Bu günkü Avstariya ərazisində mədəniyyəti e.ə. 1050-ci ildən Qolştat və Laten mədəniyyətlərindən başlayaraq izləmək olar. Lakin, bizə tanış olan bugünkü Avstriya mədəniyyəti Avstriya torpaqları Müqəddəs Roma imperiyası tərkibində olan zaman, Avstriyanın inkişafında mühüm mərhələ olan, 1156-ci ildə qəbul olunmuş Avstriyanı knyazlıq statusuna qaldıran "Kiçik imtiyazla" (Privilegium Minus) formalaşmağa başlamışdır. Avstriya mədəniyyəti keçmiş və hal-hazırkı qonşuları: İtaliya, Polşa, Almaniya, Macarıstan və Çexiyanın da kifayət qədər təsirinə məruz qalmışdır.
Adı
Qədim alman dilindəki Ostarrichi sözündən törəmə olan ölkənin alman dilindəki Österreich adı "Şərq krallığı" kimi tərcümə edilir. Ehtimal ki, termin başlanğıcını region üçün xalq tərcümələrində orta əsrlərdə işlədilən latın Marchia orientalis adından götürür. Marchia orientalis - "şərq sərhəddi" kimi tərcümə edilir. Beləki, ölkə Müqəddəs Roma İmperiyasının şərq sərhəddində yerləşirdi. Bu əksini həmçinin Anşlüsdən sonra Üçünçü reyxə tətbiq edilən Ostmark adında da tapmışdı. Latın adı başlanğıc qədim alman dilindən "ost-" hissəciyinin klassik latın dilindən fərqli olaraq cənub deyil şərq kimi işlədilməsinə gətirir (Klassik latın dilində "ost-" hissəciyi Avstraliya- Cənub torpağı üçün kök rolunu oynayır). Avstriya terminindən həmçinin ölkənin əhalisinin adı Avstraliyalılar termini yaranıb.
İncəsənət
Musiqi
Avstriyanın paytaxtı Vyananı musiqi innovasiyalarının əsas mərkəzi saymaq olar. 18-19-cu əsr bəstəkarları habsburqların himəyadarlığı altında şəhərə gəlir və Vyananı Avropa klassik musiqinin mərkəzinə çevirirdilər.Volfqanq Amadey Motsart, Lüdviq van Bethoven,İohann Ştrauss şəhərlə sıx bağlı olan əsas bəstəkarlardır. Barokko epoxasında slavyan, macar xalq musiqisi formaları Avstriya musiqisinə təsir etmişdir. Vyananın mədəni mərkəz statusunun formalaşması XVI əsrin əvvəlində başlamış və lütnada daxil olmaqla musiqi alətlərinin ətrafında cəmlənmişdir.
Klassik musiqi
Klassik musiqi əsri olan XVIII əsrdə avropa klassik musiqisi dominantlıq edirdi və Vyana musiqi innovasiyaları üçün xüsusi vacib məkan idi. Burada üç əsas bəstəkar musiqidə yeniliklər etmişdir: Lüdviq van Bethovenin simfonik nümunələri, Volfqanq Amadey Motsart melodiya və forma arasında balans və Yozef Haydn simli kvartetin inkişafı və sonatalar. Klassik musiqi bu gündə Avstriyada aktuallığını saxlayır. Çoxlu sayda məşhur Avstriyalı bəstəkarlar var onlardan ən önəmliləri aşağıdakılardır.
- Volfqanq Amadey Motsart
- Frans Şubert
- Yozef Haydn
- Lüdviq van Bethoven
- Gottfrid von Einem
- Erik Volfqanq Korngol
- Frits Kreysler
- Qustav Maler
- Arnold Şönberq
- İohann Ştraus
- .
Birinci Vyana məktəbi
Əsas məqalə: Vyana klassik məktəbi
İkinci Vyana məktəbi
Yeni Vyana məktəbi (alm. Zweite Wiener Schule, Neue Wiener Schule, Junge Wiener Schule, ing. Second Viennese School) — Estetik prinsipləri XX əsrin ilk otuz ilində Vyanada Arnold Şönberqin aktiv yaradıcı və pedaqoji təşkilatçılıq fəaliyyəti və tələbələri ilə birlikdə yaratdığı, dünya musiqişünaslığı diskursunda adını almış bəstəkarlıq məktəbi. Arnold Şönberqin özündən əlavə İkinci Vyana məktəbinə Anton Vebern, Alban Berq kimi bəstəkarlar həmçinin Hans Eysler, Viktor Uilman, Henrik Yaloveç, Eqon Velles, Teodor Adorno, Hans Erik Apostel, Rene Leyboviç və başqaları aid edilir.
Vyana filarmonik orkestri
1870-ci il 6 yanvarda acılan Vyana filarmonik orkestri dünyadakı üç ən yaxşı konsert zalından biri hesab olunur. 1939-cu ildən Qızıl zaldan auditoriyası dünyanın 44 ölkəsindən bir milyard dinləyici toplayan məşhur "Vyana filarmonik orkestrinın yeni il konserti" yayımlanır. Dünyanın ən yaxşı orkestrlərindən biri hesab olunan Vyana filarmonik orkestrinın üzvləri Vyana dövlət operasının ifaçıları arasından secilir.
Vyana filarmonik orkestrinın tarixi 1842-ci il Otto Nikolayın Filarmoniya Akademiyasını yaratdığı tarixdən başlayır. Bu orkestr bütün qərarları demokratik səsvermə yolu ilə verirdi və bu qayda bu günüdək saxlanılır.
Vyana dövlət operası
Əsas məqalə:Vyana Dövlət Operası
Alman dilində Staatsoper adlandırılan Vyana Dövlət Operası dünyanın ən vacib opera kompaniyalarından biri hesab edilir.
Vyana oğlanlar xoru
Wiener Sängerknaben dünyadaki oğlan uşaqlarından təşkil olunmuş ən məşhur xorlardan biridir. Çox yüksək vokal standartları ilə məşhur olan xor musiqiçilər həmçinin Volfqanq Amadey Motsart, Antonio Kaldara, Antonio Salyeri, Anton Bruknerlə əməkdaşlıq etmişdir. Xor I Maksimilian Habsburqun 7 iyul 1498-ci il məktubu ilə təsdiq edilmişdir. Augarten sarayı məşqlər üçün məkan və xor üzvləri üçün məktəb-internat rolunu oynayır.
Xalq musiqisi
Schrammelmusik
Müasir Avstriya xalq musiqisinin ən populyar formalarından biri akkordeon və ikili-boğazlı gitarada ifa edilən Vyana Schrammelmusikidir. Müasir ifaçılar Roland Noyvirt, Karl Xodin və Edi Rayzeri əlavə edirlər.
