Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədə çoxsaylı problemlər mövcuddur. Zəhmət olmasa, səhifəni redaktə edərək və ya mövcud problemləri diskussiya edərək həll edin.
|
Aşıq Ələsgər (Ələsgər Alməmməd oğlu; təq. 22 mart 1821, Ağkilsə – 7 mart 1926[…], Ağkilsə, Yeni Bəyazid qəzası) — azərbaycanlı aşıq.
| Aşıq Ələsgər | |
|---|---|
| Ələsgər Alməmməd oğlu | |
 Aşıq Ələsgər (rəssam Nailə Ələsgərova) | |
| Doğum tarixi | təq. 22 mart 1821 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 7 mart 1926[…](104 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Milliyyəti | Azərbaycanlı |
| Uşaqları |
|
| Atası | Şair Alməmməd |
| Fəaliyyəti | şair, aşıq, Trubadurlar |
| Janr | Folklor |
| dede-alesker.com | |
 Aşıq Ələsgər Vikimənbədə | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Aşıq Ələsgər 1821-ci ildə Göyçə mahalının Ağkilsə kəndində anadan olmuşdur. Atası Alməmməd kəndin hörmətli şəxslərindən sayılırdı; əsas məşğuliyyəti dülgərlik idi. Eyni zamanda, bədahətən söz demək, şeir qoşmaq istedadı vardı. Ara-sıra qoşma, bayatı, gəraylı söyləyərdi.
Alməmməd kişinin ailəsi böyük idi: dörd oğlu, iki qızı vardı. Uşaqlarını saxlamaq üçün o, Cavanşir mahalının meşələrindən quru ağac, odun daşıyır, Göyçə mahalının kəndlərində satır, 8 nəfər külfətini bir qarın ac, bir qarın tox dolandırırdı.
Uşaqları böyüdükcə Alməmməd kişinin qayğıları da çoxalırdı. Artıq o, ailəsinin ehtiyaclarını ödəyə bilmir, tez-tez maddi çətinlik qarşısında qalırdı. Buna görə də böyük övladı Ələsgəri 14 yaşında Kərbəlayı Qurban adlı bir varlıya nökər verir. Ələsgər 2 il Kərbəlayı Qurbanın həyətində nökərçilik edir.
Təbiətcə mülayim, insanpərvər bir şəxs olan Kərbəlayi Qurbanın Səhnəbanı adında 10–12 yaşlı bir qızı vardı. Yeniyetmə Ələsgərlə onun arasında mehriban, səmimi münasibət yaranmış, onlar bir-birini sevmişlər. Ancaq Kərbəlayı Qurbanın Məhərrəm adlı bir qardaşı vardı. Var-dövləti çox olduğuna görə mahalda ona "pullu Məhərrəm" deyirdilər. O, Səhnəbanını öz oğluna almaq istəyirdi. Buna görə gənclərin bir-birinə olan məhəbbətindən xəbər tutan kimi Ələsgəri Kərbəlayı Qurbanın həyətindən qovdurur. Səhnəbanını isə öz oğluna alır. Uşaqlıq və yeniyetməlik illərini Ağkilsədə keçirən Aşıq Ələsgər xüsusi təhsil ala bilməmişdi. O, sənətin sirlərini kənd camaatının içində, el sənətkarlarının və ağsaqqallarının yanında öyrənmişdi. Hələ kiçik yaşlarından tez-tez müxtəlif məclislərə gedən Ələsgər mollaların hadisələrinə, dərvişlərin nağıllarına, aşıqların dastanlarına həvəslə qulaq asır. Güclü yaddaşı olduğundan eşitdiyi söhbətlərin hamısını hafizəsində saxlayar, sonra heç bir çətinlik çəkmədən başqalarına danışardı.
Yaradıcılığı
Azərbaycan xalq şeirinin ən böyük nümayəndələrindən və bu şeirin ən uca zirvələrini fəth edən sənətkarlardandır. Aşıq poeziyasını bol həyati müşahidələrlə zənginləşdirmiş, həm məzmun, həm forma rəngarəngliyi, həm də saf, duru xalq dilindən istifadə baxımından Aşıq Ələsgər Azərbaycan, ümumən türk şeirinə misilsiz xidmətlər göstərmişdir.
