Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
 | Bu məqalə Çövkən haqqındadır. Digər mənalar üçün Çovqan (dəqiqləşdirmə) səhifəsinə baxın. |
Çövkən, bəzən çovqan — at ilə oynanılan idman komanda oyunu və müasir polo oyununun bir versiyasıdır. Oyunun mahiyyəti ondan ibarətdir ki, iştirakçılar iki dəstəyə ayrılır və iki tərəfdə qoyulan dirəklərdən ibarət rəqib qapılarından topu keçirmək tələb olunur. Oyunda iştirak edən hər komandanın tərkibi 7 nəfərdən ibarətdir. Atların sayı 6 olmalıdır. Oyun ikihissəli olmaqla 30 dəqiqə davam edir.
| Çövkən | |
|---|---|
 Şəki rayonunda Azərbaycan milli çövkən komandası | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Mənşə ölkəsi | |
| İcraçı qurum | Azərbaycan Respublikası Atçılıq Federasiyası |
| Xüsusiyyətləri | |
| Tipi | Fərdi |
| Cinsiyyətə görə | Kişi, qadın |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
| Chovqan, a traditional Karabakh horse-riding game in the Republic of Azerbaijan | |
|---|---|
| UNESCO-nun Qeyri-maddi Mədəni İrsi | |
| | |
| Ölkə | Azərbaycan |
| İstinad | 905 |
| Region | Avropa və Şimali Amerika |
| Daxil edilməsi | 2013 (8-ci sessiya) |
| Chogān, a horse-riding game accompanied by music and storytelling | |
|---|---|
| UNESCO-nun Qeyri-maddi Mədəni İrsi | |
| | |
| Ölkə | İran |
| İstinad | 1282 |
| Region | Asiya |
| Daxil edilməsi | 2017 (12-ci sessiya) |
"Qarabağ atı ilə oynanılan çövkən oyunu" 2013-cü ildə UNESCO-nun Qeyri-maddi mədəni irsin Reprezentativ Siyahısına daxil edilmişdir.
Etimologiya
"Çövkən" sözü bəzi Azərbaycan mənbələrində "ağaccıq" kimi işlədilmişdir. Çövkən oyununun adı da oyunda işlədilən alətin adı ilə adlandırılmışdır. Bu da ağacdan hazırlanmış, çövkən adlandırılan alətdir. Çövkəni oyunçular at belində bu alətin köməyi ilə oynayırlar. Rəssam Elçin Muxtar Elxan "El-oba oyunu, xalq tamaşası" kitabında yazır:
 | Çövkən IX-XVII yüzilliklərdə Azərbaycanda geniş yayılmış, əsasən at üstündə, qismən atsız oynanılan qədim oyun və bu zaman istifadə olunan ucu əyri uzun dəyənəyin adıdır. Musiqinin müşayiəti ilə keçirilən bu oyunda atları rəng etibarı ilə bir-birindən fərqli olan hər dəstədə 6-8, bəzən isə daha çox atlı iştirak edirdi. Oyunda əsas məqsəd dəyənəklə rəqib qapısına top vurmaq idi. Əhalinin müxtəlif təbəqələri arasında geniş şöhrət tapmış, bəzən isə kişilərlə yanaşı, qadınların iştirakı ilə keçirilən bu oyunun əski qaynaqlarda "kuyiçövkən", "çomaq oyunu" və "çövkənbazi" adları ilə qeyd edilən başqa variantları da olmuşdur. |  |
Professor Kamran İmanovun sözlərinə görə, müasir Azərbaycan dilində "çövkən" termini "çovqan" kimi də səslənir və "Azərbaycan dilinin izahlı lüğət"lərində bu sözün mənası "at üstündə ucu əyri çomaqla top-top oyunu" kimi təsvir edilir. O, "çövkən" sözünün və oyununun türk mənşəli olması türklər yaşayan arealda böyük izlər buraxaraq digər xalqlar tərəfindən mənimsənilib və geniş yayıldığını qeyd edib.
Tarixi
Komanda oyun növü olan çövkən yarışları eramızın birinci minilliyinin ortalarında formalaşmış, yüzillər ərzində Azərbaycanda, Orta Asiyada, İranda, Türkiyədə, İraqda və qonşu ölkələrdə məşhur olmuşdur. Mənbələr XII əsrdə İslam dünyasının mədəni mərkəzlərindən Bağdadda Orta Şərq ölkələrinin atçaparları arasında tarixdə ilk beynəlxalq çövkən yarışlarının keçirildiyi göstərir. Çövkən yarışlarının Azərbaycanda çox qədimdən məşhur olduğu faktlarla təsdiqlənir.Örənqalada aparılmış arxeoloji qazıntılar zamanı tapılan şirli qab üzərində çövkən oyunun təsvir edildiyi rəsm bu oyunun IX əsrdə Beyləqan şəhərində yayıldığını əyani sübut edir.
Akademik Teymur Bünyadova görə, çövkən oyununun mahiyyəti gəncləri qəhrəmanlıq ruhunda tərbiyə etməkdir. Folklorşünas Məhəmməd Məmmədovun fikrincə, orta əsrlərdə vaxtaşırı müharibələr güclü və məharətli döyüşçülərin hazırlanmasını tələb edirdi ki, onda da çövkən oyunu mühüm rol oynayıb.
1842-ci ildə Britaniyalı səyyah M. Braun çövkən haqqında öz fikirlərini belə izah edirdi:
| | Bu, atlarla əsl hokkey oyununa bənzəyir. Çox gözəl oyun növüdür və düşünürəm ki, qərblilər üçün də faydalı olardı. | |
Qarabağ xanlığı dövründə çövkən oyunlarına maraq daha da artıb, Şuşa şəhərindəki Cıdır düzündə, Xankəndi və Xocalı arasındakı ərazidə, Ağdamda cıdır yarışları, müxtəlif atüstü oyunlar, o cümlədən çövkən yarışları keçirilib.
1950-ci illərdə başda çövkən olmaqla bir sıra Azərbaycan milli atüstü oyunları bərpa edildi. Bu sahənin tədqiqatçısı tarixi sənədlər və folklor materialları əsasında oyun qaydalarını hazırlayaraq kitabça şəklində çap etdirdi. 1960-cı ilin may ayında ilk dəfə olaraq Azərbaycanın qərb bölgəsinin bir neçə kənd komandası arasında çövkən yarışı keçirildi. Bir ildən sonra çövkən yığma komandası Bakı cıdır meydanında respublika komandasına 2:1 hesabı ilə qalib gəldi. Çövkən Moskvada keçiriləcək yarışlarda iştirak etmək hüququ qazandı.
2006-cı ildən Şəki rayonunun Daşüz kəndində yerləşən Respublika Atçılıq Turizm Mərkəzinin Şəki filialında çövkən üzrə "Prezident Kuboku" keçirilir. Həmin ildə çövkənlə məşğul olan və yarışlarda iştirak edən cəmi 3 Azərbaycan rayonu vardısa, 2014-cü il müddətində onların sayı 20-ə çatmışdı. 2016-cı ildə Prezident Kuboku uğrunda Azərbaycandan 22 şəhər və rayonundan 24 komanda iştirak etmişdir.
"Qarabağ atı ilə oynanılan çövkən oyunu" 2013-cü ildə UNESCO-nun Qeyri-maddi mədəni irsin Reprezentativ Siyahısına daxil edilmişdir.
Oyunun qaydaları
Azərbaycanın Qarabağ bölgəsində formalaşmış Qarabağ atları çövkən oyunu üçün ən ideal atlar hesab edilir.
Meydança
Oyunlar uzunluğu 90–250, eni 60–120 metrədək olan meydançada keçirilir. Bu oyun üçün futbol meydançasından istifadə etmək olar.
Top
Bu oyunda istifadə edilən top girdə və 38–41 sm arasında olur.
