Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çələbi Lütfi Paşa (təq. 1488, Vlyora – 1562, 1563, 27 mart 1564, 1553 və ya 1554, Dimetoka) — I Süleyman dönəmində 13 iyul 1539 — may 1541 tarixlərində Osmanlı imperiyasının sədrəzəmi olmuş dövlət adamı.
| Çələbi Lütfi Paşa | |
|---|---|
| العريس لطفي باشا | |
 Lütfi Paşanın təsvir olunduğu qravür, 1590 | |
| 13 iyul 1539 – May 1541 | |
| Əvvəlki | Ayaz Mehmed Paşa |
| Sonrakı | Xədim Süleyman Paşa |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | təq. 1488 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1562, 1563, 27 mart 1564, 1553 və ya 1554 |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | siyasətçi |
| Həyat yoldaşı | |
| Dini | islam |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Dəqiq olmasa da, doğum tarixi olaraq 1488 tarixi göstərilir. Alban əsilli bir ailədə dünyaya gəlmişdir. II Bəyazid dönəmində saraya alınmış və burada mükəmməl təhsil almışdır. "Təvarix-i Ali Osman" və "Asəfnamə" əsərlərində qeyd etdiyinə görə, Yavuz Sultan Səlimin cülusunun ardından 50 axcalıq maaşla saraydan ayrılmış, daha sonra qapıçıbaşı və miraləmliyə gətirilmişdir.
I Süleyman dönəminin ilk illərində əvvəlcə Kastamonu, ardından Aydın sancaqbəyi oldu. Bu vəzifədə ikən 1522-ci ildə Rodos mühasirəsinə qatıldı və fəthdən sonra Rodos qalasının təmiri ilə vəzifələndirildi. Ardından uzun müddət Yanya sancaqbəyliyində fəaliyyət göstərdi və bu vəzifədə ikən Vyana mühasirəsinə qatıldı. Daha sonra Qaraman bəylərbəyliyinə gətirildi. Bu vəzifədə ikən İraqeyn səfərinə qatıldı. Səfərin ardından bir müddət Anadolu və Rumeli bəylərbəyi kimi fəaliyyət göstərdikdən sonra üçüncü vəzir olaraq qübbə vəzirliyinə təyin olundu. 1537 tarixli Korfu səfərində kaptan-ı dərya Barbaros Xeyrəddin Paşa ilə birlikdə Osmanlı donanmasına rəhbərlik etdi. Venesiyaya aid Korfu adasına 25.000 əsgər və 30 hərbi top çıxara bildi. Padşahın əmriylə Korfu mühasirəsi qaldırıldıqdan sonra İstanbula dönən Lütfi Paşa bir müddət dövlət işlərindən uzaq durdu. Daha sonra 30 may 1538 tarixində ikinci vəzir olaraq divan məclisinə daxil oldu. Bu vəzifədə ikən padşahın yanında Boğdan səfərinə qatıldı (iyul 1538). Səfər əsnasındakı ən önəmli xidməti padşahı Memar Sinanla tanış etməsi və Memar Sinanın Prut çayı üzərində qısa müddətə körpü inşa edərək ordunu qarşı tərəfə keçirməsi oldu. Səfərdən sonra 13 iyul 1539 tarixində Ayaz Paşanın ölümü ilə sədrəzəmliyə yüksəldi.
Sədrəzəmliyi əsnasında Osmanlı-Venesiya müharibəsi başa çatmışdır. Eyni zamanda Habsburq elçiləri ilə gedən sülh danışıqlıqlarına da rəhbərlik edən Lütfi Paşa 1540 tarixli sülh müqaviləsinin imzalanmasında önəmli rol oynamışdır. Ancaq Budin səfərinə hazırlıq işləri davam edərkən 1541-ci ilin mayında anidən vəzifədən alındı. Vəzifədən alınmasına səbəb isə ərinə xəyanətlə günahlandırılan bir müsəlman qadını dini və hüquqi baxımdan zidd bir cəza ilə cəzalandırması və buna görə də xanımı, eyni zamanda I Səlimin qızı olan Şah Sultanla olduqca sərt şəkildə mübahisə etməsi olmuşdur. Hətta Şah Sultanın Paşaya;
 | Hangi vezir zamanında bu yüzden keşf-i avret kılınmıştır ki, senin asrinda vaki ola? |  |
dediyi bəzi mənbələrdə qeyd olunur. Ardından Şah Sultan paşadan boşanmış, Lütfi Paşanın sarayla olan qohumluğu baş çatmışdır.
Vəzifədən alındıqdan sonra illik 200.000 axca təqaüdlə Dimetokadakı evinə çəkilən Lütfi Paşa 1542-ci ildə bağışlandı və həccə getməsinə icazə verildi. Döndükdən sonra qalan 20 ilini Osmanlı tarixi haqqında əsərlər yazmaqla keçirən Lütfi Paşa Dimetokadakı evində vəfat etmişdir.
Mənbə
- https://books.google.com.mx/books?id=jJY3AAAAIAAJ&pg=PA838&dq=L%C3%BCtfi+Pasha+1564&hl=es&sa=X&ved=0ahUKEwix8qem6cjlAhVRmK0KHepKDvkQ6AEIKzAA#v=onepage&q=L%C3%BCtfi%20Pasha%201564&f=false.
- http://id.loc.gov/authorities/names/n84228746.html.
- https://muhtesemyuzyil.fandom.com/ru/wiki/Лютфи_Паша.
- "Arxivlənmiş surət". 2023-07-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-11-11.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Celebi Lutfi Pasa teq 1488 Vlyora 1562 1563 27 mart 1564 1553 ve ya 1554 Dimetoka I Suleyman doneminde 13 iyul 1539 may 1541 tarixlerinde Osmanli imperiyasinin sedrezemi olmus dovlet adami Celebi Lutfi Pasaالعريس لطفي باشاLutfi Pasanin tesvir olundugu qravur 1590Osmanli sedrezemi13 iyul 1539 May 1541EvvelkiAyaz Mehmed PasaSonrakiXedim Suleyman PasaSexsi melumatlarDogum tarixi teq 1488Dogum yeri Vlyora AlbaniyaVefat tarixi 1562 1563 27 mart 1564 1553 ve ya 1554Vefat yeri DimetokaFealiyyeti siyasetciHeyat yoldasi Sah SultanDini islam Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiDeqiq olmasa da dogum tarixi olaraq 1488 tarixi gosterilir Alban esilli bir ailede dunyaya gelmisdir II Beyazid doneminde saraya alinmis ve burada mukemmel tehsil almisdir Tevarix i Ali Osman ve Asefname eserlerinde qeyd etdiyine gore Yavuz Sultan Selimin culusunun ardindan 50 axcaliq maasla saraydan ayrilmis daha sonra qapicibasi ve miralemliye getirilmisdir I Suleyman doneminin ilk illerinde evvelce Kastamonu ardindan Aydin sancaqbeyi oldu Bu vezifede iken 1522 ci ilde Rodos muhasiresine qatildi ve fethden sonra Rodos qalasinin temiri ile vezifelendirildi Ardindan uzun muddet Yanya sancaqbeyliyinde fealiyyet gosterdi ve bu vezifede iken Vyana muhasiresine qatildi Daha sonra Qaraman beylerbeyliyine getirildi Bu vezifede iken Iraqeyn seferine qatildi Seferin ardindan bir muddet Anadolu ve Rumeli beylerbeyi kimi fealiyyet gosterdikden sonra ucuncu vezir olaraq qubbe vezirliyine teyin olundu 1537 tarixli Korfu seferinde kaptan i derya Barbaros Xeyreddin Pasa ile birlikde Osmanli donanmasina rehberlik etdi Venesiyaya aid Korfu adasina 25 000 esger ve 30 herbi top cixara bildi Padsahin emriyle Korfu muhasiresi qaldirildiqdan sonra Istanbula donen Lutfi Pasa bir muddet dovlet islerinden uzaq durdu Daha sonra 30 may 1538 tarixinde ikinci vezir olaraq divan meclisine daxil oldu Bu vezifede iken padsahin yaninda Bogdan seferine qatildi iyul 1538 Sefer esnasindaki en onemli xidmeti padsahi Memar Sinanla tanis etmesi ve Memar Sinanin Prut cayi uzerinde qisa muddete korpu insa ederek ordunu qarsi terefe kecirmesi oldu Seferden sonra 13 iyul 1539 tarixinde Ayaz Pasanin olumu ile sedrezemliye yukseldi Sedrezemliyi esnasinda Osmanli Venesiya muharibesi basa catmisdir Eyni zamanda Habsburq elcileri ile geden sulh danisiqliqlarina da rehberlik eden Lutfi Pasa 1540 tarixli sulh muqavilesinin imzalanmasinda onemli rol oynamisdir Ancaq Budin seferine hazirliq isleri davam ederken 1541 ci ilin mayinda aniden vezifeden alindi Vezifeden alinmasina sebeb ise erine xeyanetle gunahlandirilan bir muselman qadini dini ve huquqi baximdan zidd bir ceza ile cezalandirmasi ve buna gore de xanimi eyni zamanda I Selimin qizi olan Sah Sultanla olduqca sert sekilde mubahise etmesi olmusdur Hetta Sah Sultanin Pasaya Hangi vezir zamaninda bu yuzden kesf i avret kilinmistir ki senin asrinda vaki ola dediyi bezi menbelerde qeyd olunur Ardindan Sah Sultan pasadan bosanmis Lutfi Pasanin sarayla olan qohumlugu bas catmisdir Vezifeden alindiqdan sonra illik 200 000 axca teqaudle Dimetokadaki evine cekilen Lutfi Pasa 1542 ci ilde bagislandi ve hecce getmesine icaze verildi Dondukden sonra qalan 20 ilini Osmanli tarixi haqqinda eserler yazmaqla keciren Lutfi Pasa Dimetokadaki evinde vefat etmisdir Menbehttps books google com mx books id jJY3AAAAIAAJ amp pg PA838 amp dq L C3 BCtfi Pasha 1564 amp hl es amp sa X amp ved 0ahUKEwix8qem6cjlAhVRmK0KHepKDvkQ6AEIKzAA v onepage amp q L C3 BCtfi 20Pasha 201564 amp f false http id loc gov authorities names n84228746 html https muhtesemyuzyil fandom com ru wiki Lyutfi Pasha Arxivlenmis suret 2023 07 27 tarixinde Istifade tarixi 2017 11 11