O bir sıra görkəmli aşıqlardan dərs almış, özündən sonra gələn aşıqlara qüvvətli təsir göstərmişdir. Demək olar ki, aşıq yaradıcılığının bütün sahələrinə müraciət etmiş və Azərbaycan ədəbiyyatında böyük iz buraxmışdir.
Dodaqdəyməz, müxəmməs, qıfılbənd, təcnis, cığalı təcnis, gəraylı, divani və s. bu kimi şeir növləri Aşıq Ələsgər yaradıcılığında özünü bəlkə də ən gözəl şəkildə büruzə verməkdədir. Görkəmli Azərbaycan şairi Səməd Vurğun öz çıxışlarının birində belə demişdir:
"Hansı mövzuya əl atıram, hansı daşı qaldıram altında Dədə Ələsgərdən bir nişanə görürəm".
Dövrünün savadlı şəxslərindən biri olan Aşıq Ələsgər bir çox dünya elmləri ilə yanaşı İslamı da dərindən bilən birisi kimi ad qoymuş və bu sahəyə öz yaradıcılığında geniş yer vermişdir.
Ələsgər xümsünən zəkatın verə
Əməlin mələklər yaza dəftərə,
Hər yanı istəsə, baxanda görə,
Təriqətlə bu sevdalı gərəkdi
Deyən Dədə Ələsgər öləcəyi günü belə bir gün öncədən öz yaxınlarına xəbər vermişdir. Yaradıcılığında nəsihətamiz şeirlərə geniş yer verən Aşıq Ələsgər xalq tərəfindən sevib sevilmiş və el ağsaqqalına çevrilmişdir.
Ustad sənətkar
O, ilk şerlərini də yeniyetməlik çağlarında aşıqların, xalq sənətkarlarının təsiri ilə söyləmişdir. Səhnəbanıdan ayrılandan sonra isə ilhamı daha da coşub-çağlamış, çalıb-oxumağa, söz deməyə meyli çoxalmışdır. Bu zaman atası onu qızılvəngli Aşıq Alının yanına aparmış, Ələsgər Alının şəyirdi olmuşdur.
Bir müddət ustad yanında şəyirdlik edən Ələsgər aşıqlıq sənətinin sirləri ilə bərabər, ədəb və mərifət qaydalarını da öyrənmişdir. Aşıq Alı onu tamam hazırlayandan sonra bir toy məclisində Ələsgərlə deyişmiş və şəyirdinin şöhrətini qaldırmaq, onu el içində ucaltmaq məqsədilə özünü qəsdən məğlub edərək sazını qalib tərəfə-Ələsgərə təslim etmək istəmişdir. Ələsgər isə böyük təvazökarlıq hissi ilə ustadının qarşısında baş əyib, ona öz ehtirəmını bu sözlərlə ifadə etmişdir:
Bir şəyird ki, ustadına kəm baxa,
Onun gözlərinə qan damar, damar
Şəyirdlik dövrünü başa vurduqdan sonra Ələsgər əvvəlcə Göyçədə aşıqlıq etmiş, ağır toy məclisləri aparmışdır. Tezliklə onun şöhrəti qonşu mahallara yayılmış, Ələsgər gözəl bir sənətkar kimi İrəvana, Naxçıvana, Qazaxa, Qarabağa, Cavanşir ellərinə, Gəncəyə, Kəlbəcərə çağrılmış, hər yerdə özünün yüksək mərifəti, ədəbi, gözəl səsi, bənzərsiz ifası ilə məclisdəkiləri heyran qoymuşdur.
Aşıq Ələsgərin səsi, nəfəsi, mənəvi-əxlaqi zənginliyi kimi zahiri görkəmi də aşıqlıq sənəti üçün biçilmişdi. Müasirlərinin dediyinə görə o, ucaboy, enlikürək, bədəncə sağlam, qüvvətli imiş. Qara gözləri, qalın çatma qaşları, dolu sifəti, iri burnu varmış. Əyninə uzun ətəkli arxalıq, üstündən çuxa, ayağına məst geyər, başına buxara papaq qoyarmış. Başını təmiz qırxdırıb saqqal saxlarmış. Sazı sol əli ilə çalar, sağ əlini pərdələr üzərində gəzdirər, zil nazik səsi ilə çox şirin və məlahətli oxuyarmış.
