Abel mükafatı— bir və ya bir neçə məşhur riyaziyyatçıya Norveç dövləti tərəfindən illik təqdim olunan beynəlxalq mükafatdır.
Abel mükafatı | |
---|---|
Abel Prize | |
Ölkə | Norveç |
Tip | elmi mükafat[d] |
Kimə verilir | Riyaziyyat sahəsində məşhur elmi işlərinə görə |
Təltif edir | Norveç dövləti |
Statistika | |
Təsis tarixi | 2003 |
İlk təltif |
|
abelprize.no | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Mükafat 2001-ci ildə Norveç dövləti tərəfindən məşhur Norveç riyaziyyatçısı Nils Abelin şərəfinə adlandırılıb. Abel mükafatı tez-tez riyaziyyatçıların "Nobel mükafatı" kimi təsvir olunur. Mükafatı qazananlara 6 milyon Norveç kronu (təxminən 1 milyon ABŞ dolları) məbləğində pul mükafatı da verilir.
Mükafat rəhbərliyi həmçinin Norveç Riyaziyyat Cəmiyyəti tərəfindən idarə olunan Abel simpoziumunu yaradıb. Mükafatın təqdimetmə mərasimi 1947 və 1989-ci illər arasında Nobel sülh mükafatının təqdim olunduğu Norveçin Oslo Universitetinin Hüquq Fakültəsinin Atriumunda keçirilir.
Abel mükafatının yaradılması Alfred Nobelin illik mükafatlandırma üzrə planlarına riyazıyyatın daxil olmamasını öyrəndikdən sonra 1899-cu ildə Sofus Li tərəfindən ilk dəfə olaraq təklif olunub. Linin ölümü mükafatın yaradılmasında fasilənin yaranması ilə nəticələnib. 1902-ci ildə mükafatı yaratmaq üçün II Oskar cəhd etsə də, üç il sonra İsveç-Norveç arasında ittifaqın parçalanmasınadək olan əngəllərə görə uğursuz olub.
Laureatlar
İl | Laureat(lar) | Vətəndaşlıq | Universitet | Əsas rolu | İst. |
---|---|---|---|---|---|
2003 | Jan-Pyer Serr | Fransız | Kollec de Frans | "riyaziyyatın bir çox hissələrinin o cümlədən topologiya, cəbri həndəsə, ədədlər nəzəriyyəsinin müasir formasının formalaşmasında əsas rolu oynadığına görə" | |
2004 | Maykl Fresis; İsador Zinger | Britaniyalı Amerikalı | Edinburq Universiteti; Massaçusets Texnologiya İnstitutu | "Nəzəri fizika və riyaziyyat arasında yeni körpü yaratmaqda olan rola və topologiya, həndəsə və riyazi analiz arasında birlikdə yaradılan Ati-Singer teoreminin kəşfi və sübutuna görə" | |
2005 | Piter Laks | Amerikalı | Fizika-riyaziyyat elmləri institutu kurantı | "diferensial tənliklər nəzəriyyəsi tətbiqi və onların həlli yolları hesablanması nəzəriyyəsinə xidmətlərinə görə" | |
2006 | Lennart Karleson | İsveçli | "dinamik sistemlər nəzəriyyəsi və harmonik analiz üçün dərin və səmərəli xidmətlərinə görə " | ||
2007 | Srinivasa Varadhan | Hisdistanlı Amerikalı | Fizika-riyaziyyat elmləri institutu kurantı | "xüsusilə böyük yayınma nəzəriyyəsinin yaradılması üçün və ehtimal nəzəriyyəsinə əsas töhfələrinə görə" | |
2008 | Con Griggs Tompson; Jak Tits | Amerikalı; Belçikalı Frasız | Florida Universiteti; Kollec de Frans | "Xüsusilə müasir qrup nəzəriyyəsinin formalaşdırılmasında və cəbrdə öz dərin xidmətlərinə görə" | |
2009 | Mixail Leonidoviç Gromov | Rusiyalı Fransız | Ali elmi tədqiqatlar institutu Fizika-riyaziyyat elmləri institutu kurantı | "həndəsəyə inqilabi töhfələrinə görə" | |
2010 | Con Torrens Teyt | Amerikalı | Ostin Texas Universiteti | "Ədədlər nəzəriyyəsində böyük və uzunmüddətli təsirinə görə" | |
2011 | Con Milnor | Amerikalı | Stoni-Bruk Univeristeti | "Topologiya, həndəsə və cəbrdəki ilk kəşfləri üçün" | |
2012 | Endre Semeredi | Macar Amerikalı | Riyaziyyat üzrə Alfred Reni Universiteti and Rutgers Universiteti | "Additiv ədədlər nəzəriyyəsi və erqodik nəzəriyyəsinə töhfələrinin əsaslı və uzunmüddətli tanınması və diskret riyaziyyat və nəzəri kompüter elminə fundamental töhfələrinə görə" | |
2013 | Pier Delin | Belçikalı | Perspektiv tədqiqatlar institutu | "təsvir nəzəriyyəsi, ədədlər nəzəriyyəsi və onlarla əlaqədar sahələrdə transformasiya təsiri və cəbri həndəsə üzrə səmərəli xidmətlərinə görə" | |
2014 | Yakov Sinay | Rusiyalı Amerikalı | Nəzəri Fizika üzrə Landau İnstitutu and Prinston Universiteti | "dinamik sistemlər, erqodik nəzəriyyə və riyazi fizika üzrə fundamental töhfələrə görə" | |
