Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şirvan Milli Parkı — Cənub-şərqi Şirvan düzündə Salyan və Neftçala rayonları ərazisində yerləşən milli park.
| Şirvan Milli Parkı | |
|---|---|
| azərb. Şirvan Milli Parkı | |
 Şirvan Milli Parkı | |
BTMB kateqoriyası — II (Milli park) | |
| Sahəsi | 54373,5 ha |
| Yaradılma tarixi | 5 iyul 2003 |
| İdarəetmə orqanı | AETSN |
| Çay | Kür |
| Göl | Çala gölü |
| Faunası | Ceyran, qaban, canavar, tülkü, porsuq, qamışlıq pişiyi |
| Yerləşməsi | |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Rayon | Salyan |
| Yerləşməsi | Şirvan düzündə |
| Yaxın şəhər | Salyan və Neftçala |
| Şirvan Milli Parkı | |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Ümumi məlumat
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2003-cü il 5 iyul tarixli 1298 nömrəli Sərəncamı ilə Bakı şəhərinin Qaradağ, Salyan və Neftçala rayonlarının inzibati ərazilərinin 54373,5 hektarında Azərbaycan Respublikasının Şirvan Milli Parkı yaradılmışdır. Kür-Araz ovalığının cənub-şərqi Şirvan düzənliyində ümumi ərazisi 65580 hektar olan xüsusi mühafizə olunan təbiət ərazisinin 54373,5 hektarında Şirvan Milli Parkı, 6232 hektarında Şirvan Dövlət Təbiət Qoruğu və 4930 hektarında isə Bəndovan Dövlət Təbiət Yasaqlığı yerləşir.
Milli Parkın yaradılmasında əsas məqsəd yarımsəhra landşaftının başlıca komponentlərini, Azərbaycan Respublikasının "Qırmızı kitabı"na düşmüş ceyranları və o ərazi üçün səciyyəvi olan fauna növlərini qoruyub saxlamaq, ekoloji monitorinqi həyata keçirmək, əhalini ekoloji maarifləndirmək, turizm və istirahət üçün şərait yaratmaqdır.
Milli Parkın ərazisində relyefin, bitki və torpaq örtüyünün müxtəlifliyi burada bir sıra təbii landşaft sahələrini ayırmağa imkan verir. Ərazinin əsas hissəsini yovşanlı, şoranotlu yarımsəhra xırda təpəliklər və şoranotlu yarımsəhra düzənliyi təşkil edir. Qədim sahil tirələri, laqunlar müəyyən sahələrdə aydın nəzərə çarpır. Külək vasitəsilə yaranan əsas relyef forması–düyün təpəcikləri ceyranların sığınacağı və mühafizəsi üçün çox sərfəlidir.
Ərazidə yayı quraq keçən mülayim-isti yarımsəhra və quru bozqır tipli iqlim hakimdir. Burada çay və bulaq yoxdur, ərazini şərqdən Xəzər dənizi, şimaldan Baş Şirvan kollektoru, bir sıra digər kollektorlar, Çala (Qızılqaz) gölü və s. əhatə edir ki, bu da ceyranları su ilə tam təmin edir. Ərazidə Xəzərin, kanalların və gölün suyunun qışda donmaması ceyranlar və quşlar üçün çox əhəmiyyətlidir.
Milli Parkın ərazisində qaraşoranlı, şahsevdi, duzlaq-çoğanlı, yarımsəhra bitkiləri, çərənli-yovşanlı, yovşanlı-efemerli, yovşanlı, xos təkli, dənli-müxtəlifotlu, efemerli, sahil qumlu və çala-çəmən (dəvəotlu) bitki formasiyaları üstünlük təşkil edir.
Landşaft, iqlim və relyef xüsusiyyətlərinə görə Şirvan Milli Parkının ərazisində xarakterik suda-quruda yaşayanlar və sürünənlər faunası formalaşmışdır.
