Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bank (fr. Banque) — fiziki və hüquqi şəxslərdən depozitlərin və ya digər qaytarılan vəsaitlərin cəlb edilməsi, öz adından və öz hesabına kreditlərin verilməsi, habelə müştərilərin tapşırığı ilə köçürmə və hesablaşma-kassa əməliyyatlarını məcmu halda həyata keçirən maliyyə-kredit təşkilatı. Hüquqi status baxımından hüquqi şəxsdir. XX əsrin əvvəllərinə aid Azərbaycandilli mənbələrdə sərrafxana (صرافخانه) adlandırılmışdır.
Bank – pul vəsaitlərinin toplanması, kreditlərin verilməsi, pulla hesablaşmaların həyata keçirilməsi, pulun emissiyası, müxtəlif qiymətli kağızların buraxılması və s. funksiyalarını yerinə yetirən iqtisadi təşkilatlardır.
Bankların əsas vəzifəsi kreditorlardan borc alanlara, alıcılardan satıcılara pul vəsaitinin yönəldilməsində vasitəçilik etməkdir. Bank halidən əmanət qəbul edir və eyni zamanda kreditlər verərkən tələb olunan depozit yaradır. Kredit fəaliyyəti birbaşa bank tərəfindən və ya dolayısı ilə kapital bazarları vasitəsilə həyata keçirilə bilər.
Banklar keçirdikləri əməliyyatların xarakterinə görə emissiya və kommersiya, verilən kreditlərin xarakterinə görə uzunmüddətli və qısamüddətli, mülkiyyətin xarakterinə görə əsasən dövlət, səhmdar, kooperativ, bələdiyyə və qarışıq banklara bölünürlər. Bank sistemi pul vəsaitlərinin mərkəzləşməsini və onların borc kapitalına çevrilməsini tənzimləyir.
Tarix
Qədim Babildə, Misirdə, Yunanıstanda bank fəaliyyətinin olduğu etibarlı tarixi qaynaqlardan məlumdur.
E.ə. 210-cu ildə Romada sərraflarla əlaqədar bir qərar nəşr olundu. Bu qərara görə siyasi mübahisələr, dövlət idarəetməsi ilə bağlı müzakirələr aparılan meydanında sərraflar üçün xüsusi bir bölmə ayrılacaqdı.
Bu səbəbdən "banka" sözü bizə italyan dilidən gəlmişdir. Orta əsrlərdə italyan sərraflar işlərini yol kənarlarındakı skamyaların üzərində görərdilər. Hələ də parklarda, geniş və ağaclıq prospektlərin səki kənarlarındakı bu skamyalar italyan dilində "banco" adlanır. Bank sözü də bu "banco" sözündən yaranmışdır.
Orta əsrlərdə əhali,əsasən,qızıl və gümüş pullardan istifadə edirdilər.Bu isə təhlükəli idi,bu pulları hər zaman oğurlaya bilərdilər.Alış-verişi təhlükəsiz və rahat etmək üçün insanlar öz metal pullarını yerli zərgərə verir və bunun əvəzində ondan qəbz alırdılar.Tacirlər bu qəbzləri ödəniş vasitəsi kimi qəbul edirdilər,çünki onlar həmin qəbzləri istənilən vaxt zərgərin mağazasında qızıl pulla dəyişə bilirdilər.Zaman keçdikçə bu cür qəbzlər tacirlər və səyyahlar arasında geniş yayıldı,çünki onlar böyük miqdarda metal pul daşımaqdan azad olurdular. Bəzən zərgərlərdə çoxlu pul yığılıb qalırdı.Onlar saxlanılan qızılın bir hissəsini başqa adamlara faizlə borc verirdilər.Bu isə müasir bank işinin başlanğıcı idi."Pul pul gətirər" məsəli də elə o vaxtdan yaranıb.
