İrvinq Fişer (ing. Irving Fisher; 27 fevral 1867[…] və ya 7 fevral 1867 – 29 aprel 1947[…], Nyu-York, Nyu-York ştatı) - amerikalı iqtisadçı, statistik, ixtiraçı və mütərəqqi sosial təşəbbüsçü idi. O, erkən Amerika neoklassik iqtisadçılarından biri olsa da, sonralar borc deflyasiyası üzrə işi tərəfindən mənimsənilmişdi.Yozef Şumpeter onu "ABŞ-nin indiyə qədər dünyaya gətirdiyi ən böyük iqtisadçı" kimi təsvir edirdi. Bu bənzətmə daha sonra Ceyms Tobin və Milton Fridmen tərəfindən də təkrarlanmışdı.
İrvinq Fişer | |
---|---|
Irving Fisher | |
Doğum tarixi | 27 fevral 1867[…] və ya 7 fevral 1867 |
Doğum yeri | Ulster vilayəti, Nyu-York |
Vəfat tarixi | |
Vəfat yeri | Nyu-York, Nyu-York ştatı |
Vətəndaşlığı | ABŞ |
Milliyyəti | amerikalı |
Həyat yoldaşları | Marqaret Hazard (1893-1940) |
Elm sahələri | İqtisadiyyat (Riyazi iqtisadiyyat) |
Elmi dərəcəsi | |
İş yeri | |
Alma-mater | Yel Universiteti |
Təhsili | |
Elmi rəhbərləri | Cozayya Uillard Gibbs, Samner Uilyam |
Üzvlüyü | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Fişer faydalılıq nəzəriyyəsinə və mühüm töhfələr verdi. O, eyni zamanda kapital və faiz dərəcələri nəzəriyyəsini inkişaf etdirməsinə səbəb olan bazarlarda aralıqlararası seçimin ciddi şəkildə araşdırılmasında öncül idi. ilə bağlı etdiyi araşdırma "monetarizm" adı ilə tanınan makroiqtisadi təlim məktəbinin əsasını qoymuşdu. Fişer indeks nömrələrinin inkişafı daxil olmaqla ekonometrikanın da öncüllərindən idi. Onun adını daşıyan bəzi anlayışlara , , beynəlxalq Fişer effekti, və daxildir.
Fişer, böyük ehtimalla, ilk məşhur iqtisadiyyatçı idi, ancaq onun şöhrəti yaşadığı müddətdə qiymətli kağızlar bazarının "daimi olaraq yüksək durğunluq nöqtəsinə" çatdığını iddia edən əvvəlində ictimaiyyətə verdiyi açıqlamalarla bərpa olunmaz bir şəkildə zədələnmişdi. Davamında Böyük böhranın izahı olaraq yaratdığı , və nəzəriyyəsi böyük ölçüdə Con Meynard Keynsin əsərinin lehinə rədd edilmişdi. Fişerin şöhrəti, xüsusilə onun əsərinə 1950-ci illərdə yenidən baxılması nəticəsində və 2008-ci ildə ortaya çıxan dünya maliyə böhranından sonra borc deflyasiyasındakı artan faizlərə görə bərpa olmuşdu.
İqtisadi nəzəriyyə saysız-hesabsız töhfələr verən Fişer daha sonra ölümünə qədər tam ehtiyat saxlayan bankçılığın görkəmli müdafiəçilərindən biri olmuşdur. O ,həmçinin, 100% ehtiyat sisteminin əsas konsepsiyalarının formullaşdırıldığıMonetar İslahat üçün Proqram-ının müəlliflərindən biridir.
Həyatı
Fişer Nyu-Yorkun Socertays şəhərində anadan olub. Atası müəllim və icma naziri idi, oğlunu cəmiyyətin faydalı bir üzvü olmalı olduğuna inandıraraq böyütmüşdü. O, dini ailədə böyüməsinə baxmayaraq sonradan ateist olmuşdu. Uşaq ikən diqqətəlayiq riyazi bacarığa və ixtira etmə istedadına sahib idi. Yel Kollecinə qəbul olunduqdan bir həftə sonra atası 53 yaşında öldü. İrvinq daha sonra anasına, qardaşına və özünə maddi olaraq, əsasən, repetitorluqla dəstək oldu. 1888-ci ildə bakalavriat dərəcəsini sinfində birinci olaraq başa vurdu, Kəllə və Sümüklər cəmiyyətinin üzvü seçilmişdir.:14
1891-ci ildə Fişer Yel Universitetində iqtisadiyyat sahəsində ilk fəlsəfə doktoru dərəcəsini aldı. Onun müəllim məsləhətçiləri nəzəri fizik Cozayya Uillard Gibbs və sosioloq Samner Uilyam idi. Bir tələbə kimi Fişer riyaziyyat üçün xüsusi bir istedad və meyl göstərmişdi, lakin iqtisadiyyatın ambisiyası və sosial qayğılarını izah edə bilmək üçün daha geniş imkan yaratdığını gördü. 1892-ci ildə Yel tərəfindən Dəyər və Qiymətlər nəzəriyyəsində Riyazi Tədqiqatlar olaraq nəşr etdirdiyi tezisi ümumi tarazlıq nəzəriyyəsinin ciddi inkişafı idi. Tezis yazmağa başlayanda Fişer Leon Valras və onun kontinental Avropa şagirdlərinin oxşar fikirlər üzərində işlədiyinin fərqində deyildi. Buna baxmayaraq, Fişerin işi çox əhəmiyyətli bir töhfə idi və dərhal Fransua Ecuort kimi avropalı akademiklər tərəfindən birinci dərəcəli olaraq qiymətləndirildi və təqdir edildi.
Yeli bitirdikdən sonra Fişer Berlin və Parisdə təhsil aldı. 1890-cı ildən sonra əvvəlcə tyutor, daha sonra 1898-ci ildən siyasi iqtisadiyyat professoru kimi Yeldə qaldı və 1935-ci ildən sonra bu universitetin adını aldı. 1896-1910-cu illər arasında Yel İcmalını redaktə etdi və bir çox öyrənilən cəmiyyətlərdə, institutlarda və rifah təşkilatlarında aktiv idi. 1918-ci ildə prezidenti olmuşdu. Amerika Riyaziyyat Cəmiyyəti onu 1929-cu il seçdi. Ekonometrikanın mühüm öncüllərindən olan Fişer 1930-cu ildə Raqnar Friş və ilə birlikdə ilk prezidenti olduğu qurdu.
Fişer texniki kitablar və məqalələrdən başqa, jurnallar ərsəyə gətirir və Birinci Dünya müharibəsində və sonrasında meydana gələn, əsasən, 1920-ci illərdə başlayıb, 1930-cu illərdə çökən müxtəlif sosial problemlərə toxunan yazılar yazırdı. O, bir neçə praktiki ixtiralar etmişdir. Onlardan ən məşhuru, 1913-cü ildə patentləşdirərək 1925-ci ildə Kardeks Randa (sonrakı adı Reminqton Rand) satdığı "indeks görünən fayllaşdırma sistemi" idi. Bu və ardınca etdiyi fond investisiyaları onu şəxsi maliyyəsinin çox pis şəkildə zərər gördüyü 1929-cu il böhranına qədər varlı bir adam etmişdi.
Fişer fəal sosial və sağlamlıq təşviqatçısı olmaqla yanaşı, vegetarianlıq, spirtli içki qadağası və yevgenikanın tərəfdarı idi. 1893-cü ildə Rhode Island sənayeçisi və sosial islahatçı Rouland G. Hazardın nəvəsi Marqaret Hazard ilə evləndi. O, Nyu Yorkda 1947-ci ildə, 80 yaşında vəfat etdi.
