Tahir Teymur oğlu Salahov (29 noyabr 1928[…], Bakı – 21 may 2021, Berlin) — Sovet Azərbaycan və Rusiya rəssamı, pedaqoq, professor, Rusiya Rəssamlıq Akademiyasının vitse-prezidenti (1997–2021).
Tahir Salahov | |
---|---|
1972 – 1973 | |
Əvvəlki | Tokay Məmmədov |
Sonrakı | Yusif Hüseynov |
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | 29 noyabr 1928[…] |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 21 may 2021(92 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Dəfn yeri | |
Partiya | |
Təhsili |
|
Fəaliyyəti | rəssam, siyasətçi, qrafika ustası[d] |
Atası | Teymur Salahov |
Uşaqları | |
| |
Təltifləri | Azərbaycanda ilin adamı mükafatı |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
SSRİ Rəssamlıq Akademiyasının akademiki (1975-ci ildən) Tahir Salahov Sosialist Əməyi Qəhrəmanı (1989), SSRİ xalq rəssamı (1973), Azərbaycan SSR xalq rəssamı (1963), Rusiya Federasiyasının xalq rəssamı (1996) fəxri adlarına layiq görülmüş, Azərbaycan SSR Dövlət mükafatları (1965, 1970), SSRİ Dövlət mükafatı (1980), Rusiya Federasiyasının Dövlət mükafatı (2012) laureatı olmuşdur.
Həyatı
Erkən illəri
Tahir Salahov 1928-ci il noyabr ayının 29-da Bakı şəhərində anadan olub. 1937-ci ildə onun atası Teymur Laçın rayonunun birinci katibi vəzifəsinə təyin edilmişdir. Bu onun sonuncu iş yeri olmuşdur. 1937-ci il sentyabrın 29-da atasını həbs edib, ona trotskist- əks-inqilabçı təşkilatının üzvü, ziyankar, terrorçu və Azərbaycanı SSRİ-dən ayırmağın təşəbbüskarı kimi dörd ən ağır ittiham irəli sürüb, xalq düşməni damğası vurdular. O, doqquz aydan sonra iyulun 4-də isə güllələnmişdir. Protokolda yazılmışdı ki, istintaq zamanı Teymur Salahov özünü günahkar hesab etməyib, etiraz səsini ucaltmış, lakin cəmi 15 dəqiqə sürən məhkəmə güllələnmə qərarı çıxarmış və bu qərar dərhal həyata keçirilmişdi. Evdar qadın olan anası Sona xanım beş uşaqla təkcə qalmışdır. Böyük qardaşı Sabirin 11, ortancıl qardaşı Mahirin 10, özünün 9, kiçik bacısı Zərifə Salahovanın 5 yaşı, körpə Leyla isə cəmi 2 aylıq idi.
Təhsili və ilk rəsm əsərləri
O, 1945-ci ildə Bakı şəhərində orta məktəbi bitirmişdir. 1950-ci ildə Əzim Əzimzadə adına Bakı Rəssamlıq Məktəbini bitirib, daha sonra V. İ. Muxina adına Leninqrad ali rəssamlıq sənaye məktəbinə daxil olmuşdur. 1951-ci ildə daxil olmuşdur. 1955-ci ildə "Dalğa" və "Estakada" adlı ilk əsərlərini çəkmiş, ümumittifaq, xarici və respublika sərgilərində iştirak etmişdir. O, 1957-ci ildə V. İ. Surikov adına Moskva Dövlət Rəssamlıq İnstitutunu rəssam-nəqqaş peşəsi üzrə bitirmişdir. Diplom işi olan "Növbədən qayıdanlar" əsəri ilə Oktyabr inqilabının 40 illiyinə həsr olunmuş Ümumittifaq sərgisində iştirak etmişdir. Həmin ildə Tahir Salahov SSRİ Rəssamlıq İttifaqına üzvlüyə qəbul edilmişdir və gənclərin və tələbələrin VI Ümumdünya festivalı çərçivəsində Moskvada keçirilən gənc rəssamların əsərlərinin Beynəlxalq sərgisində iştirak etmişdir.
Yaradıcılığı
1958-ci ildə "Səhər eşelonu" əsərini çəkmişdir. 1959-cu ildə "Rezervuar parkı", "Neftçi" əsərlərini çəkmişdir. O, həmin ildə sosialist ölkələrinin təsviri sənət əsərlərinin Moskvada keçirilən Beynəlxalq sərgisində iştirak etmişdir.
1960-cı ildə "Təmirçilər" və "Qara Qarayevin portreti" əsərlərini çəkmişdir. 1960–1961-ci illərdə Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının məsul katibi, sonra dosent vəzifəsini yerinə yetirmişdir. 1960-cı ildə "Xəzər üzərində" əsərini çəkmişdir. 1963-cü ildə Tahir Salahov sülhü müdafiə Sovet Komitəsinin və SSRİ Rəssamlar İttifaqı idarə heyətinin üzvü seçilmişdir. O, həm də Azərbaycan SSR Ali Sovetinin deputatı olmuşdur. 1963-cü ildə Parisdə Beynəlxalq gənc rəssamların əsərlərindən ibarət sərgidə iştirak etmişdir. 1963–1967-ci illərdə Azərbaycan SSR Ali Sovetinin deputatı olmuşdur. O, 1963-cü ildən 1974-cü ilə qədər M. Ə. Əliyev adına Azərbaycan Dövlət Teatr İnstitutunda professor vəzifəsində çalışıb. 1964-cü ildə Sovet İttifaqı Kommunist Partiyasının üzvü olmuşdur. 1966-cı ildə SSRİ Rəssamlıq Akademiyasının həqiqi üzvü seçilmişdir. 1966–1970-ci illərdə 7-ci çağırış SSRİ Ali Sovetinin deputatı olmuşdur. 1967-ci ildə Oktyabr inqilabının 50 illiyinə həsr olunmuş Ümumittifaq bədii sərgisində "Abşeron qadınları", "Bəstəkar Fikrət Əmirovun portreti" və "Aydan" işləri ilə iştirak etmişdir. 1968-ci ildə SSRİ rəssamlar İttifaqının idarə heyətinin katibi seçilmişdir.
1970–1974-cü illərdə 8-ci çağırış SSRİ Ali Sovetinin deputatı olmuşdur. 1971-ci ildə SSRİ-nin yaradılmasının 50 illiyinə həsr olunmuş Ümumittifaq rəssamlıq səgisində iştirak etmişdir. 1972-ci ildə Azərbaycan SSR Rəssamlar İttifaqı idarə heyətinin sədri seçilmişdir. Həmin ildə "SSRİ — bizim vətənimizdir" Ümumittifaq sərgisinin iştirakçısı olmuşdur. 1973-cü ildə SSRİ Rəssamlarının IV qurultayında SSRİ Rəssamlar İttifaqı İdarə Heyətinin birinci katibi seçilmişdir. Professor elmi adı təsdiq edilmişdir. 1973-cü ildən 1992-ci ilə qədər SSRİ Rəssamlar İttifaqı idarə heyətinin birinci katibi olmuşdur. 1974-cü ildə V. İ. Surikov adına Moskva Dövlət Rəssamlıq İnstitutunda Dəzgah Boyakarlığı Yaradıcılıq Emalatxanasına rəhbərlik etmişdir. 1975-ci ildə SSRİ Rəssamlıq Akademiyasının həqiqi üzvü seçilmişdir. 1976-cı ildə Təsviri İncəsənət Beynəlxalq Assosiasiyasının icraiyyə komitəsinin üzvü seçilmişdir. 1977-ci ildə SSRİ rəssamlarının V qurultayında SSRİ Rəssamlar İttifaqı idarə heyətinin birinci katibi seçilmişdir. O, həmin ildə Oktyabr inqilabının 60 illiyinə həsr olunmuş "Leninizm yolu ilə" Ümumittifaq sərgisində iştirak etmişdir. 1978-ci ildə Helsinkidə keçirilən "Realist" Beynəlxalq sərgisində iştirak etmişdir. Həmin il onun Moskvada əsərlərinin fərdi sərgisi təşkil olunmuşdur. 1979-cu ildə Tahir Salahovun Yaponiyanın Tokio və Çexiyanın Praqa şəhərində əsərlərinin fərdi sərgisi təşkil olunmuşdur. O, 1979-cu ildən 1997-ci ilə qədər SSRİ Rəssamlıq Akademiyasının Rusiya Rəssamlıq Akademiyası rəyasət heyətinin üzvü olmuşdur.
1980-ci ildə 10-cu çağırış RSFSR Ali Sovetinin deputatı seçilmişdir. Onun həmin ildə Çexiyanın Praqa şəhərində əsərlərinin fərdi sərgisi təşkil olunmuşdur. 1982-ci ildə Tahir Salahov SSRİ Rəssamlıq Akademiyasının rəyasət heyətinin üzvü seçilmişdir. O, həmin ildə Sofiyada realist anqajir rəssamlığı Triennalesində, Xorvatiyanın Riyeka şəhərində keçirilən Beynəlxalq rəsm biennalesində və SSRİ-nin yaradılmasının 60 illiyinə həsr edilmiş "SSRİ — bizim vətənimizdir" Ümumittifaq sərgisinin iştirakçısı olmuşdur. 1983-cü ildə SSRİ Rəssamlarının VI qurultayında SSRİ Rəssamlar İttifaqı İdarə Heyətinin birinci katibi, Avstriya Rəssamlar İttifaqının fəxri üzvü və UNESCO-nun nəzdində Millətlərarası plastik incəsənət Assosiasiyasının vitse-prezidenti və fəxri prezidenti seçilmişdir. 1984-cü ildə 11-ci çağırış RSFSR Ali Sovetinin deputatı seçilmişdir. O, həmin ildə Ümumittifaq "Yer və insanlar" sərgisində iştirak etmişdir və "Dananın portreti" əsərini çəkmişdir. Tahir Salahov 1984-cü ildən 1992-ci ilə qədər V. İ. Surikov adına Moskva Rəssamlıq İnstitutunun Rəssamlıq və kompozisiya kafedrasının müdiri işləmişdir. 1986-cı ildə "Xəzərdə səhər" əsərini çəkmişdir. 1987-ci ildə Fransa İncəsənət Akademiyasının müxbir üzvü seçilmişdir.
1992-ci ildə Rəssamların Beynəlxalq Federasiyasının vitse-prezidenti seçilmişdir. 1996-cı ildən Rusiya Federasiyasının Xalq rəssamıdır. 1996-cı ildən 2000-ci ilə qədər elm, təhsil, səhiyyə və mədəniyyət üzrə Palatanın sədrinin müavini, Rusiya Federasiyası Prezidenti Yanında Yaradıcılıq İttifaqları ilə Əlaqələr Komissiyasının Siyasi məşvərət şurasının sədri kimi fəaliyyət göstərmişdir. 1997-ci ildə Rusiya İncəsənət Akademiyasının vitse-prezidenti seçilib. O, 1998-ci ildə Qırğızıstan Respublikasının Rəssamlıq Akademiyasının həqiqi üzvü, Azərbaycan Ekoenerji Beynəlxalq Akademiyasının akademiki və İspaniyanın San-Fernando Gözəl Sənətlər Kral Akademiyasının müxbir üzvü seçilmişdir.
2011-ci ildə Avropa Elm və İncəsənət Akademiyasının həqiqi üzvü və Almaniya Rəssamlar İttifaqının fəxri üzvü seçilmişdir. 2012-ci ildə Ulyanovskda keçirilən A. A. Plastova adına təsviri incəsənət sahəsində beynəlxalq mükafatın — "Beynəlxalq Adlar" nominasiyasının laureatı adına layiq görülmüşdü. 2012-ci ildə Bakının İçərişəhər tarixi-memarlıq qoruğunun İlyas Əfəndiyev küçəsində ev-muzeyi açılıb. Ev-muzey Tahir Salahovun Azərbaycan dövlətinə bağışladığı özünün rəsm əsərlərindən ibarət kolleksiyası və şəxsi arxivi əsasında yaradılıbdır.