Yodle
Yodle Alpda yaradılan boğaz oxuma növlərindən biridir. Avstriyada onu juchazn adlandırırdılar. Dağlar rasında əlaqə üçün istifadə edilən leksik olmayan hecalar və qışqırıqlardan təşkil olunur.
Avstriya milli rəqsləri
Avstriya xalq rəqsləri tez-tez Schuhplattler, Landler, polka və valsla assosiasiya olunur. Lakin Zviefacher, Kontratanze və Sprachinseltaze kimi başqa rəqslərdə mövcuddur.
Lendler
Landler yaranma mənbəyi dəqiq məlum olmayan alman avstriya əsilli rəqsdir. Uzun müddət ərzində müxtəlif adlar altında məlum olmuş sonradan Landl ob der Enns adı ilə tanınmış son nəticədə Lendlerə qədər qısaldılmışdır. Rəqs təxminən 1720-ci ildən məşhurlaşmışdır. Rəqs əks cinslərin yaxın təmasını tələb etdiyindən bir necə kilsə təşkilatı tərəfindən şəhvət oyatdığına görə qadağan edilib. Landler əvvəlcə Vyanada sonra Ukraynaya qədər uzaq məsafələrə yayılmışdır. Landler son halda bizim tanıdığımız Valsa cevrilmişdir.
Austropop
DJ Ötzi Amadeus Austrian Music Awardı 2001 və 2002-ci illərdə beynəlxalq aləmdə ən uğurlu Avtriyalı artistlər olduqlarına görə layiq görülmüşdülər. Bitboksinq qrup olan Bauchklang Amadeus mükafatını group pop/rock national kateqoriyasında layiq görülmüşdür. Falco, Raynxard Fendrix, Andre Heller, Qeorq Dançer və Kristina Ştürmer Amadeus mükafatına artist pop/rock national kateqoriyasında layiq görülüblər.
Austria3 1997-ci ildən 2006-cı ilədək səhnədə olan avsrtriyalı kifayət qədər individual ifaçı-müəlliflər Volfqanq Ambros, Georq Dançer və Raynxard Fendrixdən ibarət üçlü konqlomerat idi.
Alp yeni dalğası
Adı alpunka qədər qısaldıla bilən pan-rokun bu janrı Almaniyanın, İsveçrənin və Avstriyanın alp regionlarında yaranmışdır. Alpunka pank-musiqinin nizamsız, enerjili ritmləri regionun tanındığı akkerdeon əsaslı xalq musiqisi daxildir.
Digər məşhur musiqilər
Joe Zavinul məşhur caz klavişçısı və bəstəkar. Caz-fyujin üslubunun yaradıcılarından biridir.
Weather Report (azər. hava proqnozu) - caz-fyujin qrupu.
Ədəbiyyat
Avstriya ədəbiyyatını iki əsas bölməyə ayırmaq olar. Məhz 20-ci əsrin ortalarına qədər olan dövr və növbəti Avstro-Venrqiya və Almaniya imperiyalarının öz mövcudluqlarını başlatdıqdan sonra. Avstriya böyük avropa dövlətindən kiçik bir dövlətə çevrilmişdi. Bundan əlavə, bəzilərinin avstriya ədəbiyyatına aid etdiyi lakin almaniyada yazılmayan çoxlu ədəbiyyat nümunələri mövcuddur. Rəssamlar torpağı statusunu tamamlayan Avstriya hər zaman böyük yazıçılar, şairlər və novellistlərin vətəni olmuşdur. Avstriya Artur Şniçler, Stefan Sveyq, Tomas Bernxard, Robert Müzil, Georg Trakl, Frans Verfel, Frans Gullparçer, Rayner Mariya Rilke, Adalbert Ştifter kimi yazıçılar və şairlər, həmçinin məşhur müasir dramaturq və yazıçılar Elfrida Elinek və Peter Handkenin vətənidir.
Teatr
XI-XII əsrlərdə avstriya monastırları və Abbatlıqlarında misteriyalar və liturgiya dramları səhnələşdirilirdi. Avstriya teatrı XVI əsrdə çox milliyyətli avstriya dövləti formalaşmağa başladığı zamandan yaranmağa başlamışdır.
XVI əsrdə Avstriya ərazisində komik səhnələr göstərib, akrobatik və rəqs nömrələri ifa edən sonsuz sayda köçəri teatr truppaları hərəkət edirdi. Artistlərin nömrələri üçün səhnəciklər V. Şmelçlem tərəfindən yazılmışdı.
XVI-XVII əsrin astanasında Avstriyada yezuit kolleqiyalarında formalaşan teatrlar kilsəyə və imperatora iatət etməyi propoqanda edirdilər. Tamaşalarda tez-tez italyan teatrının texnikasından istifadə edilirdi.
XVII əsrdə Avstriya teatrı İtaliya incəsənətinin böyük təsirinə məruz qalmışdır. İtalyan ustaların ssenariləri köçəri teatrların yaradıcılıqlarını təkmilləşdirməyə kömək edirdi.
Avançinusun "Qalib gələn möminlik" tamaşası 1659-cu ildə Vyanada nümayiş etdirilmişdi. Tamaşa xarici effektlərin zənginliyi və tamaşanın rəngarəngliyi ilə fərqlənirdi.
XVIII əsrin əvvəli, 1712-ci ildə Vyanada ilk stasionar teatr yaradılmışdır. Səhnədə improvizasiya təcrübəsinin möhkəmləndirərək, tamaşaların qoyulması üçün alman xalq teatrı və italyan komediyasının təcrübələrindən istifadə edilirdi. XVIII əsrin axırında Vyananın şəhər kənarında yeni teatrlar açılır: "Leopoldştadteatr" 1781-ci ildə, "Josefstadtteatr" 1788-ci ildə, "Videnerteatr" 1787-ci ildə. Bu teatrlarda V. A. Motsart və İ. Haydnının operaları, cəngavər dramları, uşaq baletləri göstərilirdi. 1741-ci ildə Vyanada "Burgteatr" adını almış "Saray yanında kral teatrı" yaradılır.
XIX əsrin əvvəlində Avstriyanın kiçik şəhərlərində teatrların inkişafı başalamışdır. Bunda F. Raymund və N. Nestroyun böyük xidmətləri var. Onlar milli komediyanın öz şəxsi janrlarını yaratmış və demokratik teatrın sonraki inkişafına zəmin yaratmışlar.
XX əsrin 20-ci illərində "Burgteatrın" yaradıcı fəaliyyətində yüksəliş baş verir. Teatra rəhbərliyi aktyor və rejissor A. Heyne edir. Hitler okkupasiyası dövründə avstriya mədəniyyətinin kecmiş nümayəndələyi təqiblərə məruz qalırdı. Teatırların əksəri bağlanmış və məhv edilmişdi. Sovet qoşunları tərəfindən Avstriyanın azad edilməsindən sonra mədəni azadlıq uğrunda mübarizə başlanmışdır.
Sirk
Avstriyada 2009-cu ildə iyirmi illiyini eqy edən ailəvi sirk «Pikard» geniş şöhrətə malikdir. Truppaya başçılığı kecmiş ekvilibrist Elizabet Şneller edir.
Avstriyada sirkin tarixi daha əvvəl, nəslən rəssam, komiklər və çapar olan Şnellerlər və Pikarlar artistik ailələrindən başlayır. XX əsrin 30-cu illərində Ene Şneller uşaqlarının böyüdüyü və peşəyə yiyələndiyi şəxsi sirkini yaradır. İkinci dünya müharibəsi zamanı sirk işini buraxmalı olsalrda, sülh əldə edildikdən sonra sirkin truppası yenidən ölkə ərazisində çıxışlarını davam etdirir. Lakin, sirk uzun müddətdə ayaq üstə qala bilmir: tez zamanda dövlət ailənin əlindən onun sadə əmlakını alır və Şnellerə iki at və bir çüt vaqon verir.
«Pikard» 1989-cu ildə yenidən doğulur. Erne Şnellerin rəhbərliyi altında sirk 2004-cü ilə qədər fəaliyyət göstərir. Sonradan sirkə rəhbərlik onun xanımı Elizabetə kecir. Hal-hazırda sirkdə sirk dinastiyasının varisləri - Roman Şneller, Aleksandr Şneller və İlona Şneller çıxış edirlər.
Balet
Avstriyada balet sənəti XVI əsrdə, sarayda rəqslərlə tamaşalar gösərilən zaman yaranmışdır. Vyana sarayında ilk rəqs müəllimləri italyanlar F. Lenyano, C. Neqri həmçinin K. Bekkaria və D. Ventura olmuşdur. Atlı baletlər, maskarad qoyulur, rəqslər dram və opera tamaşalarına da əlavə edilirdilər. Eynizamanda köçəri truppalar xalq rəqsinin ənənələrini inkişaf etdirirdilər. XVII əsrin ortalarından bir çox rəqs tamaşalarına musiqini bəstəkar Y. Şmelçer yazırdı. 1670-ci ildə Bəstəkar A. Draqinin başçılıq etdiyi saray truppasında peşəkar rəqqaslar qatıldılar.
XX əsrin əvvəlində Avstriyada əsasən valslar ifa edən bacılar Q. E. və B. Vizentalların sənətində milli formalar alan ritmikplastik rəqs geniş yayıldı. Bu axının nümayəndələri arasında həmçinin Q. Bodenvizer, R. Xladek də var. 20-30-cı illərdə Vyana Dövlət Operasında baletmeystrlər: məşhur "Avstriya kəndçi toyu" baletini səhnələşdirən Q. Kröller, M. Valman fəaliyyət göstərmişlər. V. Frençel ənənəvi vyana baletlərini yenidən bərpa etmişdir. 20-30-cı illərin ən populyar artistləri: Q. Pixler,X. Pfundmayr, M. Buxinqer, R. Rab, A. Krauzeneker, Frezçel və Birkmayer ailələrin nümayəndələri.
1942-1958- ci illərdə Vyana Dövlət Operasının baletmeystri E. Xanka olmuşdur. Onun rəhbərliyi altında truppa müharibə illərinin çətinliklərini yaşamışdır. Müharibədən sonraki ilk onilliyinin repertuarını o formalaşdırmış, başlıça olaraq öz tamaşalarını səhnələşdirmişdir. Avstriya və alman bəstəkarlarının musiqilərinin daxil olduğu 60-dan çox balet onun rəhbərliyi altında səhnələşdirilmişdir: Eqka "Çarissiyalı Joan", Blaxer "Venesiyalı mavr", Helmesberq ""zaxer" oteli", Eynem "Meduza".
40-50-ci illərdə aparıcı rəqqasələr Y. Drapal, L. Templer, E. Breksner, L. Broyer, M. Bauer rəqqaslar R. Novotni olmuşdur. Vyana Dövlət Operasına rəhbərliyi D. Parlic (1958-1961), A. Milloş (1963-1966 və 1971-1974), V. Orlikovski (1966-1971) yerinə yetirmişdir.
Vyanada baletlər həm "Folks-oper" teatrında (1955-1972-ci illərdə baş baletmeystr D. Luka) həm An der Vin teatrında (1967-1974-cü illərdə baletmeystr A. Mitterxuber) qoyulur. Balet truppaları həmçinin Qraç, Linç, Klaqenfurt, Zalsburq və s. şəhərlərdə də fəaliyyət göstərirlər. Əsas balet məktəbi Vyana Dövlət Operası yanında fəaliyyət göstərir (1760-cı ildən). Həmçinin Lukanında öz məktəbi olmuşdur. Laksenburqda R. Xaldekin rəhbərliyi altında E. Jak- Dalkrozanın rəqs məktəbinin filialı fəaliyyət göstərir.
Balet tədqiqatçıları sırasında - rəqs barədə kitablar və dərsliklərin müəllifi olan F. Derra de Moroda (1952-1967-ci illərdə şəxsi rəqs məktəbi olmuşdur) var. Tənqidçilər arasında Q. Brunner, L. Q. Şüller, A. Oberxauzer var.
Memarlıq
Avstriya, digər memari abidələrlə birgə - qəsrləri, sarayları və tikililəri ilə məşhurdur. Avstriyanın məşhur qəsrləri sırasına Hohensalzburg, Hohenverfen, Lixtenşteyn, Artstetten daxildir. Avstriyada mövcud olan qəsrlərin çox hissəsi Habsburqlar sülaləsinin hakimiyyəti dövründə tikilmişdir.
və Qras şəhərlərinin tarixi mərkəzləri UNESCO Ümumdünya irsi siyahısına daxil edilmişdir. 2001-ci ildə həmçinin Vyananın tarixi mərkəzi də Ümumdünya İrsi siyahısına daxil edilmişdir.
Kilsələr
Avstriya roma-katolik ənənələri ilə zəngindir. Avstriyanın ən qədim kilsələrindən biri Vyanada yerləşən Minoriterkirxedir. O, 1224-cü ildə Qotik üslubda tikilmişdir. Vyana arxiyepiskopunun rezedensiyası olan, 136-metr (446- fut hündürlük) hündürlüyə malik Müqəddəs Stefan Kilsəsi dünyanın ən hündür kilsələrindən biridir. Müqəddəs Stefan kilsəsinin uzunluğu 107 metr (351 fut) eni isə 34 metr (111,5 fut) təşkil edir.
Saraylar
Ən məşhur Avstriya saraylarından ikisiBelveder və Şörnbrundır. Müasir dövrdə Belveder qalereyasının yerləşdiyi Belveder qəsri 1714-1723-cü illər ərzində şahzadə Yevgeni Savoyski tərəfindən barokko üslubunda tikilmişdir. Şönbrun sarayı 1696-cı ildə İohann Bernxard Fişer fon Erlax tərəfindən imperator I Leopold üçün tikilmişdir. 1996-cı ildə Şönbrun sarayı BMT Ümumdünya irsi siyasına daxil edilib
Qəbirstanlıqlar
Avstriya həmçinin qəbiristanlıqları ilə də məşhurdur. Vyanada əlliyə yaxın qəbiristanlıq mövçuddur onlardan Lüdviq Van Bethoven, Lüdviq Bolsman,Yohans Brams, Arnold Şörnberqin qəbirlərinin də olduğu Zentralfriedhof daha məşhurdur. Habsburqlar imperator türbəsində dəfn ediliblər.
Stift Melk
Stift Melk Aşağı Avstriya federal torpağında, Dunaya mənzərəsi olan Benedektian abbatlığıdır. Abbatlıq 1089-cu ildə Melk şəhərinin üzərində qayada salınmışdır.
Zemmerinq dəmir yolu
Zemmerinq dəmir yolu 1848—1854-cü illərdə tikilmiş məşhur mühəndis layihəsi, dünyada ilk dağ dəmir yoludur. Dəmiryolu hal-hazırda tam fəaliyyət göstərir və Avstriya Cənub dəmiryolu xəttinə daxildir. 1998-ci ildən YUNESCO ümumdünya mədəni irsi siyahısına daxil edilib.
Rəssamlıq sənəti
Dunay rəssamlıq məktəbi
Dunay məktəbi(alman dilində: Donauschule və yaxud Donaustil) 16-cı əsrin birinci yarısında Bavariya və Avstriya ərazisində (əsasən Dunay çayı sahilində) fəaliyyət göstərən rəssamlar dərnəyinə verilən addır. Bu rəssamlar öz dövrünü qabaqlayan təsviri incəsənətə yenilik gətirən qruplaşma olmuşlar. Beləki, onların yaradıçılığında İtalyan renesansının təsiri yoxdur və onlar şimal renesansının yüksək üslubdan kəskin şəkildə fərqlənirlər. Onlar rəssamlıqda ilk təmiz, işıqlı təsvirdən istifadə edən rəssamlar qrupu hesab edilir. Qruplaşmaya Albrecht Altdorfer, Volf Huber, Breu Yorq (Böyük), Fruaf Roland kiçik, Avqustin Hirşfoqel daxil olmuşlar.
Vyana secessionu
Vyana secessionu 1900-ci ildə hazırda ümumi modern termini ilə adlandırılan müxtəlif hərəkatların bir hissəsi idi. Vyana secessionun əsas fiqurları Otto Vaqner, Qustav Klimt, Eqon Şile, Mozer Kolomandır.
Vyana akçionizmi
Radikal və təxribat yönümlü hərəkat olan Vyana akçionizmi 1960-ci illərdə birlikdə fəaliyyət göstərən avstriya rəssamlar qrupunun fəaliyyəti ilə əlaqadar bir qrupdur. Vyana akçionizmi tərafdarlarının yaradıçılıqları eyni zamanda lakin, klassik formanı inkar edən digər avanqard axınlardan nisbətən kənarda inkişaf edib. Qunter Brus, Otto Mul, Herman Nitş, Rudolf Şvarçkoqler, Peter Veybel Vyana akçionizminin əsas nümayəndləridir.
New Media: Ars Electronica
Prix Ars Electronica elektron və interaktiv incəsənət sahəsində, kompüter animasiyası, rəqəmsal mədəniyyət və musiqi sahəsində əsas mükafatlardan biridir.Bu mükafat 1987-ci ildən Ars Electronica dünyanın əsas incəsənət və texnologiya mərkəzlərindən biri tərəfindən verilirdi. O, da öz növbəsində 1979-cu ildə Avstriyada Linzdə yaradılmışdır.
Filmlər
Avstriya kinomatoqrafiyası
Səssiz filmlər dövründə, Avstriya filmlərin aparıcı istehsalçılarından biri idi. Avstriyalı rejissor, aktyor, yazıçı və kinomatoqrafların çoxu Berlində də işləyirdilər. 1938-ci il almanların avstriyanı anneksiya etdiyi Anşlüsün bağlanmasından sonra bir çox avtriyalı sənət adamları o cümlədən, Erix Fon Ştroxeym, Otto Preminqer, Billi Uaylder, Xadi Lamar, Riçard Osvald, Yozef Fon Şternberq ABŞ-yə mühacirət etdilər.
Fəlsəfə, elm və texnika
Avstriya məktəbi
Əsas məqalə: Avstriya məktəbi
Vyana dərnəyi
Əsas məqalə:
Psixoanaliz və Freyd
Həmçinin bax: Ziqmund Freyd.
Həmçinin bax: Psixoanaliz.
Kvant fizikası: Şredingerdən Çaylinqera qədər
Həmçinin bax: . Həmçinin bax: Ervin Şredinger. Həmçinin bax: . Həmçinin bax: .
Məişət mədəniyyəti
Alpda köçəri maldarlıq
Alp otlaqları Avstriyada kənd təsərrüfatı sahələrinin dörddə birini təşkil edir, burada nın təxminən 500.000 iribuynuzlu mal-qara ilə 70000 fermer 12000 məntəqədə işləyir. Vadilər və ucqar otlaq sahələri arasında mövsümi miqrasiyaların iştirakı ilə iribuynuzlu mal-qaranın yetişdirilməsi Alp Dağlarında çoxlu mənzərə yaradıb ki, bunsuz əksər rayonlarda 2000 m aşağıda meşələr olardı.
Xristianlıqdan əvvəl Alp ənənələri
Bəzi bütpərəstlik ənənələri Roma-Katolik kilsəsinin təsirindən uzaq ucqar dərələrdə qalmışdır, bəzi adətlər isə, əsrlər boyu fəal assimilyasiya uğramışdır. Bu nümunələrdən biri, cənubi almaniya bütpərəstliyində alp ölkələrində yayılan, adının mənası parlaq olan Perchta (Berchta) ilahəsidir. Perchta yazda Fastnacht zamanı gəlir.
