Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Con Meynard Keyns (ing. John Maynard Keynes; 5 iyun 1883[…], Kembric – 21 aprel 1946[…]) —İngilis iqtisadçısı.
| Con Meynard Keyns | |
|---|---|
| ing. John Maynard Keynes | |
 | |
| Doğum tarixi | 5 iyun 1883[…] |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 21 aprel 1946[…](62 yaşında) |
| Vəfat səbəbi | ürək tutması |
| Vətəndaşlığı | |
| Əsas maraqları | Mikroiqtisadiyyat |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
C. Keyns 1883-cü ildə Kembricdə məntiq və iqtisadi nəzəriyyə professoru ailəsində anadan olmuşdur.
Atası Con Nevila Keyns Kembricdə məntiq və iqtisadiyyatdan dərs deyirdi. Kembric Universitetinin nəzdindəki kollecdə 1902–1906-cı illərdə təhsil alan C. Keyns, o dövrün ən məşhur iqtisadçı alimi A. Marşallın mühazirələrini dinləmişdir. Klassik məktəb ənənələrindən olan "Siyasi iqtisad" fənni adı məhz həmin illərdə A. Marşallın təşəbbüsü ilə dəyişdirilərək "İqtisadiyyat" adı ilə əvəz edilmişdir.
1906–1908-ci illərdə müstəmləkə ölkələri üzrə nazirliyin, Hindistan üzrə idarəsində əvvəl hərbi işlərdə, daha sonra gəlirlər, statistika və ticarət şöbəsində işləmişdir. Geniş riyazi və iqtisadi biliyə malik olan C. Keyns 1908-ci ildə A. Marşalın dəvəti ilə Karol kollecinə, iqtisadi problemlər üzrə mühazirə oxumağa dəvət olunur. Müəllimi A. Marşala böyük məhəbbət və ehtiramı ilə o, orada həm iqtisadiyyatdan, həm də riyaziyyatdan mühazirələr oxuyur. Demək olar ki, 1909–1915-ci illər ərzində həmin kollecin daimi işçisi kimi fəaliyyət göstərir.
İlk elmi məqaləsini 1909-cu ildə "İndeks metodu" adı altında dərc etdirir. F. Edjortun redaktoru olduğu "İqtisadiyyat jurnalı"nda, onu 1912-ci ildə bu vəzifədə əvəz edir. Demək olar ki, ömrünün axırına qədər bu vəzifəni özündə saxlayır. 1913–1914-cü illərdə Hindistanın Maliyyə və pul tədavülü üzrə Kral komissiyasının üzvü olur. Həmin bu illərdə Krallığın iqtisadiyyat cəmiyyətinin katibi vəzifəsində təsdiq olunur. Elm aləmində ilk dəfə olaraq ona şöhrət qazandıran 1913-cü ildə dərc etdirmiş olduğu "Hindistanın pul tədavülü və maliyyəsi" əsəri olmuşdur. 1915–1919-cu illərdə Britaniya xəzinədarlığında beynəlxalq maliyyə problemləri ilə məşğul olur.
1919-cu ildə dərc etdirmiş olduğu "Versal sülh müqaviləsinin iqtisadi nəticələri" əsəri ona dünya şöhrəti gətirir.
Qələbə çalmış ölkələrin iqtisadi siyasəti ilə razılaşmayan C. Keyns hər cür iqtisadi blokadanın əleyhinə çıxır. Xüsusən də Sovet Rusiyasına qarşı tətbiq olunan iqtisadi blokada ilə əlaqədar Paris sülh konfransındakı çıxışında qeyd etmişdir ki, "biz o qədər Rusiyanı deyil, daha çox özümüzü blokadaya salırıq".
Dövlət idarələrində müvəqqəti işlərini dayandıran Keyns, Kembric Universitetində müəllimlik fəaliyyətini gücləndirir. Bunun nəticəsində o, bir-birinin ardınca tutarlı əsərlər dərc etdirir. 1921-ci ildə "Ehtimal haqqında traktat", 1923-cü ildə "Pul islahatı haqqında traktat", 1926-cı ildə "Azad sahibkarlığın sonu", 1930-cu ildə "Pul haqqında traktat" əsərlərini dərc etdirir və nəhayət, özünün ən məşhur əsərini 1936-cı ildə yazır.