Bu keyfiyyətlər onu Azərbaycanın hər yerində şöhrətləndirmiş, ustad bir sənətkar kimi məşhurlaşmışdır. Tezliklə aşığın ətrafına çoxlu şəyirdlər toplaşmış, Ələsgər onlara aşıqlıq sənətinin sirlərini başa salmış, saz tutub söz deməyi öyrətmişdir. Bu aşıqların çoxu sonralar görkəmli sənətkar kimi tanınıb məşhurlaşmışlar. Ustad özü şerlərinin birində çoxlu şəyirdlər yetişdirməsini xatırlayaraq iftixarla deyirdi:
Adım Ələsgərdi, mərdi-mərdana,
On iki şəyirdim işlər hər yana.
Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində toylara aşıq kimi də dəvət olunmuşdur.
Həyat fəaliyyəti
İlk məhəbbəti daşa dəyəndən sonra uzun müddət Səhnəbanını unuda bilməyən Ələsgər 40 yaşına qədər subay qalmış, sonra Kəlbəcərin Yanşaq kəndindən Anaxanım adlı bir qızla evlənmişdir. O, gözəl bir ailə başçısı olmuş, həmişə uşaqlarının maddi-iqtisadi qayğılarını çəkmişdir. Övladlarının nazı ilə oynayan aşıq, eyni zamanda, öz əməksevərliyi, iş-gücü ilə onlara nümunə göstərmişdir.
Aşığı görənlərin dediyinə görə, o, zəhməti sevən, ömrünün axırına qədər əlini işdən çəkməyən bir adam imiş. Yaz-yay aylarında əkinçiliklə, qışda isə aşıqlıqla məşğul olarmış. Lap qoca yaşlarında əkin əkər, yer şumlayar, taxıl və ot biçininə gedər, xırman işləri görərmiş. Onun əlindən dülgərlik, araba bağlamaq, dəyirman sazlamaq, ev tikmək işləri də gəlirmiş. Ömrünün çoxunu xalqın içərisində, toy, şadlıq məclislərində keçirən Aşıq Ələsgər təkcə Azərbaycanda yox, Türkiyədə, İranda və Dağıstanda da ustad bir sənətkar kimi tanınmışdır. XIX əsrin 50-ci illərindən başlayaraq çiynində saz müxtəlif mahalları gəzib-dolaşan aşıq xalqın şad günündə, toy-düyünündə çalıb-çağırmış, onun ağır vəziyyətini gördükdə baisi yamanlamış, ona lənətlər yağdırmışdır.
Qoca yaşlarında Aşıq Ələsgərin həyatında bir neḉə bədbəxt hadisə baş verir. 1910, yaxud 1912-ci ildə onun xalası oğlu Molla Rəhim 28 illik sürgündən sonra qayıdıb Ağkilsəyə gəlir. Ələsgərin oğlu Bəşir bilmədən onu güllə ilə vurub öldürür. Bu hadisədən möhkəm təsirlənən aşıq:
Nagah badi-sərsər əsdi üstümə,
Ömür bostənımın tağı kəsildi.
Öz əlimlə xəta dəydi özümə,
Bədəndən qolumun sağı kəsildi-
bəndi ilə başlanan qoşmasını yazmışdır.
1915-ci ildə aşığın həyatında daha kədərli bir hadisə baş verir: qardaşı oğlu, həm də kürəkəni cavan yaşında vəfat edir. Bir il sonra oğlu Bəşir kəndin kovxasını güllə ilə vurub qaçır. Bundan ötrü aşığın qardaşı Xəlili və ortancıl oğlu Əbdüləzizi tuturlar. Bu hadisələr qoca aşığın qəlbində dərin bir qüssə, qəm-kədər əmələ gətirir. Onun sənətkar ürəyi elə tutulur ki, bir daha əlinə saz alıb çala bilmir.
1918–1919-cu illərdə daşnakların türklərə törətdiyi qırğın nəticəsində Göyçə mahalının var-yoxu talanmış, əhali öz dədə-baba yurdunu tərk edib başqa yerlərə köçməyə məcbur olmuşdur. İki ilə qədər Yanşaqda yaşayan aşıq-şair sonra Tərtərə köçmüş, bir neçə ay da orada qalmışdır. Bu yerlərin hər birində aşığı hörmətlə qarşılasalar da, onun ürəyi-gözü Göyçədə idi. Qəlbi tez-tez qubarlanır, gözünü açıb gördüyü doğma yerlər: Sarınər, Murov, Muşoy dağları, Xaçbulaq yaylaqları üçün darıxırdı.
Nəhayət, 1921-ci ildə o, Ağkilsəyə qayıtmış, ömrünün son illərini doğma kəndində yaşamışdır. Ancaq onun çal-çağırlı günləri qurtarmışdı. Ömrünü toylarda, şadlıqlarda keçirən aşıq evdə oturmaqdan darıxır, qocalıqdan, xəstəlikdən şikayətlənirdi. O, tez-tez keçmiş günləri xatırlayır, dünya, həyat barədə düşünüb kədərlənirdi:
Səksəni, doxsanı keçibdir yaşım,
Əzrayıl həmdəmim, məzar yoldaşım.
Gor deyə tərpənir bəlalı başım,
Daha köç təbilin çal, qoca baxtım.
Aşıq Ələsgər 1926-cı il mart ayının 7-də doğulduğu kənddə vəfat etmiş, Ağkilsə qəbiristanlığında dəfn olmuşdur. Aşığın ölümündən sonra Azərbaycan folklorçuları onun əsərlərini toplayıb yazıya almış və nəşr etmişlər. 1972-ci ildə Aşıq Ələsgərin anadan olmasının 150 illiyi Azərbaycanın hər yerində böyük təntənə ilə qeyd olunmuş, bu münasibətlə Azərbaycan Elmlər Akademiyası tərəfindən onun əsərlərinin ikicildlik elmi nəşri hazırlanmış və çap edilmişdir.
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 7 may 2019-cu il tarixli, 211 nömrəli Qərarı ilə Aşıq Ələsgər Azərbaycan Respublikasında əsərləri dövlət varidatı elan edilən müəlliflərin siyahısına daxil edilmişdir.
Şəcərəsi
- Heydər.
- Əbdüləzim.
- Təhməz.
- Talıbxan.
- Allahverdi.
- Alməmməd.
- Aşıq Ələsgər.
- Alməmməd.
- Allahverdi.
- Talıbxan.
- Təhməz.
- Əbdüləzim.
Kitabları
- Aşıq Ələsgər. (toplayıb tərtib edəni İ. Ələsgər). I kitab, Bakı, Elm, 1972, 326 s.
- Aşıq Ələsgər. (toplayıb tərtib edəni İ. Ələsgər). II kitab, Bakı, Elm, 1972, 327 s.
- Aşıq Ələsgər. (Əsərlıəri, dastan – rəvayətlər, xatirələr) (toplayıb tərtib edəni İ. Ələsgər).. Bakı: Şərq-Qərb, 1999, 578 s.
- "Aşıq Ələsgər-150". Məmmədhüseyn Təhmasib. Seçilmiş əsərləri. 2 cilddə. I cild. Bakı: Mütərcim, 2010. — səh. 318–327.
- Aşıq Ələsgər. Bakı, "Elm və təhsil", 2012. 280 səh. (Tərtib edəni və nəşrə hazırlayanı: Musa Nəbioğlu)
- "Sözün işığı". (gürcü dilində) Tbilisi, 2021
Ədəbiyyat
- Ziyəddin Məhərrəmov. "Deyilən söz yadigardır...". "Laçın yurdu". №3(14) ("Bəxtiyar-4" nəşriyyatı). 25.09.2014: səh.35–39. (#accessdate_missing_url)
- Fəxrəddin Salim. "Dədə Qorquddan Dədə Ələsgərə". Bakı: "Şərq-Qərb", 2021. 662 s.
- Hacı Həsən Hüseyni. Əhli-beyt (ə) aşiqi Dədə Ələsgər. Bakı, "İmza", 2022.
- Adilə Nəzərova. "Aşıq Ələsgər yaradıcılığında sufizm", Bakı, Elm və təhsil, 2023, 248 s.
Həmçinin bax
İstinadlar
Bu məqalədəki istinadlar müvafiq ilə göstərilməlidir. |
- Ashyg Ălăsġăr // Faceted Application of Subject Terminology.
- Ašyg Äläsķär // CERL Thesaurus (ing.). Consortium of European Research Libraries.
- Ашуг Алескер // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- "Təranə Vahid, "Aşıq Ələsgər möcüzəsi", medeniyyet.az saytı". 2022-04-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-02-07.