Avstriya almancası
Avstriyada məktəblilər hakimiyyət və biznes dili olan standart alman dilində (Standarddeutsch, Hochdeutsch) oxumağı və yazmağı öyrənirlər. Evdə və yerli ticarətdə işlədilən avstriya almancası yuxarıalman dialektlərindən (həmçinin avstriya-bavariya və yaxud aleman dialekti) biri olacaqdır.
Azlıqların rəsmi dilləri və onların təsiri
Qida
Vyana mətbəxi
Vyana qəhvəxanası
Avstriya şərabları
Avstriya pivəsi
İdman
Təhsil
Din
Avstriyada Buddizm
Avstriyada turizm
Bayramlar
İstinadlar
- Online Etymological Dictionary, "Austria 2016-08-22 at the Wayback Machine"
- Большая Российская энциклопедия: В 30 т. / Председатель науч.-ред. совета Ю. С. Осипов. Отв. ред С. Л. Кравец. Т. 1. А — Анкетирование. — М.: Большая Российская энциклопедия, 2005. — 766 с.: ил.: карт.
- Театральная энциклопедия. Гл. ред. С. С. Мокульский. Т. 1 — М.: Советская энциклопедия, 1961, 1214 стб. с илл., 12 л. илл.
- UNESCO: Palace and Gardens of Schönbrunn 2017-07-19 at the Wayback Machine
- mountain railroad Encyclopædia Britannica Online ensiklopediyasında
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu gunku Avstariya erazisinde medeniyyeti e e 1050 ci ilden Qolstat ve Laten medeniyyetlerinden baslayaraq izlemek olar Lakin bize tanis olan bugunku Avstriya medeniyyeti Avstriya torpaqlari Muqeddes Roma imperiyasi terkibinde olan zaman Avstriyanin inkisafinda muhum merhele olan 1156 ci ilde qebul olunmus Avstriyani knyazliq statusuna qaldiran Kicik imtiyazla Privilegium Minus formalasmaga baslamisdir Avstriya medeniyyeti kecmis ve hal hazirki qonsulari Italiya Polsa Almaniya Macaristan ve Cexiyanin da kifayet qeder tesirine meruz qalmisdir AdiQedim alman dilindeki Ostarrichi sozunden toreme olan olkenin alman dilindeki Osterreich adi Serq kralligi kimi tercume edilir Ehtimal ki termin baslangicini region ucun xalq tercumelerinde orta esrlerde isledilen latin Marchia orientalis adindan goturur Marchia orientalis serq serheddi kimi tercume edilir Beleki olke Muqeddes Roma Imperiyasinin serq serheddinde yerlesirdi Bu eksini hemcinin Anslusden sonra Ucuncu reyxe tetbiq edilen Ostmark adinda da tapmisdi Latin adi baslangic qedim alman dilinden ost hisseciyinin klassik latin dilinden ferqli olaraq cenub deyil serq kimi isledilmesine getirir Klassik latin dilinde ost hisseciyi Avstraliya Cenub torpagi ucun kok rolunu oynayir Avstriya termininden hemcinin olkenin ehalisinin adi Avstraliyalilar termini yaranib IncesenetMusiqi Avstriyanin paytaxti Vyanani musiqi innovasiyalarinin esas merkezi saymaq olar 18 19 cu esr bestekarlari habsburqlarin himeyadarligi altinda sehere gelir ve Vyanani Avropa klassik musiqinin merkezine cevirirdiler Volfqanq Amadey Motsart Ludviq van Bethoven Iohann Strauss seherle six bagli olan esas bestekarlardir Barokko epoxasinda slavyan macar xalq musiqisi formalari Avstriya musiqisine tesir etmisdir Vyananin medeni merkez statusunun formalasmasi XVI esrin evvelinde baslamis ve lutnada daxil olmaqla musiqi aletlerinin etrafinda cemlenmisdir Klassik musiqi Volfqanq Amadey MotsartFrans SubertIohann Straus Klassik musiqi esri olan XVIII esrde avropa klassik musiqisi dominantliq edirdi ve Vyana musiqi innovasiyalari ucun xususi vacib mekan idi Burada uc esas bestekar musiqide yenilikler etmisdir Ludviq van Bethovenin simfonik numuneleri Volfqanq Amadey Motsart melodiya ve forma arasinda balans ve Yozef Haydn simli kvartetin inkisafi ve sonatalar Klassik musiqi bu gunde Avstriyada aktualligini saxlayir Coxlu sayda meshur Avstriyali bestekarlar var onlardan en onemlileri asagidakilardir Volfqanq Amadey Motsart Frans Subert Yozef Haydn Ludviq van Bethoven Gottfrid von Einem Erik Volfqanq Korngol Frits Kreysler Qustav Maler Arnold Sonberq Iohann Straus Birinci Vyana mektebi Esas meqale Vyana klassik mektebi Ikinci Vyana mektebi Yeni Vyana mektebi alm Zweite Wiener Schule Neue Wiener Schule Junge Wiener Schule ing Second Viennese School Estetik prinsipleri XX esrin ilk otuz ilinde Vyanada Arnold Sonberqin aktiv yaradici ve pedaqoji teskilatciliq fealiyyeti ve telebeleri ile birlikde yaratdigi dunya musiqisunasligi diskursunda adini almis bestekarliq mektebi Arnold Sonberqin ozunden elave Ikinci Vyana mektebine Anton Vebern Alban Berq kimi bestekarlar hemcinin Hans Eysler Viktor Uilman Henrik Yalovec Eqon Velles Teodor Adorno Hans Erik Apostel Rene Leybovic ve basqalari aid edilir Vyana filarmonik orkestri Qizil zal 1870 ci il 6 yanvarda acilan Vyana filarmonik orkestri dunyadaki uc en yaxsi konsert zalindan biri hesab olunur 1939 cu ilden Qizil zaldan auditoriyasi dunyanin 44 olkesinden bir milyard dinleyici toplayan meshur Vyana filarmonik orkestrinin yeni il konserti yayimlanir Dunyanin en yaxsi orkestrlerinden biri hesab olunan Vyana filarmonik orkestrinin uzvleri Vyana dovlet operasinin ifacilari arasindan secilir Vyana filarmonik orkestrinin tarixi 1842 ci il Otto Nikolayin Filarmoniya Akademiyasini yaratdigi tarixden baslayir Bu orkestr butun qerarlari demokratik sesverme yolu ile verirdi ve bu qayda bu gunudek saxlanilir Vyana dovlet operasi Esas meqale Vyana Dovlet Operasi Vyana Dovlet Operasi Alman dilinde Staatsoper adlandirilan Vyana Dovlet Operasi dunyanin en vacib opera