İqtisadi nəzəriyyələri
Fayda nəzəriyyəsi
Ceyms Tobin iqtisadiyyatdakı neoklassik inqilabın işarə etdiyi intellektual nailiyyətlərin Avropada təxminən 1870-ci illərdə baş verdiyini deyirdi. Sonrakı iki onillik klassik ənənədən əvvəl gələn və ona az ya da çox əlaqəli olan yeni nəzəriyyənin yaranmasına səbəb olan canlı debatlara şahid oldu. Şumpeterə görə 1890-cı illərdə orada ortaya çıxmışdı
Ortaq meydanın geniş sahəsi ... səthi müşahidəçidə yaranmış olan dinclik hissi, qətiliyin izi - buludsuz səmaya qarşı möhtəşəm xətlərini yayan Yunan məbədinin qətiliyi. Əlbəttə, Tobin hər hansısa bir vasitə olmadan bu məbədin tamamlandığını iddia edirdi. İzdiham orada ibadət edərkən belə, onun tikilişi ve dekorasiyası bu günə qədər davam edirdi. Amerikalı iqtisadçılar bu yaradılışda iştirak etməmişdilər. Bu proses içərisində yeni memarlıq dizayn edənlər önəmli dərəcədə öz azad binalarını tikmişdilər. Onlar beynəlxalq müzakirələrdə və 1870-1914-cü illərdəki periodun sintezində aktiv şəkildə iştirak etmişdilər. Ən azından, iki amerikalı Con Beyts Klark və İrvinq Fişer məbədin məşhur memarlarından idi. Onlar və başqaları neoklassik nəzəriyyəni Amerika jurnallarına, siniflərə və kitablara daxil edə bilmiş və onun analitik alətlərini araşdırmaçıların və alimlərin alət çantasına əlavə etmişdi. Zamanla, yaxşı ya da pis, onların paradiqması bu ölkədə iqtisadi elmə dominantlıq edəcəkdi. |
yenidən baxılanda iqtisadçı Corc Stiqler Fişerin doktorantura dissertasiyasının "möhtəşəm" olduğunu və "ilk dəfə fayda funksiyasının ölçülməsini diqqətlə nəzərdən keçirmiş" olduğunu və "onun tələb nəzəriyyəsinə uyğunluğunu" ortaya qoyduğunu vurğulamışdı. O, dövrün iqtisadçısı üçün yüksək səviyyəli riyazi formulların istifadə edildiyi əsərini nəşr edərkən, Fişer həmişə öz analizlərini real həyata tətbiq etməyin yollarını axtarmış və nəzəriyyələrinin mümkün qədər açıq təqdim etməyə çalışmışdır. Misal üçün dissertasiyası ilə bağlı olan arqumentləri tamamlamaq üçün Fişer tələb və təklifdəki dəyişmələrə cavab olaraq düzəldilən bazardakı tarazlıq qiymətlərini vizual olaraq göstərən boru və linglərdən hazırlanmış hidrolik maşın dizayn etdi.
Faiz və sərmayə
Fişerin, yəqin ki, bu gün neoklassik iqtisadiyyatda tanınmasının ən önəmli səbəbi onun ilk dəfə Gəlirin və Sərmayənin Təbiətində (1906) bəhs etdiyi və Faiz Dərəcəsi (1907) kitabında incəliklərinə vardığı , investisiya və faiz dərəcələri nəzəriyyəsidir. 1930-cu ildəki elmi işi olan Faiz Nəzəriyyəsində indiyə qədər kapital, kapital büdcələmə, və faiz dərəcəsini təyin edən faktorlar (inflyasiya daxil) haqqında olan araşdırmaları bir araya gətirmişdir.
Fişer alınan və dəyişdirilən və sadəcə miqdarının bir funksiyası olmadığını, həmçinin onların pulla alındığındakı vaxtı özündə göstərdiyini gördü. İndi əldə edilməsi mümkün olan malın sonrakı bir tarixdə əldə edilməsi mümkün olan eyni maldan fərqli dəyəri var idi: dəyərin miqdar ölçüsündən başqa, zaman ölçüsü də var idi. İndi qurban verdiyin mallar baxımından gələcək tarixdə mümkün olan malların nisbi qiyməti faiz dərəcəsiylə ölçülür. Fişer tələbələr üçün iqtisadiyyat dərslərində öyrədilməsi rahat olsun deyə istifadə etdi, ancaq qrafikin oxlarına "alma" və "portağal" yerinə, "indiki istehlak" və "gələcək dövrdəki istehlak" yazdı. Ən önəmli tərəfi nəticə verməsi olan bu nəzəriyyənin xırdalıqları "Faiz Nəzəriyyəsi" kitabında verilmişdir..
Daha sonra K mal və N period (sonsuz sayda çoxlu periodun olduğu vəziyyət daxil olmaqla) vəziyyəti üçün ümumiləşdirilən bu model kapital və faizin standart nəzəriyyəsi olmuş və Qravil və Riisdə və Alprantis, Broun və Burkinşouda öz əksini tapmışdır. Nəzəri üstünlük həmçinin Hörşleyferdə izah edilmişdir.
Monetar iqtisadiyyat
Fişerin faiz dərəcəsi və qiymətlərlə bağlı olan sadə nəzəriyyəsinin araşdırması bir başa olaraq dövrün böyük sosial problemlərinə toxunmurdu. Digər tərəfdən, onun monetar iqtisadiyyatı bunu edir və Fişerin yetişmiş əsərinin əsas fokusuna çevrilirdi.
Fişer Saymon Nyukombun qabaqcıq işinin ardınca əsaslanaraq formullaşdırmışdı.
Burada M - pul kütləsi; V - pulun dövriyyə sürəti; P - əmtəə və xidmətlərin qiyməti; T - əmtəə və xidmətlərin kəmiyyət göstəricisidir.
Daha sonra iqtisadçılar T-ni real istehsalat olan, adətən real Ümumi Daxili Məhsulla (ÜDM) ölçülən Y ( və ya Q) il əvəzlədilər.
Borc deflyasiyası
1929-cu ildəki birja böhranının ardınca və sonrakı Böyük böhran işığında Fişer böhranları iqtisadi köpüyün partlaması ilə əlaqələndirən borc deflyasiyası adlı iqtisadi böhranlar nəzəriyyəsini inkişaf etdirdi. Başlanğıcda, artan müddətdə etibarlı iqtisadi agentlər qazanclarını artırmaq istəkləri səbəbindən borclarını artıraraq, yüksək mənfəət əldə etmək ümidi ilə aldanırlar. Fişerin sözlərinə görə, iqtisadi köpük partladıqdan sonra bu ciddi mənfi təsir göstərən bir sıra təsirləri özüylə gətirir:
- Borcun ləğvi və satışların satılması.
- Bank kreditləri ödənildiyi üçün pul tədarükü müqaviləsi.
- Aktiv qiymətlərinin səviyyəsində bir eniş.
- Müəssisələrin xalis dəyərində daha çox, iflasa səbəb olan azalma.
- Mənfəətin azalması
- Məhsul, ticarət və məşğulluğun azalması.
- Pessimizm və inam itkisi.
- Pulun əldə tutulması.
- Nominal faiz dərəcələrinin düşməsi və deflyasiya ilə tənzimlənən faiz dərəcəsinin artması.
Önəmli olaraq, borclular nominal borclarını ləğv etməyə və ya ödəməyə çalışdıqları üçün qiymətlərin düşməsi borcun real yükünü azaltmaq cəhdini uğursuz edir. Beləliklə, borc borc məbləğini azaltsa da, bu, dolların həqiqi dəyəri artdığından ('dolların şişməsi') kifayət qədər sürətli baş vermir.
Bu nəzəriyyə ,əsasən, böhran başlamazdan əvvəl fond bazarına qarşı olan ictimai nikbinliyi nəticəsində nüfuzu sarsılan Fişerə görə Keyns iqtisadiyyatının xeyrinə rədd edildi. Borc deflyasiyası 1980-ci illərdən bəri, xüsusən də son 2000-ci illərdə baş verən böhrandan sonra ona olan maraqların canlanmasına səbəb olmuşdur. Fişerin borc deflyasiyasını inkişaf etdirməsindən də istifadə edərək, 2008-ci ildəki böhranı proqnozlaşdırmışdı. Borc deflyasiyası indi Fişerin adı ilə əlaqələndirilən əsas nəzəriyyədir.
