayram günü ərəfəsində dövlət başçısı 8 mart – Beynəlxalq Qadınlar günü münasibətilə Azərbaycan qadınlarına təbrik ünvanlayır, Azərbaycan qadınlarının bir qrupuna fəxri adlar verir, digər bir qrupu isə orden və ya medallarla təltif edir.
Rəsmi BMT mövzuları
| İl | Mövzu |
|---|---|
| 1996 | Keçmişin qeyd olunması, Gələcək üçün planlaşdırma |
| 1997 | Qadınlar və Sülh cədvəli |
| 1998 | Qadınlar və İnsan haqları |
| 1999 | Qadınlara qarşı Zorakılıqdan Azad Dünya |
| 2000 | Sülh üçün Birləşən Qadınlar |
| 2001 | Qadın və Sülh: Konflikt idarəsində qadınlar |
| 2002 | Əfqan Qadınları Bu Gün: Reallıqlar və İmkanlar |
| 2003 | Gender Bərabərliyi və Minilliyin İnkişaf Hədəfləri |
| 2004 | Qadınlar və HİV/QİÇS |
| 2005 | 2005-dən sonra Gender Bərabərliyi; Daha Təhlükəsiz Gələcəyin İnşası |
| 2006 | Qadınlar Qərar qəbulu Prosesində |
| 2007 | Qadın və Qızlara qarşı Zorakılıq hallarının Cəzasız qalmasının Sonlandırılması |
| 2008 | Qadın və Qızlara inestisiya |
| 2009 | Qadınlar və Kişilər Qadın və Qızlara qarşı Zorakılıq əleyhinə birləşirlər |
| 2010 | Bərabər Haqlar, Bərabər İmkanlar: Hamı üçün inkişaf |
| 2011 | Təhsil, Təlim, Elm və Texnologiya üçün Bərabər çıxış imkanı: Qadınlara Layiqli iş üçün Çıxış yolu |
| 2012 | Kənd Qadınlarına gücləndirilməsi, Kasıbçılıq və Aclığa Son |
| 2013 | Vəd vəddir: Qadınlara qarşı Zorakılığa Son qoymaq üçün Hərəkət Vaxtıdır |
| 2014 | Qadınlar üçün Bərabərlik Hamı üçün İnkişafdır |
| 2015 | Qadınların güclənməsi Bəşəriyyətin güclənməsidir: Çək şəklini! |
Analar günü
Amma dünyanın bir çox ölkələrində müxtəlif vaxtlarda qeyd olunan Analar günü bayramı var. Avstraliya, Belçika, Danimarka, İtaliya, Türkiyə, Finlandiya, ABŞ və Yaponiyada Analar günü mayın ikinci bazar gününə düşür. Hindistanda oktyabrın əvvəllərində on əli olan Durqa adlı ana-ilahənin şərəfinə on günlük Durqa Puca bayramı keçirilir. İspaniya və Portuqaliyada anaları dekabrın 8-də, Fransa və İsveçdə isə mayın sonuncu bazar günündə təbrik edirlər. Amma analar günü ən orijinal şəkildə Serbiyada qeyd edilir. Miladdan 2 həftə əvvəl qeyd olunan həmin bayram günündə sübh tezdən uşaqlar analarının yatağına yaxınlaşıb onu çarpayıya bağlayırlar. Ana əsirlikdən qurtulmaq üçün bir gün əvvəldən balışının altında hazır qoyduğu hədiyyələri balaca "quldurlar"a verməli olur. 8 Martın beynəlxalq qadınlar günü elan edilməsi haqda qərar 1910-cu ildə, sosialist qadınların Konpenhagendə keçirilən ikinci beynəlxalq konfransında qəbul edilib. Bayram ilk dəfə 1911-ci ildə ABŞ-də və bir sıra Avropa ölkələrində qeyd olunub. 8 mart 1966-cı ildə SSRİ rəhbəri Leonid Brejnevin sərəncamı ilə qeyri-iş günü və dövlət səviyyəli bayram elan edilib.
İstinadlar
Bu məqalədəki istinadlar müvafiq ilə göstərilməlidir. |
- "Arxivlənmiş surət". 2016-03-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-03-08.