Əsas qaydalar və ümumi anlayış
Oyunun mahiyyəti ondan ibarətdir ki, iştirakçılar iki dəstəyə ayrılır və iki tərəfdə qoyulan dirəklərdən ibarət rəqib qapılarından topu keçirmək tələb olunurdu. Oyunda iştirak edən hər komandanın tərkibi 7 nəfərdən ibarətdir. Atların sayı 6 olmalıdır. Oyun ikihissəli olmaqla 30 dəqiqə davam edir. 10 dəqiqə fasilə olur.
Xalların hesablanma sistemi
Qapı çərçivəsindən cərimə meydançasına daxil olub topu qapıya vurmaq hesaba alınmır.
Hakimlər
Çövkən oyunlarının hakimi isə, adətən, meydanı at üstündə müşayiət edir. Ona yan xətlərdə duran iki hakim də köməklik göstərir.
Oyunçular
Seçilmək üçün bir dəstənin üzvləri mütləq o biri dəstəninkindən fərqli geyimdə oyuna qatılırlar. Çövkənin özəlliyi ondan ibarətdir ki, yaş həddi tələb olunmur. Fiziki cəhətdən sağlam olan şəxs hər vaxt çövkənlə məşğul ola bilər. Oyunçunun xüsusi geyim formasına papaq, çuxa, at minmək üçün gen şalvar, yüngülboğazlı çəkmə daxildir. Oyunçular eyni formadan, eyni uzunluqda olan çomaqdan istifadə edirlər. Oyunçu geyim qaydalarına əməl etməyəndə, kobudluq edəndə meydandan birdəfəlik və ya 2 dəqiqəlik qovula bilər.
Mədəniyyətdə
Ədəbiyyatda
Azərbaycan ədəbiyyatında çövkənin izlərinə çox rast gəlinir. "Kitabi-Dədə Qorqud" boylarında, I Şah Təhmasibin "Kuh və çövkən" və Nizami Gəncəvinin "Xosrov və Şirin" əsərində çövkəndən bəhs edilir. Klassik Azərbaycan şairləri olan Qətran Təbrizi, Xaqani Şirvani, Zülfüqar Şirvani, İmadəddin Nəsimi, Şah İsmayıl Xətai və digərlərinin şeirlərində çövkənlə bağlı müəyyən ifadələrə rast gəlinir. "Kitabi-Dədə Qorqud" dastanının "Salur Qazanın evinin yağmalanması" boyunda yazılır:
| | Qılıncını nə öyərsən, mərə kafir, əyri başlı çövkənimcə gəlməz mənə. | |
Ədəbi nümunələrdən də məlum olur ki, Azərbaycanda çövkən oyununda təkcə kişilər deyil, qadınlar da iştirak edib. Nizaminin "Xosrov və Şirin" poemasında Şirin çövkən meydanında Sasani hökmdarı II Xosrovdan geri qalmır. Şirin ilə bərabər qızların da bu oyunda iştirakı təsvir edilir. Yazıçı Məmməd Səid Ordubadinin "Qılınc və qələm" romanında xüsusi bir fəsil çövkən oyununa həsr olunub. O bölümdə göstərilir ki, Ərəb Xilafəti dövründə bu oyun ən təntənəli bayramlar, xüsusi günlər zamanı keçirilirdi və bu oyunun ən yaxşı ustaları kimi azərbaycanlılar ora aparılırdı.
Kinoda
Azərbaycan kinematoqrafında çövkənə həsr olunan filmlərdən "", "Çövkən" və "Uç, mənim atım"-ı qeyd etmək olar.
Təsviri incəsənətdə
Çövkən orta əsrlərə aid miniatürlərdə də təsvir edilib.
Qalereya
-
![image]()
Çövkən oyununu təsvir edən miniatür -
![image]()
Əbülqasım Firdovsinin Şahnamə əsərinin 15-ci əsrə aid manuskripti. Leyden Universitetinin kitabxanası, Hollandiya -
![image]()
Özbəkistan poçt markası
İstinadlar
- List of Intangible Cultural Heritage in Need of Urgent Safeguarding, Liste du patrimoine immatériel nécessitant une sauvegarde urgente, Lista del Patrimonio Cultural Inmaterial que requiere medidas urgentes de salvaguardia (ing.).
- Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity, Liste représentative du patrimoine culturel immatériel de l’humanité, Lista Representativa del Patrimonio Cultural Inmaterial de la Humanidad (ing.).
- Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası. 10-cu cild. S. 377.
- . www.anl.az. www.anl.az. Archived from the original on 2022-03-25. İstifadə tarixi: 21 iyun 2016.
- . www.unesco.org. UNESCO. Archived from the original on 2017-05-10. İstifadə tarixi: 21 iyun 2016.
- . anl.az. anl.az. Archived from the original on 2022-03-25. İstifadə tarixi: 21 iyun 2016.
- . www.anl.az. www.anl.az. Archived from the original on 2022-03-25. İstifadə tarixi: 21 iyun 2016.
- . anl.az. anl.az. Archived from the original on 2022-03-25. İstifadə tarixi: 21 iyun 2016.
- . www.anl.az. Xalq Cəbhəsi. Archived from the original on 2022-03-25. İstifadə tarixi: 21 iyun 2016.
- Л. С. Бретеницкий, Б. В. Веймарн. Искусство Азербайджана IV–XVIII веков. — М., 1976.
- . www.azerbaijan.az. www.azerbaijan.az. 2016-08-01 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 iyun 2016.
- . www.xalqqazeti.com. www.xalqqazeti.com. 2015-04-16 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 iyun 2016.
- . www.anl.az. www.anl.az. Archived from the original on 2022-03-25. İstifadə tarixi: 21 iyun 2016.
- . www.anl.az. www.anl.az. Archived from the original on 2022-03-25. İstifadə tarixi: 21 iyun 2016.
- . anl.az. anl.az. Archived from the original on 2022-08-12. İstifadə tarixi: 21 iyun 2016.
- . www.anl.az. www.anl.az. Archived from the original on 2022-03-25. İstifadə tarixi: 21 iyun 2016.
- "Çövkən oyunu getdikcə populyarlaşır". www.xezerxeber.com. Xəzər Xəbər. 21 iyun 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 iyun 2016.
- Borg, Chris. . edition.cnn.com. CNN. Archived from the original on 2021-10-17. İstifadə tarixi: 21 iyun 2016.
- Abbasov, Shahin. . www.eurasianet.org. www.eurasianet.org. Archived from the original on 2017-09-09. İstifadə tarixi: 21 iyun 2016.
- Singh, Jaisal (2007). Polo in India. London: New Holland. S. 15. ISBN 978-1-84537-913–1.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Справочник по коневодству — www.cnshb.ru
- Кавказские национальные конные игры на сайте www.horse.ru 2019-06-06 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqale Covken haqqindadir Diger menalar ucun Covqan deqiqlesdirme sehifesine baxin Covken bezen covqan at ile oynanilan idman komanda oyunu ve muasir polo oyununun bir versiyasidir Oyunun mahiyyeti ondan ibaretdir ki istirakcilar iki desteye ayrilir ve iki terefde qoyulan direklerden ibaret reqib qapilarindan topu kecirmek teleb olunur Oyunda istirak eden her komandanin terkibi 7 neferden ibaretdir Atlarin sayi 6 olmalidir Oyun ikihisseli olmaqla 30 deqiqe davam edir CovkenSeki rayonunda Azerbaycan milli covken komandasiUmumi melumatlarMense olkesi Azerbaycan IranIcraci qurum Azerbaycan Respublikasi Atciliq FederasiyasiXususiyyetleriTipi FerdiCinsiyyete gore Kisi qadin Vikianbarda elaqeli mediafayllarChovqan a traditional Karabakh horse riding game in the Republic of AzerbaijanUNESCO nun Qeyri maddi Medeni IrsiOlke AzerbaycanIstinad 905Region Avropa ve Simali AmerikaDaxil edilmesi 