Bankla bağlı terminlər
Törəmə bank – nizamnamə kapitalında səsvermə hüququ verən səhmlərin əllidən çox faizi təsisçi banka və ya bank holdinq şirkətinə məxsus olan bankdır, yaxud elə bankdır ki, onunla təsisçi bank və ya bank holdinq şirkəti arasında bağlanmış müqaviləyə əsasən təsisçi banka və ya bank holdinq şirkətinə onun qərarlarının qəbul edilməsinə mühüm təsir göstərmək imkanı verilir.
Bankın filialı – hüquqi şəxs olmayan, bankın olduğu yerdən kənarda yerləşən, öhdəlikləri üçün bankın özünün məsuliyyət daşıdığı, banka icazə verilmiş bank fəaliyyətinin hamısını və ya bir hissəsini həyata keçirə bilən bankın ayrıca bölməsidir.
Bankın şöbəsi - hüquqi şəxs olmayan, bankın olduğu yerdən kənarda yerləşən, öhdəlikləri üçün bankın özünün məsuliyyət daşıdığı, onun respublika ərazisində depozitlər cəlb edən və/və ya köçürmə, hesablaşma-kassa əməliyyatları aparan ayrıca bölməsidir.
Bankın nümayəndəliyi – hüquqi şəxs olmayan, bankın olduğu yerdən kənarda yerləşən, bank fəaliyyəti ilə məşğul olmağa hüququ olmayan, yalnız onun mənafelərini təmsil və müdafiə edən bankın ayrıca bölməsidir.
Müasir bankçılıq
Müasir bankçılıq böyük bir ehtimalla 1587-ci ildə Venesiyada başlamış sayıla bilər. Bu tarixdə Venesiyada Banco de Rialto qurulmuşdu. Bu bankda pul qəbul edilir və hesabı olanların, lazım olduğu zaman pullarının qarşılığında çek yazmaları sistemi tətbiq olunurdu.
İngiltərədə 1694-cü ildə "İngiltərə Bankı" (Bank of England) qurulana qədər, zərgərlər bankir olaraq xidmət edirdilər.
ABŞ-də ilk bank 1782-ci ildə Konqresin xüsusi qanunu ilə Filadelfiyada qurulan "Şimali Amerika Bankı"dır (Bank of North America).
Dünyanın ən böyük bankları
Dünyanın aktivləri toplamağa görə 10 ən böyük bankı
31 dekabr 2007 balansına görə məlumat, The Bank of Tokyo-Mitsubishi UFJ başqa (onun balansı üzrə məlumat 31 mart 2006)-da məlum olur.
| Tutduğu yer | Ölkə | Şirkət | Yığılmış aktiv (ABŞ mlrd.doll.) |
|---|---|---|---|
| 1 |  | 3 783 | |
| 2 |  | Deutsche Bank | 2 954 |
| 3 |  | 2 477 | |
| 4 | | Barclays | 2 443 |
| 5 | | 2 068 | |
| 6 |  | 2 007 | |
| 7 | | 1 567 | |
| 8 |  | 1 499 | |
| 9 | | 1 453 | |
| 10 |  | 1 363 |
üzrə 10 ən böyük bank
26 iyun 2006 tarixinə məlumat (ABŞ dolları ilə).
| Tutduğu yer | Ölkə | Şirkət | Bazar kapitallaşması (ABŞ mlrd.doll) |
|---|---|---|---|
| 1 |  | 275 | |
| 2 |  | 250 | |
| 3 | | Bank of America | 230 |
| 4 | | HSBC | 200 |
| 5 | | JPMorgan Chase | 165 |
| 6 | | 145 | |
| 7 |  | 130 (2007) | |
| 8 | | 120 | |
| 9 | | 110 | |
| 10 | | 100 |
10 gəlirli bank
2006-cı ilə görə məlumatlar (ABŞ dolları ilə)
| Tutduğu yer | Ölkə | Şirkət | Gəliri (ABŞ mlrd.doll) |
|---|---|---|---|
| 1 | | 22.13 | |
| 2 | | Bank of America | 21.13 |
| 3 | | HSBC | 14.55 |
| 4 | | 14.44 | |
| 5 | | 12.1 | |
| 6 | | 9.79 | |
| 7 | | 9.34 | |
| 8 | | 8.48 | |
| 9 | | 7.79 | |
| 10 | | 7.45 |
İstinadlar
Bu məqalədəki istinadlar müvafiq ilə göstərilməlidir. |
- Султан-Меджид Ганиев, Русско-татарский словарь, Баку, 1909
- (PDF). 2014-08-15 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-02-01.