1929-cu ildə qiymətli kağızlar bazarının çökməsi
1929-cu ildəki birja böhranı və sonrakı Böyük böhran Fişerə şəxsi sərvətinin və akademik nüfuzunun böyük bir hissəsinə başa gəldi. O, məşhur böhrandan 9 gün əvvəl səhm qiymətlərinin "daimi yüksək durğunluğa bənzər bir şeyə çatdığını" proqnozlaşdırdı. İrvinq Fişer 21 oktyabrda bazarda "yalnız siyasi tərəfdarların sarsıldığını" bildirdi və davamında niyə qiymətlərin hələ də həqiqi dəyərləri ilə qarşılaşmadığını və daha çox getməli olduğunu izah etdi. 23 oktyabr çərşənbə günü bir bankir toplantısında "əksər hallarda təhlükəsizlik dəyərləri yüksəlmədi" dedi. Çökmədən sonra aylar sonra investorların yenidən dirçəlməsinin çox yaxında baş tutacağına onları inandırdı. Böyük böhran maksimum şəkildə özünü göstərdikdən sonra o, davam edən kəskin deflyasiyanın Amerika iqtisadiyyatına ağır fəsad gətirən müflisləşmələrin səbəbi olduğunun xəbərdarlığını etdi, çünki deflyasiya dollarla müəyyən edilmiş borcların həqiqi dəyərini artırırdı. Fişer 1929-cu il tarixli açıqlamaları və onun böhranı "borc deflyasiya" analizini diqqətə alan çox az bir insanla başladığı firmanın da uğursuzluğu ilə nüfuzunu pis bir şəkildə zədələdi. İnsanlar bunun əvəzinə həvəslə Keynsin fikirlərinə müraciət etdilər. Fişerin borc deflyasiya ssenarisinə qarşı 1980-ci illərdən bəri bir maraq müşahidə olunur.
Gəlirlərdən konstruktiv vergitutma
Fişer “Gəlirlərdən konstruktiv vergitutma” adlı əsərində birbaşa vergilərin (gəlir və ) məqsədəuyğunluğunu şübhə altına salan bir sıra dəlillər gətirmişdir:
- bu vergilər həm ödəyicilərə, həm də dövlətə münasibətdə ədalətsizdir. Belə ki, gəlir vergisinin bazasında gəlirin həm yığımlara yönəldilən hissəsi, həm də mənfəət nəzərə alındığı üçün ikiqat vergi ağırlığı yaranır. Gəlirin və mənfəətin yaradılmasında birbaşa iştirakı olmayan, yalnız istehlakı ilə fərqlənən cəmiyyət üzvləri isə bu vergi yükündən tam azad olunurlar. Beləliklə, yaradılmasında birbaşa iştirak edən şəxslər cəmiyyətin vergi yükünü də çəkməli olurlar;
- kapitalın artımı vergitutmaya cəlb olunur. Bu isə süd verən inəyin yeminin azaldılması effektinə gətirir;
- bu vergilər üzrə inzibatçılıq kifayət qədər mürəkkəb və bahalı prosesdir. Birbaşa vergilərin hesablanması qaydaları ödəyicilər üçün çox mürəkkəb olduğundan əlavə mütəxəssisin cəlb edilməsinə zərurət yaratmaqla xərcləri artırır və ödəyicilərin haqlı narazılığına səbəb olur;
- vergilərin düzgün hesablanması və ödənilməsi prosesində yanlışlıqlar vergi orqanı ilə vergi ödəyicisi arasında əlavə yazışmalara, bəzi hallarda isə maliyyə sanksiyalarının tətbiqinə gətirir ki, bütün bunlar lazımsız enerji, resurs, zaman və maliyyə itkilərinə səbəb olur. Məhz qeyd olunan çatışmazlıqları nəzərə alaraq İ.Fişer gəlirin istehlak olunan hissəsinin vergiyə cəlb olunmasını, yığıma yönəldilən hissəsinin (bölüşdürülməmiş mənfəət, istehsal məqsədləri üçün investisiyaya yönəldilmiş vəsaitlər və s.) isə vergidən azad olunmasını təklif edirdi.
İ.Fişer “Dağıdıcı vergitutma: etiraz” (1943) adlı məqaləsində mənfəət və gəlir vergilərinin əvəzinə xərclərə verginin tətbiq olunmasını dəstəkləyir və bu prosesin getdikcə artan tədqiqatçıları üçün mühüm əhəmiyyət daşıyacağını göstərir, xərc vergisinin tədricən tətbiqi imkanlarını onun əsas üstünlüklərinə aid edərək, bu vergi növünün tam şəkildə və dərhal tətbiq olunmasını dəstəkləyirdi.
Sosial və sağlamlıq kampaniyaları
1898-ci ildə Fişerə atasının da ölümünə səbəb olan vərəm diaqnozu qoyuldu. O, 3 ilini sanatoriyada keçirdi və nəhayət tam olaraq sağaldı. Bu təcrübə onu səhiyyə kampaniyaçısı olmağa təşviq etdi. O, 1915-ci ildə nəşr olunan "Necə Yaşamaq: Müasir elmə əsaslanan sağlam yaşamaq qaydaları" kitabının müəllifi olduğu Həyat Genişləndirmə İnstitutunun yaradıcılarından biri idi. Fişer davamlı idmanla məşğul olmağı və , tütün və spirtli içkilərdən uzaq durmağı müdafiə edirdi. 1924-cü ildə O, üçün siqaret əleyhinə bir məqalə yazdı.
"Tütün bədənin bütün tonunu aşağı salır və insanın həyati gücünü və müqavimətini azaldır ... daha əz təsiri olsa da, o da tiryək və spirtli içki kimi bir narkotik zəhəri kimidir." tiryək kimi bir narkotik zəhəri kimi davranır spirt, ümumiyyətlə daha az dərəcədə olsa da ".
Fişer alkoqolun qanuni qadağan edilməsini dəstəklədi və ABŞ-də ictimai sağlamlıq və iqtisadi məhsuldarlıq səbəbiylə qadağanı müdafiə edən üç kitabça yazdı. Yevgenika Qeydiyyat Ofisinin elmi məsləhət şurasında vəzifə tutan və ilk prezidenti olan Fişer yevgenikanı müdafiə etdi.
Qızı Marqaretə şizofreniya diaqnozu qoyulduqda Fişer onu direktoru psixiatr olan Trentondakı Nyu-Cersi Dövlət Xəstəxanasında müalicə etdi. Kotton "fokus sepsis" nəzəriyyəsinə inanırdı, buna görə zehni xəstəlik dişlərin, və bədənin digər yerlərinin köklərindəki infeksion material nəticəsində meydana gəlirdi. Kotton, həmçinin yoluxmuş toxumanın cərrahi şəkildə çıxarılmasının xəstənin yüngülləşdirə biləcəyini iddia etdi. Trentonda Marqaret Fişerin bağırsaq və kolon hissələrini çıxarıldı, bu da nəticədə onun ölümü ilə nəticələndi. İrvinq Fişer buna baxmayaraq doktor Kottonun müalicəsinin etibarlılığından əmin idi.
Seçilmiş nəşrləri
Fisher, Irving Norton, 1961. A Bibliography of the Writings of Irving Fisher (1961). Fişerin oğlu tərəfindən toplanmışdır, içərisində 2425 başlıq var.
- Əsas
- 1892. Mathematical Investigations in the Theory of Value and Prices.Keçid.
- 1896. Appreciation and Interest. Keçid.
- 1906. The Nature of Capital and Income.Keçid.
- 1907. The Rate of Interest.Keçid. 2017-12-15 at the Wayback Machine
- 1910, 1914. Introduction to Economic Science. Section Keçid.
- 1911a, 1922, 2nd ed. The Purchasing Power of Money: Its Determination and Relation to Credit, Interest, and Crises. keçid. 1920 nəşrinin tam mətni
- 1911b, 1913. Elementary Principles of Economics. Keçid.
- 1915. How to Live: Rules for Healthful Living Based on Modern Science (Yucin Lyon Fisklə). Keçid.
- 1918, "Is 'Utility' the Most Suitable Term for the Concept It is Used to Denote?" American Economic Review. Yenidən çap edilmiş halı.
- 1921a. "Dollar Stabilization," Keçid.
- 1921b, The Best Form of Index Number, American Statistical Association Quarterly. s. 533–537.
- 1922. The Making of Index Numbers: A Study of Their Varieties, Tests, and Reliability.keçid
- 1923, "The Business Cycle Largely a 'Dance of the Dollar'," Journal of the American Statistical Association. Keçid.
- 1926, "A Statistical Relation between Unemployment and Price Changes," International Labour Review. s. 785–92. 1973-cü ildə yenidən çap edilib: "I Discovered the Phillips Curve: A Statistical Relation between Unemployment and Price Changes'," Journal of Political Economy, s. 496–502.
- 1927, "A Statistical Method for Measuring 'Marginal Utility' and Testing the Justice of a Progressive Income Tax" in Economic Essays Contributed in Honor of John Bates Clark .
- 1928, The Money Illusion, New York: Adelphi Company. Keçid.
- 1930a. The Stock Market Crash and After.
