Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ronald Kouz (ing. Ronald Harry Coase; 29 dekabr 1910[…] – 2 sentyabr 2013[…], Çikaqo) — ingilis əsilli amerikalı akademik. 1991-ci ildə İqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür.
| Ronald Kouz | |
|---|---|
| ing. Ronald Harry Coase | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Uillesden, London  Birləşmiş Krallıq |
| Vəfat tarixi | (102 yaşında) |
| Vəfat yeri | Çikaqo, İllinoys  ABŞ |
| Milliyyəti | Birləşmiş Krallıq ABŞ |
| Elm sahələri | hüquq, iqtisadiyyat |
| Elmi adı | |
| İş yerləri | Virciniya Universiteti, Çikaqo Universiteti |
| Təhsili |
|
| Tanınır | Kouz teoremi, Əməliyyat görmə xərcləri analizi |
| Üzvlüyü | |
| Mükafatları |  1991 İqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatı |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Ronald Kouzun həm atası, həm də anası İngilis Krallıq poçt idarəsində işləyirdi. Ronald Kouz 29 dekabr 1910-cu ildə Londonun daxili bölgələrindən olan Uillesdendə anadan olub. Uşaq olarkən ayaqlarındakı zəifliyə görə xüsusi protezlərdən istifadə etmiş və ilk olaraq əlillər üçün nəzərdə tutulmuş məktəbdə oxumuşdu. Buna baxmayaraq yaxşı şagird olduğuna görə 12 yaşında olarkən təqaüd qazanaraq Kilbörn Qrammatika məktəbinə (ing. Kilburn Grammer School) daxil olmuşdu.
Bu məktəbdə də özünü sübuta yetirə bilmiş və məktəbin son ilində oxuyarkən London Universitetinin distant tələbəsi olaraq birinci ilini bitirmişdi. Sonra London Universitetinin tabeliyində olan London İqtisadiyyat məktəbində təhsil almış və 1932-ci ildə lisenziya dərəcəsi almışdır. Orada olarkən məşhur müəllimləri Lionel Robbins və Arnold Plentin təsiri ilə Adam Smitin əsərlərini diqqətlə tədqiq etmiş, bunun nəticəsində iqtisadi və siyasi düşüncələri sosializmdən liberalizmə dəyişmişdi.
Sonra öz ölkəsində universitet təhsilinə üzv olmuş, özəl təşəbbüskar qurumlar və sənayelərlə bağlı araşdırmalar aparmışdır. Bu araşdırmaların nəticəsi 1937-ci ildə nəşr olunan "Şirkətin ana təbiəti" (ing. The nature of the firm) adlı məşhur məqalədir.II Dünya müharibəsindən sonra 1951-ci ildə hazırladığı nəzəriyyə ilə London Universitetində doktorluq dərəcəsinə yüksəlmişdir.
1951-ci ildə Ronald Kouz bir təqaüd qazanaraq ABŞ-yə köçmüş və Bufallo Universitetində təhsil üzvlüyü karyerasına başlamışdı. 1958-ci ildə müəllimləri arasında ictimai əmtəələr və rifah iqtisadiyyatı mövzularında məşhurlaşmış G. Uorren Nutter, Ceyms Byukenen və Qordon Tullokun işlədiyi Virciniya Universitetinə professor kimi keçmişdir. 1964-cü ildə isə Çikaqo Universitetində hüquq professoru olmuşdu. Bu işdə işləyərkən hüquq və iqtisadiyyat arasında əlaqələri tədqiq etməyi hədəfləyən çox məşhur İqtisadiyyat və Hüquq jurnalının (ing. Journal of Law and Economics) redaktoru olmuşdur.
1991-ci ildə İqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür.
Təqaüdə çıxandan sonra Mont Pelerin İnstitutu üzvü olaraq akademik və siyasi fəaliyyətlərini davam etdirmiş, Ronald Kouz İnstitutunun qurucusu və baş məsləhətçisi olaraq işləmişdi.