kompaniyalarindan biri hesab edilir Vyana oglanlar xoru Wiener Sangerknaben Vyana oglanlar xoru cixs zamani Wiener Sangerknaben dunyadaki oglan usaqlarindan teskil olunmus en meshur xorlardan biridir Cox yuksek vokal standartlari ile meshur olan xor musiqiciler hemcinin Volfqanq Amadey Motsart Antonio Kaldara Antonio Salyeri Anton Bruknerle emekdasliq etmisdir Xor I Maksimilian Habsburqun 7 iyul 1498 ci il mektubu ile tesdiq edilmisdir Augarten sarayi mesqler ucun mekan ve xor uzvleri ucun mekteb internat rolunu oynayir Xalq musiqisi Schrammelmusik Schrammel kvarteti 1890 ci il Muasir Avstriya xalq musiqisinin en populyar formalarindan biri akkordeon ve ikili bogazli gitarada ifa edilen Vyana Schrammelmusikidir Muasir ifacilar Roland Noyvirt Karl Xodin ve Edi Rayzeri elave edirler Yodle Yodle Alpda yaradilan bogaz oxuma novlerinden biridir Avstriyada onu juchazn adlandirirdilar Daglar rasinda elaqe ucun istifade edilen leksik olmayan hecalar ve qisqiriqlardan teskil olunur Avstriya milli reqsleri Avstriya xalq reqsleri tez tez Schuhplattler Landler polka ve valsla assosiasiya olunur Lakin Zviefacher Kontratanze ve Sprachinseltaze kimi basqa reqslerde movcuddur Lendler Landler yaranma menbeyi deqiq melum olmayan alman avstriya esilli reqsdir Uzun muddet erzinde muxtelif adlar altinda melum olmus sonradan Landl ob der Enns adi ile taninmis son neticede Lendlere qeder qisaldilmisdir Reqs texminen 1720 ci ilden meshurlasmisdir Reqs eks cinslerin yaxin temasini teleb etdiyinden bir nece kilse teskilati terefinden sehvet oyatdigina gore qadagan edilib Landler evvelce Vyanada sonra Ukraynaya qeder uzaq mesafelere yayilmisdir Landler son halda bizim tanidigimiz Valsa cevrilmisdir Austropop Austria3 soldan saga Georg Danzer Rainhard Fendrik Volfgang Ambros DJ Otzi Amadeus Austrian Music Awardi 2001 ve 2002 ci illerde beynelxalq alemde en ugurlu Avtriyali artistler olduqlarina gore layiq gorulmusduler Bitboksinq qrup olan Bauchklang Amadeus mukafatini group pop rock national kateqoriyasinda layiq gorulmusdur Falco Raynxard Fendrix Andre Heller Qeorq Dancer ve Kristina Sturmer Amadeus mukafatina artist pop rock national kateqoriyasinda layiq gorulubler Austria3 1997 ci ilden 2006 ci iledek sehnede olan avsrtriyali kifayet qeder individual ifaci muellifler Volfqanq Ambros Georq Dancer ve Raynxard Fendrixden ibaret uclu konqlomerat idi Alp yeni dalgasi Adi alpunka qeder qisaldila bilen pan rokun bu janri Almaniyanin Isvecrenin ve Avstriyanin alp regionlarinda yaranmisdir Alpunka pank musiqinin nizamsiz enerjili ritmleri regionun tanindigi akkerdeon esasli xalq musiqisi daxildir Diger meshur musiqiler Joe Zavinul meshur caz klaviscisi ve bestekar Caz fyujin uslubunun yaradicilarindan biridir Weather Report azer hava proqnozu caz fyujin qrupu Edebiyyat Avstriya edebiyyatini iki esas bolmeye ayirmaq olar Mehz 20 ci esrin ortalarina qeder olan dovr ve novbeti Avstro Venrqiya ve Almaniya imperiyalarinin oz movcudluqlarini baslatdiqdan sonra Avstriya boyuk avropa dovletinden kicik bir dovlete cevrilmisdi Bundan elave bezilerinin avstriya edebiyyatina aid etdiyi lakin almaniyada yazilmayan coxlu edebiyyat numuneleri movcuddur Ressamlar torpagi statusunu tamamlayan Avstriya her zaman boyuk yazicilar sairler ve novellistlerin veteni olmusdur Avstriya Artur Snicler Stefan Sveyq Tomas Bernxard Robert Muzil Georg Trakl Frans Verfel Frans Gullparcer Rayner Mariya Rilke Adalbert Stifter kimi yazicilar ve sairler hemcinin meshur muasir dramaturq ve yazicilar Elfrida Elinek ve Peter Handkenin vetenidir Teatr Burgteatr XI XII esrlerde avstriya monastirlari ve Abbatliqlarinda misteriyalar ve liturgiya dramlari sehnelesdirilirdi Avstriya teatri XVI esrde cox milliyyetli avstriya dovleti formalasmaga basladigi zamandan yaranmaga baslamisdir XVI esrde Avstriya erazisinde komik sehneler gosterib akrobatik ve reqs nomreleri ifa eden sonsuz sayda koceri teatr truppalari hereket edirdi Artistlerin nomreleri ucun sehnecikler V Smelclem terefinden yazilmisdi XVI XVII esrin astanasinda Avstriyada yezuit kolleqiyalarinda formalasan teatrlar kilseye ve imperatora iatet etmeyi propoqanda edirdiler Tamasalarda tez tez italyan teatrinin texnikasindan istifade edilirdi XVII esrde Avstriya teatri Italiya incesenetinin boyuk tesirine meruz qalmisdir Italyan ustalarin ssenarileri koceri teatrlarin yaradiciliqlarini tekmillesdirmeye komek edirdi Avancinusun Qalib gelen mominlik tamasasi 1659 cu ilde Vyanada numayis etdirilmisdi Tamasa xarici effektlerin zenginliyi ve tamasanin rengarengliyi ile ferqlenirdi XVIII esrin evveli 1712 ci ilde Vyanada ilk stasionar teatr yaradilmisdir Sehnede improvizasiya tecrubesinin mohkemlendirerek tamasalarin qoyulmasi ucun alman xalq teatri ve italyan komediyasinin tecrubelerinden istifade edilirdi XVIII esrin axirinda Vyananin seher kenarinda yeni teatrlar acilir Leopoldstadteatr 1781 ci ilde Josefstadtteatr 1788 ci ilde Videnerteatr 1787 ci ilde Bu teatrlarda V A Motsart ve I Haydninin operalari cengaver dramlari usaq baletleri gosterilirdi 1741 ci ilde Vyanada Burgteatr adini almis Saray yaninda kral teatri yaradilir XIX esrin evvelinde Avstriyanin kicik seherlerinde teatrlarin inkisafi