2015 | Con Neş ; Luis Nirenberq | Amerikalı; Kanadalı/Amerikalı | Prinston Universiteti Fizika-riyaziyyat elmləri institutu kurantı | "qeyri-xətti diferensial tənliklər nəzəriyyəsinə parlaq səmərəli xidmətlərinə və onun həndəsi təhlilinə tətbiqlərinə görə " |
İstinadlar
- . 2018-12-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-04-02.
- Dreifus, Claudia. "From Budapest to Los Alamos, a Life in Mathematics". The New York Times. 29 Mart 2005. 2015-04-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-04-02.
- Cipra, Barry. . ScienceNOW. 26 Mart 2009. 2009-03-29 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015. (#invalid_param_val)
- "Geometer wins maths 'Nobel'". Nature Publishing Group. 26 Mart 2009. 2019-03-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.
- Foderaro, Lisa W. "In N.Y.U.'s Tally of Abel Prizes for Mathematics, Gromov Makes Three". The New York Times. 31 May 2009. 4 November 2015 tarixində . İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.
- "The Abel Prize". Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2015-04-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.
- "Main Page". Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2012-07-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.
- "University of Oslo". Oslo Opera House. 2018-08-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.
- . Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2013-05-21 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.
- . Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2013-05-21 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.
- . Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2013-05-14 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.
- . Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2013-05-21 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.
- . Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2013-05-14 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.
- "Fields Institute – Thematic Program on Dynamic and Transport in Disordered Systems". Fields Institute for Research in Mathematical Sciences. 2013-05-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.
- . Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2013-05-14 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.
- "Abel Prize Ceremony 2008". The Royal Norwegian Embassy in Seoul. 2013-06-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.
- . Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2013-05-14 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.
- . Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2013-06-15 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.
- . Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2013-05-14 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.
- . Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2013-05-14 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.
- "Dimension-Cruncher: Exotic Spheres Earn Mathematician John Milnor an Abel Prize". Scientific American. 2012-10-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.
- . Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2013-05-14 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.
- . The Norwegian Academy of Science and Letters. 2012-08-30 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.
- "The Abel Prize Laureate 2012". Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2012-09-16 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.
- . Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2013-05-17 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.
- . Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2014-03-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.
- . Elm və Ədəbiyyat üzrə Norveç Akademiyası. 2019-06-16 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 aprel 2015.