C. Keyns aktiv ictimai–siyasi həyata 1929-cu ildə qayıdır və elə həmin ildən hökumətin maliyyə və sənaye komitəsinin üzvü təyin edilir. İkinci dünya müharibəsi ərəfəsində Britaniya xəzinəsinin məsləhətçisi təyin edilir. O, 1942-ci ildə İngilis banklarının birinin direktoru təyin olunur. 1944-cü ildə Bretton-Vuddakı valyuta konfransında Beynəlxalq Valyuta Fondunun və Beynəlxalq Bərpa və İnkişaf Bankının yaradılması planının hazırlanması işində öz ölkəsinin baş nümayəndəsi təyin edilir.
1945-ci ildə o yenidən ingilis maliyyə işinə rəhbərlik edir. C. Keynsin bu qısa xronoloji tərcümeyi-halına diqqət yetirərkən aydın olur ki, onun irəli sürdüyü ideyalar XX əsrin iqtisad elmində böyük irəliləyişlər etdi və o hazırda bir sıra ölkələrin iqtisadi siyasətinin müəyyən edilməsində əvəzsiz rol oynamışdır. Özünün qeyd etdiyi kimi "mütəfəkkir iqtisadçıların və siyasətçilərin ideyaları, onların səhv və düz olmasından asılı olmayaraq düşündükdən daha çox böyük əhəmiyyətə malikdir. Həqiqətən dünyanı idarə edən yalnız onlardır.
C. Keynsin iqtisadi fikrinin ən dəyərli cəhəti ondan ibarətdir ki, bazar iqtisadiyyatına sırf təkmilləşən, özü-özünə tənzimlənən bir mexanizm kimi baxmamış, əksinə onun təbiətinə vaxtaşırı xronoloji böhran törədici elementlərlə əhatə olunduğunu sübut etmişdir. Kapitalist iqtisadiyyatının sərbəstliyini, o çatışmaz cəhəti kimi qeyd etmiş və onun mütləq dövlət tərəfindən idarə olunması zəruriliyini sübuta yetirmişdir. İlk dəfə olaraq yüz ildən yuxarı davam edən A. Smitin "İqtisadi sistemi"ndə mühüm yer tutan "azad bazar" ideyasının "tənzimlənən bazar" ideyası ilə əvəz olunması oldu. Digər tərəfdən, əgər 30-cu illərdə Kapital dünyası asılmaq təhlükəsi altında idisə, C. Keyns özünün "səmərəli tələb" nəzəriyyəsi qayçısı ilə onu xilas etdi. Ölkə iqtisadiyyatının artım səviyyəsini və maksimum məşğulluğa nail olunması mənbəyini dövlət müdaxiləsində görən Keyns ideyasının zənginliyi, bu günlər yeni iqtisadi sistem quran müstəqil dövlətlər üçün, o cümlədən Azərbaycan Respublikası üçün müstəsna əhəmiyyəti vardır.
C. Keynsin iqtisadi təliminin metodoloji əhəmiyyəti ondan ibarətdir ki, o cəmiyyətdəki bütün iqtisadi hadisələrini mikroiqtisadi yanaşma ilə makroiqtisadi təhlil edərək ilk dəfə kapitalist iqtisadiyyatının makroiqtisadi təhlilini vermişdir. İqtisadi təfəkkür tərzinin formalaşmasında psixoloji qanunların rolunu üzə çıxarmışdır. Xüsusən "səmərəli tələb"in əmələ gəlməsində dövlətin stimullaşdırıcı imkanlarını göstərmişdir. İşsizliyin aradan qaldırılmasına görə hər cür əmək haqqının azaldılması metodlarının əleyhinə çıxmışdır. Müəyyən işsizlik səviyyəsini saxlamaqla, tam məşğuliyyətin həyata keçirilməsi istiqamətlərini müəyyən etmişdir. İstehsal miqyası ilə istehlakın miqyası arasındakı birbaşa əlaqəni izah etməklə, gəlirlərin artım səviyyəsini göstərmişdir. İstehlak səviyyəsi ilə gəlirlərin səviyyəsi arasındakı fərqin, ümumi işsizliyin azalması nəticəsində psixoloji qanunların təsiri nəticəsində sonuncunun xeyrinə dəyişildiyi istiqamətini əsaslandırmışdır.
İnvestitsiyanın artımı ilə gəlirlərin artımı arasındakı birbaşa əlaqənin mahiyyətinin əsaslandırılması C. Keyns nəzəriyyəsinin ən incə və tutarlı istiqamətlərindəndir.
Fəaliyyəti
Con Meynard Keynsin (1883–1946-cı illər) ideyası altında formalaşmış makroiqtisadi nəzəriyyə, məhz bu baxımdan əhəmiyyətlidir. Kembric məktəbinin ən böyük nümayəndələri olan A. Marşallın və A. Piqunun tələbəsi və davamçısı olmuşdur. Lakin Keynsin elmi dünyagörüşü, iqtisadi sxemləri o qədər əhatəli və zəngin idi ki, o, öz sələflərindən uzaqlaşıb, tamamilə yeni bir nəzəriyyə yaratdı.
Göstərmək lazımdır ki, elə bir nəzəriyyəçi tapmaq olmaz ki, istər Keynsə qədər, istərsə də ondan sonra həyatda onun qədər mübahisəyə səbəb olan müxtəlif istiqamətli ideyaları olsun.
Keynsin nəzəriyyəsi, gələcək tədqiqatların həm mənbəyi, həm də istiqamətləndiricisi olub. Təsadüfi deyil ki, Keynsin makroiqtisadi təhlilini əsas göstərməklə iqtisadi tənzimlənməni həyata keçirmək üçün milli hesablar sisteminin işlənib hazırlanması zəruriliyi meydana gəlmişdir.
Keynsin nəzəriyyəsindən asılı olaraq, iqtisadi artım, iqtisadi tsikl, iqtisadi müvazinət nəzəriyyələri formalaşmış, antiinflyasiya, defisitli maliyyələşmə kompensasiyaları öz tətbiqi sferalarını tapmışdır.
XX əsrin 20-ci illərinin sonu, 30-cu illərin əvvəllərində Qərbi Avropa ölkələrini, ABŞ-nin, eləcə də bütün kapitalist dünyasını bürümüş böhranlar, bu ölkə iqtisadçılarını bir növ şok vəziyyətinə salmışdır. Belə ki, ölkələrin iqtisadiyyatı elə bir vəziyyətə düşmüşdür ki, təkcə istehsal olunmuş məhsulların reallaşmaması ilə yanaşı, işsizlik sürətlənmiş, inflyasiya səviyyəsi görünməmiş dərəcədə qalxmışdır. Ən aparıcı kapitalist ölkələri hesab olunan ABŞ-də, Böyük Britaniyada, Almaniyada istehsalın səviyyəsi sürətlə aşağı enmiş, işsizlərin sayı gündən-günə çoxalmışdı.
Klassik nəzəriyyəni rəhbər tutmuş iqtisadçıların əksəriyyəti mövcud vəziyyətin müvəqqəti xarakter daşıdığını göstərirdilər. İqtisadiyyatın böhranlı vəziyyətə düşməsinin, "Böyük tənəzzül"ün əsl səbəblərini izah edə bilmirdilər. Belə ki, bəzi iqtisadçılar bunun səbəbini tələbin səviyyəsinin həddindən aşağı düşməsi ilə, bəziləri ifrat istehsalın baş verməsi ilə, digərləri kapital qoyuluşunun həcminin aşağı düşməsi ilə, eləcə də, vergi-kredit sisteminin mütərəqqi rolunun azalması ilə izah edirdilər. Cəmiyyətin aparıcı işgüzar adamları, sahibkarlar, biznesmenlər vəziyyətin çıxış yolu barədə aramsız düşünürdülər. Çünki ən fəlakətli cəhət bu idi ki, kapitalist dünyasını işsizlik tamam bürümüşdür. Halbuki, bu dövrlərdə sosialist sisteminin aparıcı dövləti olan SSRİ-də işsizlik tamamilə aradan qaldırılmışdı. Əslində böhran iqtisadi sferadan çıxıb ölkələrin siyasi, ideoloji, sosial sahələrini də bürüyürdü. Belə bir şəraitdə elə bir nəzəriyyəyə ehtiyac duyulurdu ki, o iqtisadi böhranların aradan qaldırılması yollarını göstərməklə, ölkələrdə mövcud olan bazar sisteminin daha əsaslanmış şəkildə fəaliyyət göstərməsinə imkan yaratmalı idi.
Belə bir vaxtda görkəmli ingilis iqtisadçısı Con Meynard Keynsin 1936-cı ildə Londonda dərc etdirmiş olduğu "Məşğulluğun, faizin və pulun ümumi nəzəriyyəsi" əsəri sözün əsl mənasında iqtisad elmində böyük inqilab etmiş oldu. Bu əsər ona böyük şöhrət gətirməklə ilk dəfə olaraq Qərbi Avropa ölkələrində, eləcə də ABŞ-də dövlət səviyyəsində iqtisadiyyatın sabitləşməsinin nəzəri-metodoloji əsasını qoydu.
Lap gənc yaşlarından birja oyunlarından böyük qazanc əldə edən C. Keyns, eyni zamanda Böyük Britaniya hökumətinin tərkibində məsləhətçi idi. O, bir sıra praktiki əhəmiyyətli iqtisadi siyasət sahəsində əməli tövsiyələri ilə də böyük müvəffəqiyyətlər əldə etmişdir. Fitri istedadı, dərin elmi məntiqi, nəzəri-metodoloji hazırlığı ilə seçilən C. Keyns alim – iqtisadçılar arasında ilk Lord titulunu almışdır ki, bu da ona Londonda parlamentin yuxarı palatasının iclaslarında iştirak etmək huququ verirdi.
Con Meynard Keyns haqqında
Keyns haqqında dünyanın görkəmli iqtisadçı alimlərinin söylədikləri:
P. Samuelson
"Keyns hərtərəfli istedadlı adam olub, riyaziyyat, fəlsəfə və ədəbiyyat sahəsində məşhur idi. O elə iqtisadçı idi ki, həm özü üçün, həm də Kembric Kral kolleci üçün qazanmağı bacarırdı. Onun 1936-cı ildə dərc olunmuş "Məşğulluğun, faizin və pulun ümumi nəzəriyyələri" əsəri bizim yüz illiyin iqtisadi fikrinə güclü təkan verdi və güman ki, klassik əsər kimi uzun müdət yaşayacaqdır".
S. Xarris
"Keyns iqtisadi nəzəriyyənin skeletini yaradıb. Başqalarına ora qan əlavə eləmək qalıb və bu proses bizim günlərdə də yüksək sürətlə artmaqda davam edir".
Don Patinkin
"Müasir iqtisadi ideyalar tarixində Keynsin "Ümumi nəzəriyyə"si təkcə makroiqtisadiyyatda etdiyi inqilabi yeniliyi ilə deyil, eləcə də tənqid və diskussiya ilə onun inkişafını müşahidə edən "əfsanəvi proses" kimi əhəmiyyətlidir".
K. R. Makkonnell və S. L. Bryu
"Keyns klassik nəzəriyyəni tənqid etməklə iqtisadi təlimdə makroiqtisadi məsələlərə dair böyük inqilab etdi. Keyns müasir məşğulluq nəzəriyyəsinin ilkin banisidir".
V. Leontyev
"Keyns inqilabına, onun ideyasının paradoksal təbliğinə diqqət yetirəndə aydın olur ki, məhz bunun sayəsində Qərb iqtisadiyyatı öz yönümünü köklü olaraq dəyişə bilib".
Y. Kornai
"Keynsin ideyaları, şübhəsiz ki, iqtisadi siyasəti müəyyən edənlərə daha çox təsir göstərmişdir. Əgər sosial inkişaf əsas yaratmasaydı, siyasətçiləri Keynsin təkliflərinə müraciət etdirməyi məcbur etməsəydi, onun elmi ideyaları da bu qədər güclü təsirə malik olmazdı".
M. Blauq
"Keynsin ideyalarını, qiymətləndirərkən, onların bəzilərini qəbul etmək olar, bəzilərini isə yox, lakin sərbəst bazar iqtisadiyyatının tam məşğulluğa tam nail olunmaq qabiliyyətinə malik olmadığı ideyasını birmənalı qəbul etmək lazımdır. Çünki Keyns nəzəriyyəsinin əsas dərsi, əmək haqqının çevik olmaması iqtisadi deyil, siyasi fenomendir".