- 1930b. The Theory of Interest.I Bölüm. 2017-12-15 at the Wayback Machine Bölüm keçidləri
- 1932. Booms and Depressions: Some First Principles. tam mətn.
- 1933a. "The Debt-Deflation Theory of Great Depressions," Econometrica s. 337–357.
- 1933b. Stamp Scrip. tam mətn
- 1935. 100% Money. tam mətn
- 1942. "Constructive Income Taxation: A Proposal for Reform." New York: Harper & Brothers.
- 1996. The Works of Irving Fisher. edited by William J. Barber et al. 14 volumes London : Pickering & Chatto.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Irving Fisher // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Scientific Legacy Database (ing.). Institute of Mathematical Statistics.
- https://www.econlib.org/library/Enc/bios/Fisher.html.
- https://www.econometricsociety.org/society/organization-and-governance/fellows/memoriam.
- Фишер Ирвинг // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- "PROF. IRVING FISHER OF YALE DIES AT 80; Famed, Economist Succumbs Here After 2-Month Illness--On Faculty 45 Years". The New York Times. 30 April 1947. 4 January 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 13 July 2019.
- Keen, Steve. Growth Theory // King, J. E. (redaktor). The Elgar Companion to Post Keynesian Economics (2nd). Edward Elgar. 271–277. ISBN .
- Schumpeter, Joseph. Ten Great Economists from Marx to Keynes. New York: Oxford University Press. 1951. səh. 223.
- Tobin, James, "Fisher, Irving (1867–1947)", The New Palgrave Dictionary of Economics, 1987: 369–376, doi:10.1057/9780230226203.0581
- Milton Friedman, Money Mischief: Episodes in Monetary History, Houghton Mifflin Harcourt (1994) p. 37. ISBN
- . "The Development of Utility Theory. I". Journal of Political Economy. 58 (4). 1950: 307–327. doi:10.1086/256962. JSTOR 1828885.
- . "The Development of Utility Theory. II". Journal of Political Economy. 58 (5). 1950: 373–396. doi:10.1086/256980. JSTOR 1825710.
- . "The Triumph of Monetarism?". Journal of Economic Perspectives. 14 (1). 2000: 83–94. doi:10.1257/jep.14.1.83. JSTOR 2647052.
- . "The Theory of Optimal Investment Decisions". Journal of Political Economy. 66 (4). 1958: 329–352. doi:10.1086/258057.
- Ben Bernanke, Essays on the Great Depression, (Princeton: Princeton University Press, 2000), p. 24. ISBN .
- Out of Keynes's shadow 2020-01-12 at the Wayback Machine, The Economist, Feb 12th 2009
- Dorn, James A. "Irving Fisher's Search for Stable Money: What We Can Learn". Cato Institute (ingilis). 17 January 2019. 5 June 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 5 June 2019.
- Mark Thornton. The Economics of Prohibition. Ludwig von Mises Institute. 2007. səh. 16. ISBN .
Fisher's atheism would appear to place him at odds with religious reformers, the principal supporters of prohibition. Still, though Fisher gave up belief in God and religion, he remained convinced of the doctrines and methods of postmillennialist evangelical Protestantism.
- "Obituary record of graduates deceased during the year ending July 1, 1947" (PDF). Yale University. 1948. March 26, 2019 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: April 20, 2011.
- Shiller, Robert (2011). "The Yale Tradition in Macroeconomics, 2011-09-13 at the Wayback Machine" (pg. 31). Economic Alumni Conference.
- Fisher, Irving. "The application of mathematics to the social sciences". Bull. Amer. Math. Soc. 36 (4). 1930: 225–243. doi:10.1090/s0002-9904-1930-04919-8. 1561927.
- . "Health, Government, and Irving Fisher" (PDF). American Journal of Economics and Sociology. 64 (1). 2005: 407–425. doi:10.1111/j.1536-7150.2005.00370.x. JSTOR 3488138. 2018-06-02 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2019-12-03.
- Tobin, James. "Neoclassical Theory in America: J. B. Clark and Fisher". . 75 (6). 1985: 28–38.
- Schumpeter, A History of Economic Analysis (1954), p. 754
- For a concise exposition see .
- Gravelle, H., and Rees, R., 2004. Microeconomics, 3rd ed. Pearson Education, ch. 11.
- ; Brown, Donald J.; Burkinshaw, Owen. 5 The overlapping generations model (pp. 229–271) // Existence and optimality of competitive equilibria (1990 student). Berlin: Springer-Verlag. April 1988. xii+284. ISBN . 1075992.
- Fisher, Irving. "The debt-deflation theory of great depressions". Econometrica. 1933: 337–357.
- "FISHER SEES STOCKS PERMANENTLY HIGH; Yale Economist Tells Purchasing Agents Increased Earnings Justify Rise. SAYS TRUSTS AID SALES Finds Special Knowledge, Applied to Diversify Holdings, Shifts Risks for Clients". New York Times. October 16, 1929. səh. 8. November 16, 2019 tarixində . İstifadə tarixi: November 3, 2016 – Proquest vasitəsilə.
- İrvinq, Fişer. Konstrutiv gəlir vergisi. İrvinq Fişerin reforma üçün təklifləri. London: Harper & Bro - thers nəşriyyatı. 1942.
- İrvinq Fişer. Destruktiv vergitutma: etiraz. “Columbia Low Review”. səh. 170.
- Irving Fisher. . Readers Digest. 1924. 2014-04-18 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
- Irving Fisher, Prohibition at Its Worst (New York: Macmillan, 1926); Prohibition Still at Its Worst (New York: Alcohol Information Committee, 1928); The Noble Experiment (New York: Alcohol Information Committee, 1930).
- Engs, Ruth C. The Progressive Era's Health Reform Movement: A Historical Dictionary. Greenwood Publishing Group. 2003. səh. 121. ISBN .
- , Andrew Scull, Yale University Press, 2005
- . "Review: Mathematical Investigations in the Theory of Value and Prices by Irving Fisher" (PDF). Bull. Amer. Math. Soc. 2 (9). 1893: 204–211. doi:10.1090/s0002-9904-1893-00145-6. 2022-06-16 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2019-12-03.
- . "Review: The Nature of Capital and Income (1906) and The Rate of Interest (1907) by Irving Fisher" (PDF). Bull. Amer. Math. Soc. 15 (4). 1909: 169–186. doi:10.1090/S0002-9904-1909-01728-8. 2022-06-16 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2019-12-03.
- Wilson, Edwin Bidwell. "Review: The Purchasing Power of Money by Irving Fisher" (PDF). Bull. Amer. Math. Soc. 20 (7). 1914: 377–381. doi:10.1090/s0002-9904-1914-02503-0. 2022-06-21 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2019-12-03.
- Crathorne, A. R. "Review: The Making of Index Numbers by Irving Fisher" (PDF). Bull. Amer. Math. Soc. 30 (1). 1924: 82–83. doi:10.1090/s0002-9904-1924-03859-2. 2022-06-21 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2019-12-03.
- Roos, C. F. "Review of The Theory of Interest by Irving Fisher" (PDF). Bull. Amer. Math. Soc. 36 (11). 1930: 783–784. doi:10.1090/s0002-9904-1930-05048-x. 2022-06-16 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2019-12-03.
Əlavə ədəbiyyat
- Allen, Robert Loring (1993). Irving Fisher: A Biography
- Dimand, Robert W. (2003). "Irving Fisher on the International Transmission of Booms and Depressions through Monetary Standards." Journal of Money, Credit & Banking. Vol: 35#1 pp 49+. online edition
- Dimand, Robert W. (1993). "The Dance of the Dollar: Irving Fisher's Monetary Theory of Economic Fluctuations," History of Economics Review 20:161–172.
- Dimand, Robert W. (1994). "Irving Fisher's Debt-Deflation Theory of Great Depressions," Review of Social Economy 52:92–107
- Dimand, Robert W. "The Fall and Rise of Irving Fisher's Macroeconomics". Journal of the History of Economic Thought. 20. 1998: 191–201. doi:10.1017/s1053837200001851.
- Dimand, Robert W., and Geanakoplos, John (2005). "Celebrating Irving Fisher: The Legacy of a Great Economist" American Journal of Economics & Sociology, Jan 2005, Vol. 64 Issue 1, pp. 3–18
- Dorfman, Joseph (1958). The Economic Mind in American Civilization, vol. 3.