- """Əsərlərin dövlət varidatı elan edilməsi Qaydaları"nın və "Əsərləri dövlət varidatı elan edilən müəlliflərin və dövlət varidatı elan edilən filmlərin Siyahısı"nın təsdiq edilməsi haqqında" [[Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabineti]]nin 7 may 2019-cu il tarixli, 211 nömrəli Qərarı" (az.). nk.gov.az. 2019-05-11. 2020-11-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-05-13.
- (PDF) (az.). "Ozan dünyası" jurnalı. 2012. Archived from the original on 2023-07-01. İstifadə tarixi: 2017-07-02.
- "Aşıq Ələsgər yaradıcılığında sufizm".
Xarici keçidlər
- АШУ́Г АЛЕСКЕ́Р
- Aşıq Ələsgər — 190: Biblioqrafiya, Bakı, 2011.
- Aşıq Ələsgər. Əsərləri (PDF) (az.). "Şərq-Qərb". 2004. ISBN . 2017-06-19 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2017-06-19.
- "Sazlı-sözlü Göyçə (II kitab)" (PDF) (az.). Elm və təhsil. 2018. 2018-06-01 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2018-06-01.
- Aşıq Ələsgərin abidəsi harada ucaldılacaq?
- Aşıq Ələsgərin nəvəsinin təklifinə metropolitendən REAKSİYA
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqalede coxsayli problemler movcuddur Zehmet olmasa sehifeni redakte ederek ve ya movcud problemleri diskussiya ederek hell edin Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Asiq Elesger Elesger Almemmed oglu teq 22 mart 1821 Agkilse 7 mart 1926 Agkilse Yeni Beyazid qezasi azerbaycanli asiq Asiq ElesgerElesger Almemmed ogluAsiq Elesger ressam Naile Elesgerova Dogum tarixi teq 22 mart 1821 1821 03 22 Dogum yeri Agkilse Irevan xanligiVefat tarixi 7 mart 1926 1926 03 07 104 yasinda Vefat yeri Agkilse Yeni Beyazid qezasi Ermenistan SSR ZSFSR SSRIDefn yeri AgkilseMilliyyeti AzerbaycanliUsaqlari Sair Besir d Sair Ebdulezim Asiq TalibAtasi Sair AlmemmedFealiyyeti sair asiq TrubadurlarJanr Folklordede alesker comAsiq Elesger Vikimenbede Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiAsiq Elesger 1821 ci ilde Goyce mahalinin Agkilse kendinde anadan olmusdur Atasi Almemmed kendin hormetli sexslerinden sayilirdi esas mesguliyyeti dulgerlik idi Eyni zamanda bedaheten soz demek seir qosmaq istedadi vardi Ara sira qosma bayati gerayli soyleyerdi Almemmed kisinin ailesi boyuk idi dord oglu iki qizi vardi Usaqlarini saxlamaq ucun o Cavansir mahalinin meselerinden quru agac odun dasiyir Goyce mahalinin kendlerinde satir 8 nefer kulfetini bir qarin ac bir qarin tox dolandirirdi Usaqlari boyudukce Almemmed kisinin qaygilari da coxalirdi Artiq o ailesinin ehtiyaclarini odeye bilmir tez tez maddi cetinlik qarsisinda qalirdi Buna gore de boyuk ovladi Elesgeri 14 yasinda Kerbelayi Qurban adli bir varliya noker verir Elesger 2 il Kerbelayi Qurbanin heyetinde nokercilik edir Tebietce mulayim insanperver bir sexs olan Kerbelayi Qurbanin Sehnebani adinda 10 12 yasli bir qizi vardi Yeniyetme Elesgerle onun arasinda mehriban semimi munasibet yaranmis onlar bir birini sevmisler Ancaq Kerbelayi Qurbanin Meherrem adli bir qardasi vardi Var dovleti cox olduguna gore mahalda ona pullu Meherrem deyirdiler O Sehnebanini oz ogluna almaq isteyirdi Buna gore genclerin bir birine olan mehebbetinden xeber tutan kimi Elesgeri Kerbelayi Qurbanin heyetinden qovdurur Sehnebanini ise oz ogluna alir Usaqliq ve yeniyetmelik illerini Agkilsede keciren Asiq Elesger xususi tehsil ala bilmemisdi O senetin sirlerini kend camaatinin icinde el senetkarlarinin ve