Əyyub Cəfər oğlu Fətəliyev (7 noyabr 1925, İrəvan – 21 aprel 2000, Bakı) — teatr rəssamı, Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi (1964).
Əyyub Fətəliyev | |
---|---|
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | (74 yaşında) |
Vəfat yeri | Bakı, Azərbaycan |
Vətəndaşlığı | SSRİ → Azərbaycan |
Fəaliyyəti | rəssam |
Təhsili | Bakı Rəssamlıq Məktəbi |
Mükafatları | |
Həyatı
Əyyub Cəfər oğlu Fətəliyev 1925-ci ilin 7 noyabr tarixində İrəvan şəhərində anadan olub. Rəssamlığa gənc yaşlarından etibarən maraq göstərməyə başlayıb. İlk təhsilini 1944-cü ildə bitirdiyi Əzim Əzimzadə adına Bakı Rəssamlıq Məktəbində almışdır. Bir müddət işlədikdən sonra ali rəssamlıq təhsili almaq üçün Moskva şəhərinə getmiş və burada Surikov adına Moskva Dövlət Rəssamlıq İnstitutuna qəbul edilmişdir.
1952-ci ildə Fətəliyev Azərbaycanın tanınmış bəstəkarı Soltan Hacıbəyovun Gülşən baletinin səhnə tərtibatı mövzusunda diplom işini uğurla müdafiə edərək, İnstitutun Teatr rəssamlığı fakultəsini müvəffəqiyyətlə bitirmişdir. Əsəri müsabiqədə müvəffəqiyyət qazanan Əyyub Fətəliyev 1952-1955-ci illərdə Moskvada yerləşən SSRİ məkanında ən nüfuzlu teatr hesab olunan SSRİ Dövlət Akademik Böyük Teatrında əvvəlcə təcrübəçi rəssam, sonra isə baş rəssam assistenti olaraq çalışmışdır.
Rəssam Böyük teatrda rejissorlar Pokrovski, Baratov, teatrın baş rəssamı Vadim Rindinin rəhbərliyi ilə önəmli yaradıcılıq təcrübəsi keçərək, teatr sənətinin incə mətləblərini mənimsəyib. Əyyub Fətəliyev üç il müddətində baş rəssamın assistenti kimi Cüzeppe Verdinin Traviata, Nikolay Rimski-Korsakov Qar qız, Dmitri Kabalevskinin Nikita Verşinin, Anton Rubinşteynin Demon tamaşalarının bədii tərtibatının hazırlanmasında iştirak edib.
1955-ci ildə rəssam Bakıya qayıdaraq, ömrünün sonuna kimi Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrında çalışıb. O, teatrda əvvəlcə quruluşçu rəssam, 1957-ci ildən isə teatrın baş rəssamı kimi bir çox məşhur opera tamaşalarına bədii tərtibat vermişdir. Rəssam həmçinin bədii yaradıcılıq fəaliyyəti ilə yanaşı ixtisaslı teatr rəssam kadrlarının hazırlanmasında da əmək sərf edib, iyirmi ildən artıq Əzim Əzimzadə adına Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq Texnikumunda pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olub.
Rəssamın fəaliyyəti dövlət tərəfindən də yüksək qiymətləndirilib, o, 1964-cü ildə Azərbaycanın əməkdar incəsənət xadimi fəxri adına layiq görülüb. Əyyub Fətəliyevin Opera və Balet Tearında ilk müstəqil yaradıcılıq işi gürcü rəssamı Zaxari Paliaşvilinin Daisi (1956, quruluşçu rejissor Şəmsi Bədəlbəyli) operası olub. Rəssam əsərin ideya qayəsinin daha mükəmməl şəkilləndirilməsi və açılmasına xidmət edən uğurlu səhnə tərtibatı hazırlayıb.
Əyyub Fətəliyevin bəddi tərtibatını və quruluşunu hazırladığı opera tamaşalarına Cahangir Cahangirovun Azad (1957), Xanəndənin taleyi (1979), Fikrət Əmirovun Sevil (1959), Üzeyir Hacıbəyovun Koroğlu (1959, 1975, Xalq rəssamı Tahir Salahovla birgə), Süleyman Ələsgərovun Bahadır və Sona (1961), Cüzeppe Verdinin Aida (1961), Traviata (1964) Otello (1982), Aleksandr Borodinin Knyaz İqor (1964, 1975), Modest Musorqskinin Boris Qodunov (1966), Vasif Adıgözəlovun Ölülər (1967), Pyotr Çaykovskinin Qaratoxmaq qadın (1968), Qara Qarayevin və Cahangir Hacıyevin Vətən (1973), Zakir Bağırovun Aygün (1973) operalarını qeyd etmək olar.
İstinadlar
- Qubad Qasımov. Əyyub Cəfər oğlu Fətəliyev // Teatr ensiklopediyası. Baş redaktor A Markov. Moskva: Sovet ensiklopediyası. 1967. 1136.