- Fellner, William, ed. (1967). Ten Economic Studies in the Tradition of Irving Fisher
- Fisher, Irving Norton (1956). My Father Irving Fisher.
- Sasuly, Max. "Irving Fisher and Social Science". Econometrica. 15. 1947: 255–78. doi:10.2307/1905330.
- Schumpeter, Joseph (1951). Ten Great Economists: 222–38.
- Schumpeter, Joseph (1954). A History of Economic Analysis (1954)
- Thaler, Richard (1999). "Irving Fisher: Behavioral Economist," American Economic Review.
- Tobin, James (1987). "Fisher, Irving," The New Palgrave: A Dictionary of Economics, Vol. 2: 369–76. Reprinted in American Journal of Economics and Sociology, Jan, 2005, 17 pages.
- Tobin, James (1985). "Neoclassical Theory in America: J. B. Clark and Fisher" American Economic Review (Dec 1985) vol 75#6 pp. 28–38 in JSTOR
Xarici keçidlər
- at
- website:
- Includes a photograph of the young Fisher. For a photograph of the older man, see Irving Fisher on the Portraits of Statisticians page.
- Yale Manuscripts and Archives – Collections – Irving Fisher
- Herbert Scarf, William C.Brainard, "How to Compute Equilibrium Prices in 1891". Cowles Foundation Discussion Paper 1272, August 2000 – for the description of Fisher's hydraulic apparatus.
- Irving Fisher (1867–1947). . (2nd). . 2008.
- Fisher tərəfindən əsərlər Qutenberq layihəsində
- Əsərləri və ya müəllifi olduğu işlər: İrvinq Fişer İnternet arxivində
- Works by or about Irving Fisher on
- İrvinq Fişer (ing.) Find a Grave saytında
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Irvinq Fiser ing Irving Fisher 27 fevral 1867 ve ya 7 fevral 1867 29 aprel 1947 Nyu York Nyu York stati amerikali iqtisadci statistik ixtiraci ve mutereqqi sosial tesebbuscu idi O erken Amerika neoklassik iqtisadcilarindan biri olsa da sonralar borc deflyasiyasi uzre isi terefinden menimsenilmisdi Yozef Sumpeter onu ABS nin indiye qeder dunyaya getirdiyi en boyuk iqtisadci kimi tesvir edirdi Bu benzetme daha sonra Ceyms Tobin ve Milton Fridmen terefinden de tekrarlanmisdi Irvinq FiserIrving FisherDogum tarixi 27 fevral 1867 1867 02 27 ve ya 7 fevral 1867 1867 02 07 Dogum yeri Ulster vilayeti Nyu YorkVefat tarixi 29 aprel 1947Vefat yeri Nyu York Nyu York statiVetendasligi ABSMilliyyeti amerikaliHeyat yoldaslari Marqaret Hazard 1893 1940 Elm saheleri Iqtisadiyyat Riyazi iqtisadiyyat Elmi derecesi felsefe doktoruIs yeri Yel UniversitetiAlma mater Yel UniversitetiTehsili Yel UniversitetiElmi rehberleri Cozayya Uillard Gibbs Samner UilyamUzvluyu Amerika Incesenet ve Elmler Akademiyasi Dei Lincei Akademiyasi Ekonometrik Cemiyyet 1933 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Fiser faydaliliq nezeriyyesine ve muhum tohfeler verdi O eyni zamanda kapital ve faiz dereceleri nezeriyyesini inkisaf etdirmesine sebeb olan bazarlarda araliqlararasi secimin ciddi sekilde arasdirilmasinda oncul idi ile bagli etdiyi arasdirma monetarizm adi ile taninan makroiqtisadi telim mektebinin esasini qoymusdu Fiser indeks nomrelerinin inkisafi daxil olmaqla ekonometrikanin da oncullerinden idi Onun adini dasiyan bezi anlayislara beynelxalq Fiser effekti ve daxildir Fiser boyuk ehtimalla ilk meshur iqtisadiyyatci idi ancaq onun sohreti yasadigi muddetde qiymetli kagizlar bazarinin daimi olaraq yuksek durgunluq noqtesine catdigini iddia eden evvelinde ictimaiyyete verdiyi aciqlamalarla berpa olunmaz bir sekilde zedelenmisdi Davaminda Boyuk bohranin izahi olaraq yaratdigi ve nezeriyyesi boyuk olcude Con Meynard Keynsin eserinin lehine redd edilmisdi Fiserin sohreti xususile onun eserine 1950 ci illerde yeniden baxilmasi neticesinde ve 2008 ci ilde ortaya cixan dunya maliye bohranindan sonra borc deflyasiyasindaki artan faizlere gore berpa olmusdu Iqtisadi nezeriyye saysiz hesabsiz tohfeler veren Fiser daha sonra olumune qeder tam ehtiyat saxlayan bankciligin gorkemli mudafiecilerinden biri olmusdur O hemcinin 100 ehtiyat sisteminin esas konsepsiyalarinin formullasdirildigiMonetar Islahat ucun Proqram inin muelliflerinden biridir HeyatiFiser Nyu Yorkun Socertays seherinde anadan olub Atasi muellim ve icma naziri idi oglunu cemiyyetin faydali bir uzvu olmali olduguna inandiraraq boyutmusdu O dini ailede boyumesine baxmayaraq sonradan ateist olmusdu Usaq iken diqqetelayiq riyazi bacariga ve ixtira etme istedadina sahib idi Yel Kollecine qebul olunduqdan bir hefte sonra atasi 53 yasinda oldu Irvinq daha sonra anasina qardasina ve ozune maddi olaraq esasen repetitorluqla destek oldu 1888 ci ilde bakalavriat derecesini sinfinde birinci olaraq basa vurdu Kelle ve Sumukler cemiyyetinin uzvu secilmisdir 14 1891 ci ilde Fiser Yel Universitetinde iqtisadiyyat sahesinde ilk felsefe doktoru derecesini aldi Onun muellim meslehetcileri nezeri fizik Cozayya Uillard Gibbs ve sosioloq Samner Uilyam idi Bir telebe kimi Fiser riyaziyyat ucun xususi bir istedad ve meyl gostermisdi lakin iqtisadiyyatin ambisiyasi ve sosial qaygilarini izah ede bilmek ucun daha genis imkan yaratdigini gordu 1892 ci ilde Yel terefinden Deyer ve Qiymetler nezeriyyesinde Riyazi Tedqiqatlar olaraq nesr etdirdiyi tezisi umumi tarazliq nezeriyyesinin ciddi inkisafi idi Tezis yazmaga baslayanda Fiser Leon Valras ve onun kontinental Avropa sagirdlerinin oxsar fikirler uzerinde islediyinin ferqinde deyildi Buna baxmayaraq Fiserin isi cox ehemiyyetli bir tohfe idi ve derhal Fransua Ecuort kimi avropali akademikler terefinden birinci dereceli olaraq qiymetlendirildi ve teqdir edildi Yeli bitirdikden sonra Fiser Berlin ve Parisde tehsil aldi 1890 ci ilden sonra evvelce tyutor daha sonra 1898 ci ilden siyasi iqtisadiyyat professoru kimi Yelde qaldi ve 1935 ci ilden sonra bu universitetin adini aldi 1896 1910 cu iller arasinda Yel Icmalini redakte etdi ve bir cox oyrenilen cemiyyetlerde institutlarda ve rifah teskilatlarinda aktiv idi 1918 ci ilde prezidenti olmusdu Amerika Riyaziyyat Cemiyyeti onu 1929 cu il secdi Ekonometrikanin muhum oncullerinden olan Fiser 1930 cu ilde Raqnar Fris ve ile birlikde ilk prezidenti oldugu qurdu Fiser texniki kitablar ve meqalelerden basqa jurnallar erseye getirir ve Birinci Dunya muharibesinde ve sonrasinda meydana gelen esasen 1920 ci illerde baslayib 1930 cu illerde coken muxtelif sosial problemlere toxunan yazilar yazirdi O bir nece praktiki ixtiralar etmisdir Onlardan en meshuru 1913 cu ilde patentlesdirerek 1925 ci ilde Kardeks Randa sonraki adi Reminqton Rand satdigi indeks gorunen fayllasdirma sistemi idi Bu ve ardinca etdiyi fond investisiyalari onu sexsi maliyyesinin cox pis sekilde zerer gorduyu 1929 cu il bohranina qeder varli bir adam etmisdi Fiser feal sosial ve saglamliq tesviqatcisi olmaqla yanasi vegetarianliq spirtli icki qadagasi ve yevgenikanin terefdari idi 1893 cu ilde Rhode Island senayecisi ve sosial islahatci Rouland G Hazardin nevesi Marqaret Hazard ile evlendi O Nyu Yorkda 1947 ci ilde 80 yasinda vefat etdi Iqtisadi nezeriyyeleriFayda nezeriyyesi Ceyms Tobin iqtisadiyyatdaki neoklassik