Önəmli tədqiqatları
Ronald Kouzun tədqiqat işlərinin fərqləndirici xüsusiyyəti düşüncələrini açıq-aşkar və çox anlaşıqlı bir şəkildə meydana çıxartmasında və xüsusən də qarışıq riyazi modellərdən istifadə etmədən təkmilləşdirməsindədir.
Firma nəzəriyyəsi və əməliyyat xərcləri
Ronald Kouzun ilk tədqiqat layihəsinin mövzusu Firmanın təbiəti olub. Ronald Kouz bu tədqiqatda qısa və çox təsirli şəkildə inkişaf etmiş iqtisadiyyatlarda nə üçün önəmli iqtisadi fəaliyyətlərin şirkətlərin öhdəliyinə düşdüyünü araşdırıb. Ronald Kouzun tədqiq etdiyi məsələ ondan ibarətdi ki, niyə istehsal fərdlər tərəfindən heç bir xüsusi təşkilatçılıq olmadan həyata keçirilə bildiyi halda şirkətlər meydana gələrək bu funksiyanı yerinə yetirməyə başlamışdır. Çağdaş şirkətlərin var olmalarının səbəblərini təşəbbüskarların meydana çıxaraq digər işçilərə onlar üçün işləməyi təklif etdiyini düşündüyü üçün Ronald Kouz nə üçün təşəbbüskarların digər şəxsləri tək tək bir funksiyanı yerinə yetirmək üçün razılaşmadığını, amma ümumi bir xidmət razılaşması ilə işə götürdüyünü açıqlamasının vacibliyini müdafiə edirdi. Ənənəvi iqtisadi nəzəriyyə görə isə özəl istehsal əməliyyatlarının özəl şəxslərə müqavilə ilə verilməsi daha təsirli bir bazar yaradacaqdı.
Ronald Kouz bazarın istifadə olunmasının bəzi əməliyyat xərcləri tələb etdiyini görmüşdü. Bazar yolu ilə bir əmtəənin ya da xidmətin əldə edilməsi, o əmtəənin və ya xidmətin bazar qiymətindən yuxarı olur. Bir firmanın bir əmtəə və ya xidməti əldə etməsi üçün bazar qiyməti ilə bərabər əlavə xərcləri də qarşılamağı lazım gəlir. Bu əlavə əməliyyat xərcləri əgər şirkət əmtəə və xidmət istehsal edəcək şəxsləri işə götürüb istehsalı firma daxilində həyata keçirərsə azalacaq, hətta yox olacaqdır. Beləliklə şirkəti bu əməliyyat xərclərini azaldan bir qurum olaraq görmək olar. Ronald Kouza görə bir şirkət müəssisə daxilində həyata keçirilən və müəssisə tərəfindən öhdəliyə götürülən daxili əməliyyat xərcləri ilə müəssisə xaricində olan müqaviləyə bağlı əməliyyatların xərcləri arasında uyğun bir optimal tarazlıq yaratmağa çalışır.
Ronald Kouz bu düşüncədən bir şirkət üçün əməliyyat xərclərinə əsaslanan optimal bir firma böyüklüyünün mövcud olduğu düşüncəsini meydana gətirmişdir. Ümumiyyətlə digər şərtlər eyni olduqda bir şirkətin digərindən daha böyük olması bu təkliflərə görə izah olunur:
- təşkilatçılıq xərclərinin daha az olması və bu xərclərin təşkil olunan əməliyyatların sayı və həcminin artması səbəbi ilə;
- təşəbbüskarın səhv etmə ehtimalının az olduğu, amma edilən bu səhvlərin təşkil olunan əməliyyatların sayı ilə böyüklüyü artdıqca artmaları halında;
- istehsal mənbələrinin daşınma qiymətinin daha böyük firmalarda daha az olması və bunun firmanın böyüklüyü artdıqca daha sürətlə azalması səbəbi ilə.
İlk iki xərc qanunu ilə bağlı xüsusiyyətlər əməliyyatların təşkilatın məkan daxilində bölünməsini izah edir, çünki bu əməliyyat xərcləri böyüklüyü və dəyişməsi fərqli məkanlarda fərqlidir.