- . 2011-01-31 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-02-01.
- . 2011-02-19 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-01-19.
- "Bankersalmanac.com — Top 50 Banks in the World". 2009-02-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-04-04.
- http://www.economist.com/displayStory.cfm?story_id=7226067 2009-02-22 at the Wayback Machine versiyası üzrə 26 iyun 2006 il görə 10ən böyük banklar.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bank fr Banque fiziki ve huquqi sexslerden depozitlerin ve ya diger qaytarilan vesaitlerin celb edilmesi oz adindan ve oz hesabina kreditlerin verilmesi habele musterilerin tapsirigi ile kocurme ve hesablasma kassa emeliyyatlarini mecmu halda heyata keciren maliyye kredit teskilati Huquqi status baximindan huquqi sexsdir XX esrin evvellerine aid Azerbaycandilli menbelerde serrafxana صرافخانه adlandirilmisdir ECB Frankfurt Bank pul vesaitlerinin toplanmasi kreditlerin verilmesi pulla hesablasmalarin heyata kecirilmesi pulun emissiyasi muxtelif qiymetli kagizlarin buraxilmasi ve s funksiyalarini yerine yetiren iqtisadi teskilatlardir Banklarin esas vezifesi kreditorlardan borc alanlara alicilardan saticilara pul vesaitinin yoneldilmesinde vasitecilik etmekdir Bank haliden emanet qebul edir ve eyni zamanda kreditler vererken teleb olunan depozit yaradir Kredit fealiyyeti birbasa bank terefinden ve ya dolayisi ile kapital bazarlari vasitesile heyata kecirile biler Banklar kecirdikleri emeliyyatlarin xarakterine gore emissiya ve kommersiya verilen kreditlerin xarakterine gore uzunmuddetli ve qisamuddetli mulkiyyetin xarakterine gore esasen dovlet sehmdar kooperativ belediyye ve qarisiq banklara bolunurler Bank sistemi pul vesaitlerinin merkezlesmesini ve onlarin borc kapitalina cevrilmesini tenzimleyir TarixQedim Babilde Misirde Yunanistanda bank fealiyyetinin oldugu etibarli tarixi qaynaqlardan melumdur E e 210 cu ilde Romada serraflarla elaqedar bir qerar nesr olundu Bu qerara gore siyasi mubahiseler dovlet idareetmesi ile bagli muzakireler aparilan meydaninda serraflar ucun xususi bir bolme ayrilacaqdi Bu sebebden banka sozu bize italyan diliden gelmisdir Orta esrlerde italyan serraflar islerini yol kenarlarindaki skamyalarin uzerinde gorerdiler Hele de parklarda genis ve agacliq prospektlerin seki kenarlarindaki bu skamyalar italyan dilinde banco adlanir Bank sozu de bu banco sozunden yaranmisdir Orta esrlerde ehali esasen qizil ve gumus pullardan istifade edirdiler Bu ise tehlukeli idi bu pullari her zaman ogurlaya bilerdiler Alis verisi tehlukesiz ve rahat etmek ucun insanlar oz metal pullarini yerli zergere verir ve bunun evezinde ondan qebz alirdilar Tacirler bu qebzleri odenis vasitesi kimi qebul edirdiler cunki onlar hemin qebzleri istenilen vaxt zergerin magazasinda qizil pulla deyise bilirdiler Zaman kecdikce bu cur qebzler tacirler ve seyyahlar arasinda genis yayildi cunki onlar boyuk miqdarda metal pul dasimaqdan azad olurdular Bezen zergerlerde coxlu pul yigilib qalirdi Onlar saxlanilan qizilin bir hissesini basqa adamlara faizle borc verirdiler