inqilabin isare etdiyi intellektual nailiyyetlerin Avropada texminen 1870 ci illerde bas verdiyini deyirdi Sonraki iki onillik klassik eneneden evvel gelen ve ona az ya da cox elaqeli olan yeni nezeriyyenin yaranmasina sebeb olan canli debatlara sahid oldu Sumpetere gore 1890 ci illerde orada ortaya cixmisdi Ortaq meydanin genis sahesi sethi musahidecide yaranmis olan dinclik hissi qetiliyin izi buludsuz semaya qarsi mohtesem xetlerini yayan Yunan mebedinin qetiliyi Elbette Tobin her hansisa bir vasite olmadan bu mebedin tamamlandigini iddia edirdi Izdiham orada ibadet ederken bele onun tikilisi ve dekorasiyasi bu gune qeder davam edirdi Amerikali iqtisadcilar bu yaradilisda istirak etmemisdiler Bu proses icerisinde yeni memarliq dizayn edenler onemli derecede oz azad binalarini tikmisdiler Onlar beynelxalq muzakirelerde ve 1870 1914 cu illerdeki periodun sintezinde aktiv sekilde istirak etmisdiler En azindan iki amerikali Con Beyts Klark ve Irvinq Fiser mebedin meshur memarlarindan idi Onlar ve basqalari neoklassik nezeriyyeni Amerika jurnallarina siniflere ve kitablara daxil ede bilmis ve onun analitik aletlerini arasdirmacilarin ve alimlerin alet cantasina elave etmisdi Zamanla yaxsi ya da pis onlarin paradiqmasi bu olkede iqtisadi elme dominantliq edecekdi yeniden baxilanda iqtisadci Corc Stiqler Fiserin doktorantura dissertasiyasinin mohtesem oldugunu ve ilk defe fayda funksiyasinin olculmesini diqqetle nezerden kecirmis oldugunu ve onun teleb nezeriyyesine uygunlugunu ortaya qoydugunu vurgulamisdi O dovrun iqtisadcisi ucun yuksek seviyyeli riyazi formullarin istifade edildiyi eserini nesr ederken Fiser hemise oz analizlerini real heyata tetbiq etmeyin yollarini axtarmis ve nezeriyyelerinin mumkun qeder aciq teqdim etmeye calismisdir Misal ucun dissertasiyasi ile bagli olan arqumentleri tamamlamaq ucun Fiser teleb ve teklifdeki deyismelere cavab olaraq duzeldilen bazardaki tarazliq qiymetlerini vizual olaraq gosteren boru ve linglerden hazirlanmis hidrolik masin dizayn etdi Faiz ve sermaye Faiz Nezeriyyesi kitabi Fiserin yeqin ki bu gun neoklassik iqtisadiyyatda taninmasinin en onemli sebebi onun ilk defe Gelirin ve Sermayenin Tebietinde 1906 behs etdiyi ve Faiz Derecesi 1907 kitabinda inceliklerine vardigi investisiya ve faiz dereceleri nezeriyyesidir 1930 cu ildeki elmi isi olan Faiz Nezeriyyesinde indiye qeder kapital kapital budceleme ve faiz derecesini teyin eden faktorlar inflyasiya daxil haqqinda olan arasdirmalari bir araya getirmisdir Fiser alinan ve deyisdirilen ve sadece miqdarinin bir funksiyasi olmadigini hemcinin onlarin pulla alindigindaki vaxti ozunde gosterdiyini gordu Indi elde edilmesi mumkun olan malin sonraki bir tarixde elde edilmesi mumkun olan eyni maldan ferqli deyeri var idi deyerin miqdar olcusunden basqa zaman olcusu de var idi Indi qurban verdiyin mallar baximindan gelecek tarixde mumkun olan mallarin nisbi qiymeti faiz derecesiyle olculur Fiser telebeler ucun iqtisadiyyat derslerinde oyredilmesi rahat olsun deye istifade etdi ancaq qrafikin oxlarina alma ve portagal yerine indiki istehlak ve gelecek dovrdeki istehlak yazdi En onemli terefi netice vermesi olan bu nezeriyyenin xirdaliqlari Faiz Nezeriyyesi kitabinda verilmisdir Daha sonra K mal ve N period sonsuz sayda coxlu periodun oldugu veziyyet daxil olmaqla veziyyeti ucun umumilesdirilen bu model kapital ve faizin standart nezeriyyesi olmus ve Qravil ve Riisde ve Alprantis Broun ve Burkinsouda oz eksini tapmisdir Nezeri ustunluk hemcinin Horsleyferde izah edilmisdir Monetar iqtisadiyyat Fiserin faiz derecesi ve qiymetlerle bagli olan sade nezeriyyesinin arasdirmasi bir basa olaraq dovrun boyuk sosial problemlerine toxunmurdu Diger terefden onun monetar iqtisadiyyati bunu edir ve Fiserin yetismis eserinin esas fokusuna cevrilirdi Fiser Saymon Nyukombun qabaqciq isinin ardinca esaslanaraq formullasdirmisdi M V P T displaystyle M cdot V P cdot T Burada M pul kutlesi V pulun dovriyye sureti P emtee ve xidmetlerin qiymeti T emtee ve xidmetlerin kemiyyet gostericisidir Daha sonra iqtisadcilar T ni real istehsalat olan adeten real Umumi Daxili Mehsulla UDM olculen Y ve ya Q il evezlediler Borc deflyasiyasi 1929 cu ildeki birja bohraninin ardinca ve sonraki Boyuk bohran isiginda Fiser bohranlari iqtisadi kopuyun partlamasi ile elaqelendiren borc deflyasiyasi adli iqtisadi bohranlar nezeriyyesini inkisaf etdirdi Baslangicda artan muddetde etibarli iqtisadi agentler qazanclarini artirmaq istekleri sebebinden borclarini artiraraq yuksek menfeet elde etmek umidi ile aldanirlar Fiserin sozlerine gore iqtisadi kopuk partladiqdan sonra bu ciddi menfi tesir gosteren bir sira tesirleri ozuyle getirir Borcun legvi ve satislarin satilmasi Bank kreditleri odenildiyi ucun pul tedaruku muqavilesi Aktiv qiymetlerinin seviyyesinde bir enis Muessiselerin xalis deyerinde daha cox iflasa sebeb olan azalma Menfeetin azalmasi Mehsul ticaret ve mesgullugun azalmasi Pessimizm ve inam itkisi Pulun elde tutulmasi Nominal faiz derecelerinin dusmesi ve deflyasiya ile tenzimlenen faiz derecesinin artmasi Onemli olaraq borclular nominal borclarini legv etmeye ve ya odemeye calisdiqlari ucun qiymetlerin dusmesi borcun real yukunu azaltmaq cehdini ugursuz edir Belelikle borc borc meblegini azaltsa da bu dollarin heqiqi deyeri artdigindan dollarin sismesi kifayet qeder suretli bas vermir Bu nezeriyye esasen bohran baslamazdan evvel fond bazarina qarsi olan ictimai nikbinliyi neticesinde nufuzu sarsilan Fisere gore Keyns iqtisadiyyatinin xeyrine redd edildi Borc deflyasiyasi 1980 ci illerden beri xususen de son 2000 ci illerde bas veren bohrandan sonra ona olan maraqlarin canlanmasina sebeb olmusdur Fiserin borc deflyasiyasini inkisaf etdirmesinden de istifade ederek 2008 ci ildeki bohrani proqnozlasdirmisdi Borc deflyasiyasi indi Fiserin adi ile elaqelendirilen esas nezeriyyedir 1929 cu ilde qiymetli kagizlar bazarinin cokmesi1929 cu ildeki birja bohrani ve sonraki Boyuk bohran Fisere sexsi servetinin ve akademik nufuzunun boyuk bir hissesine basa geldi O meshur bohrandan 9 gun evvel sehm qiymetlerinin daimi yuksek durgunluga benzer bir seye catdigini proqnozlasdirdi Irvinq Fiser 21 oktyabrda bazarda yalniz siyasi terefdarlarin sarsildigini bildirdi ve davaminda niye qiymetlerin hele de heqiqi deyerleri ile qarsilasmadigini ve daha cox getmeli oldugunu izah etdi 23 oktyabr cersenbe gunu bir bankir toplantisinda ekser hallarda tehlukesizlik deyerleri yukselmedi dedi Cokmeden sonra aylar sonra investorlarin yeniden dircelmesinin cox yaxinda bas tutacagina onlari inandirdi Boyuk bohran maksimum sekilde ozunu gosterdikden sonra o davam eden keskin deflyasiyanin Amerika iqtisadiyyatina agir fesad getiren muflislesmelerin sebebi oldugunun xeberdarligini etdi cunki deflyasiya dollarla mueyyen edilmis borclarin heqiqi deyerini artirirdi Fiser 1929 cu il tarixli aciqlamalari ve onun bohrani borc deflyasiya analizini