Burada diqqət ediləcək məqam Ronald Kouzun inkişaf etmiş kapitalist quruluşları araşdırdığını unutmamaqdır. Ronald Kouz ailə daxilində ya da yaxın dostlar arasında, hətta müəyyən bir məkanda anadan olub böyüyən, o məkana və oxşar şəxslərə xüsusi bir bağı olduğunu inananlar arasında olan şəxslərə əsaslanan əməliyyatları, yəni müqavilə istəməyən şəxslər daxilində olan kömək və əməkdaşlığı tədqiq etməmişdir.
Əsərləri
- 1937: The nature of the firm 2004-07-26 at the Wayback Machine, Economica, C.4, s.386–405.
- 1946: The Marginal Cost Controversy, Economica, C.13, s.169.
- 1960: The Problem of Social Cost, Journal of Law and Economics, C.3(1), s.1–44.
- 1972: Durability and Monopoly, Journal of Law and Economics, C.15, s.143.
- 1974: The Lighthouse in Economics, Journal of Law and Economics, C.17, s.357.
- 1975: Marshall on Method, Journal of Law and Economics, C.18, s.25.
- 1978: Economics and Contiguous Disciplines, Journal of Legal Studies, C.7, s.201.
- 1984: The New Institutional Economics, Journal of Institutional and Theoretical Economics.
- 1988: The Firm, the Market and the Law, 1988.
- 1992: The Institutional Structure of Production, 1992, AER.
- 1993: Law and Economics at Chicago, Journal of Law and Economics, C.36, s.239.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Ronald Kouz haqqında Nobel mükafatı e-muzeyində məlumat
- Ronald Kouz haqqında faktlar
- Ronald Kouzun İqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatının təqdim olunma mərasimindəki çıxışı
İstinadlar
- Ronald Harry Coase // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- Brozović D., Ladan T. Ronald Harry Coase // Hrvatska enciklopedija (xorv.). LZMK, 1999. 9272 s.
- Ronald Coase, 1910–2013 | University of Chicago Law School.
- Deutsche Nationalbibliothek Record #119069156 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
- (PDF). 2004-07-26 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-08-20.
- Breit, William and Barry T. Hirsch. Lives of the Laureates, 4th ed. Cambridge, Mass: The MIT Press, 2004.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ronald Kouz ing Ronald Harry Coase 29 dekabr 1910 2 sentyabr 2013 Cikaqo ingilis esilli amerikali akademik 1991 ci ilde Iqtisadiyyat uzre Nobel mukafatina layiq gorulmusdur Ronald Kouzing Ronald Harry CoaseDogum tarixi 29 dekabr 1910Dogum yeri Uillesden London Birlesmis KralliqVefat tarixi 2 sentyabr 2013 102 yasinda Vefat yeri Cikaqo Illinoys ABSMilliyyeti Birlesmis Kralliq ABSElm saheleri huquq iqtisadiyyatElmi adi professorIs yerleri Virciniya Universiteti Cikaqo UniversitetiTehsili London Iqtisadiyyat ve Siyasi Elmler Mektebi Virciniya Universiteti d London Universiteti d Taninir Kouz teoremi Emeliyyat gorme xercleri analiziUzvluyu Amerika Incesenet ve Elmler AkademiyasiMukafatlari 1991 Iqtisadiyyat uzre Nobel mukafati Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiRonald Kouzun hem atasi hem de anasi Ingilis Kralliq poct idaresinde isleyirdi Ronald Kouz 29 dekabr 1910 cu ilde Londonun daxili bolgelerinden olan Uillesdende anadan olub Usaq olarken ayaqlarindaki zeifliye gore xususi protezlerden istifade etmis ve ilk olaraq eliller ucun nezerde tutulmus mektebde oxumusdu Buna baxmayaraq yaxsi sagird olduguna gore 12 yasinda olarken teqaud qazanaraq Kilborn Qrammatika mektebine ing Kilburn Grammer School daxil olmusdu Bu mektebde de ozunu subuta yetire bilmis ve mektebin son ilinde oxuyarken London Universitetinin distant telebesi olaraq birinci ilini bitirmisdi Sonra London Universitetinin tabeliyinde olan London Iqtisadiyyat mektebinde tehsil almis ve 1932 ci ilde lisenziya derecesi almisdir Orada olarken meshur muellimleri Lionel Robbins ve Arnold Plentin tesiri ile Adam Smitin eserlerini diqqetle tedqiq etmis bunun neticesinde iqtisadi ve siyasi dusunceleri sosializmden liberalizme deyismisdi Sonra oz olkesinde universitet tehsiline uzv olmus ozel tesebbuskar qurumlar ve senayelerle bagli arasdirmalar aparmisdir Bu arasdirmalarin neticesi 1937 ci ilde nesr olunan Sirketin ana tebieti ing The nature of the firm adli meshur meqaledir II Dunya muharibesinden sonra 1951 ci ilde hazirladigi nezeriyye ile London Universitetinde doktorluq derecesine yukselmisdir 1951 ci ilde Ronald Kouz bir teqaud qazanaraq ABS ye kocmus ve Bufallo Universitetinde tehsil uzvluyu karyerasina baslamisdi 1958 ci ilde muellimleri arasinda ictimai emteeler ve rifah iqtisadiyyati movzularinda meshurlasmis G Uorren Nutter Ceyms Byukenen ve Qordon Tullokun islediyi Virciniya Universitetine professor kimi kecmisdir 1964 cu ilde ise Cikaqo Universitetinde huquq professoru olmusdu Bu isde isleyerken huquq ve iqtisadiyyat arasinda elaqeleri tedqiq etmeyi hedefleyen cox meshur Iqtisadiyyat ve Huquq jurnalinin ing Journal of Law and Economics redaktoru olmusdur 1991 ci ilde Iqtisadiyyat uzre Nobel mukafatina layiq gorulmusdur Teqaude cixandan sonra Mont Pelerin Institutu uzvu olaraq akademik ve siyasi fealiyyetlerini davam etdirmis Ronald Kouz Institutunun qurucusu ve bas meslehetcisi olaraq islemisdi Onemli tedqiqatlariRonald Kouzun tedqiqat islerinin ferqlendirici xususiyyeti dusuncelerini aciq askar ve cox anlasiqli bir sekilde meydana cixartmasinda ve xususen de qarisiq riyazi modellerden istifade etmeden tekmillesdirmesindedir Firma nezeriyyesi ve emeliyyat xercleri Ronald Kouzun ilk tedqiqat layihesinin movzusu Firmanin tebieti olub Ronald Kouz bu tedqiqatda qisa ve cox tesirli sekilde inkisaf etmis iqtisadiyyatlarda ne ucun onemli iqtisadi fealiyyetlerin sirketlerin ohdeliyine dusduyunu arasdirib Ronald Kouzun tedqiq etdiyi mesele ondan ibaretdi ki niye istehsal ferdler terefinden hec bir xususi teskilatciliq olmadan heyata kecirile bildiyi halda sirketler meydana gelerek bu funksiyani yerine yetirmeye baslamisdir Cagdas sirketlerin var olmalarinin sebeblerini tesebbuskarlarin meydana cixaraq diger iscilere onlar ucun islemeyi teklif etdiyini dusunduyu ucun Ronald Kouz ne ucun tesebbuskarlarin diger sexsleri tek tek bir funksiyani yerine yetirmek ucun razilasmadigini amma umumi bir xidmet razilasmasi ile ise goturduyunu aciqlamasinin vacibliyini mudafie edirdi Enenevi iqtisadi nezeriyye gore ise ozel istehsal emeliyyatlarinin ozel sexslere muqavile ile verilmesi daha tesirli bir bazar yaradacaqdi Ronald Kouz bazarin istifade olunmasinin bezi emeliyyat xercleri teleb etdiyini gormusdu Bazar yolu ile bir emteenin ya da xidmetin elde edilmesi o emteenin ve ya xidmetin bazar qiymetinden yuxari olur Bir firmanin bir emtee ve ya xidmeti elde etmesi ucun bazar qiymeti ile beraber elave xercleri de qarsilamagi lazim