Ölümü
Tahir Salahov 20 may 2021-ci ildə 92 yaşında Almaniyanın Berlin şəhərində müalicə olunduğu ağciyər iltihabından vəfat etmişdir. Bakıda Fəxri Xiyabanda dəfn olunub.
Şəxsi həyatı
1947-ci ildə Tahir Salahov özbək rəqqasəsi Tamara xanımın qızı Vansetta Qarayaqubova ilə ailə həyatı qurub. Vansetta xanımla Tahir Salahovun nikahından Lara (1949), Alagöz (1953) və Aydan (1964) adlı 3 qız övladı dünyaya gəlib, lakin sonradan cütlük arasında münasibətlər pozulub.
Boşandıqdan sonra Tahir Salahov Varvara Salahova (1952–2020) ilə ailə həyatı qurub. Onların 1977-ci ildə İvan adlı oğlu dünyaya gəlib.
Rəsm üslubu
Bu bölmə boşdur. Məzmun əlavə edərək kömək edə bilərsiniz. |
İrsi
Tahir Salahovun əsərlərinin bir qismi xalça üzərinə köçürülmüş və 2018-ci ildə Bakıda keçirilən "Ənənələrin izi ilə" adlı sərgidə nümayiş olunmuşdur. Bu işlər xalçaçı rəssam Tariyel Bəşirov tərəfindən 10 il müddətinə hazırlanmışdır. 2018-ci ildə "" televiziya kanalında yayımlanan "Sənətsevər bələdçi" (ing. An Art Lovers' Guide) verilişinin aparıcısı Alister Suuk (ing. Alastair Sooke) Tahir Salahovu "Azərbaycanın ən dahi yaşayan rəssamı" adlandırıb.
2019-cu ildə İngiltərə modelyeri Lu Dalton (ing. Lou Dalton) Tahir Salahovun əsərlərindən ilhamlanaraq, FW19 kişi geyim kolleksiyasını yaradıb.
2021-ci ildə Rusiya Rəssamlıq Akademiyasında "Tahir Salahov medalı" təsis edilmişdir.
Rəsm əsərləri
- Növbədən qayıdanlar (1957)
-
- Sənə, bəşəriyyət! (1961)
- Abşeron qadınları (1967)
- Roma. Kafe "Qreko" (2002)
- Aqava (2007)
- Monakoda görüş (2007)
Təltif və mükafatları
- 1959 —
- 1962 — Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi
- 1963 — Azərbaycan SSR xalq rəssamı
- 1971 —
- 1973 — SSRİ xalq rəssamı
- 1976 —
- 1979 — I dərəcəli
- 1981 — Xalqlar Dostluğu ordeni
- 1989 — Lenin ordeni
- 1989 —
- 1989 — Sosialist Əməyi Qəhrəmanı
- 1998 — III dərəcəli
- 1998 —
- 2003 — II dərəcəli ̈
- 2003 — "Şərəf" ordeni
- 2008 —
- 2009 — Ədəbiyyat və İncəsənət ordeni (Fransa)
- 2010 — Rus Pravoslav Kilsəsinin Şöhrət və Şərəf ordeni
- 2010 — III dərəcəli
- 2015 — Fəxri Legion ordeni
- 2015 — İncəsənət və Ədəbiyyat ordeni
- 2016 —
- 2018 —
Mükafatlar
- 1960 — SSRİ Rəssamlıq Akademiyasının gümüş medalı ("Bəstəkar Qara Qarayevin portreti" əsərinə görə)
- 1965 — Mirzə Fətəli Axundov adına Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı (M. Əzizbəyov adına Azərbaycan Dövlət Dram Teatrında Şekspirin "Antoni və Kleopatra" tamaşasının tərtibatına görə)
- 1968 — SSRİ Dövlət mükafatı ("Təmirçilər", "Bəstəkar Qara Qarayevin portreti", "Xəzərdə" əsərinə görə)
- 1970 — Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı ("Yeni dəniz" əsərinə görə )
- 1977 — M. B. Qrekov adına qızıl medal
- 1979 — Sofiya Triennalesində I mükafat
- 1998 — Rusiya Rəssamlıq Akademiyasının qızıl medalı
- 2005 — Beynəlxalq humanitar fondun "MDB ulduz bürcləri" mükafatı
- 2009 — UNESCO-nun Pikasso medalı
- 2010 —
- 2010 — "Birlik Ulduzları" dövlətlərarası mükafatı
- 2011 — "Vətən övladı" qızıl ordeni (Türk mədəniyyətinin təbliğində xidmətlərinə görə)
- 2012 — Rusiya Federasiyasının Dövlət mükafatı
- 2012 — A. A. Plastov adına Beynəlxalq mükafat
- 2015 — Heydər Əliyev mükafatı
İstinadlar
- Салахов Таир Теймур оглы // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- Tair Salakhov // RKDartists (nid.).
- Xalq rəssamı Tahir Salahov vəfat edib. Azəri Press Agentliyi, 2021.
- Tahir Salahov vəfat edib. Trend informasiya agentliyi.
- Tahir Salahov: Biblioqrafiya (PDF). Bakı: Azərbaycan Milli Kitabxanası. 2013. 320. ISBN . 2022-03-30 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 10 fevral 2018.
- Kərimov, H. Şöhrətin ünvanı: Tahir Salahov [Mətn]: [ADR-də nəşr edilən "Fraye Vekt" jurnalı may nömrəsində Dörte Zeklin T. Salahovun yaradıcılığından bəhs edən məqaləsi haqqında] /H. Kərimov //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1973.- 23 iyun.- S.4.
- Hacıyev, P. Qrafik cizgilərdən monumental lövhələrə [Mətn]: [Tahir Salahovun rəsm əsərləri haqqında] //Hacıyev P. Rəssam, həyat, gözəllik.- Bakı, 1974.- S.110–116.
- Mədətov, K. Parlaq sənətkar fərdiyyəti [Mətn]: [Xalq rəssamı Tahir Salahovun yaradıcılığı haqqında] /K. Mədətov //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1978.- 18 mart.- S.5.