Həmçinin bax
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Maktutor riyaziyyat tarixi arxivi. 1994.
- Афанасьев В. С. Кейнс Джон Мейнард // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1973. Т. 12 : Кварнер — Конгур. С. 18.
- McGee, Matt. Economics – In terms of The Good, The Bad and The Economist. S.l.: IBID Press. 2005. səh. 354. ISBN . OCLC 163584293.
Xarici keçidlər
- Фотографии
- Парадокс бережливости и оптимизма
- Приходи новый Джон Кейнс!
- Дж. М. Кейнс как завершающий экономист "Мейнстрима"
- Метод профессора Тинбергена
- Общая теория занятости, процента и денег
- Джон Мейнард Кейнс
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Con Meynard Keyns ing John Maynard Keynes 5 iyun 1883 Kembric 21 aprel 1946 Ingilis iqtisadcisi Con Meynard Keynsing John Maynard KeynesDogum tarixi 5 iyun 1883 1883 06 05 Dogum yeri Kembric Kembric d Kembricsir qrafligi d Ingiltere Boyuk Britaniya ve Irlandiya Birlesmis KralligiVefat tarixi 21 aprel 1946 1946 04 21 62 yasinda Vefat sebebi urek tutmasiVetendasligi Birlesmis KralliqEsas maraqlari Mikroiqtisadiyyat Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiC Keyns 1883 cu ilde Kembricde mentiq ve iqtisadi nezeriyye professoru ailesinde anadan olmusdur Atasi Con Nevila Keyns Kembricde mentiq ve iqtisadiyyatdan ders deyirdi Kembric Universitetinin nezdindeki kollecde 1902 1906 ci illerde tehsil alan C Keyns o dovrun en meshur iqtisadci alimi A Marsallin muhazirelerini dinlemisdir Klassik mekteb enenelerinden olan Siyasi iqtisad fenni adi mehz hemin illerde A Marsallin tesebbusu ile deyisdirilerek Iqtisadiyyat adi ile evez edilmisdir 1906 1908 ci illerde mustemleke olkeleri uzre nazirliyin Hindistan uzre idaresinde evvel herbi islerde daha sonra gelirler statistika ve ticaret sobesinde islemisdir Genis riyazi ve iqtisadi biliye malik olan C Keyns 1908 ci ilde A Marsalin deveti ile Karol kollecine iqtisadi problemler uzre muhazire oxumaga devet olunur Muellimi A Marsala boyuk mehebbet ve ehtirami ile o orada hem iqtisadiyyatdan hem de riyaziyyatdan muhazireler oxuyur Demek olar ki 1909 1915 ci iller erzinde hemin kollecin daimi iscisi kimi fealiyyet gosterir Ilk elmi meqalesini 1909 cu ilde Indeks metodu adi altinda derc etdirir F Edjortun redaktoru oldugu Iqtisadiyyat jurnali nda onu 1912 ci ilde bu vezifede evez edir Demek olar ki omrunun axirina qeder bu vezifeni ozunde saxlayir 1913 1914 cu illerde Hindistanin Maliyye ve pul tedavulu uzre Kral komissiyasinin uzvu olur Hemin bu illerde Kralligin iqtisadiyyat cemiyyetinin katibi vezifesinde tesdiq olunur Elm aleminde ilk defe olaraq ona sohret qazandiran 1913 cu ilde derc etdirmis oldugu Hindistanin pul tedavulu ve maliyyesi eseri olmusdur 1915 1919 cu illerde Britaniya xezinedarliginda beynelxalq maliyye problemleri ile mesgul olur 1919 cu ilde derc etdirmis oldugu Versal sulh muqavilesinin iqtisadi neticeleri eseri ona dunya sohreti getirir Qelebe calmis olkelerin iqtisadi siyaseti ile razilasmayan C Keyns her cur iqtisadi blokadanin eleyhine cixir Xususen de Sovet Rusiyasina qarsi tetbiq olunan iqtisadi blokada ile elaqedar Paris sulh konfransindaki cixisinda qeyd etmisdir ki biz o qeder Rusiyani deyil daha cox ozumuzu blokadaya saliriq Dovlet idarelerinde muveqqeti islerini dayandiran Keyns Kembric Universitetinde muellimlik fealiyyetini guclendirir Bunun neticesinde o bir birinin ardinca tutarli eserler derc etdirir 1921 ci ilde Ehtimal haqqinda traktat 1923 cu ilde Pul islahati haqqinda traktat 1926 ci ilde Azad sahibkarligin sonu 1930 cu ilde Pul haqqinda traktat eserlerini derc etdirir ve nehayet ozunun en meshur eserini 1936 ci ilde yazir C Keyns aktiv ictimai siyasi heyata 1929 cu ilde qayidir ve ele hemin ilden hokumetin maliyye ve senaye komitesinin uzvu teyin edilir Ikinci dunya muharibesi erefesinde Britaniya xezinesinin meslehetcisi teyin edilir O 1942 ci ilde Ingilis banklarinin birinin direktoru teyin olunur 1944 cu ilde Bretton Vuddaki valyuta konfransinda Beynelxalq Valyuta Fondunun ve Beynelxalq Berpa ve Inkisaf Bankinin yaradilmasi planinin hazirlanmasi isinde oz olkesinin bas numayendesi teyin edilir 1945 ci ilde o yeniden ingilis maliyye isine rehberlik edir C Keynsin bu qisa xronoloji tercumeyi halina diqqet yetirerken aydin olur ki onun ireli surduyu ideyalar XX esrin iqtisad elminde boyuk irelileyisler etdi ve o hazirda bir sira olkelerin iqtisadi siyasetinin mueyyen edilmesinde evezsiz rol oynamisdir Ozunun qeyd etdiyi kimi mutefekkir iqtisadcilarin ve siyasetcilerin ideyalari onlarin sehv ve duz olmasindan asili olmayaraq dusundukden daha cox boyuk ehemiyyete malikdir Heqiqeten dunyani idare eden yalniz onlardir C Keynsin iqtisadi fikrinin en deyerli ceheti ondan ibaretdir ki bazar iqtisadiyyatina sirf tekmillesen ozu ozune tenzimlenen bir mexanizm kimi baxmamis eksine onun tebietine vaxtasiri xronoloji bohran toredici elementlerle ehate olundugunu subut etmisdir Kapitalist iqtisadiyyatinin serbestliyini o catismaz ceheti kimi qeyd etmis ve onun mutleq dovlet terefinden idare olunmasi zeruriliyini subuta yetirmisdir Ilk defe olaraq yuz ilden yuxari davam eden A Smitin Iqtisadi sistemi nde muhum yer tutan azad bazar ideyasinin tenzimlenen bazar ideyasi ile evez olunmasi oldu Diger terefden eger 30 cu illerde Kapital dunyasi asilmaq tehlukesi altinda idise C Keyns ozunun semereli teleb nezeriyyesi qaycisi ile onu xilas etdi Olke iqtisadiyyatinin artim seviyyesini ve maksimum mesgulluga nail olunmasi menbeyini dovlet mudaxilesinde goren Keyns ideyasinin zenginliyi bu gunler yeni iqtisadi sistem quran musteqil dovletler ucun o cumleden Azerbaycan Respublikasi ucun mustesna ehemiyyeti vardir C Keynsin iqtisadi teliminin metodoloji ehemiyyeti ondan ibaretdir ki o cemiyyetdeki butun iqtisadi hadiselerini mikroiqtisadi yanasma ile makroiqtisadi tehlil ederek ilk defe kapitalist iqtisadiyyatinin makroiqtisadi tehlilini vermisdir Iqtisadi tefekkur terzinin formalasmasinda psixoloji qanunlarin rolunu uze cixarmisdir Xususen semereli teleb in emele gelmesinde dovletin stimullasdirici imkanlarini gostermisdir Issizliyin aradan qaldirilmasina gore her cur emek haqqinin azaldilmasi metodlarinin eleyhine cixmisdir Mueyyen issizlik seviyyesini saxlamaqla tam mesguliyyetin heyata kecirilmesi istiqametlerini mueyyen etmisdir Istehsal miqyasi ile istehlakin miqyasi arasindaki birbasa elaqeni izah etmekle gelirlerin artim seviyyesini gostermisdir Istehlak seviyyesi ile gelirlerin seviyyesi arasindaki ferqin umumi issizliyin azalmasi neticesinde psixoloji qanunlarin tesiri neticesinde sonuncunun xeyrine deyisildiyi istiqametini esaslandirmisdir Investitsiyanin artimi ile gelirlerin artimi arasindaki birbasa elaqenin mahiyyetinin esaslandirilmasi C Keyns nezeriyyesinin en ince ve tutarli istiqametlerindendir FealiyyetiCon Meynard Keynsin 1883 1946 ci iller ideyasi altinda formalasmis makroiqtisadi nezeriyye mehz bu baximdan ehemiyyetlidir Kembric mektebinin en boyuk numayendeleri olan A Marsallin ve A Piqunun telebesi ve davamcisi olmusdur Lakin Keynsin elmi dunyagorusu iqtisadi sxemleri o qeder ehateli ve zengin idi ki o oz seleflerinden uzaqlasib tamamile yeni bir nezeriyye yaratdi Gostermek lazimdir ki ele bir nezeriyyeci tapmaq olmaz ki ister Keynse qeder isterse de ondan sonra heyatda onun qeder mubahiseye sebeb olan muxtelif istiqametli ideyalari olsun Keynsin nezeriyyesi gelecek tedqiqatlarin hem menbeyi hem de istiqametlendiricisi olub Tesadufi deyil ki Keynsin makroiqtisadi tehlilini esas gostermekle iqtisadi tenzimlenmeni heyata kecirmek ucun milli hesablar sisteminin islenib hazirlanmasi zeruriliyi meydana gelmisdir Keynsin nezeriyyesinden asili olaraq iqtisadi artim iqtisadi tsikl iqtisadi muvazinet nezeriyyeleri formalasmis antiinflyasiya defisitli maliyyelesme kompensasiyalari oz tetbiqi sferalarini tapmisdir XX esrin 20 ci illerinin sonu 30 cu illerin evvellerinde Qerbi Avropa olkelerini ABS nin elece de butun kapitalist dunyasini burumus bohranlar bu olke iqtisadcilarini bir nov sok veziyyetine salmisdir Bele ki olkelerin iqtisadiyyati ele bir veziyyete dusmusdur ki tekce istehsal olunmus mehsullarin reallasmamasi ile yanasi issizlik suretlenmis inflyasiya seviyyesi gorunmemis derecede qalxmisdir En aparici kapitalist olkeleri hesab olunan ABS de Boyuk Britaniyada Almaniyada istehsalin seviyyesi suretle asagi enmis issizlerin sayi gunden gune coxalmisdi Klassik nezeriyyeni rehber tutmus iqtisadcilarin ekseriyyeti movcud veziyyetin muveqqeti xarakter dasidigini gosterirdiler Iqtisadiyyatin bohranli veziyyete dusmesinin Boyuk tenezzul un esl sebeblerini izah ede bilmirdiler Bele ki bezi iqtisadcilar bunun sebebini telebin seviyyesinin heddinden asagi dusmesi ile bezileri ifrat istehsalin bas vermesi ile digerleri kapital qoyulusunun hecminin asagi dusmesi ile elece de vergi kredit sisteminin mutereqqi rolunun azalmasi ile izah edirdiler Cemiyyetin aparici isguzar adamlari sahibkarlar biznesmenler veziyyetin cixis yolu barede aramsiz dusunurduler Cunki en felaketli cehet bu idi ki kapitalist dunyasini issizlik tamam burumusdur Halbuki bu dovrlerde sosialist sisteminin aparici dovleti olan SSRI de issizlik tamamile aradan qaldirilmisdi Eslinde bohran iqtisadi sferadan cixib olkelerin siyasi ideoloji sosial sahelerini de buruyurdu Bele bir seraitde ele bir nezeriyyeye ehtiyac duyulurdu ki o iqtisadi bohranlarin aradan qaldirilmasi yollarini gostermekle olkelerde movcud olan bazar sisteminin daha esaslanmis sekilde fealiyyet gostermesine imkan yaratmali idi Bele bir vaxtda gorkemli ingilis iqtisadcisi Con Meynard Keynsin 1936 ci ilde Londonda derc etdirmis oldugu Mesgullugun