- 2008-10-15 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-03-03.
- "Arxivlənmiş surət". 2016-03-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-03-08.
- "8 Mart Beynəlxalq Qadınlar Bayramı". 2011-11-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-02-02.
- . 2013-05-09 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-02-02.
- 8 mart – Beynəlxalq Qadınlar günü münasibətilə Azərbaycan qadınlarına təbrik. 2020-10-29 at the Wayback Machine president.az (az.)
- Azərbaycan qadınlarının bir qrupuna fəxri adların verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı. 2015-03-31 at the Wayback Machine president.az (az.)
- Azərbaycan qadınlarının bir qrupunun "Tərəqqi" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı. 2020-10-21 at the Wayback Machine president.az (az.)
- "WomenWatch: International Women's Day". Un.org. 2017-03-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-02-21.
Xarici keçidlər
- 8 Mart – Beynəlxalq Qadınlar Günü haqqında 2017-03-09 at the Wayback Machine
- 8 mart – Beynəlxalq Qadınlar Günü 2008-11-21 at the Wayback Machine
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Beynelxalq Qadinlar Gunu Her il 8 mart tarixinde qeyd olunan Beynelxalq Qadinlar Gunu olaraq da taninan qadinlarin iqtisadi ictimai ve siyasi mubarizesini habele umumi olaraq qadinlara qarsi nezaket sevgi ve mehebbeti terennumunu enenevi hala getirmis bayram 8 mart postsovet respublikalarinda habele Anqola Burkina Faso Qvineya Bisau Kamboca Cin Konqo Laos Makedoniya Respublikasi Monqolustan Nepal Simali Koreya ve Uqandada qeyri is gunu sayilir BMT de 8 marti beynelxalq qadinlar gunu kimi taniyib 8 mart Beynelxalq Qadinlar gununun kecirildiyi olkeler Istirahet gunu Qadinlar ucun istirahet gunu Istirahet gunu deyilTarixiKlara Setkin ve Roza Luksemburq8 Mart Beynelxalq Qadinlar Gunu munasibetile 1914 cu ilde hazirlanmis afisa Qadinlarin kisilerle beraber huquqlu olmaq ugrunda apardigi mubarizenin temsili baslangici olaraq 8 mart 1857 ci ilde ABS nin Nyu York seherinde geyim sektorunda calisan yuzlerle qadinin asagi maasa uzun calisma saatlarina eyni zamanda pis is seraitine etiraz olaraq tetil etmesi qebul edilir Lakin polis aksiyanin uzun surmesine izin vermeyerek numayisi dagitdi 8 mart 1908 ci ilde Nyu York Sosial Demokrat Qadin Teskilatinin cagirisile 15 min qadin daha qisa calisma saati kisilerle beraber emek haqqi ve sesverme huququ ucun numayis kecirdi Numayisde ayrica ilk defe olaraq dekret icazesi isteyen qadinlarin suari Corek ve Gul idi Corek heyat esqini qarin toxlugunu gul ise daha rifah heyat terzini ifade edirdi Ilk Qadinlar Gunu merasimi 1909 cu ilin 28 fevralinda Nyu Yorkda bas tutmusdur bu Amerika Sosialist partiyasi terefinden Beynelxalq Qadin Tikis Iscileri Birliyinin 1908 ci ilki tetilinin yada salinmasi munasibetile teskil olunmusdu 1909 cu ilde ise Avropadaki qadinlar fevral ayinin son bazar gununu fevralin 28 ni ilk qadin gunu olaraq kecirdi 1910 cu ilde 1857 ci il hadiselerden 52 il sonra Danimarkanin Kopenhagen seherinde kecirilen Qadin Sosialist Internasyonalinin qurultayinda 1857 ci ilin 8 martinda Nyu Yorkda baslayan mubarizenin qadin huquqlarinin genislendirilmesi ve qadin