agsaqqallarinin yaninda oyrenmisdi Hele kicik yaslarindan tez tez muxtelif meclislere geden Elesger mollalarin hadiselerine dervislerin nagillarina asiqlarin dastanlarina hevesle qulaq asir Guclu yaddasi oldugundan esitdiyi sohbetlerin hamisini hafizesinde saxlayar sonra hec bir cetinlik cekmeden basqalarina danisardi YaradiciligiAsiq Elesgerin doguldugu Agkilse kendindeki mezari Azerbaycan xalq seirinin en boyuk numayendelerinden ve bu seirin en uca zirvelerini feth eden senetkarlardandir Asiq poeziyasini bol heyati musahidelerle zenginlesdirmis hem mezmun hem forma rengarengliyi hem de saf duru xalq dilinden istifade baximindan Asiq Elesger Azerbaycan umumen turk seirine misilsiz xidmetler gostermisdir O bir sira gorkemli asiqlardan ders almis ozunden sonra gelen asiqlara quvvetli tesir gostermisdir Demek olar ki asiq yaradiciliginin butun sahelerine muraciet etmis ve Azerbaycan edebiyyatinda boyuk iz buraxmisdir Dodaqdeymez muxemmes qifilbend tecnis cigali tecnis gerayli divani ve s bu kimi seir novleri Asiq Elesger yaradiciliginda ozunu belke de en gozel sekilde buruze vermekdedir Gorkemli Azerbaycan sairi Semed Vurgun oz cixislarinin birinde bele demisdir Hansi movzuya el atiram hansi dasi qaldiram altinda Dede Elesgerden bir nisane gorurem Dovrunun savadli sexslerinden biri olan Asiq Elesger bir cox dunya elmleri ile yanasi Islami da derinden bilen birisi kimi ad qoymus ve bu saheye oz yaradiciliginda genis yer vermisdir Elesger xumsunen zekatin vere Emelin melekler yaza deftere Her yani istese baxanda gore Teriqetle bu sevdali gerekdi Deyen Dede Elesger oleceyi gunu bele bir gun onceden oz yaxinlarina xeber vermisdir Yaradiciliginda nesihetamiz seirlere genis yer veren Asiq Elesger xalq terefinden sevib sevilmis ve el agsaqqalina cevrilmisdir Ustad senetkarO ilk serlerini de yeniyetmelik caglarinda asiqlarin xalq senetkarlarinin tesiri ile soylemisdir Sehnebanidan ayrilandan sonra ise ilhami daha da cosub caglamis calib oxumaga soz demeye meyli coxalmisdir Bu zaman atasi onu qizilvengli Asiq Alinin yanina aparmis Elesger Alinin seyirdi olmusdur Bir muddet ustad yaninda seyirdlik eden Elesger asiqliq senetinin sirleri ile beraber edeb ve merifet qaydalarini da oyrenmisdir Asiq Ali onu tamam hazirlayandan sonra bir toy meclisinde Elesgerle deyismis ve seyirdinin sohretini qaldirmaq onu el icinde ucaltmaq meqsedile ozunu qesden meglub ederek sazini qalib terefe Elesgere teslim etmek istemisdir Elesger ise boyuk tevazokarliq hissi ile ustadinin qarsisinda bas eyib ona oz ehtiremini bu sozlerle ifade etmisdir Bir seyird ki ustadina kem baxa Onun gozlerine qan damar damar Seyirdlik dovrunu basa vurduqdan sonra Elesger evvelce Goycede asiqliq etmis agir toy meclisleri aparmisdir Tezlikle onun sohreti qonsu mahallara yayilmis Elesger gozel bir senetkar kimi Irevana Naxcivana Qazaxa Qarabaga Cavansir ellerine Genceye Kelbecere cagrilmis her yerde ozunun yuksek merifeti edebi gozel sesi benzersiz ifasi ile meclisdekileri heyran qoymusdur Asiq Elesgerin sesi nefesi menevi exlaqi zenginliyi kimi zahiri gorkemi de asiqliq seneti ucun bicilmisdi Muasirlerinin dediyine gore o ucaboy enlikurek bedence saglam quvvetli imis Qara gozleri qalin catma qaslari dolu sifeti iri burnu varmis Eynine uzun etekli arxaliq ustunden cuxa ayagina mest geyer basina buxara papaq qoyarmis Basini temiz qirxdirib saqqal