faizin ve pulun umumi nezeriyyesi eseri sozun esl menasinda iqtisad elminde boyuk inqilab etmis oldu Bu eser ona boyuk sohret getirmekle ilk defe olaraq Qerbi Avropa olkelerinde elece de ABS de dovlet seviyyesinde iqtisadiyyatin sabitlesmesinin nezeri metodoloji esasini qoydu Lap genc yaslarindan birja oyunlarindan boyuk qazanc elde eden C Keyns eyni zamanda Boyuk Britaniya hokumetinin terkibinde meslehetci idi O bir sira praktiki ehemiyyetli iqtisadi siyaset sahesinde emeli tovsiyeleri ile de boyuk muveffeqiyyetler elde etmisdir Fitri istedadi derin elmi mentiqi nezeri metodoloji hazirligi ile secilen C Keyns alim iqtisadcilar arasinda ilk Lord titulunu almisdir ki bu da ona Londonda parlamentin yuxari palatasinin iclaslarinda istirak etmek huququ verirdi Con Meynard Keyns haqqindaKeyns haqqinda dunyanin gorkemli iqtisadci alimlerinin soyledikleri P Samuelson Keyns herterefli istedadli adam olub riyaziyyat felsefe ve edebiyyat sahesinde meshur idi O ele iqtisadci idi ki hem ozu ucun hem de Kembric Kral kolleci ucun qazanmagi bacarirdi Onun 1936 ci ilde derc olunmus Mesgullugun faizin ve pulun umumi nezeriyyeleri eseri bizim yuz illiyin iqtisadi fikrine guclu tekan verdi ve guman ki klassik eser kimi uzun mudet yasayacaqdir S Xarris Keyns iqtisadi nezeriyyenin skeletini yaradib Basqalarina ora qan elave elemek qalib ve bu proses bizim gunlerde de yuksek suretle artmaqda davam edir Don Patinkin Muasir iqtisadi ideyalar tarixinde Keynsin Umumi nezeriyye si tekce makroiqtisadiyyatda etdiyi inqilabi yeniliyi ile deyil elece de tenqid ve diskussiya ile onun inkisafini musahide eden efsanevi proses kimi ehemiyyetlidir K R Makkonnell ve S L Bryu Keyns klassik nezeriyyeni tenqid etmekle iqtisadi telimde makroiqtisadi meselelere dair boyuk inqilab etdi Keyns muasir mesgulluq nezeriyyesinin ilkin banisidir V Leontyev Keyns inqilabina onun ideyasinin paradoksal tebligine diqqet yetirende aydin olur ki mehz bunun sayesinde Qerb iqtisadiyyati oz yonumunu koklu olaraq deyise bilib Y Kornai Keynsin ideyalari subhesiz ki iqtisadi siyaseti mueyyen edenlere daha cox tesir gostermisdir Eger sosial inkisaf esas yaratmasaydi siyasetcileri Keynsin tekliflerine muraciet etdirmeyi mecbur etmeseydi onun elmi ideyalari da bu qeder guclu tesire malik olmazdi M Blauq Keynsin ideyalarini qiymetlendirerken onlarin bezilerini qebul etmek olar bezilerini ise yox lakin serbest bazar iqtisadiyyatinin tam mesgulluga tam nail olunmaq qabiliyyetine malik olmadigi ideyasini birmenali qebul etmek lazimdir Cunki Keyns nezeriyyesinin esas dersi emek haqqinin cevik olmamasi iqtisadi deyil siyasi fenomendir Hemcinin baxIstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Maktutor riyaziyyat tarixi arxivi 1994 Afanasev V S Kejns Dzhon Mejnard Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1973 T 12 Kvarner Kongur S 18 McGee Matt Economics In terms of The Good The Bad and The Economist S l IBID Press 2005 seh 354 ISBN 1 876659 10 6 OCLC 163584293 Xarici kecidlerFotografii Paradoks berezhlivosti i optimizma Prihodi novyj Dzhon Kejns Dzh M Kejns kak zavershayushij ekonomist Mejnstrima Metod professora Tinbergena Obshaya teoriya zanyatosti procenta i deneg Dzhon Mejnard Kejns