Divani — coşğun, təntənəli, döyüşkən ruhlu aşıq şeiri.
Divani aşıq məclisinin girişində xüsusi saz havası ilə oxunan fəlsəfi-didaktik və dini-ürfani ruhlu klassik şeir şəkli. Daha çox əruz vəzninin rəməl bəhrində olub, aşıq poeziyasına divan ədəbiyyatından adlamışdır. Üç-beş bənddən ibarət olan divaninin hər bəndi dörd misradır.
Divanini təşkil edən misralar 15–16 hecalı olur. Birinci bəndin üçüncü misrası sərbəst, I, II və IV misraları həmqafiyə, sonrakı bəndlərdən ilk üç misra bir-birilə, son misra isə birinci bəndin axırıncı misrası ilə həmqafiyə olur: aaba, ccca, ççça və s. Məsələn;
Ələstidən bəli dedim. Nə xoş kamaldı yüküm,
Bir gözəlin aşiqiyəm, vəsfi-camaldı yüküm.
Həm dərindi, həm dayazdı, həm acıdı, həm şirin,
Həmi dürdü, həmi gövhər, həm şəhdi-baldı yüküm.
Nütfəsindən əyri olan tez göstərir isbatın,
Hər ağac kökündə bitər, hər meyvə gözlər zatın.
Hər cayı nədyana sayar, naşı bilməz qıymatın,
Əhli-ürfan məclisində gövhər misaldı yüküm.
Gəl ey biçarə Ələsgər, sığın şahi-Heydara,
Onun damənindən tutan, yəqin ki, yanmaz nara.
Pirim özü nüsrət verdi, bu gün çıxdım bazara,
Sərrafısan, aç baxğınan, gör nə cəlaldı yüküm.
Divani dodaqdəyməz
Divaninin müxtəlif çeşidlərin içərisində dodaqdəyməz divanilər sənətkarlıq özünəməxsusluğu ilə seçilir. Burada əsas məsələ budur ki, həm divaninin, həm də dodaqdəyməzin xüsusiyyətlərinə yüksək ustalıqla əməl eləməkdir. Ustad sənətkarlar sənət bacarığını bu formada da sınamış və mükəmməl nümunələr yaratmışlar.
Divani təcnis
Burada divani strukturunda omonim sözlərlə qafiyələnmə aparılır. Divani-təcnis şeir qəlibində poetik çağırış, hökmran mövqe, rəqibi çıxılmaz vəziyyətə salmaq, meydan oxumaq ruhu vardır. Ustad sənətkar Molla Cuma divani-təcnisin hətta hərf üstə əvvəl-axır formasında da öz qələmini sınamışdır.
İstinadlar
- Məhərrəm Qasımlı, Mahmud Allahmanlı. "Aşıq şeirinin poetik biçimləri və çeşidləri" (az.). Elm və təhsil. 2018. 2021-10-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-04-13.
Xarici keçidlər
- Bədii ədəbiyyat, ədəbiyyatşünaslıq və onun sahələri 2008-01-23 at the Wayback Machine
- Şifahi xalq ədəbiyyatı 2011-08-07 at the Wayback Machine
- Azərbaycan türklərinin xalq yaradıcılığı
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Divani cosgun tenteneli doyusken ruhlu asiq seiri Divani asiq meclisinin girisinde xususi saz havasi ile oxunan felsefi didaktik ve dini urfani ruhlu klassik seir sekli Daha cox eruz vezninin remel behrinde olub asiq poeziyasina divan edebiyyatindan adlamisdir Uc bes bendden ibaret olan divaninin her bendi dord misradir Divanini teskil eden misralar 15 16 hecali olur Birinci bendin ucuncu misrasi serbest I II ve IV misralari hemqafiye sonraki bendlerden ilk uc misra bir birile son misra ise birinci bendin axirinci misrasi ile hemqafiye olur aaba ccca ccca ve s Meselen Elestiden beli dedim Ne xos kamaldi yukum Bir gozelin asiqiyem vesfi camaldi yukum Hem derindi hem dayazdi hem acidi hem sirin Hemi durdu hemi govher hem sehdi baldi yukum Nutfesinden eyri olan tez gosterir isbatin Her agac kokunde biter her meyve gozler zatin Her cayi nedyana sayar nasi bilmez qiymatin Ehli urfan meclisinde govher misaldi yukum Gel ey bicare Elesger sigin sahi Heydara Onun dameninden tutan yeqin ki yanmaz nara Pirim ozu nusret verdi bu gun cixdim bazara Serrafisan ac baxginan gor ne celaldi yukum Divani dodaqdeymezDivaninin muxtelif cesidlerin icerisinde dodaqdeymez divaniler senetkarliq ozunemexsuslugu ile secilir Burada esas mesele budur ki hem divaninin hem de dodaqdeymezin xususiyyetlerine yuksek ustaliqla emel elemekdir Ustad senetkarlar senet bacarigini bu formada da sinamis ve mukemmel numuneler yaratmislar Divani tecnisBurada divani strukturunda omonim sozlerle qafiyelenme aparilir Divani tecnis seir qelibinde poetik cagiris hokmran movqe reqibi cixilmaz veziyyete salmaq meydan oxumaq ruhu vardir Ustad senetkar Molla Cuma divani tecnisin hetta herf uste evvel axir formasinda da oz qelemini sinamisdir IstinadlarMeherrem Qasimli Mahmud Allahmanli Asiq seirinin poetik bicimleri ve cesidleri az Elm ve tehsil 2018 2021 10 16 tarixinde Istifade tarixi 2020 04 13 Xarici kecidlerBedii edebiyyat edebiyyatsunasliq ve onun saheleri 2008 01 23 at the Wayback Machine Sifahi xalq edebiyyati 2011 08 07 at the Wayback Machine Azerbaycan turklerinin xalq yaradiciligi Edebiyyat ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin