Bu məqalədə davam edən aktual hadisələrlə bağlı məlumat var. Məqalənin tərkibi və adı hadisələrin gedişinə görə tez-tez dəyişə bilər. |
Əsəd rejiminin süqutu — 8 dekabr 2024-cü ildə Bəşər Əsədin rəhbərlik etdiyi Suriya Ərəb Respublikası hökuməti Təhrir əl-Şamın başçılıq etdiyi Suriya müxalifətinin irimiqyaslı hücumları nəticəsində süqut etdi. Hafiz Əsədin 1971-ci ildə İslahedici inqilab nəticəsində prezidentliyə başlamasından indiyədək Suriyanı irsi diktatura kimi idarə edən Əsəd ailəsinin hakimiyyəti Dəməşqin ələ keçirilməsi süquta uğradı.
Əsəd rejiminin süqutu | |
---|---|
Əsas hadisə: Suriya vətəndaş müharibəsi çərçivəsində 2024-cü ildə Suriya müxalifətinin başlatdığı tərkib hissəsi | |
| |
Tarix | 8 dekabr 2024 |
Yeri | Suriya |
Səbəbi | irimiqyaslı hücumları |
Nəticəsi | • Suriya prezidenti Bəşər Əsəd Dəməşqin süqutundan sonra Moskvaya getdi • Hökumətyönlü qüvvələrin məğlubiyyəti və Suriya Ərəb Respublikasının süqutu • Suriya müxalifəti paytaxta və Suriyanın böyük hissəsinə nəzarəti ələ keçirdi • |
Keçmiş prezidenti tapmağa cəhd edən müxaliflərin Cənub Əməliyyat Otağının qüvvələri Dəməşqə soxularkən, Əsədin paytaxtı təyyarə (ehtimal ki, Suriya Hava Qüvvələrinin 9218 saylı uçuşu) ilə naməlum istiqamətdə tərk etməsi ilə bağlı xəbərlər ortaya çıxdı. Suriyalı üsyançıları daha sonra dövlət televiziyası vasitəsilə rejim üzərində qələbə qazandıqlarını, Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi isə Bəşər Əsədin istefa verdiyini və Suriyanı tərk etdiyini açıqladı. Daha sonra Əsədin ailəsi ilə birlikdə Rusiyaya sığındığı açıqlandı.
Arxa fon
Əsəd ailəsi və ya Əsəd sülaləsi kimi də tanınan ailə, Hafiz Əsədin 1971-ci ildə Suriya prezidenti olmasından sonra ölkəni idarə edirdi. Hafiz Əsədin 2000-ci ilin iyununda ölümündən sonra onun yerinə oğlu Bəşər Əsəd keçdi.
Hafiz Əsəd öz rejimini müasir Suriya tarixinə səciyyəvi olmayan şəxsiyyətə pərəstişlə seçilən bürokratiya kimi qurdu. Məktəblərdən bazarlara və dövlət idarələrinə qədər hər yerdə Əsədin şəkilləri, portretləri, sitatları və tərifləri nümayiş olunur və Hafiz Əsəd rəsmiləşdirilmiş "Əsədist" ideologiyasında "Ölməz Lider" və "Müqəddəs" kimi xatırlanırdı. Hafiz Suriya cəmiyyətini militarist xətt üzrə yenidən təşkil etdi və israrla beşinci kalonna tərəfindən "xaricdən dəstəklənən təhlükələr" ritorikasına müraciət etdi və beləliklə ordu ictimai həyatın mərkəzi aspekti kimi təbliğ edildi.
Hafiz Əsədin 1970-ci ildə hakimiyyəti ələ keçirməsindən sonra dövlət xətti ilə suriyalılara "xəyali vahid Bəəsçi kimlik" və eləcə də Əsədizm ideyaları altında birləşməyə əsaslanan yeni milli diskurs təbliğ edildi. "Şəbiha" (ruhlar) kimi tanınan və Hafiz Əsədə sadiq olan şəxslər "Bəşərdən başqa tanrı yoxdur!" kimi şüarlarla Əsəd sülaləsini ilahiləşdirir və qeyri-konformist əhaliyə qarşı psixoloji müharibə aparırdılar.
Bəşər Əsəd
Hafizin ölümündən sonra hakimiyyət oğlu və partiya tərəfindən "Gənc Lider" və "Xalqın Ümidi" kimi qəbul edilən varisi Bəşər Əsədə miras qaldı. Şimali Koreyadakı modelindən yüksək dərəcədə təsirlənən rəsmi təbliğat, Əsəd sülaləsinə ilahi xüsusiyyətlər aid edir və Əsəd patriarxlarına müasir Suriyanın qurucuları kimi hörmətlə yanaşırdı.
2011-ci ildə Birləşmiş Ştatlar, Avropa Birliyi və Ərəb Liqasının əksər üzvləri Suriya vətəndaş müharibəsinə səbəb olan Suriya inqilabı hadisələri zamanı, Ərəb baharı etirazçılarına qarşı basqılardan sonra Əsədi istefaya çağırdı. Vətəndaş müharibəsi 580.000-ə yaxın insanın ölümünə səbəb oldu və onlardan minimum 306.000-i qeyri-döyüşçülər idi. Suriya İnsan Haqları Şəbəkəsinin məlumatına görə, mülki şəxslərin 90%-dən çoxu Əsəd tərəfdarı olan qüvvələr tərəfindən qətlə yetirilib. Əsəd hökuməti Suriya vətəndaş müharibəsi zamanı çoxsaylı hərbi cinayətlər törədib. Belə ki, Suriya Ərəb Silahlı Qüvvələri tərəfindən bir neçə dəfə kimyəvi hücum həyata keçirilib. Ən ölümcül kimyəvi hücum isə 21 avqust 2013-cü ildə baş tutmuş Qutadakı zarin qazı hücumu olub. Hücum nəticəsində həlak olanların sayı haqqında konkret rəqəm olmasa da, müxtəlif mənbələrə görə 281–1729 arası şəxsin öümü ilə nəticələnib.
2013-cü ilin dekabrında BMT-nin İnsan Haqları üzrə Ali Komissarı Navi Pilley bəyan etdi ki, BMT-nin apardığı araşdırmanın nəticələri Əsədin müharibə cinayətlərində əli olduğunu göstərir. "OPCW"-BMT Birgə İstintaq Mexanizmi və "OPCW-UN IIT" apardıqları araşdırmalar nəticəsində, Əsəd hökumətinin 2017-ci ildə Xan-Şeyxun şəhərinə və 2018-ci ildə isə edilmiş kimyəvi hücumlara görə məsuliyyət daşıdığı qənaətinə gəliblər. 15 noyabr 2023-cü ildə Fransa Suriyada mülki şəxslərə qarşı qadağan olunmuş kimyəvi silahdan istifadə etdiyinə görə Əsədin həbsinə order verib. Əsəd bu ittihamlarla bağlı iddiaları qəti şəkildə rədd edib və xarici ölkələri, xüsusən də ABŞ-ı rejim dəyişikliyinə cəhddə ittiham edib.
Müxalifətin hakimiyyəti ələ keçirməsi
Hərbi irəliləyişlər
7 dekabr 2024-cü ildə müxalifət qüvvələri təqribən iyirmi dörd saatlıq hərbi əməliyyatlardan sonra Hüms şəhərinin nəzarətini tam ələ keçirdi. Müqavimət göstərə bilməyən hökumət qüvvələri həssas sənədləri məhv edərək sürətlə geri çəkildilər. Hümsün tutulması üsyançı qüvvələrə kritik nəqliyyat infrastrukturuna, xüsusən də Əsədin hərbi bazası və Rusiya hərbi obyektlərinin yerləşdiyi Dəməşq şəhəri ilə Suriyanın sahil bölgəsini birləşdirən magistral yol qovşağına nəzarəti təmin etdi.
Əsədin müttəfiqi Hizbullah qüvvələri Hüms yaxınlığındakı Qusayr rayonundan təxminən 150 zirehli maşın və yüzlərlə döyüşçünü təxliyə etdilər. Rejimin mövqeyinin zəifləmə səbəbinin əsas müttəfiqlərinin dəstəyinin azalması olduğu güman edilir. Belə ki, hazırda Rusiya Ukrayna ilə, Hizbulla isə İsraillə hərbi qarşıdurmadadır.
Dekabrın 7-də suriyalı üsyançılar yaxınlıqdakı şəhərləri ələ keçirdikdən sonra Dəməşqi mühasirəyə almağa başladıqlarını elan etdilər. Üsyançıların komandiri Həsən Əbdül Qani açıqlamasında "qüvvələrimiz paytaxt Dəməşqin mühasirəyə alınmasının son mərhələsini həyata keçirməyə başlayıb" deyə qeyd etdi. Üsyançılar paytaxtın cənub girişinə 20 kilometr (12 mil) məsafədə olan Sənameyn şəhərini ələ keçirdikdən sonra paytaxtı mühasirəyə almağa başladılar. Axşama yaxın hökumətyönlü qüvvələr Ceramana, Qətəna, Muadamiyət əş-Şam, Dərayya, Kişvə, Dumayir, Dəra və Mezzeh aviabazası daxil olmaqla Dəməşqin kənarındakı yaşayış məntəqələrini, o cümlədən yaxınlığındakı əraziləri tərk etdilər.
Suriya Ordusu isə dövlət mediası vasitəsilə ictimai asayişi qorumağa çalışaraq, vətəndaşları milli təhlükəsizliyi pozmağa yönəlmiş "yalan xəbər"lərə məhəl qoymamağa çağırdı. Hərbi rəhbərlik əhalini ölkənin müdafiəsinə sadiq qalacaqlarına əmin etdi, baxmayaraq ki, onların bunu etmək imkanları getdikcə məhdudlaşırdı. Müxalifətin kəşfiyyat bölmələri paytaxtın müdafiə xəttini yardılar və şəhərin bütün strateji yerlərində mövqelər yaratdılar. Xüsusi əməliyyat qrupları Əsədi Dəməşq daxilində axtarsalar, onun yerini tapmaq cəhdləri nəticəsiz qaldı.
Siyasi nəzarətin itirilməsi
əsas meydanında etirazçıların Hafiz Əsədin heykəlini yıxması və bir neçə şəhərətrafı qəsəbədə irimiqyaslı etirazların baş verməsi səbəbindən axşam saatlarında hökumətyönlü qüvvələr həmin bölgələrdən geri çəkildilər.
Həmin dövrdə Dəməşqdə Əsəd hökumətinin yüksəkrütbəli rəsmiləri ilə müxalifət qüvvələri arasında ölkənin tərk edilməsi bağlı danışıqlar aparıldığı bildirilirdi. Həmçinin bu hadisələr zamanı İran rəsmiləri Bəşər Əsədin ölkədən qaçdığına dair xəbərləri təkzib etdilər, lakin onun Dəməşqdə harada olduğu bildirilmirdi. Müxalifət qüvvələrinin paytaxta daxil olmasından sonra Əsədin prezident mühafizəsi artıq onun iqamətgahını tərk etmişdi. 7 dekabr 2024-cü il axşam saatlarında üsyançı qüvvələr Əsədin yeri ilə bağlı kəşfiyyat məlumatı tapmadılar və onu axtarmağa başladılar.
Dekabrın 8-də rəsmi Twitter/X hesabında Suriyanın ən böyük həbsxanalarından biri olan Dəməşqin məhbusları azad etdiyini elan etdi. Təşkilat bunu əvvəlki insan haqları pozuntuları qarşısında öz qüvvələrinin simvolik və strateji qələbəsi, Əsəd hökumətinin isə ədalətsizliklərinin süqutu kimi qiymətləndirdi.
Müxalifətin Dəməşqə daxil olması hökumətin müdafiə mövqelərinin sürətlə dağılması səbəbindən minimal müqavimətlə baş verdi. müxalifət qüvvələrinin Dəməşqdə bir neçə kritik obyekti, o cümlədən dövlət mediası və uğurla ələ keçirdiyini təsdiqlədi. Müxalifət sürətlə irəliləyərək əsas nəqliyyat yollarına və strateji rayonlara, xüsusən də rayonuna nəzarəti təmin etdi.
Qaçışlar
Suriya Ordusunun iki yüksəkrütbəli rəsmisinin məlumatına görə, dekabrın 8-i, səhər saatlarında Əsəd sürətlə pisləşən təhlükəsizlik şəraiti səbəbindən şəxsi təyyarəsi ilə Dəməşqdən açıqlanmayan yerə yola düşmüşdü. Eyni zamanda, Suriya sakinləri Dəməşq boyunca Allahu əkbər ("Allah böyükdür") şüarları və güclü atəş səsləri eşitdiklərini bildirirdilər. Daha sonra (Suriya İnsan Haqları Müşahidə Qrupu) Bəşər Əsədin " vasitəsilə Suriyanı tərk etdiyini" bildirdi. Həmçinin Mixail Ulyanov (Rusiyanın Vyanadakı beynəlxalq təşkilatlardakı səfiri) "Telegram" hesabında Əsəd və ailəsinə Rusiyadan sığınacaq verildiyini elan etdi.
Birinci xanım Əsma Əsəd, müxalifət qüvvələrinin Dəməşqə doğru irəliləməsinə təxminən bir həftə qalmış üç uşağı ilə birlikdə Rusiyaya getmişdi. Paralel olaraq Əsədin ailə üzvlərinin bir hissəsinin, o cümlədən onun bacısı tərəfdən olan qohumlarının Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinə sığındığı bildirildi. Müxalifətin irəliləməsindən bir neçə gün əvvəl Misir və İordaniya rəsmilərinin Bəşər Əsədi ölkəni tərk etməyə və sürgündə hökumət qurmağa çağırdıqları barədə məlumatlar yayılsa da, və İordaniya səfirliyi bunu inkar etdi. Dekabrın 8-dən etibarən Əsəd ailəsinin Moskvaya qaçması və Rusiyadan sığınacaq alması xəbərləri yayıldı.
Siyasi keçid
HTŞ lideri "Telegram"da Suriya dövlət qurumlarının dərhal hərbçilər tərəfindən ələ keçirilməyəcəyini və bunun əvəzində tam siyasi keçid tamamlanana qədər müvəqqəti olaraq tərəfindən idarə ediləcəyini bildirdi. Əl-Cəlali isə sosial mediada paylaşdığı videoda Dəməşqdə qalmağı və Suriya xalqı ilə əməkdaşlıq etməyi planlaşdırdığını açıqladı. Eyni zamanda Suriyanın "normal bir ölkəyə" çevriləcəyinə və digər xalqlarla diplomatik əlaqələrə başlaya biləcəyinə ümid etdiyini bildirdi.
9 dekabrda nin başçısı nin yeni baş naziri təyin edildi.
İsrailin hücumu
8 dekabr 2024-cü ildə İsrail ordusu Suriyanın Qüneytirə vilayətində hərbi əməliyyatlara başladı. Zirehli texnika ilə hərəkətə kəçən İsrail ordusu, İsrailin işğal etdiyi Qolan təpələri ilə Suriyanın qalan hissəsi arasındakı bufer zonaya doğru irəliləyərək, Tel-Əyubə də daxil olmaqla Qüneytirə vilayətinin mərkəzi bölgələrini artilleriya atəşinə tutdu. Bu əməliyyat Yom Kippur müharibəsi nəticəsində 31 may 1974-cü ildə əldə edilmiş atəşkəs razılaşmalarından sonra İsrail qüvvələrinin son 50 ildə ilk dəfə Suriya sərhədini keçməsi halı idi.
İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahu mövqelərini tərk etməsi səbəbindən Suriya ilə 1974-cü il sərhəd razılaşmasının iflasa uğradığını və mümkün təhlükənin qarşısını almaq üçün İsrail Müdafiə Qüvvələrinə (İMQ) hər iki ölkə arasında atəşkəs xətti sayılan "" müvəqqəti olaraq yenidən işğal etməyi əmr etdiyini açıqladı.
Bundan əlavə, İsrailin Suriyanın Xalxala aviabazasını və Dəməşqin Məzze bölgəsini hədəf alan hava hücumlarını təşkil etdiyi bildirilir.
Reaksiyalar
Daxili
Müxaliflər
- Suriya Milli Koalisiyasının prezidenti 8 dekabrda Bəşər Əsədin devrildiyini elan etdi.
- Əsədin devrilməsində iştirak edən əsas müxalif qüvvə olan Heyət Təhrir əl-Şam (HTS) Əsədin gedişindən sonra Suriyanın "azad edildiyini" elan etdi. Qrup sosial media platformaları vasitəsilə "qaranlıq dövr"ün başa çatdığını elan edən bəyanatlar yayıb və "hər kəsin sülh içində yaşadığı və ədalətin hökm sürdüyü" "yeni Suriya" vəd edib. Onların bəyanatlarında xüsusi olaraq köçkünlərə və keçmiş siyasi məhbuslara müraciət edilib, onlar yenidən ölkəyə dəvət edilib.
İctimaiyyətin reaksiyası
Dəməşqdə, xüsusən də və Suriya Silahlı Qüvvələrin qərargahının yerləşdiyi, hakimiyyəti mərkəzi olan əhali tərəfindən şənliklər təşkil edildi və bu görüntülər sosial mediada yayıldı. Müdafiə Nazirliyinin rəsmilərinin bu hadisələr zamanı oradan təxliyə edildiyi bildirilir.
Livanda yüzlərlə insan ölkənin şimalındakı Tripoli və şəhərlərində, həmçinin əsasən Hizbullah və Əsəd hökumətinə qarşı çıxan sünni müsəlmanların yaşadığı Bar Eliyas şəhərində Dəməşqin süqutundan sonra bayram təşkil edib. Həmçinin Bəəs Partiyasının Livanın şəhərindəki ofisinə basqın edildi və Əsədin portreti yerə atılaraq tapdalandı.
Xarici
- Əfqanıstan: Suriya müxalifətini və "Suriya xalqını sülhsevər, vahid və sabit sistem" ümidi ilə təbrik edib.
- Kanada: Baş nazir Castin Trüdo bütün tərəfləri insan haqlarına hörmət etməyə çağırıb və bildirib ki, "Əsədin diktaturasının süqutu onilliklər boyu davam edən qəddar zülmə son qoydu". Həmçinin "Suriya üçün yeni bir dövr burada başlaya bilər — Suriya xalqı üçün terrorizmdən və əzabdan azad bir dövr" deyə əlavə edib.
- ÇXR: Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü dekabrın 8-də bildirib ki, Çin hökuməti "Suriyadakı vəziyyəti diqqətlə izləyir və sabitliyin tezliklə bərpa olunacağına ümid edir". Həmçinin "biz tərəfləri Suriyadakı Çin qurumlarının və personalının təhlükəsizliyini təmin etməyə çağırırıq" deyə qeyd edib.
- Misir: Suriyanın "suverenliyinə, birliyinə və ərazi bütövlüyü"nə dəstəyini ifadə edərək, münaqişənin bütün tərəflərini sülhün bərqərar olması üçün "hərtərəfli siyasi proses" başlatmağa çağırıb.
- Fransa: Prezident Emmanuel Makron "barbar dövlətin çökdüyünü" və Fransanın "Yaxın Şərqdə hamının təhlükəsizliyinə" sadiq olduğunu ifadə edib.
- Almaniya: Kansler Olaf Şolts Əsədin devrilməsini "yaxşı xəbər" adlandırıb. Almaniyanın xarici işlər naziri Annalena Berbok isə Əsədin Suriya xalqına qarşı törətdiyi vəhşiliklərə görə "cavab verməli" olduğunu qeyd edib.
- Hindistan: Hindistan hökuməti tərəfləri məsələni sülh yolu ilə həll etməyə dəvət edib.
- İran: İran Xarici İşlər Nazirliyi bildirib ki, "Suriyanın gələcəyini təyin etmək və onun taleyi ilə bağlı qərarlar vermək yalnız Suriya xalqının üzərinə düşür".
- İraq: rəsmi bəyanat yayaraq, bütün suriyalıların azad iradəsinə hörmət edilməsinin vacibliyini, Suriyanın təhlükəsizliyinin, ərazi bütövlüyünün və müstəqilliyinin qorunub saxlanmasının vacibliyini vurğulayıb.
- İsrail: İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahu hadisələri alqışlayıb və bildirib ki, Əsəd hökumətinin sonu İsrailin "İran və Hizbullaha vurduğu zərbələrin birbaşa nəticəsidir".İsrail Müdafiə Ordusu isə vəziyyətə, xüsusən də İranın hərəkətlərinə nəzarəti davam etdirdiklərini, eyni zamanda silahlı qrupların hücumlarını dəf etməkdə Birləşmiş Millətlər Təşkilatı qüvvələrini dəstəklədiklərini açıqlayıb.
- İordaniya: Kral II Abdullah bəyan edib ki, İordaniya Suriya xalqının yanındadır və onların iradə və seçimlərinə hörmət edir..
- Livan: bölgədəki "sürətli dəyişikliklər fonunda" Suriya ilə şimal və şərq sərhədlərindəki hərbi mövcudluğu gücləndirdiyini bildirib."
- Mərakeş: Xarici işlər naziri "Suriya xalqının bütün torpaqları üzərində suverenliyini qoruyararaq, onların hüquqlarını təmin edən istənilən siyasi həlli" dəstəklədiklərini bildirib.
- Fələstin: Fələstin Prezidenti Mahmud Abbas Suriyanın birliyi, suverenliyi və ərazi bütövlüyünə hörmət edilməsinin zəruriliyini vurğulayaraq, Fələstin dövləti və xalqının qardaş Suriya xalqı ilə tam həmrəyliyini ifadə edib.
- Qətər: Qətərin xarici işlər naziri Bəşər Əsədin döyüşlərin azaldığı dövrlərdə sosial, iqtisadi və siyasi məsələlərdə heç bir addım atmamasını tənqid edib. Suriya hökumətinin vəziyyəti ilə bağlı açıqlamalarında Tani yeni siyasi əlaqələrin qurulmasının və yeni Suriya hökuməti ilə diplomatik əlaqələr yaratmağın vacibliyini vurğulayıb.
- Rusiya: Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi Əsədin prezidentlikdən istefa verdiyini, Suriyadan Rusiyaya getdiyini və münaqişədə iştirak edən tərəflərlə danışıqlar apardığını təsdiqləyib və əlavə edib ki, "Rusiya bu danışıqlarda iştirak etməyib".
- Səudiyyə Ərəbistanı: Səudiyyə Ərəbistanı Xarici İşlər Nazirliyi Suriyadakı "müsbət addımlardan" məmnun olduğunu bildirib və əlavə edərək "Suriyanın ərazi bütovlüyünü və xalqının birliyini qorumaq gərgin səylər göstərməyə" çağırıb.
- İspaniya: Xarici işlər naziri , "biz suriyalıların öz gələcəklərinə dair qərar verməsini istəyirik və bunun sülh, sabitlik və ərazi bütövlüyünə təminat verməsini istəyirik" deyə qeyd edib.
- Türkiyə: Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan Suriyada on üç illik münaqişədən sonra sülh və sabitliyin bərqərar olacağına ümid etdiyini bildirib. Türkiyənin xarici işlər naziri Hakan Fidan isə fikirlərini "Suriya elə bir mərhələyə çatıb ki, Suriya xalqı öz ölkələrinin gələcəyini formalaşdıracaq" şəklində ifadə edib. Həmçinin Fidan Dohada keçirdiyi mətbuat konfransında "Əsədin hakimiyyətinin son günlərində onunla əlaqəyə keçməyin mümkün olmadığını" ifadə edərək, Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın "milli birlik və sülh əldə etmək üçün rejimə əl uzatdığını, lakin Əsədin bunu rədd etdiyini" əlavə edib.
- Ukrayna: Ukraynanın xarici işlər naziri Andriy Sibiha Əsədin devrilməsinin Rusiyanın dəstəyinə güvənməyin qaçılmaz nəticəsi olduğunu deyib və əlavə edib ki, Rusiya prezidenti Vladimir Putin "həmişə ona güvənənlərə xəyanət edir".
- BƏƏ: Prezident Şeyx Məhəmməd ibn Zayidin diplomatik müşaviri Əsədin "müxtəlif ərəb ölkələri tərəfindən ona atılan xilasedici iplərdən istifadə etmədiyini" söylədi və hökumətin süqutunu "bu böyük siyasi uğursuzluq"la əlaqələndirdi.
- Böyük Britaniya: Baş nazir Kir Starmer "Əsədin barbar rejiminin" süqutunu alqışladığını və Suriyada "sülh və sabitliyə" çağırış etdiyini bildirib.
- ABŞ: ABŞ prezidenti Co Bayden çıxışında "ilk dəfə olaraq nə Rusiya, nə İran, nə də "Hizbullah"ın Suriyadakı bu iyrənc rejimi müdafiə edə bilməyəcəyini" ifadə edərək bildirib ki, regionda güc balansının dəyişməsinə səbəb böyük ölçüdə beynəlxalq sanksiyalar, ABŞ-ın İŞİD-ə qarşı Suriyaya verdiyi dəstək, ABŞ-ın Suriyadakı hərbi mövcudluğu və İsrailin bölgədə İranın dəstəklədiyi qruplara qarşı hərbi əməliyyatlara verdiyi dəstək kimi amillərin birləşməsindən qaynaqlandığını söylədi. ABŞ müdafiə nazirinin Yaxın Şərq üzrə köməkçisinin müavini , "Əsəd rejiminin sona çatması ilə bağlı heç kimin göz yaşı tökməməməli" olduğunu qeyd etdi və əlavə edərək ABŞ-nin "İŞİD-in daimi məğlubiyyətini təmin etmək üçün" Suriyanın şərqindəki hərbi mövcudluğunu davam etdirəcəyini söylədi. ABŞ-ın yeni seçilmiş prezidenti Donald Tramp isə "Əsədin ölkəsini tərk etmə" səbəbinin "müdafiəçisi" Rusiyanın Ukrayna ilə müharibəyə görə Suriyaya marağının itməsi olduğunu qeyd etdi.
- Yəmən: Yəmənin beynəlxalq səviyyədə tanınmış hökumətinin informasiya naziri Muammar əl-Əryani, İranın "Fars Ayparasını tamamlamaq üçün məzhəb milislərindən alət kimi istifadə edən ekspansionist layihəsi" olaraq xarakterizə etdiyi Müqavimət Oxunu pisləyib və onun süqutunu yüksək qiymətləndirib. O, əlavə edib ki, Yəmən xalqı "İran və onun Husi alətinin onların torpaqlarını və onların taleyini pozmaq planlarını aradan qaldırmağa qadirdir. Necə ki, bu planlar Suriya və Livanda iflasa uğradı".
Beynəlxalq təşkilatlar
- Avropa İttifaqı: İttifaqın Xarici İşlər və Təhlükəsizlik Siyasəti üzrə Ali Nümayəndəsi Kaya Kallas, Bəşər Əsədin "diktaturasının sona çatmasının müsbət və çoxdan gözlənilən bir inkişaf olduğunu" qeyd edərək, bunun "Əsədin dəstəkçiləri olan Rusiya və İranın zəifliyinin ortaya çıxması" olaraq ifadə edib.
- BMT: BMT-nin Suriya üzrə xüsusi nümayəndəsi Əsədin devrilməsini "Suriya tarixində dönüş nöqtəsi" adlandırıb və "sülhə, barışığa, ləyaqətə və bütün suriyalılar üçün inklüzivliyə" ümid etdiyini bildirib.
Təhlillər
Yaxın Şərq Proqramının baş əməkdaşı Nataşa Holl hökumətin süqutunu Əsədin ənənəvi müttəfiqlərinin zəifləməsi, həmçinin Rusiyanın Ukraynadakı müharibəyə yönəlməsi və regional problemlərlə üzləşməsi ilə əlaqələndirib. Bundan əlavə o, əhalinin təxminən 90 faizinin yoxsulluq həddinin altında yaşaması və bir çoxunun köçkün düşərgələrində yaşaması kimi ağır iqtisadi şəraitin hökumətə dəstəyin azalmasına səbəb olduğunu qeyd edib.
baş analitik Cerom Drevon, üsyançı koalisiyasının müxtəlifliyini nəzərə alaraq, Suriyada yeni idarəetmə sistemi ilə bağlı qərarın "son dərəcə çətin" olacağını qeyd edib və əlavə edib ki, "bəzi qrupların strukturlaşdırılmış olmasına baxmayaraq, çoxluq təşkil edən digər qruplar isə strukturlaşdırmamış lokal qruplardır".
Qeydlər
- Mənbələr:
İstinadlar
- "Syrian President Bashar al-Assad has left Damascus to an unknown destination". The Jerusalem Post (ingilis). 8 December 2024. İstifadə tarixi: 8 December 2024.
- ""The Authority" controls Aleppo International Airport and many cities and towns in the northern Hama countryside amid a complete collapse of the regime forces" (Arabic). SOHR. 30 November 2024. İstifadə tarixi: 30 November 2024.
- "أنباء عن اختفائها.. هل تحطمت طائرة بشار الأسد؟" [News of his disappearance.. Did Bashar al-Assad's plane crash?]. Erem News (ərəb). 8 December 2024. İstifadə tarixi: 8 December 2024.
- "Syrian President Bashar al-Assad has left Damascus to an unknown destination, say two senior army officers". Reuters. 7 December 2024. İstifadə tarixi: 7 December 2024.
- "Syria Live Updates: Assad Has Resigned and Left Syria, Russia Says". The New York Times. 8 December 2024. İstifadə tarixi: 8 December 2024.
- "Bəşər Əsəd ailəsi ilə birlikdə Moskvaya çatdı". Oxu.az (az.). İstifadə tarixi: 2024-12-08.
- Ma'oz, Moshe. 15: The Assad dynasty // Larres, Klaus (redaktor). Dictators and Autocrats: Securing Power across Global Politics. New York: Routledge. 2022. 249–263. doi:10.4324/9781003100508. ISBN ."15: The Assad dynasty". In Larres, Klaus (ed.). Dictators and Autocrats: Securing Power across Global Politics. New York: Routledge. pp. 249–263. doi:10.4324/9781003100508. ISBN .
- Eyal Zisser. "Bashar al-Asad and his Regime – Between Continuity and Change". Orient. 2004. 1 August 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 April 2011.
- Kmak, Magdalena; Björklund, Heta. Refugees and Knowledge Production: Europe's Past and Present. Abingdon, Oxon: Routledge. 2022. səh. 73. doi:10.4324/9781003092421. ISBN .
- Turku, Helga. 3: Long-Term Security Repercussions of Attacking Cultural Property // The Destruction of Cultural Property as a Weapon of War. palgrave macmillan. 2018. səh. 74. doi:10.1007/978-3-319-57282-6. ISBN .
- Darke, Diana. Syria (2nd). Bradt Travel Guides. 2010. səh. 311. ISBN .
- Pipes, Daniel. Syria Beyond the Peace Process. Washington, D.C.: Washington Institute for Near East Policy. 1995. 15. ISBN .
- Halasa, Malu; Omareen, Zaher; Mahfoud, Nawara. Syria Speaks: Art and Culture from the Frontline. London: Saqi Books. 2014. 125, 147–156, 161. ISBN .
- Pipes, Daniel. Syria Beyond the Peace Process. Washington, D.C.: Washington Institute for Near East Policy. 1995. 6, 7, 13–17. ISBN .
- Shamaileh, Ammar. Trust and Terror: Social Capital and the Use of Terrorism as a Tool of Resistance. New York: Routledge. 2017. 66, 70–72, 82. ISBN .
- Carlos BC, Juan. "The Assad Family Has Been Shaping Syria for 50 Years". Fair Observer. 9 December 2021. 9 December 2021 tarixində arxivləşdirilib.
- Phillips, Christopher. The Battle for Syria: International Rivalry in the New Middle East. London: Yale University Press. 2015. səh. 131. ISBN .
- "Civilian Death Toll". SNHR. September 2022. 5 March 2022 tarixində arxivləşdirilib.
- Robertson QC, Geoffrey. 11: Justice in Demand // Crimes Against Humanity: The Struggle for Global Justice (4th). New York: The New Press. 2013. 560–562, 573, 595–607. ISBN .
- Syria Freedom Support Act; Holocaust Insurance Accountability Act of 2011. Washington DC: Committee on Foreign Affairs, House of Representatives. 2012. 221–229.
- Vohra, Anchal. "Assad's Horrible War Crimes Are Finally Coming to Light Under Oath". Foreign Policy. 16 October 2020. 2 November 2020 tarixində arxivləşdirilib.
- "German court finds Assad regime official guilty of crimes against humanity". Daily Sabah. 13 January 2022. 22 January 2022 tarixində arxivləşdirilib.
- Martina Nosakhare, Whitney. "Some Hope in the Struggle for Justice in Syria: European Courts Offer Survivors a Path Toward Accountability". Human Rights Watch. 15 March 2022. 5 April 2022 tarixində arxivləşdirilib.
- "Security Council Deems Syria's Chemical Weapon's Declaration Incomplete". United Nations: Meetings Coverage and Press Releases. 6 March 2023. 14 March 2023 tarixində arxivləşdirilib.United Nations: Meetings Coverage and Press Releases. 6 March 2023. Archived from the original on 14 March 2023.
- "France issues arrest warrant for Syria's President Assad - source". Reuters. 15 November 2023.
- King, Esther. "Assad denies responsibility for Syrian war". Politico. 2 November 2016. 28 December 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 December 2016.
The Syrian president maintained he was fighting to preserve his country and criticized the West for intervening. "Good government or bad, it's not your mission" to change it, he said.
- "Homs falls: Rebels tighten grip as Assad regime teeters". The Express Tribune (ingilis). 2024-12-08. İstifadə tarixi: 2024-12-08.
- Abdulrahim, Raja. "Syria's Government Battles Multiple Rebel Uprisings". The New York Times. 7 December 2024. İstifadə tarixi: 7 December 2024.
- "Syrian rebels say they control the south and are approaching Damascus". Middle East Eye (ingilis). İstifadə tarixi: 2024-12-07.
- "After the major withdrawal in the Damascus countryside and cities adjacent to the capital.. Regime forces redeploy in the capital Damascus" (Arabic). SOHR. 7 December 2024. İstifadə tarixi: 7 December 2024.
- Robertson, Nic. "Syrian rebels edge closer to Damascus as US officials say Assad regime could fall soon: Live updates". CNN (ingilis). 2024-12-07. İstifadə tarixi: 2024-12-07.
- الوسط, بوابة. ""رويترز": بشار الأسد غادر دمشق إلى وجهة غير معلومة". alwasat.ly (ərəb). İstifadə tarixi: 8 December 2024.
- "عاجل: هروب بشار الأسد وسقوط دمشق". Elaph - إيلاف (ərəb). 8 December 2024. İstifadə tarixi: 8 December 2024.
- "الأحداث تتسارع.. المعارضة تدخل دمشق والأسد يغادر لوجهة غير معلومة". الجزيرة نت (ərəb). İstifadə tarixi: 8 December 2024.
- "Syria rebellion: Rebels say Syria free of Assad after reports he has fled". BBC News (ingilis). İstifadə tarixi: 8 December 2024.
- Iskandarani, Aya. "Rebels declare end of Assad rule in Syria". (ingilis). 8 December 2024. İstifadə tarixi: 8 December 2024.
- "Syrian rebels enter Damascus: everything we know so far". The Guardian (ingilis). 8 December 2024. ISSN 0261-3077. İstifadə tarixi: 8 December 2024.
- Gebeily, Maya; Azhari, Timour. "Assad gets asylum in Russia, rebels sweep through Syria". Reuters. 8 December 2024.
- "Egypt denies WSJ report on asking Al Assad to leave Syria". Egypt Today (ingilis). 7 December 2024. İstifadə tarixi: 8 December 2024.
- "Bashar al-Assad's family left Syria for Russia amid rebel offensive-mass media | УНН". unn.ua (ingilis). 6 December 2024. İstifadə tarixi: 8 December 2024.
- "Assad is in Moscow, Russian state media reports". BBC News. 8 December 2024. İstifadə tarixi: 8 December 2024.
- "Syria Latest". Bloomberg. 8 December 2024. İstifadə tarixi: 8 December 2024.
- "Mohammed al-Bashir appointed as Syria's prime minister after Assad's fall - [İLKHA] Ilke News Agency". ilkha.com. İstifadə tarixi: 2024-12-09.
- "قصف إسرائيلي على تل أيوبا في ريف القنيطرة الأوسط بسوريا". دار الهلال (ərəb). İstifadə tarixi: 8 December 2024.
- Fabian, Emanuel. "Reports claim Israeli tanks crossing into Syria buffer zone". www.timesofisrael.com (ingilis). 9 December 2024. İstifadə tarixi: 8 December 2024.
- Krever, Mick. "Watching with trepidation and glee, Netanyahu orders military to seize Syria buffer zone". CNN. 8 December 2024. İstifadə tarixi: 8 December 2024.
- "Israel's Netanyahu declares end of Syria border agreement, orders military to seize buffer zone". The New Arab. 8 December 2024. İstifadə tarixi: 8 December 2024.
- "Suspected Israeli strikes hit a part of Damascus, two security sources say". Reuters. 8 December 2024. İstifadə tarixi: 8 December 2024.
- "رئيس الائتلاف الوطني السوري للعربية: أعلن لكم سقوط بشار الأسد". العربية (ərəb). 8 December 2024. İstifadə tarixi: 8 December 2024.
- "Bahra: Esad rejimi düştü, intikam ve misillemeye yer yok". Duvar (türk). 8 December 2024. İstifadə tarixi: 8 December 2024.
- Michaelson, Ruth. "'Beyond our dreams': exiled Syrian activists set sights on returning home". The Guardian.
- "'We're going to be proud to be Syrian': After the fall of Assad, L'Orient Today meets Syrians on the road to Masnaa: Live". L'Orient Today (ingilis). 8 December 2024. İstifadə tarixi: 8 December 2024.
- "Celebrations in Lebanon's Tripoli over Assad regime collapse". Middle East Monitor. 8 December 2024. İstifadə tarixi: 8 December 2024.
- "Syrian Baath Party office in Halba, north Lebanon, stormed, picture of Syrian President Bashar al-Assad thrown and trampled". This is Beirut (ingilis). İstifadə tarixi: 8 December 2024.
- Nierenberg, Amelia. "Governments around the globe expressed cautious optimism over the future of Syria". The New York Times. 8 December 2024. İstifadə tarixi: 8 December 2024.
- "World leaders, Trudeau hail 'fall of Assad's dictatorship' after rebels topple Syrian government". CBC News. 2024-12-08.
- Zhuang, Sylvie. "As Assad regime falls, China urges Syria to ensure safety of Chinese nationals". South China Morning Post (ingilis). 2024-12-08. İstifadə tarixi: 2024-12-09.
- "China calls on Syria to ensure safety of its institutions, personnel". Al Jazeera English. 2024-12-09. İstifadə tarixi: 2024-12-09.
- "Foreign Ministry Spokesperson's Remarks on the Situation in Syria". Ministry of Foreign Affairs. 2024-12-08. İstifadə tarixi: 2024-12-09.
- ""Need To Preserve Syria's Unity, Sovereignty, Territorial Integrity": India". NDTV.
- "Iraqi government issues statement on developments in Syria". INA.
- Berman, Lazar. "Visiting Syria border, Netanyahu claims credit for process that led to Assad's fall". The Times of Israel. 8 December 2024.
- "World reacts to Bashar al-Assad's fall, capture of Damascus". Al Jazeera (ingilis). İstifadə tarixi: 8 December 2024.
- "Nasser Bourita : "Le Maroc soutient toute solution politique conforme aux aspirations du peuple syrien"". Médias24 (fransız). 2024-12-09. İstifadə tarixi: 2024-12-09.
- Palestinian presidency expresses solidarity with Syrian people
- Mroue, Bassem; Karam, Zeina. "Syrian government forces withdraw from central city of Homs as insurgent offensive accelerates". Associated Press. 7 December 2024. İstifadə tarixi: 8 December 2024.
- Grove, Thomas. "Assad and Family in Moscow After Fleeing Syria". The Wall Street Journal. TASS. 8 December 2024. İstifadə tarixi: 8 December 2024.
- "Albares señala como prioridad garantizar la seguridad de la colonia de españoles en Siria". . 8 December 2024.
- "Turkey says new Syrian administration must be inclusive". Reuters. 8 December 2024.
- BBC News. "Starmer welcomes fall of Assad's 'barbaric regime'". BBC News. 8 December 2024. 8 December 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 December 2024.
- "Syria Live Updates: Assad Has Arrived in Russia After Fleeing Syria, Russian Media Says". The New York Times. 8 December 2024.
- Nicholls, Catherine. "Syria rebels declare Damascus 'free,' claim Assad has fled the capital". CNN (ingilis). 8 December 2024. İstifadə tarixi: 8 December 2024.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqalede davam eden aktual hadiselerle bagli melumat var Meqalenin terkibi ve adi hadiselerin gedisine gore tez tez deyise biler Esed rejiminin suqutu 8 dekabr 2024 cu ilde Beser Esedin rehberlik etdiyi Suriya Ereb Respublikasi hokumeti Tehrir el Samin basciliq etdiyi Suriya muxalifetinin irimiqyasli hucumlari neticesinde suqut etdi Hafiz Esedin 1971 ci ilde Islahedici inqilab neticesinde prezidentliye baslamasindan indiyedek Suriyani irsi diktatura kimi idare eden Esed ailesinin hakimiyyeti Demesqin ele kecirilmesi suquta ugradi Esed rejiminin suqutuEsas hadise Suriya vetendas muharibesi cercivesinde 2024 cu ilde Suriya muxalifetinin baslatdigi terkib hissesiBeser Esed 2024 cu ilin mayinda Devrilmesinden texminen yeddi ay evvelTarix 8 dekabr 2024Yeri SuriyaSebebi irimiqyasli hucumlariNeticesi Suriya prezidenti Beser Esed Demesqin suqutundan sonra Moskvaya getdi Hokumetyonlu quvvelerin meglubiyyeti ve Suriya Ereb Respublikasinin suqutu Suriya muxalifeti paytaxta ve Suriyanin boyuk hissesine nezareti ele kecirdi Kecmis prezidenti tapmaga cehd eden muxaliflerin Cenub Emeliyyat Otaginin quvveleri Demesqe soxularken Esedin paytaxti teyyare ehtimal ki Suriya Hava Quvvelerinin 9218 sayli ucusu ile namelum istiqametde terk etmesi ile bagli xeberler ortaya cixdi Suriyali usyancilari daha sonra dovlet televiziyasi vasitesile rejim uzerinde qelebe qazandiqlarini Rusiya Xarici Isler Nazirliyi ise Beser Esedin istefa verdiyini ve Suriyani terk etdiyini aciqladi Daha sonra Esedin ailesi ile birlikde Rusiyaya sigindigi aciqlandi Arxa fonEsas meqale Beser Esed Esed ailesi ve ya Esed sulalesi kimi de taninan aile Hafiz Esedin 1971 ci ilde Suriya prezidenti olmasindan sonra olkeni idare edirdi Hafiz Esedin 2000 ci ilin iyununda olumunden sonra onun yerine oglu Beser Esed kecdi Hafiz Esed oz rejimini muasir Suriya tarixine seciyyevi olmayan sexsiyyete perestisle secilen burokratiya kimi qurdu Mekteblerden bazarlara ve dovlet idarelerine qeder her yerde Esedin sekilleri portretleri sitatlari ve terifleri numayis olunur ve Hafiz Esed resmilesdirilmis Esedist ideologiyasinda Olmez Lider ve Muqeddes kimi xatirlanirdi Hafiz Suriya cemiyyetini militarist xett uzre yeniden teskil etdi ve israrla besinci kalonna terefinden xaricden desteklenen tehlukeler ritorikasina muraciet etdi ve belelikle ordu ictimai heyatin merkezi aspekti kimi teblig edildi Hafiz Esedin 1970 ci ilde hakimiyyeti ele kecirmesinden sonra dovlet xetti ile suriyalilara xeyali vahid Beesci kimlik ve elece de Esedizm ideyalari altinda birlesmeye esaslanan yeni milli diskurs teblig edildi Sebiha ruhlar kimi taninan ve Hafiz Esede sadiq olan sexsler Beserden basqa tanri yoxdur kimi suarlarla Esed sulalesini ilahilesdirir ve qeyri konformist ehaliye qarsi psixoloji muharibe aparirdilar Beser Esed Hafizin olumunden sonra hakimiyyet oglu ve partiya terefinden Genc Lider ve Xalqin Umidi kimi qebul edilen varisi Beser Esede miras qaldi Simali Koreyadaki modelinden yuksek derecede tesirlenen resmi tebligat Esed sulalesine ilahi xususiyyetler aid edir ve Esed patriarxlarina muasir Suriyanin quruculari kimi hormetle yanasirdi 2011 ci ilde Birlesmis Statlar Avropa Birliyi ve Ereb Liqasinin ekser uzvleri Suriya vetendas muharibesine sebeb olan Suriya inqilabi hadiseleri zamani Ereb bahari etirazcilarina qarsi basqilardan sonra Esedi istefaya cagirdi Vetendas muharibesi 580 000 e yaxin insanin olumune sebeb oldu ve onlardan minimum 306 000 i qeyri doyusculer idi Suriya Insan Haqlari Sebekesinin melumatina gore mulki sexslerin 90 den coxu Esed terefdari olan quvveler terefinden qetle yetirilib Esed hokumeti Suriya vetendas muharibesi zamani coxsayli herbi cinayetler toredib Bele ki Suriya Ereb Silahli Quvveleri terefinden bir nece defe kimyevi hucum heyata kecirilib En olumcul kimyevi hucum ise 21 avqust 2013 cu ilde bas tutmus Qutadaki zarin qazi hucumu olub Hucum neticesinde helak olanlarin sayi haqqinda konkret reqem olmasa da muxtelif menbelere gore 281 1729 arasi sexsin oumu ile neticelenib 2013 cu ilin dekabrinda BMT nin Insan Haqlari uzre Ali Komissari Navi Pilley beyan etdi ki BMT nin apardigi arasdirmanin neticeleri Esedin muharibe cinayetlerinde eli oldugunu gosterir OPCW BMT Birge Istintaq Mexanizmi ve OPCW UN IIT apardiqlari arasdirmalar neticesinde Esed hokumetinin 2017 ci ilde Xan Seyxun seherine ve 2018 ci ilde ise edilmis kimyevi hucumlara gore mesuliyyet dasidigi qenaetine gelibler 15 noyabr 2023 cu ilde Fransa Suriyada mulki sexslere qarsi qadagan olunmus kimyevi silahdan istifade etdiyine gore Esedin hebsine order verib Esed bu ittihamlarla bagli iddialari qeti sekilde redd edib ve xarici olkeleri xususen de ABS i rejim deyisikliyine cehdde ittiham edib Muxalifetin hakimiyyeti ele kecirmesiHerbi irelileyisler Esas meqaleler ve Heleb doyusu 2024 2024 cu ilde Suriya muxalifetinin hucumlarinin xeritesi 7 dekabr 2024 cu ilde muxalifet quvveleri teqriben iyirmi dord saatliq herbi emeliyyatlardan sonra Hums seherinin nezaretini tam ele kecirdi Muqavimet gostere bilmeyen hokumet quvveleri hessas senedleri mehv ederek suretle geri cekildiler Humsun tutulmasi usyanci quvvelere kritik neqliyyat infrastrukturuna xususen de Esedin herbi bazasi ve Rusiya herbi obyektlerinin yerlesdiyi Demesq seheri ile Suriyanin sahil bolgesini birlesdiren magistral yol qovsagina nezareti temin etdi Esedin muttefiqi Hizbullah quvveleri Hums yaxinligindaki Qusayr rayonundan texminen 150 zirehli masin ve yuzlerle doyuscunu texliye etdiler Rejimin movqeyinin zeifleme sebebinin esas muttefiqlerinin desteyinin azalmasi oldugu guman edilir Bele ki hazirda Rusiya Ukrayna ile Hizbulla ise Israille herbi qarsidurmadadir Dekabrin 7 de suriyali usyancilar yaxinliqdaki seherleri ele kecirdikden sonra Demesqi muhasireye almaga basladiqlarini elan etdiler Usyancilarin komandiri Hesen Ebdul Qani aciqlamasinda quvvelerimiz paytaxt Demesqin muhasireye alinmasinin son merhelesini heyata kecirmeye baslayib deye qeyd etdi Usyancilar paytaxtin cenub girisine 20 kilometr 12 mil mesafede olan Senameyn seherini ele kecirdikden sonra paytaxti muhasireye almaga basladilar Axsama yaxin hokumetyonlu quvveler Ceramana Qetena Muadamiyet es Sam Derayya Kisve Dumayir Dera ve Mezzeh aviabazasi daxil olmaqla Demesqin kenarindaki yasayis menteqelerini o cumleden yaxinligindaki erazileri terk etdiler Suriya Ordusu ise dovlet mediasi vasitesile ictimai asayisi qorumaga calisaraq vetendaslari milli tehlukesizliyi pozmaga yonelmis yalan xeber lere mehel qoymamaga cagirdi Herbi rehberlik ehalini olkenin mudafiesine sadiq qalacaqlarina emin etdi baxmayaraq ki onlarin bunu etmek imkanlari getdikce mehdudlasirdi Muxalifetin kesfiyyat bolmeleri paytaxtin mudafie xettini yardilar ve seherin butun strateji yerlerinde movqeler yaratdilar Xususi emeliyyat qruplari Esedi Demesq daxilinde axtarsalar onun yerini tapmaq cehdleri neticesiz qaldi Siyasi nezaretin itirilmesi esas meydaninda etirazcilarin Hafiz Esedin heykelini yixmasi ve bir nece seheretrafi qesebede irimiqyasli etirazlarin bas vermesi sebebinden axsam saatlarinda hokumetyonlu quvveler hemin bolgelerden geri cekildiler Hemin dovrde Demesqde Esed hokumetinin yuksekrutbeli resmileri ile muxalifet quvveleri arasinda olkenin terk edilmesi bagli danisiqlar aparildigi bildirilirdi Hemcinin bu hadiseler zamani Iran resmileri Beser Esedin olkeden qacdigina dair xeberleri tekzib etdiler lakin onun Demesqde harada oldugu bildirilmirdi Muxalifet quvvelerinin paytaxta daxil olmasindan sonra Esedin prezident muhafizesi artiq onun iqametgahini terk etmisdi 7 dekabr 2024 cu il axsam saatlarinda usyanci quvveler Esedin yeri ile bagli kesfiyyat melumati tapmadilar ve onu axtarmaga basladilar Dekabrin 8 de resmi Twitter X hesabinda Suriyanin en boyuk hebsxanalarindan biri olan Demesqin mehbuslari azad etdiyini elan etdi Teskilat bunu evvelki insan haqlari pozuntulari qarsisinda oz quvvelerinin simvolik ve strateji qelebesi Esed hokumetinin ise edaletsizliklerinin suqutu kimi qiymetlendirdi Muxalifetin Demesqe daxil olmasi hokumetin mudafie movqelerinin suretle dagilmasi sebebinden minimal muqavimetle bas verdi muxalifet quvvelerinin Demesqde bir nece kritik obyekti o cumleden dovlet mediasi ve ugurla ele kecirdiyini tesdiqledi Muxalifet suretle irelileyerek esas neqliyyat yollarina ve strateji rayonlara xususen de rayonuna nezareti temin etdi Qacislar Suriya Ordusunun iki yuksekrutbeli resmisinin melumatina gore dekabrin 8 i seher saatlarinda Esed suretle pislesen tehlukesizlik seraiti sebebinden sexsi teyyaresi ile Demesqden aciqlanmayan yere yola dusmusdu Eyni zamanda Suriya sakinleri Demesq boyunca Allahu ekber Allah boyukdur suarlari ve guclu ates sesleri esitdiklerini bildirirdiler Daha sonra Suriya Insan Haqlari Musahide Qrupu Beser Esedin vasitesile Suriyani terk etdiyini bildirdi Hemcinin Mixail Ulyanov Rusiyanin Vyanadaki beynelxalq teskilatlardaki sefiri Telegram hesabinda Esed ve ailesine Rusiyadan siginacaq verildiyini elan etdi Birinci xanim Esma Esed muxalifet quvvelerinin Demesqe dogru irelilemesine texminen bir hefte qalmis uc usagi ile birlikde Rusiyaya getmisdi Paralel olaraq Esedin aile uzvlerinin bir hissesinin o cumleden onun bacisi terefden olan qohumlarinin Birlesmis Ereb Emirliklerine sigindigi bildirildi Muxalifetin irelilemesinden bir nece gun evvel Misir ve Iordaniya resmilerinin Beser Esedi olkeni terk etmeye ve surgunde hokumet qurmaga cagirdiqlari barede melumatlar yayilsa da ve Iordaniya sefirliyi bunu inkar etdi Dekabrin 8 den etibaren Esed ailesinin Moskvaya qacmasi ve Rusiyadan siginacaq almasi xeberleri yayildi Siyasi kecidHTS lideri Telegram da Suriya dovlet qurumlarinin derhal herbciler terefinden ele kecirilmeyeceyini ve bunun evezinde tam siyasi kecid tamamlanana qeder muveqqeti olaraq terefinden idare edileceyini bildirdi El Celali ise sosial mediada paylasdigi videoda Demesqde qalmagi ve Suriya xalqi ile emekdasliq etmeyi planlasdirdigini aciqladi Eyni zamanda Suriyanin normal bir olkeye cevrileceyine ve diger xalqlarla diplomatik elaqelere baslaya bileceyine umid etdiyini bildirdi 9 dekabrda nin bascisi nin yeni bas naziri teyin edildi Israilin hucumu8 dekabr 2024 cu ilde Israil ordusu Suriyanin Quneytire vilayetinde herbi emeliyyatlara basladi Zirehli texnika ile herekete kecen Israil ordusu Israilin isgal etdiyi Qolan tepeleri ile Suriyanin qalan hissesi arasindaki bufer zonaya dogru irelileyerek Tel Eyube de daxil olmaqla Quneytire vilayetinin merkezi bolgelerini artilleriya atesine tutdu Bu emeliyyat Yom Kippur muharibesi neticesinde 31 may 1974 cu ilde elde edilmis ateskes razilasmalarindan sonra Israil quvvelerinin son 50 ilde ilk defe Suriya serhedini kecmesi hali idi Israilin bas naziri Benyamin Netanyahu movqelerini terk etmesi sebebinden Suriya ile 1974 cu il serhed razilasmasinin iflasa ugradigini ve mumkun tehlukenin qarsisini almaq ucun Israil Mudafie Quvvelerine IMQ her iki olke arasinda ateskes xetti sayilan muveqqeti olaraq yeniden isgal etmeyi emr etdiyini aciqladi Bundan elave Israilin Suriyanin Xalxala aviabazasini ve Demesqin Mezze bolgesini hedef alan hava hucumlarini teskil etdiyi bildirilir ReaksiyalarDaxili Muxalifler Suriya Milli Koalisiyasinin prezidenti 8 dekabrda Beser Esedin devrildiyini elan etdi Esedin devrilmesinde istirak eden esas muxalif quvve olan Heyet Tehrir el Sam HTS Esedin gedisinden sonra Suriyanin azad edildiyini elan etdi Qrup sosial media platformalari vasitesile qaranliq dovr un basa catdigini elan eden beyanatlar yayib ve her kesin sulh icinde yasadigi ve edaletin hokm surduyu yeni Suriya ved edib Onlarin beyanatlarinda xususi olaraq kockunlere ve kecmis siyasi mehbuslara muraciet edilib onlar yeniden olkeye devet edilib Ictimaiyyetin reaksiyasi Demesqde xususen de ve Suriya Silahli Quvvelerin qerargahinin yerlesdiyi hakimiyyeti merkezi olan ehali terefinden senlikler teskil edildi ve bu goruntuler sosial mediada yayildi Mudafie Nazirliyinin resmilerinin bu hadiseler zamani oradan texliye edildiyi bildirilir Livanda yuzlerle insan olkenin simalindaki Tripoli ve seherlerinde hemcinin esasen Hizbullah ve Esed hokumetine qarsi cixan sunni muselmanlarin yasadigi Bar Eliyas seherinde Demesqin suqutundan sonra bayram teskil edib Hemcinin Bees Partiyasinin Livanin seherindeki ofisine basqin edildi ve Esedin portreti yere atilaraq tapdalandi Xarici Efqanistan Suriya muxalifetini ve Suriya xalqini sulhsever vahid ve sabit sistem umidi ile tebrik edib Kanada Bas nazir Castin Trudo butun terefleri insan haqlarina hormet etmeye cagirib ve bildirib ki Esedin diktaturasinin suqutu onillikler boyu davam eden qeddar zulme son qoydu Hemcinin Suriya ucun yeni bir dovr burada baslaya biler Suriya xalqi ucun terrorizmden ve ezabdan azad bir dovr deye elave edib CXR Xarici Isler Nazirliyinin sozcusu dekabrin 8 de bildirib ki Cin hokumeti Suriyadaki veziyyeti diqqetle izleyir ve sabitliyin tezlikle berpa olunacagina umid edir Hemcinin biz terefleri Suriyadaki Cin qurumlarinin ve personalinin tehlukesizliyini temin etmeye cagiririq deye qeyd edib Misir Suriyanin suverenliyine birliyine ve erazi butovluyu ne desteyini ifade ederek munaqisenin butun tereflerini sulhun berqerar olmasi ucun herterefli siyasi proses baslatmaga cagirib Fransa Prezident Emmanuel Makron barbar dovletin cokduyunu ve Fransanin Yaxin Serqde haminin tehlukesizliyine sadiq oldugunu ifade edib Almaniya Kansler Olaf Solts Esedin devrilmesini yaxsi xeber adlandirib Almaniyanin xarici isler naziri Annalena Berbok ise Esedin Suriya xalqina qarsi toretdiyi vehsiliklere gore cavab vermeli oldugunu qeyd edib Hindistan Hindistan hokumeti terefleri meseleni sulh yolu ile hell etmeye devet edib Iran Iran Xarici Isler Nazirliyi bildirib ki Suriyanin geleceyini teyin etmek ve onun taleyi ile bagli qerarlar vermek yalniz Suriya xalqinin uzerine dusur Iraq resmi beyanat yayaraq butun suriyalilarin azad iradesine hormet edilmesinin vacibliyini Suriyanin tehlukesizliyinin erazi butovluyunun ve musteqilliyinin qorunub saxlanmasinin vacibliyini vurgulayib Israil Israilin bas naziri Benyamin Netanyahu hadiseleri alqislayib ve bildirib ki Esed hokumetinin sonu Israilin Iran ve Hizbullaha vurdugu zerbelerin birbasa neticesidir Israil Mudafie Ordusu ise veziyyete xususen de Iranin hereketlerine nezareti davam etdirdiklerini eyni zamanda silahli qruplarin hucumlarini def etmekde Birlesmis Milletler Teskilati quvvelerini desteklediklerini aciqlayib Iordaniya Kral II Abdullah beyan edib ki Iordaniya Suriya xalqinin yanindadir ve onlarin irade ve secimlerine hormet edir Livan bolgedeki suretli deyisiklikler fonunda Suriya ile simal ve serq serhedlerindeki herbi movcudlugu guclendirdiyini bildirib Merakes Xarici isler naziri Suriya xalqinin butun torpaqlari uzerinde suverenliyini qoruyararaq onlarin huquqlarini temin eden istenilen siyasi helli desteklediklerini bildirib Felestin Felestin Prezidenti Mahmud Abbas Suriyanin birliyi suverenliyi ve erazi butovluyune hormet edilmesinin zeruriliyini vurgulayaraq Felestin dovleti ve xalqinin qardas Suriya xalqi ile tam hemreyliyini ifade edib Qeter Qeterin xarici isler naziri Beser Esedin doyuslerin azaldigi dovrlerde sosial iqtisadi ve siyasi meselelerde hec bir addim atmamasini tenqid edib Suriya hokumetinin veziyyeti ile bagli aciqlamalarinda Tani yeni siyasi elaqelerin qurulmasinin ve yeni Suriya hokumeti ile diplomatik elaqeler yaratmagin vacibliyini vurgulayib Rusiya Rusiya Xarici Isler Nazirliyi Esedin prezidentlikden istefa verdiyini Suriyadan Rusiyaya getdiyini ve munaqisede istirak eden tereflerle danisiqlar apardigini tesdiqleyib ve elave edib ki Rusiya bu danisiqlarda istirak etmeyib Seudiyye Erebistani Seudiyye Erebistani Xarici Isler Nazirliyi Suriyadaki musbet addimlardan memnun oldugunu bildirib ve elave ederek Suriyanin erazi butovluyunu ve xalqinin birliyini qorumaq gergin seyler gostermeye cagirib Ispaniya Xarici isler naziri biz suriyalilarin oz geleceklerine dair qerar vermesini isteyirik ve bunun sulh sabitlik ve erazi butovluyune teminat vermesini isteyirik deye qeyd edib Turkiye Turkiye prezidenti Receb Tayyib Erdogan Suriyada on uc illik munaqiseden sonra sulh ve sabitliyin berqerar olacagina umid etdiyini bildirib Turkiyenin xarici isler naziri Hakan Fidan ise fikirlerini Suriya ele bir merheleye catib ki Suriya xalqi oz olkelerinin geleceyini formalasdiracaq seklinde ifade edib Hemcinin Fidan Dohada kecirdiyi metbuat konfransinda Esedin hakimiyyetinin son gunlerinde onunla elaqeye kecmeyin mumkun olmadigini ifade ederek Turkiye prezidenti Receb Tayyib Erdoganin milli birlik ve sulh elde etmek ucun rejime el uzatdigini lakin Esedin bunu redd etdiyini elave edib Ukrayna Ukraynanin xarici isler naziri Andriy Sibiha Esedin devrilmesinin Rusiyanin desteyine guvenmeyin qacilmaz neticesi oldugunu deyib ve elave edib ki Rusiya prezidenti Vladimir Putin hemise ona guvenenlere xeyanet edir BEE Prezident Seyx Mehemmed ibn Zayidin diplomatik musaviri Esedin muxtelif ereb olkeleri terefinden ona atilan xilasedici iplerden istifade etmediyini soyledi ve hokumetin suqutunu bu boyuk siyasi ugursuzluq la elaqelendirdi Boyuk Britaniya Bas nazir Kir Starmer Esedin barbar rejiminin suqutunu alqisladigini ve Suriyada sulh ve sabitliye cagiris etdiyini bildirib ABS ABS prezidenti Co Bayden cixisinda ilk defe olaraq ne Rusiya ne Iran ne de Hizbullah in Suriyadaki bu iyrenc rejimi mudafie ede bilmeyeceyini ifade ederek bildirib ki regionda guc balansinin deyismesine sebeb boyuk olcude beynelxalq sanksiyalar ABS in ISID e qarsi Suriyaya verdiyi destek ABS in Suriyadaki herbi movcudlugu ve Israilin bolgede Iranin desteklediyi qruplara qarsi herbi emeliyyatlara verdiyi destek kimi amillerin birlesmesinden qaynaqlandigini soyledi ABS mudafie nazirinin Yaxin Serq uzre komekcisinin muavini Esed rejiminin sona catmasi ile bagli hec kimin goz yasi tokmememeli oldugunu qeyd etdi ve elave ederek ABS nin ISID in daimi meglubiyyetini temin etmek ucun Suriyanin serqindeki herbi movcudlugunu davam etdireceyini soyledi ABS in yeni secilmis prezidenti Donald Tramp ise Esedin olkesini terk etme sebebinin mudafiecisi Rusiyanin Ukrayna ile muharibeye gore Suriyaya maraginin itmesi oldugunu qeyd etdi Yemen Yemenin beynelxalq seviyyede taninmis hokumetinin informasiya naziri Muammar el Eryani Iranin Fars Ayparasini tamamlamaq ucun mezheb milislerinden alet kimi istifade eden ekspansionist layihesi olaraq xarakterize etdiyi Muqavimet Oxunu pisleyib ve onun suqutunu yuksek qiymetlendirib O elave edib ki Yemen xalqi Iran ve onun Husi aletinin onlarin torpaqlarini ve onlarin taleyini pozmaq planlarini aradan qaldirmaga qadirdir Nece ki bu planlar Suriya ve Livanda iflasa ugradi Beynelxalq teskilatlar Avropa Ittifaqi Ittifaqin Xarici Isler ve Tehlukesizlik Siyaseti uzre Ali Numayendesi Kaya Kallas Beser Esedin diktaturasinin sona catmasinin musbet ve coxdan gozlenilen bir inkisaf oldugunu qeyd ederek bunun Esedin destekcileri olan Rusiya ve Iranin zeifliyinin ortaya cixmasi olaraq ifade edib BMT BMT nin Suriya uzre xususi numayendesi Esedin devrilmesini Suriya tarixinde donus noqtesi adlandirib ve sulhe barisiga leyaqete ve butun suriyalilar ucun inkluzivliye umid etdiyini bildirib TehlillerYaxin Serq Proqraminin bas emekdasi Natasa Holl hokumetin suqutunu Esedin enenevi muttefiqlerinin zeiflemesi hemcinin Rusiyanin Ukraynadaki muharibeye yonelmesi ve regional problemlerle uzlesmesi ile elaqelendirib Bundan elave o ehalinin texminen 90 faizinin yoxsulluq heddinin altinda yasamasi ve bir coxunun kockun dusergelerinde yasamasi kimi agir iqtisadi seraitin hokumete desteyin azalmasina sebeb oldugunu qeyd edib bas analitik Cerom Drevon usyanci koalisiyasinin muxtelifliyini nezere alaraq Suriyada yeni idareetme sistemi ile bagli qerarin son derece cetin olacagini qeyd edib ve elave edib ki bezi qruplarin strukturlasdirilmis olmasina baxmayaraq coxluq teskil eden diger qruplar ise strukturlasdirmamis lokal qruplardir QeydlerMenbeler Istinadlar Syrian President Bashar al Assad has left Damascus to an unknown destination The Jerusalem Post ingilis 8 December 2024 Istifade tarixi 8 December 2024 The Authority controls Aleppo International Airport and many cities and towns in the northern Hama countryside amid a complete collapse of the regime forces Arabic SOHR 30 November 2024 Istifade tarixi 30 November 2024 أنباء عن اختفائها هل تحطمت طائرة بشار الأسد News of his disappearance Did Bashar al Assad s plane crash Erem News ereb 8 December 2024 Istifade tarixi 8 December 2024 Syrian President Bashar al Assad has left Damascus to an unknown destination say two senior army officers Reuters 7 December 2024 Istifade tarixi 7 December 2024 Syria Live Updates Assad Has Resigned and Left Syria Russia Says The New York Times 8 December 2024 Istifade tarixi 8 December 2024 Beser Esed ailesi ile birlikde Moskvaya catdi Oxu az az Istifade tarixi 2024 12 08 Ma oz Moshe 15 The Assad dynasty Larres Klaus redaktor Dictators and Autocrats Securing Power across Global Politics New York Routledge 2022 249 263 doi 10 4324 9781003100508 ISBN 978 0 367 60786 9 15 The Assad dynasty In Larres Klaus ed Dictators and Autocrats Securing Power across Global Politics New York Routledge pp 249 263 doi 10 4324 9781003100508 ISBN 978 0 367 60786 9 Eyal Zisser Bashar al Asad and his Regime Between Continuity and Change Orient 2004 1 August 2017 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2 April 2011 Kmak Magdalena Bjorklund Heta Refugees and Knowledge Production Europe s Past and Present Abingdon Oxon Routledge 2022 seh 73 doi 10 4324 9781003092421 ISBN 978 0 367 55206 0 Turku Helga 3 Long Term Security Repercussions of Attacking Cultural Property The Destruction of Cultural Property as a Weapon of War palgrave macmillan 2018 seh 74 doi 10 1007 978 3 319 57282 6 ISBN 978 3 319 57282 6 Darke Diana Syria 2nd Bradt Travel Guides 2010 seh 311 ISBN 978 1 84162 314 6 Pipes Daniel Syria Beyond the Peace Process Washington D C Washington Institute for Near East Policy 1995 15 ISBN 0 944029 64 7 Halasa Malu Omareen Zaher Mahfoud Nawara Syria Speaks Art and Culture from the Frontline London Saqi Books 2014 125 147 156 161 ISBN 978 0 86356 787 2 Pipes Daniel Syria Beyond the Peace Process Washington D C Washington Institute for Near East Policy 1995 6 7 13 17 ISBN 0 944029 64 7 Shamaileh Ammar Trust and Terror Social Capital and the Use of Terrorism as a Tool of Resistance New York Routledge 2017 66 70 72 82 ISBN 978 1 138 20173 6 Carlos BC Juan The Assad Family Has Been Shaping Syria for 50 Years Fair Observer 9 December 2021 9 December 2021 tarixinde arxivlesdirilib Phillips Christopher The Battle for Syria International Rivalry in the New Middle East London Yale University Press 2015 seh 131 ISBN 9780300217179 Civilian Death Toll SNHR September 2022 5 March 2022 tarixinde arxivlesdirilib Robertson QC Geoffrey 11 Justice in Demand Crimes Against Humanity The Struggle for Global Justice 4th New York The New Press 2013 560 562 573 595 607 ISBN 978 1 59558 860 9 Syria Freedom Support Act Holocaust Insurance Accountability Act of 2011 Washington DC Committee on Foreign Affairs House of Representatives 2012 221 229 Vohra Anchal Assad s Horrible War Crimes Are Finally Coming to Light Under Oath Foreign Policy 16 October 2020 2 November 2020 tarixinde arxivlesdirilib German court finds Assad regime official guilty of crimes against humanity Daily Sabah 13 January 2022 22 January 2022 tarixinde arxivlesdirilib Martina Nosakhare Whitney Some Hope in the Struggle for Justice in Syria European Courts Offer Survivors a Path Toward Accountability Human Rights Watch 15 March 2022 5 April 2022 tarixinde arxivlesdirilib Security Council Deems Syria s Chemical Weapon s Declaration Incomplete United Nations Meetings Coverage and Press Releases 6 March 2023 14 March 2023 tarixinde arxivlesdirilib United Nations Meetings Coverage and Press Releases 6 March 2023 Archived from the original on 14 March 2023 France issues arrest warrant for Syria s President Assad source Reuters 15 November 2023 King Esther Assad denies responsibility for Syrian war Politico 2 November 2016 28 December 2016 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 21 December 2016 The Syrian president maintained he was fighting to preserve his country and criticized the West for intervening Good government or bad it s not your mission to change it he said Homs falls Rebels tighten grip as Assad regime teeters The Express Tribune ingilis 2024 12 08 Istifade tarixi 2024 12 08 Abdulrahim Raja Syria s Government Battles Multiple Rebel Uprisings The New York Times 7 December 2024 Istifade tarixi 7 December 2024 Syrian rebels say they control the south and are approaching Damascus Middle East Eye ingilis Istifade tarixi 2024 12 07 After the major withdrawal in the Damascus countryside and cities adjacent to the capital Regime forces redeploy in the capital Damascus Arabic SOHR 7 December 2024 Istifade tarixi 7 December 2024 Robertson Nic Syrian rebels edge closer to Damascus as US officials say Assad regime could fall soon Live updates CNN ingilis 2024 12 07 Istifade tarixi 2024 12 07 الوسط بوابة رويترز بشار الأسد غادر دمشق إلى وجهة غير معلومة alwasat ly ereb Istifade tarixi 8 December 2024 عاجل هروب بشار الأسد وسقوط دمشق Elaph إيلاف ereb 8 December 2024 Istifade tarixi 8 December 2024 الأحداث تتسارع المعارضة تدخل دمشق والأسد يغادر لوجهة غير معلومة الجزيرة نت ereb Istifade tarixi 8 December 2024 Syria rebellion Rebels say Syria free of Assad after reports he has fled BBC News ingilis Istifade tarixi 8 December 2024 Iskandarani Aya Rebels declare end of Assad rule in Syria ingilis 8 December 2024 Istifade tarixi 8 December 2024 Syrian rebels enter Damascus everything we know so far The Guardian ingilis 8 December 2024 ISSN 0261 3077 Istifade tarixi 8 December 2024 Gebeily Maya Azhari Timour Assad gets asylum in Russia rebels sweep through Syria Reuters 8 December 2024 Egypt denies WSJ report on asking Al Assad to leave Syria Egypt Today ingilis 7 December 2024 Istifade tarixi 8 December 2024 Bashar al Assad s family left Syria for Russia amid rebel offensive mass media UNN unn ua ingilis 6 December 2024 Istifade tarixi 8 December 2024 Assad is in Moscow Russian state media reports BBC News 8 December 2024 Istifade tarixi 8 December 2024 Syria Latest Bloomberg 8 December 2024 Istifade tarixi 8 December 2024 Mohammed al Bashir appointed as Syria s prime minister after Assad s fall ILKHA Ilke News Agency ilkha com Istifade tarixi 2024 12 09 قصف إسرائيلي على تل أيوبا في ريف القنيطرة الأوسط بسوريا دار الهلال ereb Istifade tarixi 8 December 2024 Fabian Emanuel Reports claim Israeli tanks crossing into Syria buffer zone www timesofisrael com ingilis 9 December 2024 Istifade tarixi 8 December 2024 Krever Mick Watching with trepidation and glee Netanyahu orders military to seize Syria buffer zone CNN 8 December 2024 Istifade tarixi 8 December 2024 Israel s Netanyahu declares end of Syria border agreement orders military to seize buffer zone The New Arab 8 December 2024 Istifade tarixi 8 December 2024 Suspected Israeli strikes hit a part of Damascus two security sources say Reuters 8 December 2024 Istifade tarixi 8 December 2024 رئيس الائتلاف الوطني السوري للعربية أعلن لكم سقوط بشار الأسد العربية ereb 8 December 2024 Istifade tarixi 8 December 2024 Bahra Esad rejimi dustu intikam ve misillemeye yer yok Duvar turk 8 December 2024 Istifade tarixi 8 December 2024 Michaelson Ruth Beyond our dreams exiled Syrian activists set sights on returning home The Guardian We re going to be proud to be Syrian After the fall of Assad L Orient Today meets Syrians on the road to Masnaa Live L Orient Today ingilis 8 December 2024 Istifade tarixi 8 December 2024 Celebrations in Lebanon s Tripoli over Assad regime collapse Middle East Monitor 8 December 2024 Istifade tarixi 8 December 2024 Syrian Baath Party office in Halba north Lebanon stormed picture of Syrian President Bashar al Assad thrown and trampled This is Beirut ingilis Istifade tarixi 8 December 2024 Nierenberg Amelia Governments around the globe expressed cautious optimism over the future of Syria The New York Times 8 December 2024 Istifade tarixi 8 December 2024 World leaders Trudeau hail fall of Assad s dictatorship after rebels topple Syrian government CBC News 2024 12 08 Zhuang Sylvie As Assad regime falls China urges Syria to ensure safety of Chinese nationals South China Morning Post ingilis 2024 12 08 Istifade tarixi 2024 12 09 China calls on Syria to ensure safety of its institutions personnel Al Jazeera English 2024 12 09 Istifade tarixi 2024 12 09 Foreign Ministry Spokesperson s Remarks on the Situation in Syria Ministry of Foreign Affairs 2024 12 08 Istifade tarixi 2024 12 09 Need To Preserve Syria s Unity Sovereignty Territorial Integrity India NDTV Iraqi government issues statement on developments in Syria INA Berman Lazar Visiting Syria border Netanyahu claims credit for process that led to Assad s fall The Times of Israel 8 December 2024 World reacts to Bashar al Assad s fall capture of Damascus Al Jazeera ingilis Istifade tarixi 8 December 2024 Nasser Bourita Le Maroc soutient toute solution politique conforme aux aspirations du peuple syrien Medias24 fransiz 2024 12 09 Istifade tarixi 2024 12 09 Palestinian presidency expresses solidarity with Syrian people Mroue Bassem Karam Zeina Syrian government forces withdraw from central city of Homs as insurgent offensive accelerates Associated Press 7 December 2024 Istifade tarixi 8 December 2024 Grove Thomas Assad and Family in Moscow After Fleeing Syria The Wall Street Journal TASS 8 December 2024 Istifade tarixi 8 December 2024 Albares senala como prioridad garantizar la seguridad de la colonia de espanoles en Siria 8 December 2024 Turkey says new Syrian administration must be inclusive Reuters 8 December 2024 BBC News Starmer welcomes fall of Assad s barbaric regime BBC News 8 December 2024 8 December 2024 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 8 December 2024 Syria Live Updates Assad Has Arrived in Russia After Fleeing Syria Russian Media Says The New York Times 8 December 2024 Nicholls Catherine Syria rebels declare Damascus free claim Assad has fled the capital CNN ingilis 8 December 2024 Istifade tarixi 8 December 2024