- Əyyub Cəfər oğlu Fətəliyev // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası. C. Quliyev-in redaktəsi altında. Bakı: Azərbaycan sovet ensiklopediyasının baş redaksiyası. 1986. 539.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Eyyub Cefer oglu Feteliyev 7 noyabr 1925 Irevan 21 aprel 2000 Baki teatr ressami Azerbaycan SSR emekdar incesenet xadimi 1964 Eyyub FeteliyevDogum tarixi 7 noyabr 1925Dogum yeri Irevan Irevan qezasi Ermenistan SSR ZSFSR SSRIVefat tarixi 21 aprel 2000 74 yasinda Vefat yeri Baki AzerbaycanVetendasligi SSRI AzerbaycanFealiyyeti ressamTehsili Baki Ressamliq MektebiMukafatlariHeyatiEyyub Cefer oglu Feteliyev 1925 ci ilin 7 noyabr tarixinde Irevan seherinde anadan olub Ressamliga genc yaslarindan etibaren maraq gostermeye baslayib Ilk tehsilini 1944 cu ilde bitirdiyi Ezim Ezimzade adina Baki Ressamliq Mektebinde almisdir Bir muddet isledikden sonra ali ressamliq tehsili almaq ucun Moskva seherine getmis ve burada Surikov adina Moskva Dovlet Ressamliq Institutuna qebul edilmisdir 1952 ci ilde Feteliyev Azerbaycanin taninmis bestekari Soltan Hacibeyovun Gulsen baletinin sehne tertibati movzusunda diplom isini ugurla mudafie ederek Institutun Teatr ressamligi fakultesini muveffeqiyyetle bitirmisdir Eseri musabiqede muveffeqiyyet qazanan Eyyub Feteliyev 1952 1955 ci illerde Moskvada yerlesen SSRI mekaninda en nufuzlu teatr hesab olunan SSRI Dovlet Akademik Boyuk Teatrinda evvelce tecrubeci ressam sonra ise bas ressam assistenti olaraq calismisdir Ressam Boyuk teatrda rejissorlar Pokrovski Baratov teatrin bas ressami Vadim Rindinin rehberliyi ile onemli yaradiciliq tecrubesi kecerek teatr senetinin ince metleblerini menimseyib Eyyub Feteliyev uc il muddetinde bas ressamin assistenti kimi Cuzeppe Verdinin Traviata Nikolay Rimski Korsakov Qar qiz Dmitri Kabalevskinin Nikita Versinin Anton Rubinsteynin Demon tamasalarinin bedii tertibatinin hazirlanmasinda istirak edib 1955 ci ilde ressam Bakiya qayidaraq omrunun sonuna kimi Azerbaycan Dovlet Opera ve Balet Teatrinda calisib O teatrda evvelce quruluscu ressam 1957 ci ilden ise teatrin bas ressami kimi bir cox meshur opera tamasalarina bedii tertibat vermisdir Ressam hemcinin bedii yaradiciliq fealiyyeti ile yanasi ixtisasli teatr ressam kadrlarinin hazirlanmasinda da emek serf edib iyirmi ilden artiq Ezim Ezimzade adina Azerbaycan Dovlet Ressamliq Texnikumunda pedaqoji fealiyyetle mesgul olub Ressamin fealiyyeti dovlet terefinden de yuksek qiymetlendirilib o 1964 cu ilde Azerbaycanin emekdar incesenet xadimi fexri adina layiq gorulub Eyyub Feteliyevin Opera ve Balet Tearinda ilk musteqil yaradiciliq isi gurcu ressami Zaxari Paliasvilinin Daisi 1956 quruluscu rejissor Semsi Bedelbeyli operasi olub Ressam eserin ideya qayesinin daha mukemmel sekillendirilmesi ve acilmasina xidmet eden ugurlu sehne tertibati hazirlayib Eyyub Feteliyevin beddi tertibatini ve qurulusunu hazirladigi opera tamasalarina Cahangir Cahangirovun Azad 1957 Xanendenin taleyi 1979 Fikret Emirovun Sevil 1959 Uzeyir Hacibeyovun Koroglu 1959 1975 Xalq ressami Tahir Salahovla birge Suleyman Elesgerovun Bahadir ve Sona 1961 Cuzeppe Verdinin Aida 1961 Traviata 1964 Otello 1982 Aleksandr Borodinin Knyaz Iqor 1964 1975 Modest Musorqskinin Boris Qodunov 1966 Vasif Adigozelovun Oluler 1967 Pyotr Caykovskinin Qaratoxmaq qadin 1968 Qara Qarayevin ve Cahangir Haciyevin Veten 1973 Zakir Bagirovun Aygun 1973 operalarini qeyd etmek olar IstinadlarQubad Qasimov Eyyub Cefer oglu Feteliyev Teatr ensiklopediyasi Bas redaktor A Markov Moskva Sovet ensiklopediyasi 1967 1136 Eyyub Cefer oglu Feteliyev Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasi C Quliyev in redaktesi altinda Baki Azerbaycan sovet ensiklopediyasinin bas redaksiyasi 1986 539