Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Fısıldayan qu (lat. Cygnus olor) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin qazkimilər dəstəsinin ördəklər fəsiləsinin qu cinsinə aid heyvan növü.
- Yayılması: Xəzər sahillərində Qızılağac qoruğunda rast gəlir. Mil düzü və Samur-Dəvəçi düzənliyinin su hövzələrində. 1993-cü il quşların yaz hesablamaları zamanı Sarısu, Ağgöl, Şirvan qoruğunda yuvalayan quşlar qeydə alınmışdır. Xüsusilə Ağzıbir (Dəvəçi limanı) gölündə – 10 cütdən yuxarı.
- Çoxalması: Qular həyatlarının sonuna kimi bir cüt yaradır. Yuvanı yalnız dişi fərd qurur. Yuvada 7-9 yumurta olur. 35 gün kürt yatır. Yumurtanı aprelin sonu – mayın əvvəllərində qoyur, balalar 4-aylıqda uçuşa hazır olurlar.
- Sayının dəyişilmə səbəbləri: Münasib yaşayış yerlərinin azalması.
| Fısıldayan qu | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Klad: Klad: Tipüstü: Tip: Sinif: İnfrasinif: Klad: Dəstəüstü: Klad: Klad: Dəstə: Yarımdəstə: Fəsiləüstü: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Növ: Fısıldayan qu | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Statusu
Nadir, qışlayan və köçəri növdür.
Kateqoriyası
Təhlükəli həddə yaxındır (NT). Son 20 ildə sayında artım müşahidə olunur. Lakin mənfi antropogen təsirlərdən təhlükəli (VU) vəziyyətə düşə bilər. 1993-cü ildə aparılan hesablamalara əsasən Azərbaycanda qışlayan quların sayı 3200 fərddən çox olmuşdur.
Qısa təsviri
Rəngi ağdır. Dimdiküstlüyü, dimdikaltlığının dibi və kənarları qara, qalan yerləri narıncıdır. Kiçik və harayçı qulələkdən dimdiyinin narıncı rəngi və onun dib hissəsində qara şişin olması ilə fərqlənir, həm də üzmə vaxtı boynunu "S" hərfi formasında, başını isə maili saxlayır.
Yayılması
Avropada və Asiyada yayılıb. Azərbaycanda əsasən Xəzərin sahil sularında, Kür-Araz, Lənkəran, Samur-Şabran ovalıqları və Abşeron yarımadasının su hövzələrində rast gəlinir. Kələdəhnə, Cil, Mrdov, Qarasu, Şilyan, Sor-Sor və s. göllərin qurudulması nəticəsində yaşayış yerləri kəskin azalıb.
Yaşayış yeri və həyat tərzi
Dənizin sahil suları, körfəzlər, göllər və axmazlar əsas yaşayış yerləridir. Gündüz fəal olur. Qışlamağa gələn və miqrasiya dövründə olan populyasiyaları vardır. Noyabrda gəlir, fevralın 2-ci yarısında köçüb gedir. Qidasını xırda onurğasız heyvanlar, su bitkilərinin vegetativ hissələri, xara və sapvarı yosunlar təşkil edir.
Məhdudlaşdırıcı amillər
1992-ci ilə qədər əsas biotoplarının zəhərli kimyəvi preparatlarla, neft və neft məhsulları ilə çirkləndirilməsi, su hövzələrinin qurudulması.
Əhali üçün əhəmiyyəti
Elmi, estetik və dekorativ əhəmiyyəti var.
Qorunması üçün qəbul edilmiş tədbirlər
Ovlanması qadağan edilmişdir. Qızılağac Dövlət Təbiət Qoruğu, Şirvan, Abşeron və Ağgöl Milli Parkları və su-bataqlıq sahələrində yasaqlıqlar təşkil edilib. Azərbaycanın "Qırmızı Kitab"ına, Bern, Bonn, Ramsar konvensiyalarına və AEWA sazişinə daxil edilib.
Qorunması üçün məsləhət görülmüş tədbirlər
Qorunmasına ciddi riayət və şaxtalı qışlarda yemlənməsini təşkil etmək. Abşeron yarımadasında daxili su hövzələrinin, Xəzərin neft və neft məhsullarından təmizlənməsi, Kür-Araz, Lənkəran və Samur-Şabran ovalıqlarındakı su hövzələrində narahatedici amillərin aradan qaldırılması vacibdir.
İstinadlar
- Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1996.
