Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Dinşünaslıq — dinlər haqqında dünyəvi elm. Tarix, sosiologiya, psixologiya, fəlsəfə, filologiya, antropologiya və s. kimi sahələrin nailiyyətlərindən dinlərin araşdırılmasında istifadə edir. Fənlərarası elmlərə aiddir. Dinşünaslıq ilahiyyat deyil, onu araşdıran elm sahəsidir.
Dinşünaslığın predmeti
Dinşünaslıq dinə dünyəvilik yönündən baxışın zəruriliyindən XIX əsrin ikinci yarısında Avropada yaranmışdır. O zaman böyük həcmdə arxeoloji, tarixi, etnoqrafik, linqvistik və s. biliklər əldə edilmişdi, lakin dinlərə ənənəvi olan ehkamçı və ilahiyyat baxışları bu imkanlardan istifadə etməyi çətinləşdirirdi. Buna görə də Avropa alimləri dinlərə bitərəf, ehkamlardan azad baxışlarla yanaşmış, bütün bu imkanlardan istifadə etmişdilər. Onlar üçün din etiqad deyil, yalnız tədqiqat obyekti olmuşdur.
Dinşünaslığı ilahiyyatdan fərqləndirən cəhət, onun bitərəfliyidir. İlahiyyatçılardan fərqli olaraq, dinşünas heç bir dinə üstünluk vermir, dini təbliğatla məşğul olmur, dinləri yalnız olduğu kimi, elmin bir sahəsi qismində araşdırır və müvafiq nəticələr əldə edir.
Dinşünaslar hansısa dinin ardıcılları, yaxud ateist də ola bilərlər. Bununla belə, onlar problemlərə yalnız akademik metodlar çərçivəsində yanaşmalı, subyektivliyə yol verməməlidirlər. Onlar öz əqidələrini təbliğ etməməlidirlər.
Dinşünaslıq elminin yaradıcıları və ən nüfuzlu alimləri Karl Marx, James Frazer, William James, Max Weber, Emile Durkheim, Sigmund Freud, Rudolf Otto, Carl Jung, Joseph Campbell olmuşdurlar.
Dinşünaslığın bölmələri
- Dinin sosiologiyası
- Dinin psixologiyası
- Dinin fəlsəfəsi
- Dinin fenomenologiyası
- Dinin semiotikası
- Dinin tarixi
- Dinin coğrafiyası
- Dinin hüququ
- Dinin tənqidi
- Mənbəşünaslıq
Azərbaycanda dinşünaslıq
Azərbaycan SSR-inin bütün ali məktəblərində elmi ateizm kafedraları fəaliyyət göstərirdilər. Bundan başqa dinlərlə bağlı tədqiqatlar Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının bəzi humanitar institutlarında ararılırdı.
O zaman həm də "Bilik" cəmiyyəti də fəaliyyət göstərirdi. Orada çeşidli alimlər mühazirələrlə çıxış edirdilər.
Azərbaycanın müstəqillik dönəmindən başlayaraq, bütün elmi ateizm kafedraları dinşünaslıq kafedraları adlanmağa başlamışdır. Ancaq sonra onların əksəriyyəti bağlanmışdı. Hal-hazırda dinin tarixi və sosiologiyası kimi bəzi dinşünaslıq fənləri Ali məktəblərin Fəlsəfə və Mədəniyyətşünaslıq kafedlarında tədris edilir.
1993-cü ildən başlayaraq AMEA M. Füzuli adına Əlyazmalar institutunda 2014-08-18 at the Wayback Machine "Dinşünaslıq" indeksi ilə dissertasiyalar müdafiə edilir. Dinin fəlsəfi problemləri ilə bağlı dissertasiyaların bəziləri AMEA Fəlsəfə və Hüquq institutunda 2014-08-18 at the Wayback Machine və AMEA-nın Akademik Z. M. Bünyadov adına Şərqşünaslıq İnstitutunda 2015-04-06 at the Wayback Machine da müdafiə edilir.
Hal hazırda Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) Fəsəfə və Hüquq institutunda "Dinşünaslıq və mədəniyyətin fəlsəfi problemləri" 2014-03-04 at the Wayback Machine şöbəsi fəaliyyət göstərir (2004-cü ildə yaranmışdır). AMEA-nın Akademik Z. M. Bünyadov adına Şərqşünaslıq İnstitutunda da "Din və ictimai fikir tarixi" [ölü keçid] şöbəsi vardır. Bundan başqa bəzi universitetlərdə dinşünaslıq elminin ayrı-ayrı sahələri tədris olunmaqdadır.
Azərbaycanda yayımlanan elmi və ictimai nəşrlər
- "Dövlət və Din" İctimai fikir toplusu
- "Cəmiyyət və Din" qəzeti
- AMEA "Dinşünaslıq və mədəniyyətin fəlsəfi problemləri" şöbəsinin illik elmi dərgisi.