2013 8 ci sessiya Chogan a horse riding game accompanied by music and storytellingUNESCO nun Qeyri maddi Medeni IrsiOlke IranIstinad 1282Region AsiyaDaxil edilmesi 2017 12 ci sessiya Qarabag ati ile oynanilan covken oyunu 2013 cu ilde UNESCO nun Qeyri maddi medeni irsin Reprezentativ Siyahisina daxil edilmisdir Etimologiya Covken sozu bezi Azerbaycan menbelerinde agacciq kimi isledilmisdir Covken oyununun adi da oyunda isledilen aletin adi ile adlandirilmisdir Bu da agacdan hazirlanmis covken adlandirilan aletdir Covkeni oyuncular at belinde bu aletin komeyi ile oynayirlar Ressam Elcin Muxtar Elxan El oba oyunu xalq tamasasi kitabinda yazir Covken IX XVII yuzilliklerde Azerbaycanda genis yayilmis esasen at ustunde qismen atsiz oynanilan qedim oyun ve bu zaman istifade olunan ucu eyri uzun deyeneyin adidir Musiqinin musayieti ile kecirilen bu oyunda atlari reng etibari ile bir birinden ferqli olan her destede 6 8 bezen ise daha cox atli istirak edirdi Oyunda esas meqsed deyenekle reqib qapisina top vurmaq idi Ehalinin muxtelif tebeqeleri arasinda genis sohret tapmis bezen ise kisilerle yanasi qadinlarin istiraki ile kecirilen bu oyunun eski qaynaqlarda kuyicovken comaq oyunu ve covkenbazi adlari ile qeyd edilen basqa variantlari da olmusdur Professor Kamran Imanovun sozlerine gore muasir Azerbaycan dilinde covken termini covqan kimi de seslenir ve Azerbaycan dilinin izahli luget lerinde bu sozun menasi at ustunde ucu eyri comaqla top top oyunu kimi tesvir edilir O covken sozunun ve oyununun turk menseli olmasi turkler yasayan arealda boyuk izler buraxaraq diger xalqlar terefinden menimsenilib ve genis yayildigini qeyd edib TarixiCovken oyunu tesvir edilmis miniatur Top ve covken 16 ci esr Tebriz Sefeviler Komanda oyun novu olan covken yarislari eramizin birinci minilliyinin ortalarinda formalasmis yuziller erzinde Azerbaycanda Orta Asiyada Iranda Turkiyede Iraqda ve qonsu olkelerde meshur olmusdur Menbeler XII esrde Islam dunyasinin medeni merkezlerinden Bagdadda Orta Serq olkelerinin atcaparlari arasinda tarixde ilk beynelxalq covken yarislarinin kecirildiyi gosterir Covken yarislarinin Azerbaycanda cox qedimden meshur oldugu faktlarla tesdiqlenir Orenqalada aparilmis arxeoloji qazintilar zamani tapilan sirli qab uzerinde covken oyunun tesvir edildiyi resm bu oyunun IX esrde Beyleqan seherinde yayildigini eyani subut edir Akademik Teymur Bunyadova gore covken oyununun mahiyyeti gencleri qehremanliq ruhunda terbiye etmekdir Folklorsunas Mehemmed Memmedovun fikrince orta esrlerde vaxtasiri muharibeler guclu ve meharetli doyusculerin hazirlanmasini teleb edirdi ki onda da covken oyunu muhum rol oynayib 1842 ci ilde Britaniyali seyyah M Braun covken haqqinda oz fikirlerini bele izah edirdi Bu atlarla esl hokkey oyununa benzeyir Cox gozel oyun novudur ve dusunurem ki qerbliler ucun de faydali olardi Qarabag xanligi dovrunde covken oyunlarina maraq daha da artib Susa seherindeki Cidir duzunde Xankendi ve Xocali arasindaki erazide Agdamda cidir yarislari muxtelif atustu oyunlar o cumleden covken yarislari kecirilib 1950 ci illerde basda covken olmaqla bir sira Azerbaycan milli atustu oyunlari berpa edildi Bu sahenin tedqiqatcisi tarixi senedler ve folklor materiallari esasinda oyun qaydalarini hazirlayaraq kitabca seklinde cap etdirdi 1960 ci ilin may ayinda ilk defe olaraq Azerbaycanin qerb bolgesinin bir nece kend komandasi arasinda covken yarisi kecirildi Bir ilden sonra covken yigma komandasi Baki cidir meydaninda respublika komandasina 2 1 hesabi ile qalib geldi Covken Moskvada kecirilecek yarislarda istirak etmek huququ qazandi 2006 ci ilden Seki rayonunun Dasuz kendinde yerlesen Respublika Atciliq Turizm Merkezinin Seki filialinda covken uzre Prezident Kuboku kecirilir Hemin ilde covkenle mesgul olan ve yarislarda istirak eden cemi 3 Azerbaycan rayonu vardisa 2014 cu il muddetinde onlarin sayi 20 e catmisdi 2016 ci ilde Prezident Kuboku ugrunda Azerbaycandan 22 seher ve rayonundan 24 komanda istirak etmisdir Qarabag ati ile oynanilan covken oyunu 2013 cu ilde UNESCO nun Qeyri maddi medeni irsin Reprezentativ Siyahisina daxil edilmisdir Oyunun qaydalariCovken oyunu Azerbaycanin Qarabag bolgesinde formalasmis Qarabag atlari covken oyunu ucun en ideal atlar hesab edilir Meydanca Oyunlar uzunlugu 90 250 eni 60 120 metredek olan meydancada kecirilir Bu oyun ucun futbol meydancasindan istifade etmek olar Top Bu oyunda istifade edilen top girde ve 38 41 sm arasinda olur Esas qaydalar ve umumi anlayis Oyunun mahiyyeti ondan ibaretdir ki istirakcilar iki desteye ayrilir ve iki terefde qoyulan direklerden ibaret reqib qapilarindan topu kecirmek teleb olunurdu Oyunda istirak eden her komandanin terkibi 7 neferden ibaretdir Atlarin sayi 6 olmalidir Oyun ikihisseli olmaqla 30 deqiqe davam edir 10 deqiqe fasile olur Xallarin hesablanma sistemi Qapi cercivesinden cerime meydancasina daxil olub topu qapiya vurmaq hesaba alinmir Hakimler Covken oyunlarinin hakimi ise adeten meydani at ustunde musayiet edir Ona yan xetlerde duran iki hakim de komeklik gosterir Oyuncular Secilmek ucun bir destenin uzvleri mutleq o biri desteninkinden ferqli geyimde oyuna qatilirlar Covkenin ozelliyi ondan ibaretdir ki yas heddi teleb olunmur Fiziki cehetden saglam olan sexs her vaxt covkenle mesgul ola biler Oyuncunun xususi geyim formasina papaq cuxa at minmek ucun gen salvar yungulbogazli cekme daxildir Oyuncular eyni formadan eyni uzunluqda olan comaqdan istifade edirler Oyuncu geyim qaydalarina emel etmeyende kobudluq edende meydandan birdefelik ve ya 2 deqiqelik qovula biler MedeniyyetdeEdebiyyatda XVI esre aid Nizami Gencevinin Xosrov ve Sirin poemasinda covken oyununu tesvir eden miniatur Azerbaycan edebiyyatinda covkenin izlerine cox rast gelinir Kitabi Dede Qorqud boylarinda I Sah Tehmasibin Kuh ve covken ve Nizami Gencevinin Xosrov ve Sirin eserinde covkenden behs edilir Klassik Azerbaycan sairleri olan Qetran Tebrizi Xaqani Sirvani Zulfuqar Sirvani Imadeddin Nesimi Sah Ismayil Xetai ve digerlerinin seirlerinde covkenle bagli mueyyen ifadelere rast gelinir Kitabi Dede Qorqud dastaninin Salur Qazanin evinin yagmalanmasi boyunda yazilir Qilincini ne oyersen mere kafir eyri basli covkenimce gelmez mene Edebi numunelerden de melum olur ki Azerbaycanda covken oyununda tekce kisiler deyil qadinlar da istirak edib Nizaminin Xosrov ve Sirin poemasinda Sirin covken meydaninda Sasani hokmdari