gelir Bu elave emeliyyat xercleri eger sirket emtee ve xidmet istehsal edecek sexsleri ise goturub istehsali firma daxilinde heyata kecirerse azalacaq hetta yox olacaqdir Belelikle sirketi bu emeliyyat xerclerini azaldan bir qurum olaraq gormek olar Ronald Kouza gore bir sirket muessise daxilinde heyata kecirilen ve muessise terefinden ohdeliye goturulen daxili emeliyyat xercleri ile muessise xaricinde olan muqavileye bagli emeliyyatlarin xercleri arasinda uygun bir optimal tarazliq yaratmaga calisir Ronald Kouz bu dusunceden bir sirket ucun emeliyyat xerclerine esaslanan optimal bir firma boyukluyunun movcud oldugu dusuncesini meydana getirmisdir Umumiyyetle diger sertler eyni olduqda bir sirketin digerinden daha boyuk olmasi bu tekliflere gore izah olunur teskilatciliq xerclerinin daha az olmasi ve bu xerclerin teskil olunan emeliyyatlarin sayi ve hecminin artmasi sebebi ile tesebbuskarin sehv etme ehtimalinin az oldugu amma edilen bu sehvlerin teskil olunan emeliyyatlarin sayi ile boyukluyu artdiqca artmalari halinda istehsal menbelerinin dasinma qiymetinin daha boyuk firmalarda daha az olmasi ve bunun firmanin boyukluyu artdiqca daha suretle azalmasi sebebi ile Ilk iki xerc qanunu ile bagli xususiyyetler emeliyyatlarin teskilatin mekan daxilinde bolunmesini izah edir cunki bu emeliyyat xercleri boyukluyu ve deyismesi ferqli mekanlarda ferqlidir Burada diqqet edilecek meqam Ronald Kouzun inkisaf etmis kapitalist quruluslari arasdirdigini unutmamaqdir Ronald Kouz aile daxilinde ya da yaxin dostlar arasinda hetta mueyyen bir mekanda anadan olub boyuyen o mekana ve oxsar sexslere xususi bir bagi oldugunu inananlar arasinda olan sexslere esaslanan emeliyyatlari yeni muqavile istemeyen sexsler daxilinde olan komek ve emekdasligi tedqiq etmemisdir Eserleri1937 The nature of the firm 2004 07 26 at the Wayback Machine Economica C 4 s 386 405 1946 The Marginal Cost Controversy Economica C 13 s 169 1960 The Problem of Social Cost Journal of Law and Economics C 3 1 s 1 44 1972 Durability and Monopoly Journal of Law and Economics C 15 s 143 1974 The Lighthouse in Economics Journal of Law and Economics C 17 s 357 1975 Marshall on Method Journal of Law and Economics C 18 s 25 1978 Economics and Contiguous Disciplines Journal of Legal Studies C 7 s 201 1984 The New Institutional Economics Journal of Institutional and Theoretical Economics 1988 The Firm the Market and the Law 1988 1992 The Institutional Structure of Production 1992 AER 1993 Law and Economics at Chicago Journal of Law and Economics C 36 s 239 Hemcinin baxIqtisadiyyat uzre Nobel mukafati Iqtisadiyyat uzre Nobel mukafati laureatlarinin siyahisiXarici kecidlerRonald Kouz haqqinda Nobel mukafati e muzeyinde melumat Ronald Kouz haqqinda faktlar Ronald Kouzun Iqtisadiyyat uzre Nobel mukafatinin teqdim olunma merasimindeki cixisiIstinadlarRonald Harry Coase Brockhauz Ensiklopediyasi alm Brozovic D Ladan T Ronald Harry Coase Hrvatska enciklopedija xorv LZMK 1999 9272 s Ronald Coase 1910 2013 University of Chicago Law School Deutsche Nationalbibliothek Record 119069156 Umumi tenzimleme nezareti GND alm 2012 2016 PDF 2004 07 26 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 08 20 Breit William and Barry T Hirsch Lives of the Laureates 4th ed Cambridge Mass The MIT Press 2004