Gəlir — İstehsal olunan məhsulun, tikintinin və xidmətin satışından əldə olunan vəsaitlərə, məvacibə gəlir deyilir.
Növləri
Gəlir dedikdə dövlətin, təşkilatların və ya əhalinin aşağıdakı gəlirləri başa düşülür:
- Dövlət gəlirləri — vergilərin, rüsumların, ödənişlərin, xarici ticarət əməliyyatlarının, xarici kreditlərin, xarici yardımların yığılması yolu ilə dövlət tərəfindən əldə edilən və dövlət funksiyalarını həyata keçirmək üçün istifadə edilən gəlirlərdir.
- Təşkilatın gəlirləri — iştirakçıların töhfələri istisna olmaqla, bu təşkilatın kapitalının artmasına səbəb olan aktivlərin (pul vəsaitlərinin, digər əmlakın) alınması və (və ya) öhdəliklərin (əmlak sahibləri) ödənilməsi nəticəsində iqtisadi mənfəətin artmasıdır . Təşkilatın adi fəaliyyətindən əldə edilən gəlir mal və xidmətlərin satışından əldə edilən gəlirdir.
- Əhalinin gəlirləri — vətəndaşların, ailələrin və ev təsərrüfatlarının nağd pul formasında əldə etdikləri şəxsi gəlirləri. Bunlara aşağıdakılar daxildir: əmək haqqı, pensiya, təqaüd, müavinətlər, öz təsərrüfatlarında istehsal olunan məhsulların satışından əldə olunan gəlirlər, göstərilmiş xidmətlərə görə haqq şəklində nağd pul qəbzləri, qonorar, şəxsi əmlakın satışından, icarəyə verilməsindən əldə olunan gəlirlər.
Qanuni və qeyri-qanuni gəlirlər də mövcuddur:
- qanuni gəlir — qanuni yolla əldə edilən gəlir;
- qeyri-qanuni gəlir — qanunsuz yolla əldə edilən gəlir.
Gəlirlərin ümumi anlayışı
Gəlir son dərəcə geniş tətbiqi olan bir termindir. Bu anlayış müxtəlif mənalarda istifadə olunur. Bu sözün ən ümumi mənası belədir — fəaliyyət nəticəsində vəsaitlərin, öhdəliklərin, maddi və qeyri-maddi dəyərlərin alınması.
İqtisadiyyatda gəlirin ümumi təriflərindən biri aşağıdakılardır:
Müəyyən bir müddət ərzində gəlir müəyyən bir insanın sərvətinin dəyərini dəyişmədən xərcləyə biləcəyi pul məbləğidir.
Bu tərif gəlirin kapitala (yaxud sərvətə) xidmət olduğunu göstərir. Bunu fransız iqtisadçısı Jak Ruefin "İctimai qayda" kitabında kapitalı xidmətlər istehsal edə bilən hər hansı maddi və ya qeyri-maddi obyekt və müəyyən dövrdə kapitaldan gələn gəlir adlandırdığı sözləri təsdiqləyir. bu dövr. Ruef mənbə olan kapital ilə axın olan gəlir arasındakı fərqin vacibliyini vurğulayır.
Bazar iqtisadiyyatı şəraitində bütün iqtisadi resurslar sərbəst şəkildə alınıb satılır və öz sahiblərinə xüsusi gəlir gətirir.
- icarə (torpaq);
- faiz (kapital);
- dividendlər (kapital);
- əmək haqqı (idarəetmə qabiliyyəti);
- mənfəət (sahibkarlıq qabiliyyəti).
İqtisadiyyatda insanın müəyyən əməkdən və onun həyata keçirilməsinə çəkilən xərclərdən ibarət fəaliyyətindən sonra qalanı gəlir hesab ediləcək. Onu da demək olar ki, gəlir insanın xərcləyə biləcəyi vəsaitdir və bu heç bir şəkildə onun iqtisadi vəziyyətinə təsir etməyəcək.
Mühasibat uçotu elmi nöqteyi-nəzərindən gəlir müəyyən müddət ərzində aktivlərlə müəyyən hərəkətlərdən sonra mənfəətin artımı olacaqdır. Gəlir variantları haqqında sual verərkən başa düşmək lazım olan əsas şey, qiymətləndirmə meyarlarının fərqli ola biləcəyi və müvafiq olaraq təsnifatın eyni olmayacaqdır.
Gəlirlərin təsnifatı
Anlayışın genişliyinə görə onu aydınlaşdırmaq üçün çoxlu sayda təsnifat əlamətlərindən istifadə olunur.
Xətti gəlir — ənənəvi biznes növü, yəni ticarət, xidmətlər və qalanlar üçün xarakterikdir. Periyodikliyi nəzərdə tutur. Yəni bir şəxs bir şirkətdə bir ay işləyirsə, bir dəfə, bir ildə isə on iki dəfə maaş alır. Bir şəxs bir fabrikdə parça-parça əmək haqqı ilə işləyirsə, o zaman bir hissə üçün bir məbləğ, yüz hissə üçün — yüz ilə vurulan eyni məbləğ alır.
Ümumi gəlir malların satışından, faizlərdən, dividendlərdən və digər mümkün mənbələrdən əldə edilən ümumi gəlirdir. Ümumiyyətlə, dövlətə müraciət edilir.
Şəxsi gəlir müəyyən bir şəxsin mülkiyyətinə daxil olan puldur. Maaşın özündən əlavə hər hansı dividendlər, faizlər və s. şəxsi şəxsə aid etmək olar. Şəxsi gəlir bütövlükdə ailənin gəlirinin qiymətləndirilməsində mühüm komponent kimi yer alır. Bu göstərici firmaların bazarda davranışını formalaşdırmaq üçün istifadə olunur.
Ümumi gəlir müəyyən bir müddət üçün bütün mümkün mənbələrdən əldə edilən ümumi mənfəətdir. Onu hesablayarkən mənbələrin dərəcəsindən istifadə edilmir.
İstinadlar
- Райзберг Б. А., Лозовский Л. Ш., Стародубцева Е. Б. Современный экономический словарь (5-е изд., перераб. и доп). М.: Инфра-М. 2007.
- "Приказ Минфина РФ от 06.05.1999 N 32н «Об утверждении положения по бухгалтерскому учету „Доходы организации" ПБУ 9/99»". 2016-03-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-04-22.
- Новый экономический словарь (4000 nüs.). М.: Институт новой экономики. Под редакцией А. Н. Азрилияна. 2006. ISBN .
- Экономическая теория: Учебник. Серия «Высшее образование» (6000 nüs.). М.: ИНФРА-М. под общей редакцией академиков В. И. Видяпина, А. И. Добрынина, Г. П. Журавлёвой, Л. С. Тарасевича. 2002. 589–605. ISBN .
- Ален Бейтон, Антуан Казорла, Кристин Долло, Анн Мари Дре. 25 ключевых книг по экономике (7000 nüs.). Челябинск: Урал LTD. 1999. 514–538. ISBN .
- "Виды доходов". http://businessmens.ru (rus). 2017-12-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-12-25.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Gelir Istehsal olunan mehsulun tikintinin ve xidmetin satisindan elde olunan vesaitlere mevacibe gelir deyilir NovleriGelir dedikde dovletin teskilatlarin ve ya ehalinin asagidaki gelirleri basa dusulur Dovlet gelirleri vergilerin rusumlarin odenislerin xarici ticaret emeliyyatlarinin xarici kreditlerin xarici yardimlarin yigilmasi yolu ile dovlet terefinden elde edilen ve dovlet funksiyalarini heyata kecirmek ucun istifade edilen gelirlerdir Teskilatin gelirleri istirakcilarin tohfeleri istisna olmaqla bu teskilatin kapitalinin artmasina sebeb olan aktivlerin pul vesaitlerinin diger emlakin alinmasi ve ve ya ohdeliklerin emlak sahibleri odenilmesi neticesinde iqtisadi menfeetin artmasidir Teskilatin adi fealiyyetinden elde edilen gelir mal ve xidmetlerin satisindan elde edilen gelirdir Ehalinin gelirleri vetendaslarin ailelerin ve ev teserrufatlarinin nagd pul formasinda elde etdikleri sexsi gelirleri Bunlara asagidakilar daxildir emek haqqi pensiya teqaud muavinetler oz teserrufatlarinda istehsal olunan mehsullarin satisindan elde olunan gelirler gosterilmis xidmetlere gore haqq seklinde nagd pul qebzleri qonorar sexsi emlakin satisindan icareye verilmesinden elde olunan gelirler Qanuni ve qeyri qanuni gelirler de movcuddur qanuni gelir qanuni yolla elde edilen gelir qeyri qanuni gelir qanunsuz yolla elde edilen gelir Gelirlerin umumi anlayisiGelir son derece genis tetbiqi olan bir termindir Bu anlayis muxtelif menalarda istifade olunur Bu sozun en umumi menasi beledir fealiyyet neticesinde vesaitlerin ohdeliklerin maddi ve qeyri maddi deyerlerin alinmasi Iqtisadiyyatda gelirin