diqqete alan cox az bir insanla basladigi firmanin da ugursuzlugu ile nufuzunu pis bir sekilde zedeledi Insanlar bunun evezine hevesle Keynsin fikirlerine muraciet etdiler Fiserin borc deflyasiya ssenarisine qarsi 1980 ci illerden beri bir maraq musahide olunur Gelirlerden konstruktiv vergitutmaFiser Gelirlerden konstruktiv vergitutma adli eserinde birbasa vergilerin gelir ve meqsedeuygunlugunu subhe altina salan bir sira deliller getirmisdir bu vergiler hem odeyicilere hem de dovlete munasibetde edaletsizdir Bele ki gelir vergisinin bazasinda gelirin hem yigimlara yoneldilen hissesi hem de menfeet nezere alindigi ucun ikiqat vergi agirligi yaranir Gelirin ve menfeetin yaradilmasinda birbasa istiraki olmayan yalniz istehlaki ile ferqlenen cemiyyet uzvleri ise bu vergi yukunden tam azad olunurlar Belelikle yaradilmasinda birbasa istirak eden sexsler cemiyyetin vergi yukunu de cekmeli olurlar kapitalin artimi vergitutmaya celb olunur Bu ise sud veren ineyin yeminin azaldilmasi effektine getirir bu vergiler uzre inzibatciliq kifayet qeder murekkeb ve bahali prosesdir Birbasa vergilerin hesablanmasi qaydalari odeyiciler ucun cox murekkeb oldugundan elave mutexessisin celb edilmesine zeruret yaratmaqla xercleri artirir ve odeyicilerin haqli naraziligina sebeb olur vergilerin duzgun hesablanmasi ve odenilmesi prosesinde yanlisliqlar vergi orqani ile vergi odeyicisi arasinda elave yazismalara bezi hallarda ise maliyye sanksiyalarinin tetbiqine getirir ki butun bunlar lazimsiz enerji resurs zaman ve maliyye itkilerine sebeb olur Mehz qeyd olunan catismazliqlari nezere alaraq I Fiser gelirin istehlak olunan hissesinin vergiye celb olunmasini yigima yoneldilen hissesinin bolusdurulmemis menfeet istehsal meqsedleri ucun investisiyaya yoneldilmis vesaitler ve s ise vergiden azad olunmasini teklif edirdi I Fiser Dagidici vergitutma etiraz 1943 adli meqalesinde menfeet ve gelir vergilerinin evezine xerclere verginin tetbiq olunmasini destekleyir ve bu prosesin getdikce artan tedqiqatcilari ucun muhum ehemiyyet dasiyacagini gosterir xerc vergisinin tedricen tetbiqi imkanlarini onun esas ustunluklerine aid ederek bu vergi novunun tam sekilde ve derhal tetbiq olunmasini destekleyirdi Sosial ve saglamliq kampaniyalari1898 ci ilde Fisere atasinin da olumune sebeb olan verem diaqnozu qoyuldu O 3 ilini sanatoriyada kecirdi ve nehayet tam olaraq sagaldi Bu tecrube onu sehiyye kampaniyacisi olmaga tesviq etdi O 1915 ci ilde nesr olunan Nece Yasamaq Muasir elme esaslanan saglam yasamaq qaydalari kitabinin muellifi oldugu Heyat Genislendirme Institutunun yaradicilarindan biri idi Fiser davamli idmanla mesgul olmagi ve tutun ve spirtli ickilerden uzaq durmagi mudafie edirdi 1924 cu ilde O ucun siqaret eleyhine bir meqale yazdi Tutun bedenin butun tonunu asagi salir ve insanin heyati gucunu ve muqavimetini azaldir daha ez tesiri olsa da o da tiryek ve spirtli icki kimi bir narkotik zeheri kimidir tiryek kimi bir narkotik zeheri kimi davranir spirt umumiyyetle daha az derecede olsa da Fiser alkoqolun qanuni qadagan edilmesini destekledi ve ABS de ictimai saglamliq ve iqtisadi mehsuldarliq sebebiyle qadagani mudafie eden uc kitabca yazdi Yevgenika Qeydiyyat Ofisinin elmi meslehet surasinda vezife tutan ve ilk prezidenti olan Fiser yevgenikani mudafie etdi Qizi Marqarete sizofreniya diaqnozu qoyulduqda Fiser onu direktoru psixiatr olan Trentondaki Nyu Cersi Dovlet Xestexanasinda mualice etdi Kotton fokus sepsis nezeriyyesine inanirdi buna gore zehni xestelik dislerin ve bedenin diger yerlerinin koklerindeki infeksion material neticesinde meydana gelirdi Kotton hemcinin yoluxmus toxumanin cerrahi sekilde cixarilmasinin xestenin yungullesdire bileceyini iddia etdi Trentonda Marqaret Fiserin bagirsaq ve kolon hisselerini cixarildi bu da neticede onun olumu ile neticelendi Irvinq Fiser buna baxmayaraq doktor Kottonun mualicesinin etibarliligindan emin idi Secilmis nesrleriFisher Irving Norton 1961 A Bibliography of the Writings of Irving Fisher 1961 Fiserin oglu terefinden toplanmisdir icerisinde 2425 basliq var Esas 1892 Mathematical Investigations in the Theory of Value and Prices Kecid 1896 Appreciation and Interest Kecid 1906 The Nature of Capital and Income Kecid 1907 The Rate of Interest Kecid 2017 12 15 at the Wayback Machine 1910 1914 Introduction to Economic Science Section Kecid 1911a 1922 2nd ed The Purchasing Power of Money Its Determination and Relation to Credit Interest and Crises kecid 1920 nesrinin tam metni 1911b 1913 Elementary Principles of Economics Kecid 1915 How to Live Rules for Healthful Living Based on Modern Science Yucin Lyon Fiskle Kecid 1918 Is Utility the Most Suitable Term for the Concept It is Used to Denote American Economic Review Yeniden cap edilmis hali 1921a Dollar Stabilization Kecid 1921b The Best Form of Index Number American Statistical Association Quarterly s 533 537 1922 The Making of Index Numbers A Study of Their Varieties Tests and Reliability kecid 1923 The Business Cycle Largely a Dance of the Dollar Journal of the American Statistical Association Kecid 1926 A Statistical Relation between Unemployment and Price Changes International Labour Review s 785 92 1973 cu ilde yeniden cap edilib I Discovered the Phillips Curve A Statistical Relation between Unemployment and Price Changes Journal of Political Economy s 496 502 1927 A Statistical Method for Measuring Marginal Utility and Testing the Justice of a Progressive Income Tax in Economic Essays Contributed in Honor of John Bates Clark 1928 The Money Illusion New York Adelphi Company Kecid 1930a The Stock Market Crash and After 1930b The Theory of Interest I Bolum 2017 12 15 at the Wayback Machine Bolum kecidleri 1932 Booms and Depressions Some First Principles tam metn 1933a The Debt Deflation Theory of Great Depressions Econometrica s 337 357 1933b Stamp Scrip tam metn 1935 100 Money tam metn 1942 Constructive Income Taxation A Proposal for Reform New York Harper amp Brothers 1996 The Works of Irving Fisher edited by William J Barber et al 14 volumes London Pickering amp Chatto Hemcinin baxMarjinalizmIstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Irving Fisher Encyclopaedia Britannica ing Scientific Legacy Database ing Institute of Mathematical Statistics https www econlib org library Enc bios Fisher html https www econometricsociety org society organization and governance fellows memoriam Fisher Irving Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 PROF IRVING FISHER OF YALE DIES AT 80 Famed Economist Succumbs Here After 2 Month Illness On Faculty 45 Years The New York Times 30 April 1947 4 January 2020 tarixinde Istifade tarixi 13 July 2019 Keen Steve Growth Theory King J E redaktor The Elgar Companion to Post Keynesian Economics 2nd Edward Elgar 271 277 ISBN 978 1 84980 318 2 Schumpeter Joseph Ten Great Economists from Marx to Keynes New York Oxford University Press 1951 seh 223 Tobin James Fisher Irving 1867 1947 The New Palgrave Dictionary of Economics 1987 369 376 doi 10 1057 9780230226203 0581 Milton Friedman Money Mischief Episodes in Monetary History Houghton Mifflin Harcourt 1994 p 37 ISBN 0 15 661930 X The Development of Utility Theory I Journal of Political Economy 58 4 1950 307 327 doi 10 1086 256962 JSTOR 1828885 The Development of Utility Theory II Journal of Political Economy 58 5 1950 373 396 doi 10 1086 256980 JSTOR 1825710 The Triumph of Monetarism Journal of Economic Perspectives 14 1 2000 83 94 doi 10 1257 jep 14 1 83 JSTOR 2647052 The Theory of Optimal Investment Decisions Journal of Political Economy 66 4 1958 329 352 doi 10 1086 258057 Ben Bernanke Essays on the Great Depression Princeton Princeton University Press 2000 p 24 ISBN 0 691 01698 4 Out of Keynes s shadow 2020 01 12 at the Wayback Machine The Economist Feb 12th 2009 Dorn James A Irving Fisher s Search for Stable Money What We Can Learn Cato Institute ingilis 17 January 2019 5 June 2019 tarixinde Istifade tarixi 5 June 2019 Mark Thornton The Economics of Prohibition Ludwig von Mises Institute 2007 seh 16 ISBN 9781610160476 Fisher s atheism would appear to place him at odds with religious reformers the principal supporters of prohibition Still though Fisher gave up belief in God and religion he remained convinced of the doctrines and methods of postmillennialist evangelical Protestantism Obituary record of graduates deceased during the year ending July 1 1947 PDF Yale University 1948 March 26 2019 tarixinde PDF Istifade tarixi April 20 2011 Shiller Robert 2011 The Yale Tradition in Macroeconomics 2011 09 13 at the Wayback Machine pg 31 Economic Alumni Conference Fisher Irving The application of mathematics to the social sciences Bull Amer Math Soc 36 4 1930 225 243 doi 10 1090 s0002 9904 1930 04919 8 1561927 Health Government and Irving Fisher PDF American Journal of Economics and Sociology 64 1 2005 407 425 doi 10 1111 j 1536 7150 2005 00370 x JSTOR 3488138 2018 06 02 tarixinde PDF Istifade tarixi 2019 12 03 Tobin James Neoclassical Theory in America J B Clark and Fisher 75 6 1985 28 38 Schumpeter A History of Economic Analysis 1954 p 754 For a concise exposition see Gravelle H and Rees R 2004 Microeconomics 3rd ed Pearson Education ch 11 Brown Donald J Burkinshaw Owen 5 The overlapping generations model pp 229 271 Existence and optimality of competitive equilibria 1990 student Berlin Springer Verlag April 1988 xii 284 ISBN 3 540 52866 0 1075992 Fisher Irving The debt deflation theory of great depressions Econometrica 1933 337 357 FISHER SEES STOCKS PERMANENTLY HIGH Yale Economist Tells Purchasing Agents Increased Earnings Justify Rise SAYS TRUSTS AID SALES Finds Special Knowledge Applied to Diversify Holdings Shifts Risks for Clients New York Times October 16 1929 seh 8 November 16 2019 tarixinde Istifade tarixi November 3 2016 Proquest vasitesile Irvinq Fiser Konstrutiv gelir vergisi Irvinq Fiserin reforma ucun teklifleri London Harper amp Bro thers nesriyyati 1942 Irvinq Fiser Destruktiv vergitutma etiraz Columbia Low Review seh 170 Irving Fisher Readers Digest 1924 2014 04 18 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Irving Fisher Prohibition at Its Worst New York Macmillan 1926 Prohibition Still at Its Worst New York Alcohol Information Committee 1928 The Noble Experiment New York Alcohol Information Committee 1930 Engs Ruth C The Progressive Era s Health Reform Movement A Historical Dictionary Greenwood Publishing Group 2003 seh 121 ISBN 9780275979324 Andrew Scull Yale University Press 2005 Review Mathematical Investigations in the Theory of Value and Prices by Irving Fisher PDF Bull Amer Math Soc 2 9 1893 204 211 doi 10 1090 s0002 9904 1893 00145 6 2022 06 16 tarixinde PDF Istifade tarixi 2019 12 03 Review The Nature of Capital and Income 1906 and The Rate of Interest 1907 by Irving Fisher PDF Bull Amer Math Soc 15 4 1909 169 186 doi 10 1090 S0002 9904 1909 01728 8 2022 06 16 tarixinde PDF Istifade tarixi 2019 12 03 Wilson Edwin Bidwell Review The Purchasing Power of Money by Irving Fisher PDF Bull Amer Math Soc 20 7 1914 377 381 doi 10 1090 s0002 9904 1914 02503 0 2022 06 21 tarixinde PDF Istifade tarixi 2019 12 03 Crathorne A R Review The Making of Index Numbers by Irving Fisher PDF Bull Amer Math Soc 30 1 1924 82 83 doi 10 1090 s0002 9904 1924 03859 2 2022 06 21 tarixinde PDF Istifade tarixi 2019 12 03 Roos C F Review of The Theory of Interest by Irving Fisher PDF Bull Amer Math Soc 36 11 1930 783 784 doi 10 1090 s0002 9904 1930 05048 x 2022 06 16 tarixinde PDF Istifade tarixi 2019 12 03 Elave edebiyyatAllen Robert Loring 1993 Irving Fisher A Biography Dimand Robert W 2003 Irving Fisher on the International Transmission of Booms and Depressions through Monetary Standards Journal of Money Credit amp Banking Vol 35 1 pp 49 online edition Dimand Robert W 1993 The Dance of the Dollar Irving Fisher s Monetary Theory of Economic Fluctuations History of Economics Review 20 161 172 Dimand Robert W 1994 Irving Fisher s Debt Deflation Theory of Great Depressions Review of Social Economy 52 92 107 Dimand Robert W The Fall and Rise of Irving Fisher s Macroeconomics Journal of the History of Economic Thought 20 1998 191 201 doi 10 1017 s1053837200001851 Dimand Robert W and Geanakoplos John 2005 Celebrating Irving Fisher The Legacy of a Great Economist American Journal of Economics amp Sociology Jan 2005 Vol 64 Issue 1 pp 3 18 Dorfman Joseph 1958 The Economic Mind in American Civilization vol 3 Fellner William ed 1967 Ten Economic Studies in the Tradition of Irving Fisher Fisher Irving Norton 1956 My Father Irving Fisher Sasuly Max Irving Fisher and Social Science Econometrica 15 1947 255 78 doi 10 2307 1905330 Schumpeter Joseph 1951 Ten Great Economists 222 38 Schumpeter Joseph 1954 A History of Economic Analysis 1954 Thaler Richard 1999 Irving Fisher Behavioral Economist American Economic Review Tobin James 1987 Fisher Irving The New Palgrave A Dictionary of Economics Vol 2 369 76 Reprinted in American Journal of Economics and Sociology Jan 2005 17 pages Tobin James 1985 Neoclassical Theory in America J B Clark and Fisher American Economic Review Dec 1985 vol 75 6 pp 28 38 in JSTORXarici kecidlerVikisitatda Irvinq Fiser ile elaqedar sitatlar var at website Includes a photograph of the young Fisher For a photograph of the older man see Irving Fisher on the Portraits of Statisticians page Yale Manuscripts and Archives Collections Irving Fisher Herbert Scarf William C Brainard How to Compute Equilibrium Prices in 1891 Cowles Foundation Discussion Paper 1272 August 2000 for the description of Fisher s hydraulic apparatus Irving Fisher 1867 1947 2nd 2008 Fisher terefinden eserler Qutenberq layihesinde Eserleri ve ya muellifi oldugu isler Irvinq Fiser Internet arxivinde Works by or about Irving Fisher on Irvinq Fiser ing Find a Grave saytinda