Xarici keçidlər
- Rəsmi vebsəhifə
- Abel simpoziumun rəsmi vebsəhifəsi
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Abel mukafati bir ve ya bir nece meshur riyaziyyatciya Norvec dovleti terefinden illik teqdim olunan beynelxalq mukafatdir Abel mukafatiAbel PrizeOlke NorvecTip elmi mukafat d Kime verilir Riyaziyyat sahesinde meshur elmi islerine goreTeltif edir Norvec dovletiStatistikaTesis tarixi 2003Ilk teltif 2003abelprize no Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mukafat 2001 ci ilde Norvec dovleti terefinden meshur Norvec riyaziyyatcisi Nils Abelin serefine adlandirilib Abel mukafati tez tez riyaziyyatcilarin Nobel mukafati kimi tesvir olunur Mukafati qazananlara 6 milyon Norvec kronu texminen 1 milyon ABS dollari mebleginde pul mukafati da verilir Mukafat rehberliyi hemcinin Norvec Riyaziyyat Cemiyyeti terefinden idare olunan Abel simpoziumunu yaradib Mukafatin teqdimetme merasimi 1947 ve 1989 ci iller arasinda Nobel sulh mukafatinin teqdim olundugu Norvecin Oslo Universitetinin Huquq Fakultesinin Atriumunda kecirilir Abel mukafatinin yaradilmasi Alfred Nobelin illik mukafatlandirma uzre planlarina riyaziyyatin daxil olmamasini oyrendikden sonra 1899 cu ilde Sofus Li terefinden ilk defe olaraq teklif olunub Linin olumu mukafatin yaradilmasinda fasilenin yaranmasi ile neticelenib 1902 ci ilde mukafati yaratmaq ucun II Oskar cehd etse de uc il sonra Isvec Norvec arasinda ittifaqin parcalanmasinadek olan engellere gore ugursuz olub LaureatlarHer ilin qaliblerinin onlarin vetendasliginin universitetlerinin ve esas islerinin siyahisi Il Laureat lar Vetendasliq Universitet Esas rolu Ist 2003 Jan Pyer Serr Fransiz Kollec de Frans riyaziyyatin bir cox hisselerinin o cumleden topologiya cebri hendese ededler nezeriyyesinin muasir formasinin formalasmasinda esas rolu oynadigina gore 2004 Maykl Fresis Isador Zinger Britaniyali Amerikali Edinburq Universiteti Massacusets Texnologiya Institutu Nezeri fizika ve riyaziyyat arasinda yeni korpu yaratmaqda olan rola ve topologiya hendese ve riyazi analiz arasinda birlikde yaradilan Ati Singer teoreminin kesfi ve subutuna gore 2005 Piter Laks Amerikali Fizika riyaziyyat elmleri institutu kuranti diferensial tenlikler nezeriyyesi tetbiqi ve onlarin helli yollari hesablanmasi nezeriyyesine xidmetlerine gore 2006 Lennart Karleson Isvecli dinamik sistemler nezeriyyesi ve harmonik analiz ucun derin ve semereli xidmetlerine gore 2007 Srinivasa Varadhan Hisdistanli Amerikali Fizika riyaziyyat elmleri institutu kuranti xususile boyuk yayinma nezeriyyesinin yaradilmasi ucun ve ehtimal nezeriyyesine esas tohfelerine gore 2008 Con Griggs Tompson Jak Tits Amerikali Belcikali Frasiz Florida Universiteti Kollec de Frans Xususile muasir qrup nezeriyyesinin formalasdirilmasinda ve cebrde oz derin xidmetlerine gore 2009 Mixail Leonidovic Gromov Rusiyali Fransiz Ali elmi tedqiqatlar institutu Fizika riyaziyyat elmleri institutu kuranti hendeseye inqilabi tohfelerine gore 2010 Con Torrens Teyt Amerikali Ostin Texas Universiteti Ededler nezeriyyesinde boyuk ve uzunmuddetli tesirine gore 2011 Con Milnor Amerikali Stoni Bruk Univeristeti Topologiya hendese ve cebrdeki ilk kesfleri ucun 2012 Endre Semeredi Macar Amerikali Riyaziyyat uzre Alfred Reni Universiteti and Rutgers Universiteti Additiv ededler nezeriyyesi ve erqodik nezeriyyesine tohfelerinin esasli ve uzunmuddetli taninmasi ve diskret riyaziyyat ve nezeri komputer elmine fundamental tohfelerine gore 2013 Pier Delin Belcikali Perspektiv tedqiqatlar institutu tesvir nezeriyyesi ededler nezeriyyesi ve onlarla elaqedar sahelerde transformasiya tesiri ve cebri hendese uzre semereli xidmetlerine gore 2014 Yakov Sinay Rusiyali Amerikali Nezeri Fizika uzre Landau Institutu and Prinston Universiteti dinamik sistemler erqodik nezeriyye ve riyazi fizika uzre fundamental tohfelere gore 2015 Con Nes Luis Nirenberq Amerikali Kanadali Amerikali Prinston Universiteti Fizika riyaziyyat elmleri institutu kuranti qeyri xetti diferensial tenlikler nezeriyyesine parlaq semereli xidmetlerine ve onun hendesi tehliline tetbiqlerine gore Istinadlar 2018 12 25 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 04 02 Dreifus Claudia From Budapest to Los Alamos a Life in Mathematics The New York Times 29 Mart 2005 2015 04 02 tarixinde Istifade tarixi 2015 04 02 Cipra Barry ScienceNOW 26 Mart 2009 2009 03 29 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2 aprel 2015 invalid param val Geometer wins maths Nobel Nature Publishing Group 26 Mart 2009 2019 03 22 tarixinde Istifade tarixi 2 aprel 2015 Foderaro Lisa W In N Y U s Tally of Abel Prizes for Mathematics Gromov Makes Three The New York Times 31 May 2009 4 November 2015 tarixinde Istifade tarixi 2 aprel 2015 The Abel Prize Elm ve Edebiyyat uzre Norvec Akademiyasi 2015 04 03 tarixinde Istifade tarixi 2 aprel 2015 Main Page Elm ve Edebiyyat uzre Norvec Akademiyasi 2012 07 24 tarixinde Istifade tarixi 2 aprel 2015 University of Oslo Oslo Opera House 2018 08 03 tarixinde Istifade tarixi 2 aprel 2015 Elm ve Edebiyyat uzre Norvec Akademiyasi 2013 05 21 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2 aprel 2015 Elm ve Edebiyyat uzre Norvec Akademiyasi 2013 05 21 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2 aprel 2015 Elm ve Edebiyyat uzre Norvec Akademiyasi 2013 05 14 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2 aprel 2015 Elm ve Edebiyyat uzre Norvec Akademiyasi 2013 05 21 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2 aprel 2015 Elm ve Edebiyyat uzre Norvec Akademiyasi 2013 05 14 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2 aprel 2015 Fields Institute Thematic Program on Dynamic and Transport in Disordered Systems Fields Institute for Research in Mathematical Sciences 2013 05 27 tarixinde Istifade tarixi 2 aprel 2015 Elm ve Edebiyyat uzre Norvec Akademiyasi 2013 05 14 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2 aprel 2015 Abel Prize Ceremony 2008 The Royal Norwegian Embassy in Seoul 2013 06 16 tarixinde Istifade tarixi 2 aprel 2015 Elm ve Edebiyyat uzre Norvec Akademiyasi 2013 05 14 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2 aprel 2015 Elm ve Edebiyyat uzre Norvec Akademiyasi 2013 06 15 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2 aprel 2015 Elm ve Edebiyyat uzre Norvec Akademiyasi 2013 05 14 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2 aprel 2015 Elm ve Edebiyyat uzre Norvec Akademiyasi 2013 05 14 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2 aprel 2015 Dimension Cruncher Exotic Spheres Earn Mathematician John Milnor an Abel Prize Scientific American 2012 10 18 tarixinde Istifade tarixi 2 aprel 2015 Elm ve Edebiyyat uzre Norvec Akademiyasi 2013 05 14 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2 aprel 2015 The Norwegian Academy of Science and Letters 2012 08 30 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2 aprel 2015 The Abel Prize Laureate 2012 Elm ve Edebiyyat uzre Norvec Akademiyasi 2012 09 16 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2 aprel 2015 Elm ve Edebiyyat uzre Norvec Akademiyasi 2013 05 17 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2 aprel 2015 Elm ve Edebiyyat uzre Norvec Akademiyasi 2014 03 28 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2 aprel 2015 Elm ve Edebiyyat uzre Norvec Akademiyasi 2019 06 16 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2 aprel 2015 Xarici kecidlerVikianbarda Abel mukafati ile elaqeli mediafayllar var Resmi vebsehife Abel simpoziumun resmi vebsehifesi