basalamisdir Bunda F Raymund ve N Nestroyun boyuk xidmetleri var Onlar milli komediyanin oz sexsi janrlarini yaratmis ve demokratik teatrin sonraki inkisafina zemin yaratmislar XX esrin 20 ci illerinde Burgteatrin yaradici fealiyyetinde yukselis bas verir Teatra rehberliyi aktyor ve rejissor A Heyne edir Hitler okkupasiyasi dovrunde avstriya medeniyyetinin kecmis numayendeleyi teqiblere meruz qalirdi Teatirlarin ekseri baglanmis ve mehv edilmisdi Sovet qosunlari terefinden Avstriyanin azad edilmesinden sonra medeni azadliq ugrunda mubarize baslanmisdir Sirk Avstriyada 2009 cu ilde iyirmi illiyini eqy eden ailevi sirk Pikard genis sohrete malikdir Truppaya basciligi kecmis ekvilibrist Elizabet Sneller edir Avstriyada sirkin tarixi daha evvel neslen ressam komikler ve capar olan Snellerler ve Pikarlar artistik ailelerinden baslayir XX esrin 30 cu illerinde Ene Sneller usaqlarinin boyuduyu ve peseye yiyelendiyi sexsi sirkini yaradir Ikinci dunya muharibesi zamani sirk isini buraxmali olsalrda sulh elde edildikden sonra sirkin truppasi yeniden olke erazisinde cixislarini davam etdirir Lakin sirk uzun muddetde ayaq uste qala bilmir tez zamanda dovlet ailenin elinden onun sade emlakini alir ve Snellere iki at ve bir cut vaqon verir Pikard 1989 cu ilde yeniden dogulur Erne Snellerin rehberliyi altinda sirk 2004 cu ile qeder fealiyyet gosterir Sonradan sirke rehberlik onun xanimi Elizabete kecir Hal hazirda sirkde sirk dinastiyasinin varisleri Roman Sneller Aleksandr Sneller ve Ilona Sneller cixis edirler Balet Avstriyada balet seneti XVI esrde sarayda reqslerle tamasalar goserilen zaman yaranmisdir Vyana sarayinda ilk reqs muellimleri italyanlar F Lenyano C Neqri hemcinin K Bekkaria ve D Ventura olmusdur Atli baletler maskarad qoyulur reqsler dram ve opera tamasalarina da elave edilirdiler Eynizamanda koceri truppalar xalq reqsinin enenelerini inkisaf etdirirdiler XVII esrin ortalarindan bir cox reqs tamasalarina musiqini bestekar Y Smelcer yazirdi 1670 ci ilde Bestekar A Draqinin basciliq etdiyi saray truppasinda pesekar reqqaslar qatildilar XX esrin evvelinde Avstriyada esasen valslar ifa eden bacilar Q E ve B Vizentallarin senetinde milli formalar alan ritmikplastik reqs genis yayildi Bu axinin numayendeleri arasinda hemcinin Q Bodenvizer R Xladek de var 20 30 ci illerde Vyana Dovlet Operasinda baletmeystrler meshur Avstriya kendci toyu baletini sehnelesdiren Q Kroller M Valman fealiyyet gostermisler V Frencel enenevi vyana baletlerini yeniden berpa etmisdir 20 30 ci illerin en populyar artistleri Q Pixler X Pfundmayr M Buxinqer R Rab A Krauzeneker Frezcel ve Birkmayer ailelerin numayendeleri 1942 1958 ci illerde Vyana Dovlet Operasinin baletmeystri E Xanka olmusdur Onun rehberliyi altinda truppa muharibe illerinin cetinliklerini yasamisdir Muharibeden sonraki ilk onilliyinin repertuarini o formalasdirmis baslica olaraq oz tamasalarini sehnelesdirmisdir Avstriya ve alman bestekarlarinin musiqilerinin daxil oldugu 60 dan cox balet onun rehberliyi altinda sehnelesdirilmisdir Eqka Carissiyali Joan Blaxer Venesiyali mavr Helmesberq zaxer oteli Eynem Meduza 40 50 ci illerde aparici reqqaseler Y Drapal L Templer E Breksner L Broyer M Bauer reqqaslar R Novotni olmusdur Vyana Dovlet Operasina rehberliyi D Parlic 1958 1961 A Millos 1963 1966 ve 1971 1974 V Orlikovski 1966 1971 yerine yetirmisdir Vyanada baletler hem Folks oper teatrinda 1955 1972 ci illerde bas baletmeystr D Luka hem An der Vin teatrinda 1967 1974 cu illerde baletmeystr A Mitterxuber qoyulur Balet truppalari hemcinin Qrac Linc Klaqenfurt Zalsburq ve s seherlerde de fealiyyet gosterirler Esas balet mektebi Vyana Dovlet Operasi yaninda fealiyyet gosterir 1760 ci ilden Hemcinin Lukaninda oz mektebi olmusdur Laksenburqda R Xaldekin rehberliyi altinda E Jak Dalkrozanin reqs mektebinin filiali fealiyyet gosterir Balet tedqiqatcilari sirasinda reqs barede kitablar ve dersliklerin muellifi olan F Derra de Moroda 1952 1967 ci illerde sexsi reqs mektebi olmusdur var Tenqidciler arasinda Q Brunner L Q Suller A Oberxauzer var Memarliq Zalsburq Avstriya diger memari abidelerle birge qesrleri saraylari ve tikilileri ile meshurdur Avstriyanin meshur qesrleri sirasina Hohensalzburg Hohenverfen Lixtensteyn Artstetten daxildir Avstriyada movcud olan qesrlerin cox hissesi Habsburqlar sulalesinin hakimiyyeti dovrunde tikilmisdir ve Qras seherlerinin tarixi merkezleri UNESCO Umumdunya irsi siyahisina daxil edilmisdir 2001 ci ilde hemcinin Vyananin tarixi merkezi de Umumdunya Irsi siyahisina daxil edilmisdir Kilseler Avstriya roma katolik eneneleri ile zengindir Avstriyanin en qedim kilselerinden biri Vyanada yerlesen Minoriterkirxedir O 1224 cu ilde Qotik uslubda tikilmisdir Vyana arxiyepiskopunun rezedensiyasi olan 136 metr 446 fut hundurluk hundurluye malik Muqeddes Stefan Kilsesi dunyanin en hundur kilselerinden biridir Muqeddes Stefan kilsesinin uzunlugu 107 metr 351 fut eni ise 34 metr 111 5 fut teskil edir Saraylar Belveder En meshur Avstriya saraylarindan ikisiBelveder ve Sornbrundir Muasir dovrde Belveder qalereyasinin yerlesdiyi Belveder qesri 1714 1723 cu iller erzinde sahzade Yevgeni Savoyski terefinden barokko uslubunda tikilmisdir