- Nəcəfov, M. İstedadın qüdrəti [Mətn]: Tahir Salahov — 50 /M. Nəcəfov //Ədəbiyyar və incəsənət.- 1978.-2 dekabr.- S.3.
- Xəlilova, N. Fırça ustasının yeni əsəri [Mətn]: [T. Salahovun çəkdiyi bəstəkar Ü. Hacıbəyovun portreti haqqında] /N. Xəlilova //Bakı.- 1979.- 26 mart.
- Hacıyev, P. Lövhələrdə gözüm qaldı…: (Portret sərgisindən qeydlər) [Mətn]: [məqalədə müəllifin Tahir Salahovun "Bəstəkar F. Əmirovun portreti" haqqında fikirləri də verilmiş- dir] //Hacıyev P. Zamanın boyaları.-Bakı,1979.-S.50.
- Yeni yaradıcılıq zirvələrinə doğru [Mətn]: SSRİ rəssamlarının VI qurultayı qurtarmışdır: [Tahir Salahov SSRİ Rəssamlar İttifaqı İdarə heyətinin birinci katibi seçilmişdir] //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1983.- 28 yanvar.-S.1.
- T. Salahova Avstriya mükafatları [Mətn]: Avstriya Rəssamlar İttifaqının fəxri müxbir üzvü seçilmişdir //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1983.- 11 mart.- S.5.
- Mədətov, K. Solmayan palitra [Mətn]: Tahir Salahovun yaradıcılıq portreti /Kamal Mədətov //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1987.- 7 avqust.- S.5.
- "Tahir Salahov" Moskvada nəşr edilmişdir [Mətn]: ["Sovetski xudojnik" nəşriyyatının "Vətənimizin görkəmli sə- nətkarları" seriyasından buraxdığı eyniadlı rəngli albom haqqında] //Kommunist.- 1987.- 19 iyul.- S.4.
- Tahir Salahov Rusiyanın da Xalq rəssamıdır [Mətn]: [Rusiya Prezidentinin fərmanı ilə "Rusiya Federasiyasının Xalq Rəssamı" adına layiq görülməsi haqqında] //Azərbaycan.- 1996.- 15 iyun.- S.1.
- Tahir Salahov Rusiya Rəssamlıq Akademiyasının vitse-prezidentidir [Mətn] //Azərbaycan.- 1997.- 5 dekabr.- S.4.
- Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyev Xalq rəssamı Tahir Salahovu qəbul etmişdir [Mətn]: [Heydər Əliyevin anadan olmasının 75 illiyi münasibətilə Tahir Salahov dövlət başçısının portretini ona hədiyyə etmişdir] //Azərbaycan.- 1998.- 19 may.- S.3.
- Zəmanəmizin görkəmli rəssamı Tahir Salahov Avropa Elm və İncəsənət Akademiyasının həqiqi üzvü seçilmişdir [Mətn] //Azərbaycan.- 2011.- 23 avqust.- S.3.
- Таир Салахов стал лауреатом в номинации "Мировые имена" [Текст] //Ежедневные новости.- 2012.- 5 октября.- С.10.
- . www.interaztv.com. www.interaztv.com. 2018-09-26 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 fevral 2018.
- "Xalq rəssamı Tahir Salahov I Fəxri Xiyabanda dəfn olunub". apa.az. apa.az. 30 March 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 24 may 2021.
- Ismayilov, Vugar. . modern.az. modern.az. 2016-10-23 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 fevral 2018.
- CBC. "Rəssam Tahir Salahovun əsərləri xalçalara köçürülüb" (az.). Youtube.com. 07.05.2018. 2022-03-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-05-07.
- "Alastair Sooke encounters a classic work by Tahir Salahov". www.bbc.co.uk. www.bbc.co.uk. 30 March 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 21 may 2021.
- "Lou Dalton Menswear Fall/Winter 2020 London". fashionablymale.net. fashionablymale.net. 30 March 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 21 may 2021.
- "SEVERE STYLE". hero-magazine.com. hero-magazine.com. 19 September 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 21 may 2021.
- Real TV. "Tahir Salahov medalı təsis edilib" (az.). Youtube.com. 25.05.2021. 2022-03-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-05-26.
- T. T. Salahov yoldaşa Azərbaycan SSR Əməkdar incəsənət xadimi fəxri adı verilməsi haqqında: Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fərmanı, 1 sentyabr 1962-ci il [Mətn] //Azərbaycan SSR Ali Sovetinin məlumatı.- 1962.- № 25.- Maddə 125.
- Rəssamlara Azərbaycan SSR fəxri adlarının verilməsi haqqında: Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyə- tinin Fərmanı [Mətn]: [Tahir Salahova Azərbaycan SSR Xalq rəssamı adı verilməsi haqqında] //Azərbaycan SSR Ali Sovetinin məlumatı.- 1963.- № 11.- Maddə 197.
- Nəcəfov, M. Fəxr edirik [Mətn]: [Tahir Salahova SSRİ Xalq rəssamı fəxri adı verilməsi münasibətilə] /M. Nəcə- fov //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1973.- 5 may.- S.4.
- T. Salahovun Bolqarıstan mükafatları [Mətn]: [SSRİ Xalq rəssamı T. Salahov Sofiyada Beynəlxalq realist rəngkarlıq sərgisində birinci dərəcəli diplom ilə təltif olunmuşdur] //Kommunist.- 1979.- 20 may.
- T. T. Salahov yoldaşa Sosialist Əməyi Qəhrəmanı adı verilməsi haqqında [Mətn]: SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fərmanı, 24 fevral 1989-cu il //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1989.- 3 mart.-S.1.
- . T. T. Salahovun "İstiqlal" ordeni ilə təltif edilməsi haqqında [Mətn]: Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı //Azərbaycan.- 1998.- 29 noyabr.- S.1; Respublika.- 1998.- 2 dekabr.- S.2.
- Respublikamızın Xalq rəssamı Tahir Teymur oğlu Salahova "Təmirçilər", "Xəzərin sahilində" və "Bəstəkar Qara Qarayevin portreti" əsərlərinə görə 1968-ci il üçün SSRİ Dövlət mükafatı verilmişdir [Mətn]: [məlumat] //Ədə- biyyat və incəsənət.- 1968.- 16 noyabr.- S.1.
- Azayeva, Ç. Çox sevindik [Mətn]: [Tahir Salahovun SSRİ Dövlət mükafatı laureatı adına layiq görülməsi haqqında] /Çervon Azayeva //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1968.- 16 noyabr.- S.7
- Heydər Əliyevin anadan olmasının 87-ci ildönümü və Heydər Əliyev Fondunun fəaliyyətə başlamasının 6 illiyi münasibətilə təntənəli mərasim keçirilib 2022-03-30 at the Wayback Machine. heydar-aliyev-foundation.org, 10.05.2010 (az.)
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tahir Teymur oglu Salahov 29 noyabr 1928 Baki 21 may 2021 Berlin Sovet Azerbaycan ve Rusiya ressami pedaqoq professor Rusiya Ressamliq Akademiyasinin vitse prezidenti 1997 2021 Tahir SalahovAzerbaycan Ressamlar Ittifaqinin sedri1972 1973EvvelkiTokay MemmedovSonrakiYusif HuseynovSexsi melumatlarDogum tarixi 29 noyabr 1928 1928 11 29 Dogum yeri Baki Baki qezasi Azerbaycan SSR ZSFSR SSRIVefat tarixi 21 may 2021 2021 05 21 92 yasinda Vefat yeri Berlin Almaniya Federativ RespublikasiDefn yeri Fexri XiyabanPartiya Sovet Ittifaqi Kommunist PartiyasiTehsili Moskva Dovlet Ressamliq Institutu d Ezim Ezimzade adina Azerbaycan Dovlet Ressamliq MektebiFealiyyeti ressam siyasetci qrafika ustasi d Atasi Teymur SalahovUsaqlari Aydan SalahovaTeltifleri 1989 2008 1998 2018 2015 1989 1976 1971 1981 1959 1970 2003 1973 1963 2011 1968 1970 1965 Azerbaycanda ilin adami mukafati Vikianbarda elaqeli mediafayllar SSRI Ressamliq Akademiyasinin akademiki 1975 ci ilden Tahir Salahov Sosialist Emeyi Qehremani 1989 SSRI xalq ressami 1973 Azerbaycan SSR xalq ressami 1963 Rusiya Federasiyasinin xalq ressami 1996 fexri adlarina layiq gorulmus Azerbaycan SSR Dovlet mukafatlari 1965 1970 SSRI Dovlet mukafati 1980 Rusiya Federasiyasinin Dovlet mukafati 2012 laureati olmusdur HeyatiErken illeri Tahir Salahov 1928 ci il noyabr ayinin 29 da Baki seherinde anadan olub 1937 ci ilde onun atasi Teymur Lacin rayonunun birinci katibi vezifesine teyin edilmisdir Bu onun sonuncu is yeri olmusdur 1937 ci il sentyabrin 29 da atasini hebs edib ona trotskist eks inqilabci teskilatinin uzvu ziyankar terrorcu ve Azerbaycani SSRI den ayirmagin tesebbuskari kimi dord en agir ittiham ireli surub xalq dusmeni damgasi vurdular O doqquz aydan sonra iyulun 4 de ise gullelenmisdir Protokolda yazilmisdi ki istintaq zamani Teymur Salahov ozunu gunahkar hesab etmeyib etiraz sesini ucaltmis lakin cemi 15 deqiqe suren mehkeme gullelenme qerari cixarmis ve bu qerar derhal heyata kecirilmisdi Evdar qadin olan anasi Sona xanim bes usaqla tekce qalmisdir Boyuk qardasi Sabirin 11 ortancil qardasi Mahirin 10 ozunun 9 kicik bacisi Zerife Salahovanin 5 yasi korpe Leyla ise cemi 2 ayliq idi Tehsili ve ilk resm eserleri O 1945 ci ilde Baki seherinde orta mektebi bitirmisdir 1950 ci ilde Ezim Ezimzade adina Baki Ressamliq Mektebini bitirib daha sonra V I Muxina adina Leninqrad ali ressamliq senaye mektebine daxil olmusdur 1951 ci ilde daxil olmusdur 1955 ci ilde Dalga ve Estakada adli ilk eserlerini cekmis umumittifaq xarici ve respublika sergilerinde istirak etmisdir O 1957 ci ilde V I Surikov adina Moskva Dovlet Ressamliq Institutunu ressam neqqas pesesi uzre bitirmisdir Diplom isi olan Novbeden qayidanlar eseri ile Oktyabr inqilabinin 40 illiyine hesr olunmus Umumittifaq sergisinde istirak etmisdir Hemin ilde Tahir Salahov SSRI Ressamliq Ittifaqina uzvluye qebul edilmisdir ve genclerin ve telebelerin VI Umumdunya festivali cercivesinde Moskvada kecirilen genc ressamlarin eserlerinin Beynelxalq sergisinde istirak etmisdir Yaradiciligi 1958 ci ilde Seher eselonu eserini cekmisdir 1959 cu ilde Rezervuar parki Neftci eserlerini cekmisdir O hemin ilde sosialist olkelerinin tesviri senet eserlerinin Moskvada kecirilen Beynelxalq sergisinde istirak etmisdir 1960 ci ilde Temirciler ve Qara Qarayevin portreti eserlerini cekmisdir 1960 1961 ci illerde Azerbaycan Ressamlar Ittifaqinin mesul katibi sonra dosent vezifesini yerine yetirmisdir 1960 ci ilde Xezer uzerinde eserini cekmisdir 1963 cu ilde Tahir Salahov sulhu mudafie Sovet Komitesinin ve SSRI Ressamlar Ittifaqi idare heyetinin uzvu secilmisdir O hem de Azerbaycan SSR Ali Sovetinin deputati olmusdur 1963 cu ilde Parisde Beynelxalq genc ressamlarin eserlerinden ibaret sergide istirak etmisdir 1963 1967 ci illerde Azerbaycan SSR Ali Sovetinin deputati olmusdur O 1963 cu ilden 1974 cu ile qeder M E Eliyev adina Azerbaycan Dovlet Teatr Institutunda