umumi teriflerinden biri asagidakilardir Mueyyen bir muddet erzinde gelir mueyyen bir insanin servetinin deyerini deyismeden xercleye bileceyi pul meblegidir Bu terif gelirin kapitala yaxud servete xidmet oldugunu gosterir Bunu fransiz iqtisadcisi Jak Ruefin Ictimai qayda kitabinda kapitali xidmetler istehsal ede bilen her hansi maddi ve ya qeyri maddi obyekt ve mueyyen dovrde kapitaldan gelen gelir adlandirdigi sozleri tesdiqleyir bu dovr Ruef menbe olan kapital ile axin olan gelir arasindaki ferqin vacibliyini vurgulayir Bazar iqtisadiyyati seraitinde butun iqtisadi resurslar serbest sekilde alinib satilir ve oz sahiblerine xususi gelir getirir icare torpaq faiz kapital dividendler kapital emek haqqi idareetme qabiliyyeti menfeet sahibkarliq qabiliyyeti Iqtisadiyyatda insanin mueyyen emekden ve onun heyata kecirilmesine cekilen xerclerden ibaret fealiyyetinden sonra qalani gelir hesab edilecek Onu da demek olar ki gelir insanin xercleye bileceyi vesaitdir ve bu hec bir sekilde onun iqtisadi veziyyetine tesir etmeyecek Muhasibat ucotu elmi noqteyi nezerinden gelir mueyyen muddet erzinde aktivlerle mueyyen hereketlerden sonra menfeetin artimi olacaqdir Gelir variantlari haqqinda sual vererken basa dusmek lazim olan esas sey qiymetlendirme meyarlarinin ferqli ola bileceyi ve muvafiq olaraq tesnifatin eyni olmayacaqdir Gelirlerin tesnifatiAnlayisin genisliyine gore onu aydinlasdirmaq ucun coxlu sayda tesnifat elametlerinden istifade olunur Xetti gelir enenevi biznes novu yeni ticaret xidmetler ve qalanlar ucun xarakterikdir Periyodikliyi nezerde tutur Yeni bir sexs bir sirketde bir ay isleyirse bir defe bir ilde ise on iki defe maas alir Bir sexs bir fabrikde parca parca emek haqqi ile isleyirse o zaman bir hisse ucun bir mebleg yuz hisse ucun yuz ile vurulan eyni mebleg alir Umumi gelir mallarin satisindan faizlerden dividendlerden ve diger mumkun menbelerden elde edilen umumi gelirdir Umumiyyetle dovlete muraciet edilir Sexsi gelir mueyyen bir sexsin mulkiyyetine daxil olan puldur Maasin ozunden elave her hansi dividendler faizler ve s sexsi sexse aid etmek olar Sexsi gelir butovlukde ailenin gelirinin qiymetlendirilmesinde muhum komponent kimi yer alir Bu gosterici firmalarin bazarda davranisini formalasdirmaq ucun istifade olunur Umumi gelir mueyyen bir muddet ucun butun mumkun menbelerden elde edilen umumi menfeetdir Onu hesablayarken menbelerin derecesinden istifade edilmir IstinadlarRajzberg B A Lozovskij L Sh Starodubceva E B Sovremennyj ekonomicheskij slovar 5 e izd pererab i dop M Infra M 2007 Prikaz Minfina RF ot 06 05 1999 N 32n Ob utverzhdenii polozheniya po buhgalterskomu uchetu Dohody organizacii PBU 9 99 2016 03 04 tarixinde Istifade tarixi 2013 04 22 Novyj ekonomicheskij slovar 4000 nus M Institut novoj ekonomiki Pod redakciej A N Azriliyana 2006 ISBN 5 89378 014 0 Ekonomicheskaya teoriya Uchebnik Seriya Vysshee obrazovanie 6000 nus M INFRA M pod obshej redakciej akademikov V I Vidyapina A I Dobrynina G P Zhuravlyovoj L S Tarasevicha 2002 589 605 ISBN 5 16 000300 2 Alen Bejton Antuan Kazorla Kristin Dollo Ann Mari Dre 25 klyuchevyh knig po ekonomike 7000 nus Chelyabinsk Ural LTD 1999 514 538 ISBN 5 8029 0059 8 Vidy dohodov http businessmens ru rus 2017 12 26 tarixinde Istifade tarixi 2017 12 25 Xarici kecidlerEntrepreneurial Profit and Loss s Chapter 8 Profits David R Henderson redaktor Concise Encyclopedia of Economics 2nd Indianapolis Library of Economics and Liberty 2008 ISBN 978 0865976658 OCLC 237794267 Iqtisadiyyat haqqinda olan bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin