Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qarşi (özb. Qarshi/Қарши , pronounced [qarʃɨ] ; fars. نخشب Nəxşab) — Özbəkistanın cənubunda yerləşən şəhər. Qaşqadərya vilayətinin paytaxtı. İnzibati cəhətdən Qarşi şəhər tipli Qaşqədərya qəsəbəsini əhatə edən rayon səviyyəli şəhərdir. 278,300 nəfər əhalisi var (2021-ci il təxmini). Təxminən 520 km Daşkənddən cənub-cənub-qərbdə, təxminən 335 km şimalda, Özbəkistanın Əfqanıstanla sərhədində 38° 51' 48N enində, 65° 47' 52E uzunlğunda, 374 metr yüksəklikdə yerləşir. Şəhər təbii qaz istehsalında əhəmiyyətlidir, lakin Qarşi toxunmuş düz xalça istehsalı ilə də məşhurdur. Əslən Soqdiyanın Naxşab şəhəri (bu, Yunan-Baktriya Krallığının hakimiyyəti dövründə Eucratideiya adlandırıla bilərdi və İslam özbəklərinin (türklərin) Nəsəf şəhəri və Monqolun Qarşi şəhəri (Xarş tələffüz olunur), Qarşi idi. Buxara əmirliyinin ikinci şəhəri. Bu, buğda, pambıq və ipək istehsal edən münbit vahənin mərkəzindədir və Bəlx ilə Buxara arasında 11 günlük karvan yolunun dayanacağı idi. Monqol Çağatay xanları Kebək və Qazan burada Çingiz xanın yaylaq yerinin yerində saraylar tikdirmişlər. 1364-cü ildə Teymur indiki şəhərin cənub hissəsində xəndəklərlə möhkəmləndirilmiş bir saray tikdirişdir. Müasir "Qarşi" adı qala deməkdir. Qarşi 14-cü əsrdən etibarən davamlı inkişaf etmişdir. Şeyban sülaləsi dövründə şəhər şiddətlə böyüdü (XVI əsr). 18-ci əsrdə Buxara xanlığının ikinci böyük şəhəri idi. Bu əsrlər ərzində şəhərin möhtəşəm memarlıq abidələrinin çoxu tikilmişdir. 18-ci əsrdə Şəhrisabzın tənəzzülü ilə Qarşi əhəmiyyətini artırdı və Buxara Əmirliyinə vəliəhdin iqamətgahı oldu. Bu dövrdə şəhərdə ikiqat divarlar, 10 karvansaray və 4 mədrəsə var idi. 1868-ci ildə ruslar Zərəfşanvadisini ilhaq etdi və 1873-cü ildə Qarşidə Buxaranın Rusiya protektoratına çevrilməsi haqqında müqavilə imzalandı və üsyanla təpələrə çıxan Əmirin oğlu Əbdülməlik çox narahat oldu. 1970-ci illərin əvvəllərində Qarşi ətrafındakı torpaqları suvarmaq üçün Türkmənistanda Amudərya çayının suyunu şərq istiqamətində Özbəkistana yönəltmək üçün böyük suvarma layihəsinin birinci hissəsi tamamlandı. Qarşi ətrafındakı bu suvarılan torpaqların demək olar ki, hamısında pambıq əkilir.
| Qarşi | |
|---|---|
| Qarshi, Қарши | |
 | |
| Ölkə | |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Əsası qoyulub | 1926 |
| Mərkəzin hündürlüyü | 374 m |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Əsas Saytlar
Odina məscidi
- Odina məscidi 16-cı əsrdə tikilib və Qarşi şəhərinin Əski bazarının cənub-şərq tərəfində yerləşir. Məscid həbsxana kimi də istifadə edilən köhnə monqol sarayının yerində tikilmişdir. Məscidin cəlbedici qübbəli xarici görünüşü, həmçinin su təchizatının çirklənməsini və ya buxarlanmasını dayandıran sardoba, qübbəli su anbarı var. Artıq ibadət üçün istifadə edilmir. Qarşi Regional Muzeyi yaradılmışdır.
Mədrəsələr
- Qarşidə üç mədrəsə var, hamısı bir meydanda yerləşir və onlar 1904–1915-ci illər arasında tikilmiş Kalızbek, Bakmir və Xocayev Əbdül Əziz mədrəsələridir . Mədrəsələrin artıq dini funksiyası yoxdur və rezervasiyaya ehtiyacı var, lakin turistlər qəyyumdan soruşsalar içəri daxil ola bilərlər.
- Rəbiyyə mədrəsəsi — 19-cu əsrin sonlarında qadın mədrəsəsi
Kök Qumbas
- Kök Qumbaz ("mavi günbəz" anlamına gəlir) Qarşi Cümə Məscididir. Bu, regionda ən böyük belə məsciddir və 16-cı əsrin sonlarında atası Şahruxun tapşırığı ilə imperator Uluqbəy tərəfindən tikilmişdir. Kök Qumbaz memarlıq baxımından digər Teymuri məscidlərinə, o cümlədən Şəhrisabzdakı məscidlərə çox bənzəyir, lakin o, daha az bərpa olunduğundan, orijinal xüsusiyyətlərin çoxu toxunulmaz olaraq qalır.
İkinci Dünya Müharibəsi Memorial Abidəsi
- Qarşidəki Böyük Vətən Müharibəsində həlak olanların xatirəsinə ucaldılmış abidə Mərkəzi Asiyada Sovet dövründə ən böyük abidələrdən biridir. Bu, piyada yollarının, lövhələrin, əbədi alovun və bir sıra vitraj pəncərələri olan qırmızı ulduzlu qüllənin qarışığıdır. İstəyə görə abidənin yuxarı mərtəbələrinə çıxmaq mümkündür.
İqlim
Sənaye
Şəhərin 40 km cənubda yerləşən qazdan maye (GTL) zavodu tikilməkdədir. Bu zavod Sasol şirkətinin GTL texnologiyasına əsaslanacaq və aşağıdakı məhsul şiferləri ilə ildə 1,4 milyon metrik ton gücündə olacaq: GTL dizel, kerosin, nafta və maye neft qazı istehsal edir. Layihənin ümumi dəyəri təxminən 4 milyard dollardır və bu, Avrasiya qitəsində ilk belə yüksək texnologiyalı zavoddur. Sasol və Özbəkistanın dövlət neft şirkəti Özbəkistanneftqazın hər birinin 44,5%, qalan 11% isə Malayziyanın Petronas şirkətinə məxsus olduğu birgə layihə GTL Uzbekistan 2009-cu ildə təsis edilib. Zavod Şurtan qaz-kimya kompleksinin bazasında tikiləcək.
Mədəniyyət
İdman
Qarşi şəhəri 1986-cı ildə yaradılan "Nasaf klubununun" evidir. "Nasaf" ev oyunlarını 2006-cı ildə tikilmiş "Mərkəzi Stadion"da keçirir.
Təhsil
- Bir universitet və bir ali təhsil müəssisəsi var. Onlar:
- Qarşi Dövlət Universiteti
- Qarşi Mühəndis-İqtisad İnstitutu
Yerli infrastruktur
Nəqliyyat
- Qarşiyə Daşkənd, Nəvai və Rusiyanın bəzi böyük şəhərlərinə uçuşlar həyata keçirən Qarşi Hava limanı xidmət göstərir.
Görməli yerləri
- Xoca Əbdül Əziz mədrəsəsi — şəhərin ən böyüyü, hazırda Regional Muzeyi yerləşir
- Rəbiyyə mədrəsəsi — 19-cu əsrin sonlarında qadın mədrəsəsi
- Kök Qumbaz məscidi — 16-cı əsrə aid tikililər kompleksinin bir hissəsidir
- II Dünya Müharibəsi Memorial — Bəlkə də keçmiş Sovet İttifaqının ən monumental abidələrindən biridir
Görkəmli şəxslər
- Əbu əl-Muin ən-Nəsəfi (vəfatı h. 508/m. 1114).
- Əbu Həfs Ömər ən-Nəsəfi müsəlman hüquqşünas, ilahiyyatçı, müfəssir, mühəddis və tarixçi idi. Maveraünnəndə doğulan fars alimi o, daha çox ərəb dilində yazıb.
- Əbu əl-Barakat ən-Nəsəfi (vəfatı 710 h./1310 m.).
İstinadlar
- "Qaşqadərya Rayon Statistika İdarəsi" (PDF). www.qashstat.uz. İstifadə tarixi: 14 avq 2022.
- "Özbəkistan Respublikasının ərazi vahidlərinin təsnifat sistemi". stat.uz. 2022-07-02 tarixində . İstifadə tarixi: 14 avq 2022.
- The Encyclopaedia Metropolitana: Or Universal Dictionary of Knowledge, Volume 23, edited by Edward Smedley, Hugh James Rose, Henry John Rose, 1923, page 260.
- Grousset, pp. 341–2 states that both khans used Qarshi as a capital
- "samarkandtours.com". 2021-10-15 tarixində . İstifadə tarixi: 14 avq 2022.
- Grousset, Rene . Çöllər İmperiyası: Orta Asiyanın tarixi. Trans. Naomi Uolford. Nyu Cersi: Rutgers, 1970.ISBN
- "İqlimi". en.climate-data.org. 2022-08-14 tarixində . İstifadə tarixi: 14 avq 2022.
- Qarşi Dövlət Universiteti
- https://www.qmii.uz/ru (Qarşi Mühəndis-İqtisad İnstitutu) https://https/ (#bad_url) (#bare_url_missing_title). 2020-06-25 tarixində . İstifadə tarixi: 14 avq 2022.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qarsi ozb Qarshi Қarshi pronounced qarʃɨ fars نخشب Nexsab Ozbekistanin cenubunda yerlesen seher Qasqaderya vilayetinin paytaxti Inzibati cehetden Qarsi seher tipli Qasqederya qesebesini ehate eden rayon seviyyeli seherdir 278 300 nefer ehalisi var 2021 ci il texmini Texminen 520 km Daskendden cenub cenub qerbde texminen 335 km simalda Ozbekistanin Efqanistanla serhedinde 38 51 48N eninde 65 47 52E uzunlgunda 374 metr yukseklikde yerlesir Seher tebii qaz istehsalinda ehemiyyetlidir lakin Qarsi toxunmus duz xalca istehsali ile de meshurdur Eslen Soqdiyanin Naxsab seheri bu Yunan Baktriya Kralliginin hakimiyyeti dovrunde Eucratideiya adlandirila bilerdi ve Islam ozbeklerinin turklerin Nesef seheri ve Monqolun Qarsi seheri Xars teleffuz olunur Qarsi idi Buxara emirliyinin ikinci seheri Bu bugda pambiq ve ipek istehsal eden munbit vahenin merkezindedir ve Belx ile Buxara arasinda 11 gunluk karvan yolunun dayanacagi idi Monqol Cagatay xanlari Kebek ve Qazan burada Cingiz xanin yaylaq yerinin yerinde saraylar tikdirmisler 1364 cu ilde Teymur indiki seherin cenub hissesinde xendeklerle mohkemlendirilmis bir saray tikdirisdir Muasir Qarsi adi qala demekdir Qarsi 14 cu esrden etibaren davamli inkisaf etmisdir Seyban sulalesi dovrunde seher siddetle boyudu XVI esr 18 ci esrde Buxara xanliginin ikinci boyuk seheri idi Bu esrler erzinde seherin mohtesem memarliq abidelerinin coxu tikilmisdir 18 ci esrde Sehrisabzin tenezzulu ile Qarsi ehemiyyetini artirdi ve Buxara Emirliyine veliehdin iqametgahi oldu Bu dovrde seherde ikiqat divarlar 10 karvansaray ve 4 medrese var idi 1868 ci ilde ruslar Zerefsanvadisini ilhaq etdi ve 1873 cu ilde Qarside Buxaranin Rusiya protektoratina cevrilmesi haqqinda muqavile imzalandi ve usyanla tepelere cixan Emirin oglu Ebdulmelik cox narahat oldu 1970 ci illerin evvellerinde Qarsi etrafindaki torpaqlari suvarmaq ucun Turkmenistanda Amuderya cayinin suyunu serq istiqametinde Ozbekistana yoneltmek ucun boyuk suvarma layihesinin birinci hissesi tamamlandi Qarsi etrafindaki bu suvarilan torpaqlarin demek olar ki hamisinda pambiq ekilir QarsiQarshi Қarshi38 52 sm e 65 48 s u Olke OzbekistanTarixi ve cografiyasiEsasi qoyulub 1926Merkezin hundurluyu 374 mSaat qursagi UTC 05 00EhalisiEhalisi 274 891 nef 1 yanvar 2020 Qarsi Vikianbarda elaqeli mediafayllarEsas SaytlarOdina mescidi Odina mescidi 16 ci esrde tikilib ve Qarsi seherinin Eski bazarinin cenub serq terefinde yerlesir Mescid hebsxana kimi de istifade edilen kohne monqol sarayinin yerinde tikilmisdir Mescidin celbedici qubbeli xarici gorunusu hemcinin su techizatinin cirklenmesini ve ya buxarlanmasini dayandiran sardoba qubbeli su anbari var Artiq ibadet ucun istifade edilmir Qarsi Regional Muzeyi yaradilmisdir Medreseler Qarside uc medrese var hamisi bir meydanda yerlesir ve onlar 1904 1915 ci iller arasinda tikilmis Kalizbek Bakmir ve Xocayev Ebdul Eziz medreseleridir Medreselerin artiq dini funksiyasi yoxdur ve rezervasiyaya