hemreyliyinin simvolu olaraq Klara Setkin adli bir alman sosialist qadini Amerikada 8 martda yandirilaraq oldurulen 129 qadin iscinin xatiresine her il 8 mart gununu Dunya Qadinlar Gunu olmasini teklif etdi ve bu teklifi qebul edildi Bezi tarixcilerin fikrince 8 martin teqvime qirmizi reqemlerle dusmesinin sebeblerini bilmek ucun 1910 cu ilde hemin gunun bayram kimi qeyd olunmasi tesebbusunu ireli surmus Klara Setkinin sexsiyyetine xususen onun milli mensubiyyetine nezer salmaq lazimdir Yehudi Klara Setkinin teklif etdiyi 8 Mart gunu 1910 cu ilde yehudilerin Purim bayrami ile ust uste dusurdu yehudi teqviminde Purim bayraminin yeri deyisir Purim bayrami ise yehudilerde qadin agli eyni zamanda bu milletin ozunumudafie haqlarini simvolize edir menbe gosterin Bibliya revayetlerine gore miladdan evvel 480 ci ilde yehudilerin Babil esaretinden qurtulmasindan sonra arzu edenlerin qayitmasina icaze verilib Amma ozunu tutmus yehudiler bunun ucun telesmirdiler Bu veziyyet iranlilari getdikce daha cox narahat etmeye baslayirdi Iran ordusunun bas komandani Aman Iran sahi Kserksin yanina gederek veziyyeti ona danisir Kserks ise butun yehudileri qirmagi qerara alir Kserksin arvadi ozunun yehudi oldugunu hamidan gizli saxlayan Esfir erinin qebul etdiyi qerari deyisdirmeye nail olur Neticede Iran sahinin cixardigi qerarda yehudilerin deyil onlarin dusmenlerinin oldurulmesi nezerde tutulur Tezlikle yehudiler antisemit iranlilari darmadagin ederek Amanin qulagini kesirler Yeri gelmisken indiyedek yehudiler Purim bayraminda Amanin qulagini remzlesdiren ucbucaq sirniyyat novu bisirirler Cox guman ki Klara Setkinin teklifinin esasinda sexsi maraqlar durub Inqilabi herekatin da oz bayramlarinin olmasi isteyi aydindir Meslekdaslarini heveslendirmek fehle kisilerle yanasi qadinlari da mubarizeye qatmaq agilli ve effektli ideya idi menbe gosterin 1911 ci ilde Kophenagen qerarindan sonra ilk defe olaraq 19 martda Avstriya Danimarka Almaniya ve Isvecre de bu bayram qeyd edilmisdir 1914 cu ilde Rusiyada Beynelxalq Qadinlar Gunu martin 8 de bas tutdu boyuk ehtimalla ona gore ki hemin gun bazar gunu idi ve belelikle bu butun olkelerde hemise martin 8 i qeyd olunur 1914 cu ilde hemin Gunun merasimi qadinlarin 1918 ci ile kimi qazana bilmedikleri secki huququna hesr olundu 1914 cu ilin 8 martinda Londonda Boudan Trafalqar meydanina dogru qadinlarin secki huququna destek yurusu oldu Silvia Pankurst Sylvia Pankhurst Caring Kross stansiyasinin qarsisinda nitq soylemekcun Trafalqar meydanina gederken hebs olunmusdu 1917 ci il fevralin son bazar gunu Yeni Stille martin 8 ne dusur Sankt Peterbuqda Qadinlar Gununun qutlama numayisleri Fevral Inqilabinin esasini qoydu Hemin gun qadinlar Sankt Peterburqda Corek ve Sulh ucun I Dunya Muharibesinin Rusiyadaki erzaq qitliginin ve son bulmasini teleb ederek tetile cixdilar Lev Trotski yazirdi 23 fevral 8 mart Beynelxalq Qadinlar gunu idi ve ufuqde yeni mitinqler ve aksyalar gorunurdu Amma biz tesevvur etmirdik ki bu Qadinlar Gunu inqilabin inaqurasiyasi ola biler Inqilabi aksiyalar onceden gorunurdu amma tarixsiz sekilde Lakin seher eks gosterislere baxmayaraq tekstil iscileri bir nece fabrikde isi terk elediler ve tetile destek