II Xosrovdan geri qalmir Sirin ile beraber qizlarin da bu oyunda istiraki tesvir edilir Yazici Memmed Seid Ordubadinin Qilinc ve qelem romaninda xususi bir fesil covken oyununa hesr olunub O bolumde gosterilir ki Ereb Xilafeti dovrunde bu oyun en tenteneli bayramlar xususi gunler zamani kecirilirdi ve bu oyunun en yaxsi ustalari kimi azerbaycanlilar ora aparilirdi Kinoda Azerbaycan kinematoqrafinda covkene hesr olunan filmlerden Covken ve Uc menim atim i qeyd etmek olar Tesviri incesenetde Covken orta esrlere aid miniaturlerde de tesvir edilib QalereyaCovken oyununu tesvir eden miniatur Ebulqasim Firdovsinin Sahname eserinin 15 ci esre aid manuskripti Leyden Universitetinin kitabxanasi Hollandiya Ozbekistan poct markasiIstinadlarList of Intangible Cultural Heritage in Need of Urgent Safeguarding Liste du patrimoine immateriel necessitant une sauvegarde urgente Lista del Patrimonio Cultural Inmaterial que requiere medidas urgentes de salvaguardia ing Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity Liste representative du patrimoine culturel immateriel de l humanite Lista Representativa del Patrimonio Cultural Inmaterial de la Humanidad ing Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasi 10 cu cild S 377 www anl az www anl az Archived from the original on 2022 03 25 Istifade tarixi 21 iyun 2016 www unesco org UNESCO Archived from the original on 2017 05 10 Istifade tarixi 21 iyun 2016 anl az anl az Archived from the original on 2022 03 25 Istifade tarixi 21 iyun 2016 www anl az www anl az Archived from the original on 2022 03 25 Istifade tarixi 21 iyun 2016 anl az anl az Archived from the original on 2022 03 25 Istifade tarixi 21 iyun 2016 www anl az Xalq Cebhesi Archived from the original on 2022 03 25 Istifade tarixi 21 iyun 2016 L S Bretenickij B V Vejmarn Iskusstvo Azerbajdzhana IV XVIII vekov M 1976 www azerbaijan az www azerbaijan az 2016 08 01 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 21 iyun 2016 www xalqqazeti com www xalqqazeti com 2015 04 16 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 30 iyun 2016 www anl az www anl az Archived from the original on 2022 03 25 Istifade tarixi 21 iyun 2016 www anl az www anl az Archived from the original on 2022 03 25 Istifade tarixi 21 iyun 2016 anl az anl az Archived from the original on 2022 08 12 Istifade tarixi 21 iyun 2016 www anl az www anl az Archived from the original on 2022 03 25 Istifade tarixi 21 iyun 2016 Covken oyunu getdikce populyarlasir www xezerxeber com Xezer Xeber 21 iyun 2016 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 21 iyun 2016 Borg Chris edition cnn com CNN Archived from the original on 2021 10 17 Istifade tarixi 21 iyun 2016 Abbasov Shahin www eurasianet org www eurasianet org Archived from the original on 2017 09 09 Istifade tarixi 21 iyun 2016 Singh Jaisal 2007 Polo in India London New Holland S 15 ISBN 978 1 84537 913 1 Hemcinin baxQeyri maddi medeni irs Azerbaycanda YUNESKO nun qeyri maddi medeni irs siyahisi Atciliq idmaniXarici kecidlerVikianbarda Covken ile elaqeli mediafayllar var Spravochnik po konevodstvu www cnshb ru Kavkazskie nacionalnye konnye igry na sajte www horse ru 2019 06 06 at the Wayback Machine