Fauna
Milli Parkda məməlilərdən aşağıdakı dəstələr vardır:
Yarasalardan itiqulaq (Miotis blythii), bığlı (M.mystacinus), cırtdan (Pipistrellus pipistrellus) və küli şəbpərələri (P.Kuhlii), kiçik (Rhinolophus hipposideros) və böyük nalburunlar (Rh.ferrumequinum), ikirəng könlücə (Vespertilio murinus), dağ könlücəsi (Eptesicus serotinus) və s.;
Gəmiricilərdən ictimai çöl siçanı (Microtus socialis), qara (Rattus rattus) və boz siçovullar (R. norvegicus), qırmızıquyruq qum siçanı (Meriones libycus), kiçik (Allactaga elater) və kiçik asiya ərəbdovşanları (A. euphratica); Dovşankimilərdən boz dovşan (Lepus europaeus); Yırtıcılardan canavar (Canis lupus), çaqqal (C. aureus), tülkü (Vulpes vulpes), gəlincik (Mustella nivalis), safsar (Vormela peregusna), porsuq (Meles meles), qamışlıq pişiyi (Felis chaus), çöl pişiyi (F. libyca);
Kürəkayaqlılardan Xəzər suitisi (Phoca caspica);
Cütdırnaqlılardan çöl donuzu (Sus scrofa) və ceyran (Gazella subgutturosa)
Bu növlərdən ceyran, safsar və çöl pişiyi respublikamızın "Qırmızı Kitab"ına daxil edilmişdir. Xəzər suitisi, ceyran və safsar "Beynəlxalq Təbiəti Mühafizə Cəmiyyətinin Siyahısı"nda müxtəlif statusla qorunan növlər elan edilmişdir. Bütün yarasa növləri "Avropa Yarasalarının Qorunması üzrə Razılaşma"ya (EUROBATS) əsasən mühafizə olunurlar.
Suriya sarımsaqiyli qurbağa nadir və nəsli kəsilmək təhlükəsi ilə üzləşmiş növ olduğu üçün "Beynəlxalq Təbiəti Mühafizə İttifaqının Siyahısı"na və Azərbaycan Respublikasının "Qırmızı Kitab"ına daxil edilmişdir və qanunla qorunur.
Parkın ərazisində 4 növ suda-quruda yaşayan heyvanlara rast gəlinir. Bunlar Suriya sarımsaqiyli qurbağası (Pelobates syriacus), yaşıl quru qurbağası (Bufo viridis), kiçik asiya ağac qurbağası (Hyla arborea savigini) və göl qurbağasıdır (Rana ridibunda.
Parkda həmçinin 17 növ sürünən heyvanlar vardır. Bunlardan 3 növü tısbağa, 6 növü kərtənkələ və 8 növü ilanlardır.
Tısbağalar: Aralıqdənizi və ya quru tısbağası (Testudo graeca), xəzər tısbağası (Mauremus caspica), bataqlıq və ya çay tısbağası (Emus orbicularis.
Kərtənkələlər: Xəzər gekkonu (Cyrtopodion caspicus), koramal (Pseudopus apodus), cəld kərtənkələcik (Eremias velox), rəngbərəng kərtənkələcik (Lacerta strigata), zərif ilanbaş kərtənkələ (Orhisops elegans.
İlanlar: Kor ilan (Typhlops vermicularis), adi suilanı (Natrix natrics), suilanı (Natrix tessellata), zeytuni təlxə (Coluber nacadum), qızılı təlxə (Coluber schmidti), xaltalı eyrenis (Eirenis collaris), kələz ilan (Malpolon monspessulanus) və Cənubi Qafqaz gürzəsi (Vipera lebetina obtusa.
Aralıq dənizi və ya quru tısbağası nadir və nəsli kəsilmək təhlükəsi ilə üzləşmiş növ olduğu üçün "Beynəlxalq Təbiəti Mühafizə İttifaqının Siyahısı"na və Azərbaycan Respublikasının "Qırmızı Kitab"ına daxil edilmiş və qanunamüvafiq olaraq mühafizə olunur.
Cənubi Qafqaz gürzəsi Milli Parkın ərazisində geniş yayılmış sürünən növlərdəndir. Tibb xammalı olan zəhərinə görə gürzə ilanları qiymətli sürünən növü hesab olunur.
Şirvan Milli Parkında 230 növ qeydə alınmışdır. Bu zənginlik Milli Parkın quşların miqrasiya yolunda yerləşməsi və ərazisində quşların yaşayışı üçün biotopların müxtəlifliyi ilə əlaqədardır.
Quşların miqrasiyası və qışlama dövründə göllərin və dənizin dayaz yerlərində əsasən yaşılbaş ördəklər, fitçi cürə, boz ördək, marek, bizquyruq, cırıldayan cürə, enliburun ördək, flaminqo, fısıldayan qu, qaşqaldaq, dərin su sahələrində isə , , kəkilli ördək, dəniz dalğıcı, adi güləyənquşu və digər ördək növləri toplantılar əmələ gətirirlər.
Göstərilən biotoplarda , qutanlara, və qağayılara rast gəlinir.
Göllərin ətrafındakı açıq bataqlıq sahələrdə, dənizsahili nəmli qumsallıqlar və laqunalarda çovdarçılar, bizdimdiklər və bekaslar toplantılar əmələ gətirir.
Qırmızıdöş qaz, boz, ağalın və ağqaş qazlar Milli Parkın bütün açıq su biotoplarında istirahət edir, yarımsəhraların dənli-efemer, yovşanlı-efemer və digər bitki formasiyaları ilə örtülü olan sahələrində qidalanırlar.
Böyük və Kiçik Çala (Qızılqaz) göllərinin 60-65%-ni təşkil edən qarğı və qamışlıqların əsas sakinləri su fərəsi, adi porzan, kiçik porzan, cırtdan porzan və qamışlıq fərələridir.
Yırtıcı quşlardan çay qaraquşu, ağquyruq dəniz qartalı, çöl sarı, adi sar, çöl qartalı, böyük qartalça, məzar qartalı, ütəlgi, şahin və s. növlərə az miqdarda rast gəlinir. Oturaq növ olan turac Milli Parkın cənub-qərb və cənub-şərq hissəsində çox kiçik sahələrdə yayılmışdır.
Azərbaycan və dünya miqyasında təhlükədə olan quşlardan Milli Parkın ərazisində 34 növə rast gəlinir. Onlardan 14-ü yalnız Azərbaycanın "Qırmızı Kitab"ına, 10-u ancaq "Beynəlxalq Təbiəti Mühafizə Cəmiyyətinin Siyahısı"na, 10-u isə həm Azərbaycanın "Qırmızı Kitab"ına (1989), həm də "Beynəlxalq Təbiəti Mühafizə Cəmiyyətinin Siyahısı"na (2002) daxil edilmişdir.
Flora
Bu ərazinin təbii florasında 82 növ çiçəkli bitki növləri var. (4 növ kol, 2 növ yarımkol, 4 növ kolsuqlar, 3 növ yarımkolsuqlar, otlardan isə 23 növ çoxillik, 6 növ ikillik və 40 növ birillik otlar). Floristik tərkibdə 7 endem növlər, o cümlədən Azərbaycanın endemi 3 növ bakr cuzqunu (Calliqonium bakuense), səhra acıqovuğu (Taraxacum desertorum), Şovis yovşanı (Artemisia Szoitsiana), Qafqazın endemi 4 növ steven qəvəni (Astraqalus steenianus), Hirkan qəvəni (Astraqalus hircanus), Qafqaz qarayoncası (Medicaqo Caucasica) və yarımçılpaq, şeytanqanqalı (Carduns seminudus) yayılmışdır.
Floranın növ tərkibində ali sporlulara aid mamırlardan - barbülə (Barbula unguiculata) və şibyələrdən daraqlı kollema (Collema cristatum) rast gəlinir. Bitki örtüyün fitosenotik təhlilinə gəldikdə isə burada yayılmış (həyat formalarına görə) əsasən cəmi 82 çiçəkli bitki növlərinə rast gəlinir.
Milli Parkin florasını sayca ən çox kserofitlər (halofitlər) qismən mezokserofitlər, mezofitlər və hidrofitlər təşkil edir. Parkın bitki örtüyünün fitosenoloji təsnifatının təhlili göstərir ki, ərazidə səhra (Deserta), yarımsəhra (Hemideserta), dənizsahili -qumsal, çala-çəmən və su-bataqlıq ekoloji (bitkilik) tipləri mövcuddur. Oranın bitki örtüyünə çoxillik şoranqəliyə–qaraşoranlıq (Halocnemeum sfrobilaceum), yarıbaşlıq (Kalidietum caspicum), şahsevdilik (Halostachyetum caspica), yulğunlu - şahsevdilik (Tamarixetum ramosissima-Halostachyetum caspica), çərənlik (Suaedactum dendroides), gənqizli–efemerli Salsoletum qemmuscens+Ephemeretum), yovşanlı-qarağanlıq (Artemisietum Szovitziana-Salsola dendroides) aiddir. Birillik şoranqəliyə puzlaq-coğanlıq (Salicornietum europaca), budağlı qışotuluq (Petrosimonietum brachiata), efemerli-yovşanı-qışotuluq (Ephemeeto- Artemisietum fraqrans+Petrosimonia brachiata) daxildir.
Ərazinin boz-çəmən torpaqlarında yovşanlı-efemerlik (Artemisietum fraqransale + Ephemeretum) inkişaf edir. Bu assosiasiayanın növ tərkibində rast gələn efemerlər-yapon tonqalatu (Bromus Caponicus), bərq quramat (Lolium riqidum), eləcə də efemeroidərdən-soğanaqlı dişə (Poa bulbosa) və s. otları ceyranlar həvəslə yeyir. Qış mövsümündə ətirli yovşan, qarağan, gənqiz və s. çoxilllik şoranqələr ceyranların təbii yemi sayılır.
Müvafiq fitosenozların edifikator növlərindən–yoğunlaşmış qaraşoran (Holocnemum strobilaceum) , xəzər sarıbaşı (Kalidium caspicum), xəzər şahsevdisi (Halostachus caspica), kol çərən (Suaeda dendroides), qarağan (Salsla dendroides), şoviç yovşanı (Artemisia Szovitsiana), budaqlı qışotu (Petrosimonia brachiata), ətli şoranqə (Salsola crass), ətirli yovşanı (Artemisia fraqrans) və s. göstərmək olar.
Xəzər sahilinin qumsallıqlarında-gəcəh yovşanlıq (Artemisietum tschernieviana), Pürən yovşanlıq (Artemisietum scoparia) bitki örtüyündə qarışıq senozlar əmələ gətirir. Çala gölünün (Qızılqaz) əhatəsində yayılan çala-çəmən bitkiliyinin dəvə tikanlıq (Alhaqietum pseudoalhaqi) və su-bataqlıq tipinə aid qamışlıq (Phraqmitetum communis) yayılmışdır. Hər iki bitki örtüyü quşların əlverişli yem və sığınacaq sahəsidir. Yalnız gəcəh yovşanlıqda-dominant bitki-xəşəmbül (Melilotus caspica) isə ceyranlar və quşlar üçün dəyərli yem bitkisidir.
Parkin bitki örtüyündə dərman bitkilərindən-bağayarpağı (Plantaqo lanseolata), əməköməci (Malvaltheala transcaucasica), (Polyqonum lapathilium) və s. rast gəlinir.
Film
IDEA İctimai Birliyinin xüsusi layihəsi olan "Azərbaycanın 9 möcüzəsi" layihəsi çərçivəsində ilk film "Şirvan Milli Parkı" olmuş və 2014-cü ildə ictimaiyyətə təqdim edilmişdir. Film Azərbaycanın yerli telekanallarında, habelə beynəlxalq film festivallarında, "Rossiya-Kultura" telekanalında nümayiş olunmuşdur.
İstinadlar
- “Nizami” Kino Mərkəzində “Quşlar cənnəti - Ağgöl Milli Parkı” sənədli filmi təqdim olunub 2016-03-04 at the Wayback Machine. azertag.az, 24.04.2015 (az.)
Xarici keçidlər
- Şirvan Milli Parkı
- Şirvan Milli Parkı
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sirvan Milli Parki Cenub serqi Sirvan duzunde Salyan ve Neftcala rayonlari erazisinde yerlesen milli park Sirvan Milli Parkiazerb Sirvan Milli Parki Sirvan Milli ParkiBTMB kateqoriyasi II Milli park Sahesi 54373 5 haYaradilma tarixi 5 iyul 2003Idareetme orqani AETSNCay KurGol Cala goluFaunasi Ceyran qaban canavar tulku porsuq qamisliq pisiyiYerlesmesi39 32 51 sm e 49 00 56 s u Olke AzerbaycanRayon SalyanYerlesmesi Sirvan duzundeYaxin seher Salyan ve NeftcalaSirvan Milli ParkiSirvan Milli Parki Vikianbarda elaqeli mediafayllarUmumi melumatSirvan Milli Parki Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin 2003 cu il 5 iyul tarixli 1298 nomreli Serencami ile Baki seherinin Qaradag Salyan ve Neftcala rayonlarinin inzibati erazilerinin 54373 5 hektarinda Azerbaycan Respublikasinin Sirvan Milli Parki yaradilmisdir Kur Araz ovaliginin cenub serqi Sirvan duzenliyinde umumi erazisi 65580 hektar olan xususi muhafize olunan tebiet erazisinin 54373 5 hektarinda Sirvan Milli Parki 6232 hektarinda Sirvan Dovlet Tebiet Qorugu ve 4930 hektarinda ise Bendovan Dovlet Tebiet Yasaqligi yerlesir Milli Parkin yaradilmasinda esas meqsed yarimsehra landsaftinin baslica komponentlerini Azerbaycan Respublikasinin Qirmizi kitabi na dusmus ceyranlari ve o erazi ucun seciyyevi olan fauna novlerini qoruyub saxlamaq ekoloji monitorinqi heyata kecirmek ehalini ekoloji maariflendirmek turizm ve istirahet ucun serait yaratmaqdir Milli Parkin erazisinde relyefin bitki ve torpaq ortuyunun muxtelifliyi burada bir sira tebii landsaft sahelerini ayirmaga imkan verir Erazinin esas hissesini yovsanli soranotlu yarimsehra xirda tepelikler ve soranotlu yarimsehra duzenliyi teskil edir Qedim sahil tireleri laqunlar mueyyen sahelerde aydin nezere carpir Kulek vasitesile yaranan esas relyef formasi duyun tepecikleri ceyranlarin siginacagi ve muhafizesi ucun cox serfelidir Erazide yayi quraq kecen mulayim isti yarimsehra ve quru bozqir tipli iqlim hakimdir Burada cay ve bulaq yoxdur erazini serqden Xezer denizi simaldan Bas Sirvan kollektoru bir sira diger kollektorlar Cala Qizilqaz golu ve s ehate edir ki bu da ceyranlari su ile tam temin edir Erazide Xezerin kanallarin ve golun suyunun qisda donmamasi ceyranlar ve quslar ucun cox ehemiyyetlidir Milli Parkin erazisinde qarasoranli sahsevdi duzlaq coganli yarimsehra bitkileri cerenli yovsanli yovsanli efemerli yovsanli xos tekli denli muxtelifotlu efemerli sahil qumlu ve cala cemen deveotlu bitki formasiyalari ustunluk teskil edir Landsaft iqlim ve relyef xususiyyetlerine gore Sirvan Milli Parkinin erazisinde xarakterik suda quruda yasayanlar ve surunenler faunasi formalasmisdir FaunaMilli Parkda memelilerden asagidaki desteler vardir Yarasalardan itiqulaq Miotis blythii bigli M mystacinus cirtdan Pipistrellus pipistrellus ve kuli sebpereleri P Kuhlii kicik Rhinolophus hipposideros ve boyuk nalburunlar Rh ferrumequinum ikireng konluce Vespertilio murinus dag konlucesi Eptesicus serotinus ve s Gemiricilerden ictimai col sicani Microtus socialis qara Rattus rattus ve boz sicovullar R norvegicus qirmiziquyruq qum sicani Meriones libycus kicik Allactaga elater ve kicik asiya erebdovsanlari A euphratica Dovsankimilerden boz dovsan Lepus europaeus Yirticilardan canavar Canis lupus caqqal C aureus tulku Vulpes vulpes gelincik Mustella nivalis safsar Vormela peregusna porsuq Meles meles qamisliq pisiyi Felis chaus col pisiyi F libyca Kurekayaqlilardan Xezer suitisi Phoca caspica Cutdirnaqlilardan col donuzu Sus scrofa ve ceyran Gazella subgutturosa Bu novlerden ceyran safsar ve col pisiyi respublikamizin Qirmizi Kitab ina daxil edilmisdir Xezer suitisi ceyran ve safsar Beynelxalq Tebieti Muhafize Cemiyyetinin Siyahisi nda muxtelif statusla qorunan novler elan edilmisdir Butun yarasa novleri Avropa Yarasalarinin Qorunmasi uzre Razilasma ya EUROBATS esasen muhafize olunurlar Suriya sarimsaqiyli qurbaga nadir ve nesli kesilmek tehlukesi ile uzlesmis nov oldugu ucun Beynelxalq Tebieti Muhafize Ittifaqinin Siyahisi na ve Azerbaycan Respublikasinin Qirmizi Kitab ina daxil edilmisdir ve qanunla qorunur Parkin erazisinde 4 nov suda quruda yasayan heyvanlara rast gelinir Bunlar Suriya sarimsaqiyli qurbagasi Pelobates syriacus yasil quru qurbagasi Bufo viridis kicik asiya agac qurbagasi Hyla arborea savigini ve gol qurbagasidir Rana ridibunda Parkda hemcinin 17 nov surunen heyvanlar vardir Bunlardan 3 novu tisbaga 6 novu kertenkele ve 8 novu ilanlardir Tisbagalar Araliqdenizi ve ya quru tisbagasi Testudo graeca xezer tisbagasi Mauremus caspica bataqliq ve ya cay tisbagasi Emus orbicularis Kertenkeleler Xezer gekkonu Cyrtopodion caspicus koramal Pseudopus apodus celd kertenkelecik Eremias velox rengbereng kertenkelecik Lacerta strigata zerif ilanbas kertenkele Orhisops elegans Ilanlar Kor ilan Typhlops vermicularis adi suilani Natrix natrics suilani Natrix tessellata zeytuni telxe Coluber nacadum qizili telxe Coluber schmidti xaltali eyrenis Eirenis collaris kelez ilan Malpolon monspessulanus ve Cenubi Qafqaz gurzesi Vipera lebetina obtusa Araliq denizi ve ya quru tisbagasi nadir ve nesli kesilmek tehlukesi ile uzlesmis nov oldugu ucun Beynelxalq Tebieti Muhafize Ittifaqinin Siyahisi na ve Azerbaycan Respublikasinin Qirmizi Kitab ina daxil edilmis ve qanunamuvafiq olaraq muhafize olunur Cenubi Qafqaz gurzesi Milli Parkin erazisinde genis yayilmis surunen novlerdendir Tibb xammali olan zeherine gore gurze ilanlari qiymetli surunen novu hesab olunur Sirvan Milli Parkinda 230 nov qeyde alinmisdir Bu zenginlik Milli Parkin quslarin miqrasiya yolunda yerlesmesi ve erazisinde quslarin yasayisi ucun biotoplarin muxtelifliyi ile elaqedardir Quslarin miqrasiyasi ve qislama dovrunde gollerin ve denizin dayaz yerlerinde esasen yasilbas ordekler fitci cure boz ordek marek bizquyruq cirildayan cure enliburun ordek flaminqo fisildayan qu qasqaldaq derin su sahelerinde ise kekilli ordek deniz dalgici adi guleyenqusu ve diger ordek novleri toplantilar emele getirirler Gosterilen biotoplarda qutanlara ve qagayilara rast gelinir Gollerin etrafindaki aciq bataqliq sahelerde denizsahili nemli qumsalliqlar ve laqunalarda covdarcilar bizdimdikler ve bekaslar toplantilar emele getirir Qirmizidos qaz boz agalin ve agqas qazlar Milli Parkin butun aciq su biotoplarinda istirahet edir yarimsehralarin denli efemer yovsanli efemer ve diger bitki formasiyalari ile ortulu olan sahelerinde qidalanirlar Boyuk ve Kicik Cala Qizilqaz gollerinin 60 65 ni teskil eden qargi ve qamisliqlarin esas sakinleri su feresi adi porzan kicik porzan cirtdan porzan ve qamisliq fereleridir Yirtici quslardan cay qaraqusu agquyruq deniz qartali col sari adi sar col qartali boyuk qartalca mezar qartali utelgi sahin ve s novlere az miqdarda rast gelinir Oturaq nov olan turac Milli Parkin cenub qerb ve cenub serq hissesinde cox kicik sahelerde yayilmisdir Azerbaycan ve dunya miqyasinda tehlukede olan quslardan Milli Parkin erazisinde 34 nove rast gelinir Onlardan 14 u yalniz Azerbaycanin Qirmizi Kitab ina 10 u ancaq Beynelxalq Tebieti Muhafize Cemiyyetinin Siyahisi na 10 u ise hem Azerbaycanin Qirmizi Kitab ina 1989 hem de Beynelxalq Tebieti Muhafize Cemiyyetinin Siyahisi na 2002 daxil edilmisdir FloraBu erazinin tebii florasinda 82 nov cicekli bitki novleri var 4 nov kol 2 nov yarimkol 4 nov kolsuqlar 3 nov yarimkolsuqlar otlardan ise 23 nov coxillik 6 nov ikillik ve 40 nov birillik otlar Floristik terkibde 7 endem novler o cumleden Azerbaycanin endemi 3 nov bakr cuzqunu Calliqonium bakuense sehra aciqovugu Taraxacum desertorum Sovis yovsani Artemisia Szoitsiana Qafqazin endemi 4 nov steven qeveni Astraqalus steenianus Hirkan qeveni Astraqalus hircanus Qafqaz qarayoncasi Medicaqo Caucasica ve yarimcilpaq seytanqanqali Carduns seminudus yayilmisdir Floranin nov terkibinde ali sporlulara aid mamirlardan barbule Barbula unguiculata ve sibyelerden daraqli kollema Collema cristatum rast gelinir Bitki ortuyun fitosenotik tehliline geldikde ise burada yayilmis heyat formalarina gore esasen cemi 82 cicekli bitki novlerine rast gelinir Milli Parkin florasini sayca en cox kserofitler halofitler qismen mezokserofitler mezofitler ve hidrofitler teskil edir Parkin bitki ortuyunun fitosenoloji tesnifatinin tehlili gosterir ki erazide sehra Deserta yarimsehra Hemideserta denizsahili qumsal cala cemen ve su bataqliq ekoloji bitkilik tipleri movcuddur Oranin bitki ortuyune coxillik soranqeliye qarasoranliq Halocnemeum sfrobilaceum yaribasliq Kalidietum caspicum sahsevdilik Halostachyetum caspica yulgunlu sahsevdilik Tamarixetum ramosissima Halostachyetum caspica cerenlik Suaedactum dendroides genqizli efemerli Salsoletum qemmuscens Ephemeretum yovsanli qaraganliq Artemisietum Szovitziana Salsola dendroides aiddir Birillik soranqeliye puzlaq coganliq Salicornietum europaca budagli qisotuluq Petrosimonietum brachiata efemerli yovsani qisotuluq Ephemeeto Artemisietum fraqrans Petrosimonia brachiata daxildir Erazinin boz cemen torpaqlarinda yovsanli efemerlik Artemisietum fraqransale Ephemeretum inkisaf edir Bu assosiasiayanin nov terkibinde rast gelen efemerler yapon tonqalatu Bromus Caponicus berq quramat Lolium riqidum elece de efemeroiderden soganaqli dise Poa bulbosa ve s otlari ceyranlar hevesle yeyir Qis movsumunde etirli yovsan qaragan genqiz ve s coxilllik soranqeler ceyranlarin tebii yemi sayilir Muvafiq fitosenozlarin edifikator novlerinden yogunlasmis qarasoran Holocnemum strobilaceum xezer saribasi Kalidium caspicum xezer sahsevdisi Halostachus caspica kol ceren Suaeda dendroides qaragan Salsla dendroides sovic yovsani Artemisia Szovitsiana budaqli qisotu Petrosimonia brachiata etli soranqe Salsola crass etirli yovsani Artemisia fraqrans ve s gostermek olar Xezer sahilinin qumsalliqlarinda geceh yovsanliq Artemisietum tschernieviana Puren yovsanliq Artemisietum scoparia bitki ortuyunde qarisiq senozlar emele getirir Cala golunun Qizilqaz ehatesinde yayilan cala cemen bitkiliyinin deve tikanliq Alhaqietum pseudoalhaqi ve su bataqliq tipine aid qamisliq Phraqmitetum communis yayilmisdir Her iki bitki ortuyu quslarin elverisli yem ve siginacaq sahesidir Yalniz geceh yovsanliqda dominant bitki xesembul Melilotus caspica ise ceyranlar ve quslar ucun deyerli yem bitkisidir Parkin bitki ortuyunde derman bitkilerinden bagayarpagi Plantaqo lanseolata emekomeci Malvaltheala transcaucasica Polyqonum lapathilium ve s rast gelinir FilmIDEA Ictimai Birliyinin xususi layihesi olan Azerbaycanin 9 mocuzesi layihesi cercivesinde ilk film Sirvan Milli Parki olmus ve 2014 cu ilde ictimaiyyete teqdim edilmisdir Film Azerbaycanin yerli telekanallarinda habele beynelxalq film festivallarinda Rossiya Kultura telekanalinda numayis olunmusdur Istinadlar Nizami Kino Merkezinde Quslar cenneti Aggol Milli Parki senedli filmi teqdim olunub 2016 03 04 at the Wayback Machine azertag az 24 04 2015 az Xarici kecidlerVikianbarda Sirvan Milli Parki ile elaqeli mediafayllar var Sirvan Milli Parki Sirvan Milli ParkiHemcinin baxSirvan dovlet tebiet qorugu Azerbaycan milli parklari Ekologiya ve Tebii Servetler Nazirliyi