Sonbrun sarayi 1696 ci ilde Iohann Bernxard Fiser fon Erlax terefinden imperator I Leopold ucun tikilmisdir 1996 ci ilde Sonbrun sarayi BMT Umumdunya irsi siyasina daxil edilib Qebirstanliqlar Avstriya hemcinin qebiristanliqlari ile de meshurdur Vyanada elliye yaxin qebiristanliq movcuddur onlardan Ludviq Van Bethoven Ludviq Bolsman Yohans Brams Arnold Sornberqin qebirlerinin de oldugu Zentralfriedhof daha meshurdur Habsburqlar imperator turbesinde defn edilibler Stift Melk Stift Melk Stift Melk Asagi Avstriya federal torpaginda Dunaya menzeresi olan Benedektian abbatligidir Abbatliq 1089 cu ilde Melk seherinin uzerinde qayada salinmisdir Zemmerinq demir yolu Zemmerinq demir yolu 1848 1854 cu illerde tikilmis meshur muhendis layihesi dunyada ilk dag demir yoludur Demiryolu hal hazirda tam fealiyyet gosterir ve Avstriya Cenub demiryolu xettine daxildir 1998 ci ilden YUNESCO umumdunya medeni irsi siyahisina daxil edilib Ressamliq seneti Dunay ressamliq mektebi yaxinliginda Dunay menzeresi Dunay mektebi alman dilinde Donauschule ve yaxud Donaustil 16 ci esrin birinci yarisinda Bavariya ve Avstriya erazisinde esasen Dunay cayi sahilinde fealiyyet gosteren ressamlar derneyine verilen addir Bu ressamlar oz dovrunu qabaqlayan tesviri incesenete yenilik getiren qruplasma olmuslar Beleki onlarin yaradiciliginda Italyan renesansinin tesiri yoxdur ve onlar simal renesansinin yuksek uslubdan keskin sekilde ferqlenirler Onlar ressamliqda ilk temiz isiqli tesvirden istifade eden ressamlar qrupu hesab edilir Qruplasmaya Albrecht Altdorfer Volf Huber Breu Yorq Boyuk Fruaf Roland kicik Avqustin Hirsfoqel daxil olmuslar Vyana secessionu Vyana secessionu 1900 ci ilde hazirda umumi modern termini ile adlandirilan muxtelif herekatlarin bir hissesi idi Vyana secessionun esas fiqurlari Otto Vaqner Qustav Klimt Eqon Sile Mozer Kolomandir Vyana akcionizmi Radikal ve texribat yonumlu herekat olan Vyana akcionizmi 1960 ci illerde birlikde fealiyyet gosteren avstriya ressamlar qrupunun fealiyyeti ile elaqadar bir qrupdur Vyana akcionizmi terafdarlarinin yaradiciliqlari eyni zamanda lakin klassik formani inkar eden diger avanqard axinlardan nisbeten kenarda inkisaf edib Qunter Brus Otto Mul Herman Nits Rudolf Svarckoqler Peter Veybel Vyana akcionizminin esas numayendleridir New Media Ars Electronica Prix Ars Electronica elektron ve interaktiv incesenet sahesinde komputer animasiyasi reqemsal medeniyyet ve musiqi sahesinde esas mukafatlardan biridir Bu mukafat 1987 ci ilden Ars Electronica dunyanin esas incesenet ve texnologiya merkezlerinden biri terefinden verilirdi O da oz novbesinde 1979 cu ilde Avstriyada Linzde yaradilmisdir Filmler Avstriya kinomatoqrafiyasi Sessiz filmler dovrunde Avstriya filmlerin aparici istehsalcilarindan biri idi Avstriyali rejissor aktyor yazici ve kinomatoqraflarin coxu Berlinde de isleyirdiler 1938 ci il almanlarin avstriyani anneksiya etdiyi Anslusun baglanmasindan sonra bir cox avtriyali senet adamlari o cumleden Erix Fon Stroxeym Otto Preminqer Billi Uaylder Xadi Lamar Ricard Osvald Yozef Fon Sternberq ABS ye muhaciret etdiler Felsefe elm ve texnikaAvstriya mektebi Esas meqale Avstriya mektebi Vyana derneyi Esas meqale Psixoanaliz ve Freyd Hemcinin bax Ziqmund Freyd Hemcinin bax Psixoanaliz Kvant fizikasi Sredingerden Caylinqera qeder Hemcinin bax Hemcinin bax Ervin Sredinger Hemcinin bax Hemcinin bax Meiset medeniyyetiAlpda koceri maldarliq Almabtrieb 2005 Alp otlaqlari Avstriyada kend teserrufati sahelerinin dordde birini teskil edir burada nin texminen 500 000 iribuynuzlu mal qara ile 70000 fermer 12000 menteqede isleyir Vadiler ve ucqar otlaq saheleri arasinda movsumi miqrasiyalarin istiraki ile iribuynuzlu mal qaranin yetisdirilmesi Alp Daglarinda coxlu menzere yaradib ki bunsuz ekser rayonlarda 2000 m asagida meseler olardi Xristianliqdan evvel Alp eneneleri uprightKlauqenfurtda merasim Bezi butperestlik eneneleri Roma Katolik kilsesinin tesirinden uzaq ucqar derelerde qalmisdir bezi adetler ise esrler boyu feal assimilyasiya ugramisdir Bu numunelerden biri cenubi almaniya butperestliyinde alp olkelerinde yayilan adinin menasi parlaq olan Perchta Berchta ilahesidir Perchta yazda Fastnacht zamani gelir Avstriya almancasi Avstriyada mektebliler hakimiyyet ve biznes dili olan standart alman dilinde Standarddeutsch Hochdeutsch oxumagi ve yazmagi oyrenirler Evde ve yerli ticaretde isledilen avstriya almancasi yuxarialman dialektlerinden hemcinin avstriya bavariya ve yaxud aleman dialekti biri olacaqdir Azliqlarin resmi dilleri ve onlarin tesiriQidaVyana metbexi Vyana qehvexanasi Avstriya serablari Avstriya pivesiIdmanTehsilDinAvstriyada BuddizmAvstriyada turizmBayramlarIstinadlarOnline Etymological Dictionary Austria 2016 08 22 at the Wayback Machine Bolshaya Rossijskaya enciklopediya V 30 t Predsedatel nauch red soveta Yu S Osipov Otv red S L Kravec T 1 A Anketirovanie M Bolshaya Rossijskaya enciklopediya 2005 766 s il kart Teatralnaya enciklopediya Gl red S S Mokulskij T 1 M Sovetskaya enciklopediya 1961 1214 stb s ill 12 l ill UNESCO Palace and Gardens of Schonbrunn 2017 07 19 at the Wayback Machine mountain railroad Encyclopaedia Britannica Online ensiklopediyasinda