verilmesini xahis etmekcun oz numayendelerini gonderdiler bu kutlevi tetile apardi hami kuceye axisdi Oktyabr inqilabindan sonra Bolsevik Aleksandra Kollontay ve Vladimir Lenin bunu SSRI de resmi bayram elan etdiler amma 1965 ci ile kimi is gunu idi 8 may 1965 ci il fermaniyla SSRI Ali Sovetinin Reyaset Heyeti SSRI de Beynelxalq Qadinlar Gununu qeyri is gunu elan etdi kommunist qurulusunda Sovet qadininin leyaqetinin xatirlanmasiyla Boyuk Veten Muharibesi zamani vetenin mudafiesile onlarin on ve arxa cebhedeki qehramanliq ve fedakarliqlariyla ve hemcinin insanlar arasindaki dostlugun mohkemlendirilmesine qadinlarin boyuk tohvesini vurgulamaqla ve sulh ugrunda mubarizeyle Amma yene de qadinlar gunu basqa bayramlar kimi kecirilmelidir 1917 ci ilde Car Rusiyasinda qadinlar pis heyat terzine qarsi corek ve sulh adli numayis kecirdiler 8 mart gunu olan bu tetil daha sonra diger Avropa olkelerinde de qeyd edilmeye baslandi 1975 ci il dunya qadinlari ucun xususi ehemiyyet dasiyir Mehz bu il Beynelxalq Qadinlar ili olaraq tarixe dusdu Hemin ilin beynelxalq qadin ili elan edilmesinden sonra BMT de 1975 ci ilin 8 martini ilk defe Beynelxalq Qadinlar Gunu olaraq kecirildi Iki il sonra 1977 ci ilde ise nehayet Birlesmis Milletler Teskilatinin Umumi Qurultayinda 8 mart qadin huquqlari ve beynelxalq sulh gunu olaraq qebul edildi Beynelxalq Qadinlar Gunu eyni zamanda qadin huquqlarinin genislendirilmesinin ve bugunku qadinin daha azad olmasinin tarixi sebeblerinin xatirlanmasi ucun de xususi gundur Butun bunlari nezere alaraq demek olar ki 8 mart sadece qadinlar gunu yox qadin inqilabcilar gunudur Qerbde Beynelxalq Qadinlar Gunu ilk defe meshur bir hadise kimi 1977 ci ilden sonra Birlesmis Milletlerin Bas Assambleyasi uzv olkelerinin 8 martin BMT nin dunya sulhu ve qadin azadliqlari Gunu kimi qebul olunmasina devet etmesinden sonra musahide olunmusdur Beynelxalq Qadinlar Gunu AzerbaycandaBayraminiz mubarek 8 Mart Sovet Ittifaqindan qalma bayram olsa da Azerbaycanda indiyedek qeyd edilir Mehz qadinlarin kutlevi sekilde savadlanmasi mueyyen huquqlara malik olmasi hemin dovre tesaduf edir Belke de buna goredir ki 8 Mart diger sosializm menseli bayramlardan ferqli olaraq artiq musteqillik qazanmis kecmis SSRI respublikalarinin teqviminden bu gune qeder silinmeyib 1998 ci ilde Azerbaycanda Qadin Problemleri uzre Dovlet Komitesi yaradilib Azerbaycan hem de Avropa Surasinin qadinlarla bagli burosunda temsil olunur BMT nin qadin meseleleri uzre komissiyasinin tam huquqlu uzvudur 1995 ci ilde ise Azerbaycan resmi sekilde qadinlara qarsi munasibetde ayri seckiliyin butun formalarinin aradan qaldirilmasi haqqinda beynelxalq konvensiyaya qosulub Her il bayram gunu erefesinde dovlet bascisi 8 mart Beynelxalq Qadinlar gunu munasibetile Azerbaycan qadinlarina tebrik unvanlayir Azerbaycan qadinlarinin bir qrupuna fexri adlar verir diger bir qrupu ise orden ve ya medallarla teltif edir Resmi BMT movzulariIl Movzu1996 Kecmisin qeyd olunmasi Gelecek ucun planlasdirma1997 Qadinlar ve Sulh cedveli1998 Qadinlar ve Insan haqlari1999 Qadinlara qarsi Zorakiliqdan Azad Dunya2000 Sulh ucun Birlesen Qadinlar2001 Qadin ve Sulh Konflikt idaresinde qadinlar2002 Efqan Qadinlari Bu Gun Realliqlar ve Imkanlar2003 Gender Beraberliyi ve Minilliyin Inkisaf Hedefleri2004 Qadinlar ve HIV QICS2005 2005 den sonra Gender Beraberliyi Daha Tehlukesiz Geleceyin Insasi2006 Qadinlar Qerar qebulu Prosesinde2007 Qadin ve Qizlara qarsi Zorakiliq hallarinin Cezasiz qalmasinin Sonlandirilmasi2008 Qadin ve Qizlara inestisiya2009 Qadinlar ve Kisiler Qadin ve Qizlara qarsi Zorakiliq eleyhine birlesirler2010 Beraber Haqlar Beraber Imkanlar Hami ucun inkisaf2011 Tehsil Telim Elm ve Texnologiya ucun Beraber cixis imkani Qadinlara Layiqli is ucun Cixis yolu2012 Kend Qadinlarina guclendirilmesi Kasibciliq ve Acliga Son2013 Ved veddir Qadinlara qarsi Zorakiliga Son qoymaq ucun Hereket Vaxtidir2014 Qadinlar ucun Beraberlik Hami ucun Inkisafdir2015 Qadinlarin guclenmesi Beseriyyetin guclenmesidir Cek seklini Analar gunuAmma dunyanin bir cox olkelerinde muxtelif vaxtlarda qeyd olunan Analar gunu bayrami var Avstraliya Belcika Danimarka Italiya Turkiye Finlandiya ABS ve Yaponiyada Analar gunu mayin ikinci bazar gunune dusur Hindistanda oktyabrin evvellerinde on eli olan Durqa adli ana ilahenin serefine on gunluk Durqa Puca bayrami kecirilir Ispaniya ve Portuqaliyada analari dekabrin 8 de Fransa ve Isvecde ise mayin sonuncu bazar gununde tebrik edirler Amma analar gunu en orijinal sekilde Serbiyada qeyd edilir Miladdan 2 hefte evvel qeyd olunan hemin bayram gununde subh tezden usaqlar analarinin yatagina yaxinlasib onu carpayiya baglayirlar Ana esirlikden qurtulmaq ucun bir gun evvelden balisinin altinda hazir qoydugu hediyyeleri balaca quldurlar a vermeli olur 8 Martin beynelxalq qadinlar gunu elan edilmesi haqda qerar 1910 cu ilde sosialist qadinlarin Konpenhagende kecirilen ikinci beynelxalq konfransinda qebul edilib Bayram ilk defe 1911 ci ilde ABS de ve bir sira Avropa olkelerinde qeyd olunub 8 mart 1966 ci ilde SSRI rehberi Leonid Brejnevin serencami ile qeyri is gunu ve dovlet seviyyeli bayram elan edilib IstinadlarBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir Arxivlenmis suret 2016 03 04 tarixinde Istifade tarixi 2015 03 08 2008 10 15 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2009 03 03 Arxivlenmis suret 2016 03 05 tarixinde Istifade tarixi 2015 03 08 8 Mart Beynelxalq Qadinlar Bayrami 2011 11 07 tarixinde Istifade tarixi 2011 02 02 2013 05 09 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 02 02 8 mart Beynelxalq Qadinlar gunu munasibetile Azerbaycan qadinlarina tebrik 2020 10 29 at the Wayback Machine president az az Azerbaycan qadinlarinin bir qrupuna fexri adlarin verilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Serencami 2015 03 31 at the Wayback Machine president az az Azerbaycan qadinlarinin bir qrupunun Tereqqi medali ile teltif edilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Serencami 2020 10 21 at the Wayback Machine president az az WomenWatch International Women s Day Un org 2017 03 11 tarixinde Istifade tarixi 2013 02 21 Xarici kecidlerVikianbarda Beynelxalq Qadinlar Gunu ile elaqeli mediafayllar var 8 Mart Beynelxalq Qadinlar Gunu haqqinda 2017 03 09 at the Wayback Machine 8 mart Beynelxalq Qadinlar Gunu 2008 11 21 at the Wayback MachineHemcinin baxAnalar gunu