professor vezifesinde calisib 1964 cu ilde Sovet Ittifaqi Kommunist Partiyasinin uzvu olmusdur 1966 ci ilde SSRI Ressamliq Akademiyasinin heqiqi uzvu secilmisdir 1966 1970 ci illerde 7 ci cagiris SSRI Ali Sovetinin deputati olmusdur 1967 ci ilde Oktyabr inqilabinin 50 illiyine hesr olunmus Umumittifaq bedii sergisinde Abseron qadinlari Bestekar Fikret Emirovun portreti ve Aydan isleri ile istirak etmisdir 1968 ci ilde SSRI ressamlar Ittifaqinin idare heyetinin katibi secilmisdir 1970 1974 cu illerde 8 ci cagiris SSRI Ali Sovetinin deputati olmusdur 1971 ci ilde SSRI nin yaradilmasinin 50 illiyine hesr olunmus Umumittifaq ressamliq segisinde istirak etmisdir 1972 ci ilde Azerbaycan SSR Ressamlar Ittifaqi idare heyetinin sedri secilmisdir Hemin ilde SSRI bizim vetenimizdir Umumittifaq sergisinin istirakcisi olmusdur 1973 cu ilde SSRI Ressamlarinin IV qurultayinda SSRI Ressamlar Ittifaqi Idare Heyetinin birinci katibi secilmisdir Professor elmi adi tesdiq edilmisdir 1973 cu ilden 1992 ci ile qeder SSRI Ressamlar Ittifaqi idare heyetinin birinci katibi olmusdur 1974 cu ilde V I Surikov adina Moskva Dovlet Ressamliq Institutunda Dezgah Boyakarligi Yaradiciliq Emalatxanasina rehberlik etmisdir 1975 ci ilde SSRI Ressamliq Akademiyasinin heqiqi uzvu secilmisdir 1976 ci ilde Tesviri Incesenet Beynelxalq Assosiasiyasinin icraiyye komitesinin uzvu secilmisdir 1977 ci ilde SSRI ressamlarinin V qurultayinda SSRI Ressamlar Ittifaqi idare heyetinin birinci katibi secilmisdir O hemin ilde Oktyabr inqilabinin 60 illiyine hesr olunmus Leninizm yolu ile Umumittifaq sergisinde istirak etmisdir 1978 ci ilde Helsinkide kecirilen Realist Beynelxalq sergisinde istirak etmisdir Hemin il onun Moskvada eserlerinin ferdi sergisi teskil olunmusdur 1979 cu ilde Tahir Salahovun Yaponiyanin Tokio ve Cexiyanin Praqa seherinde eserlerinin ferdi sergisi teskil olunmusdur O 1979 cu ilden 1997 ci ile qeder SSRI Ressamliq Akademiyasinin Rusiya Ressamliq Akademiyasi reyaset heyetinin uzvu olmusdur 1980 ci ilde 10 cu cagiris RSFSR Ali Sovetinin deputati secilmisdir Onun hemin ilde Cexiyanin Praqa seherinde eserlerinin ferdi sergisi teskil olunmusdur 1982 ci ilde Tahir Salahov SSRI Ressamliq Akademiyasinin reyaset heyetinin uzvu secilmisdir O hemin ilde Sofiyada realist anqajir ressamligi Triennalesinde Xorvatiyanin Riyeka seherinde kecirilen Beynelxalq resm biennalesinde ve SSRI nin yaradilmasinin 60 illiyine hesr edilmis SSRI bizim vetenimizdir Umumittifaq sergisinin istirakcisi olmusdur 1983 cu ilde SSRI Ressamlarinin VI qurultayinda SSRI Ressamlar Ittifaqi Idare Heyetinin birinci katibi Avstriya Ressamlar Ittifaqinin fexri uzvu ve UNESCO nun nezdinde Milletlerarasi plastik incesenet Assosiasiyasinin vitse prezidenti ve fexri prezidenti secilmisdir 1984 cu ilde 11 ci cagiris RSFSR Ali Sovetinin deputati secilmisdir O hemin ilde Umumittifaq Yer ve insanlar sergisinde istirak etmisdir ve Dananin portreti eserini cekmisdir Tahir Salahov 1984 cu ilden 1992 ci ile qeder V I Surikov adina Moskva Ressamliq Institutunun Ressamliq ve kompozisiya kafedrasinin mudiri islemisdir 1986 ci ilde Xezerde seher eserini cekmisdir 1987 ci ilde Fransa Incesenet Akademiyasinin muxbir uzvu secilmisdir 1992 ci ilde Ressamlarin Beynelxalq Federasiyasinin vitse prezidenti secilmisdir 1996 ci ilden Rusiya Federasiyasinin Xalq ressamidir 1996 ci ilden 2000 ci ile qeder elm tehsil sehiyye ve medeniyyet uzre Palatanin sedrinin muavini Rusiya Federasiyasi Prezidenti Yaninda Yaradiciliq Ittifaqlari ile Elaqeler Komissiyasinin Siyasi mesveret surasinin sedri kimi fealiyyet gostermisdir 1997 ci ilde Rusiya Incesenet Akademiyasinin vitse prezidenti secilib O 1998 ci ilde Qirgizistan Respublikasinin Ressamliq Akademiyasinin heqiqi uzvu Azerbaycan Ekoenerji Beynelxalq Akademiyasinin akademiki ve Ispaniyanin San Fernando Gozel Senetler Kral Akademiyasinin muxbir uzvu secilmisdir 2011 ci ilde Avropa Elm ve Incesenet Akademiyasinin heqiqi uzvu ve Almaniya Ressamlar Ittifaqinin fexri uzvu secilmisdir 2012 ci ilde Ulyanovskda kecirilen A A Plastova adina tesviri incesenet sahesinde beynelxalq mukafatin Beynelxalq Adlar nominasiyasinin laureati adina layiq gorulmusdu 2012 ci ilde Bakinin Iceriseher tarixi memarliq qorugunun Ilyas Efendiyev kucesinde ev muzeyi acilib Ev muzey Tahir Salahovun Azerbaycan dovletine bagisladigi ozunun resm eserlerinden ibaret kolleksiyasi ve sexsi arxivi esasinda yaradilibdir Olumu Tahir Salahov 20 may 2021 ci ilde 92 yasinda Almaniyanin Berlin seherinde mualice olundugu agciyer iltihabindan vefat etmisdir Bakida Fexri Xiyabanda defn olunub Sexsi heyati 1947 ci ilde Tahir Salahov ozbek reqqasesi Tamara xanimin qizi Vansetta Qarayaqubova ile aile heyati qurub Vansetta xanimla Tahir Salahovun nikahindan Lara 1949 Alagoz 1953 ve Aydan 1964 adli 3 qiz ovladi dunyaya gelib lakin sonradan cutluk arasinda munasibetler pozulub Bosandiqdan sonra Tahir Salahov Varvara Salahova 1952 2020 ile aile heyati qurub Onlarin 1977 ci ilde Ivan adli oglu dunyaya gelib Resm uslubuBu bolme bosdur Mezmun elave ederek komek ede bilersiniz IrsiTahir Salahovun eserlerinin bir qismi xalca uzerine kocurulmus ve 2018 ci ilde Bakida kecirilen Enenelerin izi ile adli sergide numayis olunmusdur Bu isler xalcaci ressam Tariyel Besirov terefinden 10 il muddetine hazirlanmisdir 2018 ci ilde televiziya kanalinda yayimlanan Senetsever beledci ing An Art Lovers Guide verilisinin aparicisi Alister Suuk ing Alastair Sooke Tahir Salahovu Azerbaycanin en dahi yasayan ressami adlandirib 2019 cu ilde Ingiltere modelyeri Lu Dalton ing Lou Dalton Tahir Salahovun eserlerinden ilhamlanaraq FW19 kisi geyim kolleksiyasini yaradib 2021 ci ilde Rusiya Ressamliq Akademiyasinda Tahir Salahov medali tesis edilmisdir Resm eserleriEsas meqale Tahir Salahovun resm eserleriNovbeden qayidanlar 1957 Bestekar Qara Qarayevin portreti 1960 Sene beseriyyet 1961 Abseron qadinlari 1967 Roma Kafe Qreko 2002 Aqava 2007 Monakoda gorus 2007 Teltif ve mukafatlari1959 Emekde ferqlenmeye gore medali 1962 Azerbaycan SSR emekdar incesenet xadimi 1963 Azerbaycan SSR xalq ressami 1971 Qirmizi emek bayragi ordeni 1973 SSRI xalq ressami 1976 Oktyabr inqilabi ordeni 1979 I dereceli 1981 Xalqlar Dostlugu ordeni 1989 Lenin ordeni 1989 Oraq ve Cekic medali 1989 Sosialist Emeyi Qehremani 1998 III dereceli Veten qarsisinda xidmetlerine gore ordeni 1998 Istiqlal ordeni 2003 II dereceli Veten qarsisinda xidmetlerine gore ordeni 2003 Seref ordeni 2008 Heyder Eliyev ordeni 2009 Edebiyyat ve Incesenet ordeni Fransa 2010 Rus Pravoslav Kilsesinin Sohret ve Seref ordeni 2010 III dereceli Sohret ordeni Azerbaycan 2015 Fexri Legion ordeni 2015 Incesenet ve Edebiyyat ordeni 2016 Dostluq ordeni Rusiya 2018 1 ci dereceli Emek ordeniMukafatlar 1960 SSRI Ressamliq Akademiyasinin gumus medali Bestekar Qara Qarayevin portreti eserine gore 1965 Mirze Feteli Axundov adina Azerbaycan SSR Dovlet mukafati M Ezizbeyov adina Azerbaycan Dovlet Dram Teatrinda Sekspirin Antoni ve Kleopatra tamasasinin tertibatina gore 1968 SSRI Dovlet mukafati Temirciler Bestekar Qara Qarayevin portreti Xezerde eserine gore 1970 Azerbaycan SSR Dovlet mukafati Yeni deniz eserine gore 1977 M B Qrekov adina qizil medal 1979 Sofiya Triennalesinde I mukafat 1998 Rusiya Ressamliq Akademiyasinin qizil medali 2005 Beynelxalq humanitar fondun MDB ulduz burcleri mukafati 2009 UNESCO nun Pikasso medali 2010 Qizil cinar beynelxalq mukafati 2010 Birlik Ulduzlari dovletlerarasi mukafati 2011 Veten ovladi qizil ordeni Turk medeniyyetinin tebliginde xidmetlerine gore 2012 Rusiya Federasiyasinin Dovlet mukafati 2012 A A Plastov adina Beynelxalq mukafat 2015 Heyder Eliyev mukafatiIstinadlarSalahov Tair Tejmur ogly Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 Tair Salakhov RKDartists nid Xalq ressami Tahir Salahov vefat edib Azeri Press Agentliyi 2021 Tahir Salahov vefat edib Trend informasiya agentliyi Tahir Salahov Biblioqrafiya PDF Baki Azerbaycan Milli Kitabxanasi 2013 320 ISBN 978 9952 460 30 8 2022 03 30 tarixinde PDF Istifade tarixi 10 fevral 2018 Kerimov H Sohretin unvani Tahir Salahov Metn ADR de nesr edilen Fraye Vekt jurnali may nomresinde Dorte Zeklin T Salahovun yaradiciligindan behs eden meqalesi haqqinda H Kerimov Edebiyyat ve incesenet 1973 23 iyun S 4 Haciyev P Qrafik cizgilerden monumental lovhelere Metn Tahir Salahovun resm eserleri haqqinda Haciyev P Ressam heyat gozellik Baki 1974 S 110 116 Medetov K Parlaq senetkar ferdiyyeti Metn Xalq ressami Tahir Salahovun yaradiciligi haqqinda K Medetov Edebiyyat ve incesenet 1978 18 mart S 5 Necefov M Istedadin qudreti Metn Tahir Salahov 50 M Necefov Edebiyyar ve incesenet 1978 2 dekabr S 3 Xelilova N Firca ustasinin yeni eseri Metn T Salahovun cekdiyi bestekar U Hacibeyovun portreti haqqinda N Xelilova Baki 1979 26 mart Haciyev P Lovhelerde gozum qaldi Portret sergisinden qeydler Metn meqalede muellifin Tahir Salahovun Bestekar F Emirovun portreti haqqinda fikirleri de verilmis dir Haciyev P Zamanin boyalari Baki 1979 S 50 Yeni yaradiciliq zirvelerine dogru Metn SSRI ressamlarinin VI qurultayi qurtarmisdir Tahir Salahov SSRI Ressamlar Ittifaqi Idare heyetinin birinci katibi secilmisdir Edebiyyat ve incesenet 1983 28 yanvar S 1 T Salahova Avstriya mukafatlari Metn Avstriya Ressamlar Ittifaqinin fexri muxbir uzvu secilmisdir Edebiyyat ve incesenet 1983 11 mart S 5 Medetov K Solmayan palitra Metn Tahir Salahovun yaradiciliq portreti Kamal Medetov Edebiyyat ve incesenet 1987 7 avqust S 5 Tahir Salahov Moskvada nesr edilmisdir Metn Sovetski xudojnik nesriyyatinin Vetenimizin gorkemli se netkarlari seriyasindan buraxdigi eyniadli rengli albom haqqinda Kommunist 1987 19 iyul S 4 Tahir Salahov Rusiyanin da Xalq ressamidir Metn Rusiya Prezidentinin fermani ile Rusiya Federasiyasinin Xalq Ressami adina layiq gorulmesi haqqinda Azerbaycan 1996 15 iyun S 1 Tahir Salahov Rusiya Ressamliq Akademiyasinin vitse prezidentidir Metn Azerbaycan 1997 5 dekabr S 4 Azerbaycan Prezidenti Heyder Eliyev Xalq ressami Tahir Salahovu qebul etmisdir Metn Heyder Eliyevin anadan olmasinin 75 illiyi munasibetile Tahir Salahov dovlet bascisinin portretini ona hediyye etmisdir Azerbaycan 1998 19 may S 3 Zemanemizin gorkemli ressami Tahir Salahov Avropa Elm ve Incesenet Akademiyasinin heqiqi uzvu secilmisdir Metn Azerbaycan 2011 23 avqust S 3 Tair Salahov stal laureatom v nominacii Mirovye imena Tekst Ezhednevnye novosti 2012 5 oktyabrya S 10 www interaztv com www interaztv com 2018 09 26 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 10 fevral 2018 Xalq ressami Tahir Salahov I Fexri Xiyabanda defn olunub apa az apa az 30 March 2022 tarixinde Istifade tarixi 24 may 2021 Ismayilov Vugar modern az modern az 2016 10 23 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 11 fevral 2018 CBC Ressam Tahir Salahovun eserleri xalcalara kocurulub az Youtube com 07 05 2018 2022 03 30 tarixinde Istifade tarixi 2018 05 07 Alastair Sooke encounters a classic work by Tahir Salahov www bbc co uk www bbc co uk 30 March 2022 tarixinde Istifade tarixi 21 may 2021 Lou Dalton Menswear Fall Winter 2020 London fashionablymale net fashionablymale net 30 March 2022 tarixinde Istifade tarixi 21 may 2021 SEVERE STYLE hero magazine com hero magazine com 19 September 2021 tarixinde Istifade tarixi 21 may 2021 Real TV Tahir Salahov medali tesis edilib az Youtube com 25 05 2021 2022 03 30 tarixinde Istifade tarixi 2021 05 26 T T Salahov yoldasa Azerbaycan SSR Emekdar incesenet xadimi fexri adi verilmesi haqqinda Azerbaycan SSR Ali Soveti Reyaset Heyetinin Fermani 1 sentyabr 1962 ci il Metn Azerbaycan SSR Ali Sovetinin melumati 1962 25 Madde 125 Ressamlara Azerbaycan SSR fexri adlarinin verilmesi haqqinda Azerbaycan SSR Ali Soveti Reyaset Heye tinin Fermani Metn Tahir Salahova Azerbaycan SSR Xalq ressami adi verilmesi haqqinda Azerbaycan SSR Ali Sovetinin melumati 1963 11 Madde 197 Necefov M Fexr edirik Metn Tahir Salahova SSRI Xalq ressami fexri adi verilmesi munasibetile M Nece fov Edebiyyat ve incesenet 1973 5 may S 4 T Salahovun Bolqaristan mukafatlari Metn SSRI Xalq ressami T Salahov Sofiyada Beynelxalq realist rengkarliq sergisinde birinci dereceli diplom ile teltif olunmusdur Kommunist 1979 20 may T T Salahov yoldasa Sosialist Emeyi Qehremani adi verilmesi haqqinda Metn SSRI Ali Soveti Reyaset Heyetinin Fermani 24 fevral 1989 cu il Edebiyyat ve incesenet 1989 3 mart S 1 T T Salahovun Istiqlal ordeni ile teltif edilmesi haqqinda Metn Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Fermani Azerbaycan 1998 29 noyabr S 1 Respublika 1998 2 dekabr S 2 Respublikamizin Xalq ressami Tahir Teymur oglu Salahova Temirciler Xezerin sahilinde ve Bestekar Qara Qarayevin portreti eserlerine gore 1968 ci il ucun SSRI Dovlet mukafati verilmisdir Metn melumat Ede biyyat ve incesenet 1968 16 noyabr S 1 Azayeva C Cox sevindik Metn Tahir Salahovun SSRI Dovlet mukafati laureati adina layiq gorulmesi haqqinda Cervon Azayeva Edebiyyat ve incesenet 1968 16 noyabr S 7 Heyder Eliyevin anadan olmasinin 87 ci ildonumu ve Heyder Eliyev Fondunun fealiyyete baslamasinin 6 illiyi munasibetile tenteneli merasim kecirilib 2022 03 30 at the Wayback Machine heydar aliyev foundation org 10 05 2010 az Xarici kecidler