- IOC World Bird List Version 6.3. 2016. doi:10.14344/IOC.ML.6.3
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Fisildayan qu lat Cygnus olor heyvanlar aleminin xordalilar tipinin quslar sinfinin qazkimiler destesinin ordekler fesilesinin qu cinsine aid heyvan novu Yayilmasi Xezer sahillerinde Qizilagac qorugunda rast gelir Mil duzu ve Samur Deveci duzenliyinin su hovzelerinde 1993 cu il quslarin yaz hesablamalari zamani Sarisu Aggol Sirvan qorugunda yuvalayan quslar qeyde alinmisdir Xususile Agzibir Deveci limani golunde 10 cutden yuxari Coxalmasi Qular heyatlarinin sonuna kimi bir cut yaradir Yuvani yalniz disi ferd qurur Yuvada 7 9 yumurta olur 35 gun kurt yatir Yumurtani aprelin sonu mayin evvellerinde qoyur balalar 4 ayliqda ucusa hazir olurlar Sayinin deyisilme sebebleri Munasib yasayis yerlerinin azalmasi Fisildayan quElmi tesnifatDomen EukariotlarRanqsiz AmorpheaRanqsiz Ranqsiz Ranqsiz Ranqsiz FilozoaAlem HeyvanlarYarimalem EumetazoylarKlad Klad IkitereflisimmetriyalilarKlad Tipustu SonagizlilarTip XordalilarSinif QuslarInfrasinif YenidamaqlilarKlad Desteustu Klad Klad Deste QazkimilerYarimdeste Fesileustu Fesile OrdeklerYarimfesile Cins QuNov Fisildayan quBeynelxalq elmi adiCygnus olor J F Gmel 1789 Sekil axtarisiITIS 174985NCBI 8869EOL 45510543StatusuNadir qislayan ve koceri novdur KateqoriyasiTehlukeli hedde yaxindir NT Son 20 ilde sayinda artim musahide olunur Lakin menfi antropogen tesirlerden tehlukeli VU veziyyete duse biler 1993 cu ilde aparilan hesablamalara esasen Azerbaycanda qislayan qularin sayi 3200 ferdden cox olmusdur Qisa tesviriRengi agdir Dimdikustluyu dimdikaltliginin dibi ve kenarlari qara qalan yerleri narincidir Kicik ve harayci qulelekden dimdiyinin narinci rengi ve onun dib hissesinde qara sisin olmasi ile ferqlenir hem de uzme vaxti boynunu S herfi formasinda basini ise maili saxlayir YayilmasiAvropada ve Asiyada yayilib Azerbaycanda esasen Xezerin sahil sularinda Kur Araz Lenkeran Samur Sabran ovaliqlari ve Abseron yarimadasinin su hovzelerinde rast gelinir Keledehne Cil Mrdov Qarasu Silyan Sor Sor ve s gollerin qurudulmasi neticesinde yasayis yerleri keskin azalib Yasayis yeri ve heyat terziDenizin sahil sulari korfezler goller ve axmazlar esas yasayis yerleridir Gunduz feal olur Qislamaga gelen ve miqrasiya dovrunde olan populyasiyalari vardir Noyabrda gelir fevralin 2 ci yarisinda kocub gedir Qidasini xirda onurgasiz heyvanlar su bitkilerinin vegetativ hisseleri xara ve sapvari yosunlar teskil edir Mehdudlasdirici amiller1992 ci ile qeder esas biotoplarinin zeherli kimyevi preparatlarla neft ve neft mehsullari ile cirklendirilmesi su hovzelerinin qurudulmasi Ehali ucun ehemiyyetiElmi estetik ve dekorativ ehemiyyeti var Qorunmasi ucun qebul edilmis tedbirlerOvlanmasi qadagan edilmisdir Qizilagac Dovlet Tebiet Qorugu Sirvan Abseron ve Aggol Milli Parklari ve su bataqliq sahelerinde yasaqliqlar teskil edilib Azerbaycanin Qirmizi Kitab ina Bern Bonn Ramsar konvensiyalarina ve AEWA sazisine daxil edilib Qorunmasi ucun meslehet gorulmus tedbirlerQorunmasina ciddi riayet ve saxtali qislarda yemlenmesini teskil etmek Abseron yarimadasinda daxili su hovzelerinin Xezerin neft ve neft mehsullarindan temizlenmesi Kur Araz Lenkeran ve Samur Sabran ovaliqlarindaki su hovzelerinde narahatedici amillerin aradan qaldirilmasi vacibdir IstinadlarIntegrated Taxonomic Information System ing 1996 IOC World Bird List Version 6 3 2016 doi 10 14344 IOC ML 6 3Hemcinin bax