ehtiyaci var lakin turistler qeyyumdan sorussalar iceri daxil ola bilerler Rebiyye medresesi 19 cu esrin sonlarinda qadin medresesiKok Qumbas Kok Qumbaz mavi gunbez anlamina gelir Qarsi Cume Mescididir Bu regionda en boyuk bele mesciddir ve 16 ci esrin sonlarinda atasi Sahruxun tapsirigi ile imperator Uluqbey terefinden tikilmisdir Kok Qumbaz memarliq baximindan diger Teymuri mescidlerine o cumleden Sehrisabzdaki mescidlere cox benzeyir lakin o daha az berpa olundugundan orijinal xususiyyetlerin coxu toxunulmaz olaraq qalir Ikinci Dunya Muharibesi Memorial Abidesi Qarsideki Boyuk Veten Muharibesinde helak olanlarin xatiresine ucaldilmis abide Merkezi Asiyada Sovet dovrunde en boyuk abidelerden biridir Bu piyada yollarinin lovhelerin ebedi alovun ve bir sira vitraj pencereleri olan qirmizi ulduzlu qullenin qarisigidir Isteye gore abidenin yuxari mertebelerine cixmaq mumkundur IqlimSenayeSeherin 40 km cenubda yerlesen qazdan maye GTL zavodu tikilmekdedir Bu zavod Sasol sirketinin GTL texnologiyasina esaslanacaq ve asagidaki mehsul siferleri ile ilde 1 4 milyon metrik ton gucunde olacaq GTL dizel kerosin nafta ve maye neft qazi istehsal edir Layihenin umumi deyeri texminen 4 milyard dollardir ve bu Avrasiya qitesinde ilk bele yuksek texnologiyali zavoddur Sasol ve Ozbekistanin dovlet neft sirketi Ozbekistanneftqazin her birinin 44 5 qalan 11 ise Malayziyanin Petronas sirketine mexsus oldugu birge layihe GTL Uzbekistan 2009 cu ilde tesis edilib Zavod Surtan qaz kimya kompleksinin bazasinda tikilecek MedeniyyetIdman Qarsi seheri 1986 ci ilde yaradilan Nasaf klubununun evidir Nasaf ev oyunlarini 2006 ci ilde tikilmis Merkezi Stadion da kecirir TehsilBir universitet ve bir ali tehsil muessisesi var Onlar Qarsi Dovlet Universiteti Qarsi Muhendis Iqtisad InstitutuYerli infrastrukturNeqliyyat Qarsi demir yolu stansiyasiQarsiye Daskend Nevai ve Rusiyanin bezi boyuk seherlerine ucuslar heyata keciren Qarsi Hava limani xidmet gosterir Gormeli yerleri Xoca Ebdul Eziz medresesi seherin en boyuyu hazirda Regional Muzeyi yerlesir Rebiyye medresesi 19 cu esrin sonlarinda qadin medresesi Kok Qumbaz mescidi 16 ci esre aid tikililer kompleksinin bir hissesidir II Dunya Muharibesi Memorial Belke de kecmis Sovet Ittifaqinin en monumental abidelerinden biridirGorkemli sexslerEbu el Muin en Nesefi vefati h 508 m 1114 Ebu Hefs Omer en Nesefi muselman huquqsunas ilahiyyatci mufessir muheddis ve tarixci idi Maveraunnende dogulan fars alimi o daha cox ereb dilinde yazib Ebu el Barakat en Nesefi vefati 710 h 1310 m Istinadlar Qasqaderya Rayon Statistika Idaresi PDF www qashstat uz Istifade tarixi 14 avq 2022 Ozbekistan Respublikasinin erazi vahidlerinin tesnifat sistemi stat uz 2022 07 02 tarixinde Istifade tarixi 14 avq 2022 The Encyclopaedia Metropolitana Or Universal Dictionary of Knowledge Volume 23 edited by Edward Smedley Hugh James Rose Henry John Rose 1923 page 260 Grousset pp 341 2 states that both khans used Qarshi as a capital samarkandtours com 2021 10 15 tarixinde Istifade tarixi 14 avq 2022 Grousset Rene Coller Imperiyasi Orta Asiyanin tarixi Trans Naomi Uolford Nyu Cersi Rutgers 1970 ISBN 0 8135 1304 9 Iqlimi en climate data org 2022 08 14 tarixinde Istifade tarixi 14 avq 2022 Qarsi Dovlet Universiteti https www qmii uz ru Qarsi Muhendis Iqtisad Institutu https https bad url bare url missing title 2020 06 25 tarixinde Istifade tarixi 14 avq 2022