saxlarmis Sazi sol eli ile calar sag elini perdeler uzerinde gezdirer zil nazik sesi ile cox sirin ve melahetli oxuyarmis Bu keyfiyyetler onu Azerbaycanin her yerinde sohretlendirmis ustad bir senetkar kimi meshurlasmisdir Tezlikle asigin etrafina coxlu seyirdler toplasmis Elesger onlara asiqliq senetinin sirlerini basa salmis saz tutub soz demeyi oyretmisdir Bu asiqlarin coxu sonralar gorkemli senetkar kimi taninib meshurlasmislar Ustad ozu serlerinin birinde coxlu seyirdler yetisdirmesini xatirlayaraq iftixarla deyirdi Adim Elesgerdi merdi merdana On iki seyirdim isler her yana Azerbaycanin muxtelif bolgelerinde toylara asiq kimi de devet olunmusdur Heyat fealiyyetiAsiq Elesger Azerbaycan poct markasi uzerinde 1998 Ilk mehebbeti dasa deyenden sonra uzun muddet Sehnebanini unuda bilmeyen Elesger 40 yasina qeder subay qalmis sonra Kelbecerin Yansaq kendinden Anaxanim adli bir qizla evlenmisdir O gozel bir aile bascisi olmus hemise usaqlarinin maddi iqtisadi qaygilarini cekmisdir Ovladlarinin nazi ile oynayan asiq eyni zamanda oz emekseverliyi is gucu ile onlara numune gostermisdir Asigi gorenlerin dediyine gore o zehmeti seven omrunun axirina qeder elini isden cekmeyen bir adam imis Yaz yay aylarinda ekincilikle qisda ise asiqliqla mesgul olarmis Lap qoca yaslarinda ekin eker yer sumlayar taxil ve ot bicinine geder xirman isleri gorermis Onun elinden dulgerlik araba baglamaq deyirman sazlamaq ev tikmek isleri de gelirmis Omrunun coxunu xalqin icerisinde toy sadliq meclislerinde keciren Asiq Elesger tekce Azerbaycanda yox Turkiyede Iranda ve Dagistanda da ustad bir senetkar kimi taninmisdir XIX esrin 50 ci illerinden baslayaraq ciyninde saz muxtelif mahallari gezib dolasan asiq xalqin sad gununde toy duyununde calib cagirmis onun agir veziyyetini gordukde baisi yamanlamis ona lenetler yagdirmisdir Qoca yaslarinda Asiq Elesgerin heyatinda bir neḉe bedbext hadise bas verir 1910 yaxud 1912 ci ilde onun xalasi oglu Molla Rehim 28 illik surgunden sonra qayidib Agkilseye gelir Elesgerin oglu Besir bilmeden onu gulle ile vurub oldurur Bu hadiseden mohkem tesirlenen asiq Nagah badi serser esdi ustume Omur bostenimin tagi kesildi Oz elimle xeta deydi ozume Bedenden qolumun sagi kesildi bendi ile baslanan qosmasini yazmisdir 1915 ci ilde asigin heyatinda daha kederli bir hadise bas verir qardasi oglu hem de kurekeni cavan yasinda vefat edir Bir il sonra oglu Besir kendin kovxasini gulle ile vurub qacir Bundan otru asigin qardasi Xelili ve ortancil oglu Ebdulezizi tuturlar Bu hadiseler qoca asigin qelbinde derin bir qusse qem keder emele getirir Onun senetkar ureyi ele tutulur ki bir daha eline saz alib cala bilmir 1918 1919 cu illerde dasnaklarin turklere toretdiyi qirgin neticesinde Goyce mahalinin var yoxu talanmis ehali oz dede baba yurdunu terk edib basqa yerlere kocmeye mecbur olmusdur Iki ile qeder Yansaqda yasayan asiq sair sonra Tertere kocmus bir nece ay da orada qalmisdir Bu yerlerin her birinde asigi hormetle qarsilasalar da onun ureyi gozu Goycede idi Qelbi tez tez qubarlanir gozunu acib gorduyu dogma yerler Sariner Murov Musoy daglari Xacbulaq yaylaqlari ucun darixirdi Nehayet 1921 ci ilde o Agkilseye qayitmis omrunun son illerini dogma kendinde yasamisdir Ancaq onun cal cagirli gunleri qurtarmisdi Omrunu toylarda sadliqlarda keciren asiq evde oturmaqdan darixir qocaliqdan xestelikden sikayetlenirdi O tez tez kecmis gunleri xatirlayir dunya heyat barede dusunub kederlenirdi Sekseni doxsani kecibdir yasim Ezrayil hemdemim mezar yoldasim Gor deye terpenir belali basim Daha koc tebilin cal qoca baxtim Asiq Elesger 1926 ci il mart ayinin 7 de doguldugu kendde vefat etmis Agkilse qebiristanliginda defn olmusdur Asigin olumunden sonra Azerbaycan folklorculari onun eserlerini toplayib yaziya almis ve nesr etmisler 1972 ci ilde Asiq Elesgerin anadan olmasinin 150 illiyi Azerbaycanin her yerinde boyuk tentene ile qeyd olunmus bu munasibetle Azerbaycan Elmler Akademiyasi terefinden onun eserlerinin ikicildlik elmi nesri hazirlanmis ve cap edilmisdir Azerbaycan Respublikasi Nazirler Kabinetinin 7 may 2019 cu il tarixli 211 nomreli Qerari ile Asiq Elesger Azerbaycan Respublikasinda eserleri dovlet varidati elan edilen muelliflerin siyahisina daxil edilmisdir SeceresiHeyder Ebdulezim Tehmez Talibxan Allahverdi Almemmed Asiq Elesger KitablariAsiq Elesger toplayib tertib edeni I Elesger I kitab Baki Elm 1972 326 s Asiq Elesger toplayib tertib edeni I Elesger II kitab Baki Elm 1972 327 s Asiq Elesger Eserlieri dastan revayetler xatireler toplayib tertib edeni I Elesger Baki Serq Qerb 1999 578 s Asiq Elesger 150 Memmedhuseyn Tehmasib Secilmis eserleri 2 cildde I cild Baki Mutercim 2010 seh 318 327 Asiq Elesger Baki Elm ve tehsil 2012 280 seh Tertib edeni ve nesre hazirlayani Musa Nebioglu Sozun isigi gurcu dilinde Tbilisi 2021EdebiyyatZiyeddin Meherremov Deyilen soz yadigardir Lacin yurdu 3 14 Bextiyar 4 nesriyyati 25 09 2014 seh 35 39 accessdate missing url Fexreddin Salim Dede Qorquddan Dede Elesgere Baki Serq Qerb 2021 662 s Haci Hesen Huseyni Ehli beyt e asiqi Dede Elesger Baki Imza 2022 ISBN 978 9952 37 444 3 Adile Nezerova Asiq Elesger yaradiciliginda sufizm Baki Elm ve tehsil 2023 248 s Hemcinin baxElesgerli Semkir Asiq Elesger kucesi Baki IstinadlarBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir Ashyg Ălăsġăr Faceted Application of Subject Terminology Asyg Alaskar CERL Thesaurus ing Consortium of European Research Libraries Ashug Alesker Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 Terane Vahid Asiq Elesger mocuzesi medeniyyet az sayti 2022 04 04 tarixinde Istifade tarixi 2021 02 07 Eserlerin dovlet varidati elan edilmesi Qaydalari nin ve Eserleri dovlet varidati elan edilen muelliflerin ve dovlet varidati elan edilen filmlerin Siyahisi nin tesdiq edilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Nazirler Kabineti nin 7 may 2019 cu il tarixli 211 nomreli Qerari az nk gov az 2019 05 11 2020 11 24 tarixinde Istifade tarixi 2019 05 13 PDF az Ozan dunyasi jurnali 2012 Archived from the original on 2023 07 01 Istifade tarixi 2017 07 02 Asiq Elesger yaradiciliginda sufizm Xarici kecidlerVikisitatda Asiq Elesger ile elaqedar sitatlar var Vikianbarda Asiq Elesger ile elaqeli mediafayllar var Vikimenbede Muellif Asiq Elesger ile elaqeli melumatlar var AShU G ALESKE R Asiq Elesger 190 Biblioqrafiya Baki 2011 Asiq Elesger Eserleri PDF az Serq Qerb 2004 ISBN 9952 418 21 0 2017 06 19 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2017 06 19 Sazli sozlu Goyce II kitab PDF az Elm ve tehsil 2018 2018 06 01 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2018 06 01 Asiq Elesgerin abidesi harada ucaldilacaq Asiq Elesgerin nevesinin teklifine metropolitenden REAKSIYA