Mənbə
- Aydın Əlizadə. Islam ilahiyyatı və dünyəvi elmlər // Din və cəmiyyət qəzeti N 22–23 (058) 10 – 16 iyun 2010.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Dinsunasliq dinler haqqinda dunyevi elm Tarix sosiologiya psixologiya felsefe filologiya antropologiya ve s kimi sahelerin nailiyyetlerinden dinlerin arasdirilmasinda istifade edir Fenlerarasi elmlere aiddir Dinsunasliq ilahiyyat deyil onu arasdiran elm sahesidir Dinsunasligin predmetiDinsunasliq dine dunyevilik yonunden baxisin zeruriliyinden XIX esrin ikinci yarisinda Avropada yaranmisdir O zaman boyuk hecmde arxeoloji tarixi etnoqrafik linqvistik ve s bilikler elde edilmisdi lakin dinlere enenevi olan ehkamci ve ilahiyyat baxislari bu imkanlardan istifade etmeyi cetinlesdirirdi Buna gore de Avropa alimleri dinlere biteref ehkamlardan azad baxislarla yanasmis butun bu imkanlardan istifade etmisdiler Onlar ucun din etiqad deyil yalniz tedqiqat obyekti olmusdur Dinsunasligi ilahiyyatdan ferqlendiren cehet onun biterefliyidir Ilahiyyatcilardan ferqli olaraq dinsunas hec bir dine ustunluk vermir dini tebligatla mesgul olmur dinleri yalniz oldugu kimi elmin bir sahesi qisminde arasdirir ve muvafiq neticeler elde edir Dinsunaslar hansisa dinin ardicillari yaxud ateist de ola bilerler Bununla bele onlar problemlere yalniz akademik metodlar cercivesinde yanasmali subyektivliye yol vermemelidirler Onlar oz eqidelerini teblig etmemelidirler Dinsunasliq elminin yaradicilari ve en nufuzlu alimleri Karl Marx James Frazer William James Max Weber Emile Durkheim Sigmund Freud Rudolf Otto Carl Jung Joseph Campbell olmusdurlar Dinsunasligin bolmeleriDinin sosiologiyasi Dinin psixologiyasi Dinin felsefesi Dinin fenomenologiyasi Dinin semiotikasi Dinin tarixi Dinin cografiyasi Dinin huququ Dinin tenqidi MenbesunasliqAzerbaycanda dinsunasliqAzerbaycan SSR inin butun ali mekteblerinde elmi ateizm kafedralari fealiyyet gosterirdiler Bundan basqa dinlerle bagli tedqiqatlar Azerbaycan SSR Elmler Akademiyasinin bezi humanitar institutlarinda ararilirdi O zaman hem de Bilik cemiyyeti de fealiyyet gosterirdi Orada cesidli alimler muhazirelerle cixis edirdiler Azerbaycanin musteqillik doneminden baslayaraq butun elmi ateizm kafedralari dinsunasliq kafedralari adlanmaga baslamisdir Ancaq sonra onlarin ekseriyyeti baglanmisdi Hal hazirda dinin tarixi ve sosiologiyasi kimi bezi dinsunasliq fenleri Ali mekteblerin Felsefe ve Medeniyyetsunasliq kafedlarinda tedris edilir 1993 cu ilden baslayaraq AMEA M Fuzuli adina Elyazmalar institutunda 2014 08 18 at the Wayback Machine Dinsunasliq indeksi ile dissertasiyalar mudafie edilir Dinin felsefi problemleri ile bagli dissertasiyalarin bezileri AMEA Felsefe ve Huquq institutunda 2014 08 18 at the Wayback Machine ve AMEA nin Akademik Z M Bunyadov adina Serqsunasliq Institutunda 2015 04 06 at the Wayback Machine da mudafie edilir Hal hazirda Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasinin AMEA Fesefe ve Huquq institutunda Dinsunasliq ve medeniyyetin felsefi problemleri 2014 03 04 at the Wayback Machine sobesi fealiyyet gosterir 2004 cu ilde yaranmisdir AMEA nin Akademik Z M Bunyadov adina Serqsunasliq Institutunda da Din ve ictimai fikir tarixi olu kecid sobesi vardir Bundan basqa bezi universitetlerde dinsunasliq elminin ayri ayri saheleri tedris olunmaqdadir Azerbaycanda yayimlanan elmi ve ictimai nesrler Dovlet ve Din Ictimai fikir toplusu Cemiyyet ve Din qezeti AMEA Dinsunasliq ve medeniyyetin felsefi problemleri sobesinin illik elmi dergisi MenbeAydin Elizade Islam ilahiyyati ve dunyevi elmler Din ve cemiyyet qezeti N 22 23 058 10 16 iyun 2010