Bu ise muasir bank isinin baslangici idi Pul pul getirer meseli de ele o vaxtdan yaranib Bankla bagli terminlerToreme bank nizamname kapitalinda sesverme huququ veren sehmlerin elliden cox faizi tesisci banka ve ya bank holdinq sirketine mexsus olan bankdir yaxud ele bankdir ki onunla tesisci bank ve ya bank holdinq sirketi arasinda baglanmis muqavileye esasen tesisci banka ve ya bank holdinq sirketine onun qerarlarinin qebul edilmesine muhum tesir gostermek imkani verilir Bankin filiali huquqi sexs olmayan bankin oldugu yerden kenarda yerlesen ohdelikleri ucun bankin ozunun mesuliyyet dasidigi banka icaze verilmis bank fealiyyetinin hamisini ve ya bir hissesini heyata kecire bilen bankin ayrica bolmesidir Bankin sobesi huquqi sexs olmayan bankin oldugu yerden kenarda yerlesen ohdelikleri ucun bankin ozunun mesuliyyet dasidigi onun respublika erazisinde depozitler celb eden ve ve ya kocurme hesablasma kassa emeliyyatlari aparan ayrica bolmesidir Bankin numayendeliyi huquqi sexs olmayan bankin oldugu yerden kenarda yerlesen bank fealiyyeti ile mesgul olmaga huququ olmayan yalniz onun menafelerini temsil ve mudafie eden bankin ayrica bolmesidir Muasir bankciliq Muasir bankciliq boyuk bir ehtimalla 1587 ci ilde Venesiyada baslamis sayila biler Bu tarixde Venesiyada Banco de Rialto qurulmusdu Bu bankda pul qebul edilir ve hesabi olanlarin lazim oldugu zaman pullarinin qarsiliginda cek yazmalari sistemi tetbiq olunurdu Ingilterede 1694 cu ilde Ingiltere Banki Bank of England qurulana qeder zergerler bankir olaraq xidmet edirdiler ABS de ilk bank 1782 ci ilde Konqresin xususi qanunu ile Filadelfiyada qurulan Simali Amerika Banki dir Bank of North America Dunyanin en boyuk banklariDunyanin aktivleri toplamaga gore 10 en boyuk banki 31 dekabr 2007 balansina gore melumat The Bank of Tokyo Mitsubishi UFJ basqa onun balansi uzre melumat 31 mart 2006 da melum olur Tutdugu yer Olke Sirket Yigilmis aktiv ABS mlrd doll 1 3 7832 Deutsche Bank 2 9543 2 4774 Barclays 2 4435 2 0686 2 0077 1 5678 1 4999 1 45310 1 363uzre 10 en boyuk bank 26 iyun 2006 tarixine melumat ABS dollari ile Tutdugu yer Olke Sirket Bazar kapitallasmasi ABS mlrd doll 1 2752 2503 Bank of America 2304 HSBC 2005 JPMorgan Chase 1656 1457 130 2007 8 1209 11010 10010 gelirli bank 2006 ci ile gore melumatlar ABS dollari ile Tutdugu yer Olke Sirket Geliri ABS mlrd doll 1 22 132 Bank of America 21 133 HSBC 14 554 14 445 12 16 9 797 9 348 8 489 7 7910 7 45IstinadlarBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir Sultan Medzhid Ganiev Russko tatarskij slovar Baku 1909 PDF 2014 08 15 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 02 01 2011 01 31 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 02 01 2011 02 19 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 01 19 Bankersalmanac com Top 50 Banks in the World 2009 02 27 tarixinde Istifade tarixi 2010 04 04 http www economist com displayStory cfm story id 7226067 2009 02 22 at the Wayback Machine versiyasi uzre 26 iyun 2006 il gore 10en boyuk banklar Hemcinin baxDunya Banki Kredit Pul Bank holdinq sirketi