Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
 | Bu məqalə Kürdəmir rayonu haqqındadır. Şəhər üçün Kürdəmir səhifəsinə baxın. |
Kürdəmir — Azərbaycan Respublikasında inzibati – ərazi vahidi. Aran iqtisadi rayonuna daxil olan Kürdəmir rayonu mərkəz kimi 1930-cu ildə yaradılmışdır. Şirvan düzündə yerləşir. Kürdəmir rayonu şərqdən Hacıqabul və Sabirabad, cənubdan İmişli, qərbdən Zərdab, Ucar və Göyçay, şimaldan isə İsmayıllı və Ağsu rayonları ilə həmsərhəddir. Sahəsi 1631,5 km², əhalisi 103,8 min nəfərdir (01.01.2009). Mərkəzi Kürdəmir şəhəridir.
| Rayon | |
| Kürdəmir | |
|---|---|
 | |
|
| |
| Ölkə | |
| Daxildir | Mərkəzi Aran |
| İnzibati mərkəz | Kürdəmir |
| İcra başçısı | Elxan İbrahimov |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Yaradılıb | 8 avqust 1930 |
| Sahəsi | 1 631.5 km² |
| Əhalisi | |
| Əhalisi | 117 923 nəfər |
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| ISO kodu | AZ-KUR |
| Telefon kodu | 994 20 |
| Poçt indeksi | AZ 3300 |
| Avtomobil nömrəsi | 33 |
| Rəsmi sayt | |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Etimologiyası
Kürdəmir – "Kür Dəymir" sözlərindən götürüldüyü ehtimal olunur. Yəni Kür çayı daşarkən daşqından əziyyət çəkməyən (suyun çatmadığı yerlər) sahə Kürdəmir kimi adlanmış, zaman keçdikcə "Y" samiti assimilyasiya (aşınma) olmuş və "Kürdəmir" şəklində işlənmişdir.
Tarixi
Kürdəmir rayonu 1930-cu ildə təşkil olunmuşdur. Şirvan düzündədir.
Coğrafiyası
Relyefi düzənlikdir. Ərazisinin çox hissəsi dəniz səviyyəsindən aşağıdadır. Antropogen çöküntülər yayılmışdır. İqlimi yayı quraq keçən mülayim isti yarımsəhra və quru çöl tiplidir. Çay şəbəkəsi seyrəkdir (Girdiman və Ağsu çaylarının aşağı axını). Əsasən boz-çəmən, boz və çəmən-boz torpaqlar yayılmışdır. Kserofit kolluqlar və tuqay meşələri var. Çöldonuzu, canavar, tülkü, gəmiricilər, gürzə, turac, kəklik və s. məskunlaşmışdır. Bəzgək, dovdaq qışlayır. Baş Şirvan kollektoru rayonun ərazisindən keçir.
Mülayim-isti yarımsəhra iqliminə malikdir. Orta temperatur yanvarda 4,6 °C, iyulda 34 °C-dir. İllik yağıntı 375 mm-dir.
İllik orta temperatur rayonda 14,5 °C-dərəcədir Kürdəmir rayonunda indiyədək qeydə alınmış ən yüksək temperatur müsbət 44 °C dərəcə olub və 2000-ci ildə qeydə alınıb.
Relyefi
Relyefi düzənlikdir. Okean səviyyəsindən aşağıdır.
Geoloji quruluşu
Antropogenin allüvial, prolüvial və qismən göl-bataqlıq çöküntüləri yayılmışdır.
Çayları və su hövzələri
Cənub sərhədləri Kür çayı ilə hüdudlanır. Girdiman və Ağsu çaylarının aşağı axınları Kürdəmir ərazisindədir. Girdimançayın mənbəyi Babadağın cənub yamaclarından (2900 m) başlayır. Çayın 4 qolu var. Ağsuçay Böyük Qafqaz silsiləsinin Sarıbulaq dağının (2268 m) yaçaclarında 2100 m yüksəklikdəki külli miqdarda bulaqlardan formalaşır.
Landşaftları və bioloji müxtəlifliyi
Ərazinin iqlimi yayı quraq keçən mülayim-isti yarımsəhra və quru-çöl iqliminə aiddir. Boz çəməm, boz və çəmən boz, çəmən bataqlıq, şoran torpaqlar yayılmışdır.Kür çayı sahillərində Tuqay meşələri vardır. Tuqay meşələrində saqqallı qızılağac, müxtəlif söyüd növləri, ağyarpaq qovaq və s. ağaclara rast gəlinir.
Ərazinin yarımsəhra-bozqır çöllərindəki yovşanlı-efemerli bitki formasiyalarında şəlimsiz ilansoğanı, soğan, iran çirişi, yabamı yerkökü, adi məryəmnoxudu və s.bitkilərə rast gəlinir. Ərazidə rast gəlinən şanagüllə salınmışdır.
Faunası
Sürünənlərdən aralıq dənizi tısbağası, bataqlıq tısbağası, Levant irigürzəsi, qırmızıqarın təlxə,qafqaz kələzi yayılmışdır. Tuğay meşələri üçün qırqovul, adi qurqur, saxsağan, qarabaş vələmirquşu, ağ titrəkquyruq, abıquş xarakterikdir. Bozqır və yarımsəhra ərazilərdə çobanaldadan böyük qartal və s. quşlara rast gəlinir.
İri yaşayış məntəqələri
Kürdəmir şəhəri, Karrar və Qarabucaq qəsəbələri, Atakişili, Xırdapay, Yenikənd, Mollakənd, Şilyan, Qarasu,Qarasaqqal, Muradxanlı, Pirili, Sığırlı ,Cəyli,Axtaçı,Qoçulu kəndləridir
Əhalisi
1939-cu ildə Azərbaycan SSR-də əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, Kürdəmir rayonunda azərbaycanlılar 87,5%, ruslar 6,2%, ləzgilər isə 5,0% təşkil edirdilər.
Rayon əhalisinin sayı 01.04.2010-cu il tarixə 105.011 nəfər, əhalinin orta sıxlığı isə 1 km²-də 64,4 nəfərdir. Əhalinin 20,2 faizi və ya 21.185 nəfəri şəhərdə, 79,8 faizi və ya 83.826 nəfəri kənd yerlərində yaşayır. Rayon əhalisinin ümumi sayından 52.190 nəfəri, yəni 49,7 faizi kişi, 52.821 nəfəri və ya 50,3 faizi qadınlardır.
Görkəmli şəxsləri
- İsmayıl Siracəddin Şirvani (1782–1848) — filosof, Şeyx Şamilin müəllimi
- Mustafa Mahmudov — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti parlamentinin üzvü
- Ağamusa Axundov — akademik
- Rafael Hüseynov — akademik
- Məmiş Abdullayev — Sovet İttifaqı Qəhrəmanı
- Fəxrəddin Veysəlli — filologiya elmləri doktoru, professor
- Vaqif Sultanlı — filologiya elmləri doktoru, professor,yazıçı
- Sadıq Zərbəliyev — Azərbaycan Respublikasının xalq artisti
- Elşad Abdullayev — hüquq elmləri doktoru, professor
- Qara Mustafayev — biologiya elmləri doktoru, professor
- Zabit Quliyev — Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı
- — Fəlsəfə doktoru, dosent
- Eldar Aslanov — Siyasi elmlər üzrə fəlsəfə doktoru,dosent.
İqtisadiyyatı
Əsasən kənd təsərrüfatı rayonudur. Pambıqçılıq, taxılçılıq, heyvandarlıq, habelə üzümçülük, bostançılıq və baramaçılıq mühüm yer tutur. Rayonda quşçuluq və maldarlıqla məşğul olurlar. Burada şərab və asfalt zavodları, məişət xidməti kombinatı, respublika əhəmiyyətli iri un kombinati var. Rayonun ərazisindən Ağsu-Kürdəmir-Bəhrəmtəpə avtomobil yolunun 43 km (III dərəcəli), Ələt – Qazıməmməd-Kürdəmir-Yevlax yolunun 42 km (II dərəcəli), Bakı-Tbilisi baş dəmir yolunun 44 km hissəsi keçir.
Kürdəmir rayonunda 3 iri dövlət müəssisəsi və 10 iri özəl müəssisə fəaliyyət göstərir.
Dövlət müəssisələrindən:
- "Kürdəmir Regional Enerji Təchizatı" Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyət əhalini elektrik enerjisi ilə təchiz edir. Cəmiyyətdə 132 nəfər, onun Kürdəmir Paylayıcı Elektrik Şəbəkəsində 124 nəfər işçi daimi işlə təmin olunmuşdur.
- Kürdəmir Qaz İstismarı idarəsi əhalinin təbii qazla təminatını həyata keçirir. İdarədə 63 nəfər işçi fəaliyyət göstərir.
- Kürdəmir Su-Kanal idarəsi şəhər əhalisinin içməli suya olan tələbatının ödənilməsini və kanalizasiya xidmətlərini həyata keçirir. İdarədə 37 nəfər daimi işçi qüvvəsi vardır.
Özəl müəssisələrdən:
- "Kürdəmir Pambıq" Açıq Tipli Səhmdar Cəmiyyəti xam pambığın istehsalı və emalı, "Şərq Co LTD" Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti spirtli içkilərin istehsalı və satışı, "Şərq" Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti nar şirəsinin istehsalı və satışı, "Kristal-Z" Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti meyvə şirəsinin istehsalı və satışı, "Qafqaz Lift Zavod"u Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti lift istehsalı, "Qelios" Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti meyvə şirələri, şərabların istehsalı və satışını, "AVETA" Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti isə un məhsullarının istehsalı və satışını həyata keçirir. Bu müəssisələrdə rayonun 360 nəfər sakini daimi işlə təmin olunmuşdur. Bunlardan "Şərq Co LTD" Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti fəaliyyətini genişləndirərək yeni üzüm bağları və nar plantasiyaları yaratmışdır. "AVETA" Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti isə istehsal gücünü artıraraq sutkada 500 ton məhsul istehsalına çatdırmışdır.
2011-ci ilin əvvəlinə olan məlumatlara görə Azərsun Holdinq ACS-nin Kürdəmir süd emalı zavodunda artıq son tamamlama işləri aparılır. Sutkalıq istehsal gücü 30 ton olacaq zavod bölgənin ən iri istehsal müəssisələrindəndir. Tam istehsal gücü şəraitində işləyəcəyi tədqirdə emal müəssisəsində 150 nəfərdən çox işçi çalışacaqdır. Bundan başqa rayonun Mollakənd kəndində 140 yerlik "ULUSU" sanatoriyası 1993-cü ildən fəaliyyət göstərir. Həmin ərazidə 1971-ci ildə 3500 metr dərinlikdən 91 dərəcə istilikdə su fontan vurmuşdur. Həmin suyun kimyəvi tərkibi analiz edilərkən məşhur , Kislovodsk və digər ərazilərdəki müalicəvi suların keyfiyyətlərini özündə birləşdirməsi aşkar edilmişdir. Yüksək keyfiyyətə malik bu sudan hazırda oynaq, hərəkət orqanlarının, revmatizm, dəri və digər xəstəliklərin müalicəsində səmərəli istifadə edilir. 2008-ci ildə açılışı olmuş Kürdəmir Olimpiya İdman Kompleksinin ərazisi 5,5 hektardır. Ərazidə 700 yerlik örtülü əl idman oyunları maneji, üzgüçülük hovuzu, 5 ədəd 2 mərtəbəli kotteclər, mini futbol stadionu, əl oyunları kortları, qazanxana, transformator yarımstansiyası tikilir. Kürdəmir şəhər Stadionunun ərazisi 4 hektardır. Stadionda 2000 yerlik yeni tribunalar, 2 mərtəbəli tribna və hakim otaqları, idmançılar üçün soyunub-geyinmə otaqları, sanitar qovşaqları tikilmişdir.
Mədənəyyət, təhsil və səhiyyə müəssisələri
Kürdəmirdə 3 məktəbəqədər uşaq müəssisəsi, 52 ümumtəhsil məktəbi, 7 mədəniyyət evi, 20 klub, 48 kitabxana fəaliyyət göstərir.
İdman
"Şirvan Kürdəmir FK"futbol klubu 1990-cı ildə Kürdəmirdə yaranmışdır. 1 dəfə futbol üzrə Azərbaycan çempionatının elitasında iştirak etmişdir.Şirvan futbol klubunun heyətində ən çox qol vurmuş oyunçu Mübariz Məmmədovdur bu oyunçu 19 oyuna 5 qol vurmuşdur. "Şirvan" (Kürdəmir) II mərhələdə oynamaqdan imtina etdiyindən rəqiblərinə 2 qələbə verilib. Qələbəyə görə 2 xal verilib.26 komanda hər birində 13 olmaqla 2 qrupda mübarizə aparıb. İlk 6 komanda II mərhələdə 1–12, digərləri 13–26-cı yerlər uğrunda oynayıb. Mübarizə I mərhələnin bütün göstəriciləri saxlanmaqla davam etdirilib.Əsasnaməyə uyğun olaraq 8 komanda aşağı dəstəyə düşüb.İlk oyunda 03.05.1992-ci ildə Şirvan (Kürdəmir)in rəqibi Pambıqçı (Bərdə) olub və bu oyunda Pambıqçı (Bərdə) 3:0 hesabıyla qalib gəlib. "Şirvan" (Kürdəmir) final mərhələsində bütün oyunlarda texniki məğlubiyyət alıb ki, həmin qarşılaşmalar siyahıya daxil edilməyib.
Kürdəmir Olimpiya İdman Kompleksi (rəsmi adı: "Kürdəmir Olimpiya İdman Kompleksi" MMC) — Azərbaycan Respublikasının Kürdəmir rayonunda yerləşən olimpiya idman qurğusu. Azərbaycan Respublikası Gənclər və İdman Nazirliyinin strukturuna daxil olmayan tabeliyindəki təsərrüfat hesablı qurumdur
Maddi-mədəni irsi
Rayonda dövlət qeydiyyatına götürülmüş, ərazi icra nümayəndəlikləri tərəfindən mühafizə edilən Sığırlı kənd ərazisində ilkin orta əsrlərə aid "Qaratəpə" və Ərəbqubalı kəndi ərazisində isə ilkin orta əsrlərə aid edilən "Şəhərgah" tarixi abidələri mövcuddur. Bundan əlavə Muradxan və Şilyan kəndlərdində mühafizə edilən tarixi abidələrdə mövcuddur ki, hər iki abidə dövlət qeydiyyatına alınmışdır. Kürdəmirdə tapılmış dəyərli tapıntılardan biri də 2010-cu ildə rayonunun Muradxan kəndi ərazisində rayon Suvarma Sistemləri İdarəsinə məxsus ekskavatorla kanal qazılarkən tapılmış nadir pul dəfinəsidir. Mütəxəssislər tərəfindən hadisə baş verən əraziyə baxış keçirildi. Dəfinə 5470 qram çəkiyə malikdir. Onun içərisində 1200-dən artıq qədim sikkə olduğu ehtimal edilir. Sikkələr üst görkəmindən mis olduğu ehtimal edilir. Dəfinə təhvil verilib. Sikkələrin XIV əsrin sonu – XV əsrin əvvəlinə aid olduğu ehtimal edilir.
Yerli media
Rayonda "Kürdəmir" yerli qəzeti fəaliyyət göstərir. Qəzet ayda 2 dəfə dərc olunur. Hazırda "Kürdəmir" qəzeti 800 tirajla buraxılır.
İstinadlar
- Ümumi məlumat. — Azərbaycan Respublikasının inzibati–ərazi vahidləri. — İnzibati kənd rayonları (01.01.2006), səhifə 12. // Azərbaycan Milli Ensiklopediyası. 25 cilddə. Məsul katib akademik T. M. Nağıyev. "Azərbaycan" cildi. Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi, 2007, 884 səhifə.
- Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsinin Prezident Kitabxanası – İnzibati ərazi vahidləri : Kürdəmir rayonu[ölü keçid]
- "Arxivlənmiş surət". 2020-06-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-06-30.
- Kürdəmir rayon Mədəniyyət və Turizm Şöbəsini :Kür dəymir, yoxsa Kürd Əmir…[ölü keçid]. Arxivləşdirilib.
- Məmmədov Q.Ş., Xəlilov M. Y, Ensikiopedik ekoloji lüğət. Bakı: Elnı, 2008.
- Məmmodov Q.Ş,, Xəlilov M.Y. Ekologiya, əlraf mühit və insan. Bakı:, Elm, 2006
- Hacıyev V.C. Azərbaycan florası bitkiliyinin istifadəsi və qorunması, Bakı; Eim, 1999.
- "AZƏRBAYCAN SSR (1939-cu ildə)". 2012-03-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-02-06.
- . 2012-10-12 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-04-21.
- "İqtisadiyyat qəzeti". 2023-07-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-04-21.
- [1][ölü keçid]
- . 2016-03-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-20.
 | Kürdəmir rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Kurdemir deqiqlesdirme Bu meqale Kurdemir rayonu haqqindadir Seher ucun Kurdemir sehifesine baxin Kurdemir Azerbaycan Respublikasinda inzibati erazi vahidi Aran iqtisadi rayonuna daxil olan Kurdemir rayonu merkez kimi 1930 cu ilde yaradilmisdir Sirvan duzunde yerlesir Kurdemir rayonu serqden Haciqabul ve Sabirabad cenubdan Imisli qerbden Zerdab Ucar ve Goycay simaldan ise Ismayilli ve Agsu rayonlari ile hemserheddir Sahesi 1631 5 km ehalisi 103 8 min neferdir 01 01 2009 Merkezi Kurdemir seheridir RayonKurdemir40 18 sm e 48 12 s u Olke AzerbaycanDaxildir Merkezi AranInzibati merkez KurdemirIcra bascisi Elxan IbrahimovTarixi ve cografiyasiYaradilib 8 avqust 1930Sahesi 1 631 5 km EhalisiEhalisi 117 923 neferReqemsal identifikatorlarISO kodu AZ KURTelefon kodu 994 20Poct indeksi AZ 3300Avtomobil nomresi 33Resmi sayt Vikianbarda elaqeli mediafayllarEtimologiyasiKurdemir Kur Deymir sozlerinden goturulduyu ehtimal olunur Yeni Kur cayi dasarken dasqindan eziyyet cekmeyen suyun catmadigi yerler sahe Kurdemir kimi adlanmis zaman kecdikce Y samiti assimilyasiya asinma olmus ve Kurdemir seklinde islenmisdir TarixiKurdemir rayonu 1930 cu ilde teskil olunmusdur Sirvan duzundedir CografiyasiRelyefi duzenlikdir Erazisinin cox hissesi deniz seviyyesinden asagidadir Antropogen cokuntuler yayilmisdir Iqlimi yayi quraq kecen mulayim isti yarimsehra ve quru col tiplidir Cay sebekesi seyrekdir Girdiman ve Agsu caylarinin asagi axini Esasen boz cemen boz ve cemen boz torpaqlar yayilmisdir Kserofit kolluqlar ve tuqay meseleri var Coldonuzu canavar tulku gemiriciler gurze turac keklik ve s meskunlasmisdir Bezgek dovdaq qislayir Bas Sirvan kollektoru rayonun erazisinden kecir Mulayim isti yarimsehra iqlimine malikdir Orta temperatur yanvarda 4 6 C iyulda 34 C dir Illik yaginti 375 mm dir Illik orta temperatur rayonda 14 5 C derecedir Kurdemir rayonunda indiyedek qeyde alinmis en yuksek temperatur musbet 44 C derece olub ve 2000 ci ilde qeyde alinib RelyefiRelyefi duzenlikdir Okean seviyyesinden asagidir Kurdemir QozqurabGeoloji qurulusuAntropogenin alluvial proluvial ve qismen gol bataqliq cokuntuleri yayilmisdir Caylari ve su hovzeleriCenub serhedleri Kur cayi ile hududlanir Girdiman ve Agsu caylarinin asagi axinlari Kurdemir erazisindedir Girdimancayin menbeyi Babadagin cenub yamaclarindan 2900 m baslayir Cayin 4 qolu var Agsucay Boyuk Qafqaz silsilesinin Saribulaq daginin 2268 m yacaclarinda 2100 m yukseklikdeki kulli miqdarda bulaqlardan formalasir Landsaftlari ve bioloji muxtelifliyiErazinin iqlimi yayi quraq kecen mulayim isti yarimsehra ve quru col iqlimine aiddir Boz cemem boz ve cemen boz cemen bataqliq soran torpaqlar yayilmisdir Kur cayi sahillerinde Tuqay meseleri vardir Tuqay meselerinde saqqalli qizilagac muxtelif soyud novleri agyarpaq qovaq ve s agaclara rast gelinir Erazinin yarimsehra bozqir collerindeki yovsanli efemerli bitki formasiyalarinda selimsiz ilansogani sogan iran cirisi yabami yerkoku adi meryemnoxudu ve s bitkilere rast gelinir Erazide rast gelinen sanagulle salinmisdir Kurdemir Yengec horumcekFaunasiSurunenlerden araliq denizi tisbagasi bataqliq tisbagasi Levant irigurzesi qirmiziqarin telxe qafqaz kelezi yayilmisdir Tugay meseleri ucun qirqovul adi qurqur saxsagan qarabas velemirqusu ag titrekquyruq abiqus xarakterikdir Bozqir ve yarimsehra erazilerde cobanaldadan boyuk qartal ve s quslara rast gelinir Iri yasayis menteqeleriKurdemir seheri Karrar ve Qarabucaq qesebeleri Atakisili Xirdapay Yenikend Mollakend Silyan Qarasu Qarasaqqal Muradxanli Pirili Sigirli Ceyli Axtaci Qoculu kendleridirEhalisiEsas meqaleler Azerbaycan ehalisinin siyahiyaalinmasi 1999 ve Azerbaycan ehalisinin siyahiyaalinmasi 2009 1939 cu ilde Azerbaycan SSR de ehalinin siyahiya alinmasina esasen Kurdemir rayonunda azerbaycanlilar 87 5 ruslar 6 2 lezgiler ise 5 0 teskil edirdiler Rayon ehalisinin sayi 01 04 2010 cu il tarixe 105 011 nefer ehalinin orta sixligi ise 1 km de 64 4 neferdir Ehalinin 20 2 faizi ve ya 21 185 neferi seherde 79 8 faizi ve ya 83 826 neferi kend yerlerinde yasayir Rayon ehalisinin umumi sayindan 52 190 neferi yeni 49 7 faizi kisi 52 821 neferi ve ya 50 3 faizi qadinlardir Gorkemli sexsleriIsmayil Siraceddin Sirvani 1782 1848 filosof Seyx Samilin muellimi Mustafa Mahmudov Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti parlamentinin uzvu Agamusa Axundov akademik Rafael Huseynov akademik Memis Abdullayev Sovet Ittifaqi Qehremani Fexreddin Veyselli filologiya elmleri doktoru professor Vaqif Sultanli filologiya elmleri doktoru professor yazici Sadiq Zerbeliyev Azerbaycan Respublikasinin xalq artisti Elsad Abdullayev huquq elmleri doktoru professor Qara Mustafayev biologiya elmleri doktoru professor Zabit Quliyev Azerbaycanin Milli Qehremani Felsefe doktoru dosent Eldar Aslanov Siyasi elmler uzre felsefe doktoru dosent IqtisadiyyatiSuni baliq yetisdirme golu Esasen kend teserrufati rayonudur Pambiqciliq taxilciliq heyvandarliq habele uzumculuk bostanciliq ve baramaciliq muhum yer tutur Rayonda qusculuq ve maldarliqla mesgul olurlar Burada serab ve asfalt zavodlari meiset xidmeti kombinati respublika ehemiyyetli iri un kombinati var Rayonun erazisinden Agsu Kurdemir Behremtepe avtomobil yolunun 43 km III dereceli Elet Qazimemmed Kurdemir Yevlax yolunun 42 km II dereceli Baki Tbilisi bas demir yolunun 44 km hissesi kecir Kurdemir rayonunda 3 iri dovlet muessisesi ve 10 iri ozel muessise fealiyyet gosterir Dovlet muessiselerinden Kurdemir Regional Enerji Techizati Mehdud Mesuliyyetli Cemiyyet ehalini elektrik enerjisi ile techiz edir Cemiyyetde 132 nefer onun Kurdemir Paylayici Elektrik Sebekesinde 124 nefer isci daimi isle temin olunmusdur Kurdemir Qaz Istismari idaresi ehalinin tebii qazla teminatini heyata kecirir Idarede 63 nefer isci fealiyyet gosterir Kurdemir Su Kanal idaresi seher ehalisinin icmeli suya olan telebatinin odenilmesini ve kanalizasiya xidmetlerini heyata kecirir Idarede 37 nefer daimi isci quvvesi vardir Ozel muessiselerden Kurdemir Pambiq Aciq Tipli Sehmdar Cemiyyeti xam pambigin istehsali ve emali Serq Co LTD Mehdud Mesuliyyetli Cemiyyeti spirtli ickilerin istehsali ve satisi Serq Mehdud Mesuliyyetli Cemiyyeti nar siresinin istehsali ve satisi Kristal Z Mehdud Mesuliyyetli Cemiyyeti meyve siresinin istehsali ve satisi Qafqaz Lift Zavod u Mehdud Mesuliyyetli Cemiyyeti lift istehsali Qelios Mehdud Mesuliyyetli Cemiyyeti meyve sireleri serablarin istehsali ve satisini AVETA Mehdud Mesuliyyetli Cemiyyeti ise un mehsullarinin istehsali ve satisini heyata kecirir Bu muessiselerde rayonun 360 nefer sakini daimi isle temin olunmusdur Bunlardan Serq Co LTD Mehdud Mesuliyyetli Cemiyyeti fealiyyetini genislendirerek yeni uzum baglari ve nar plantasiyalari yaratmisdir AVETA Mehdud Mesuliyyetli Cemiyyeti ise istehsal gucunu artiraraq sutkada 500 ton mehsul istehsalina catdirmisdir 2011 ci ilin evveline olan melumatlara gore Azersun Holdinq ACS nin Kurdemir sud emali zavodunda artiq son tamamlama isleri aparilir Sutkaliq istehsal gucu 30 ton olacaq zavod bolgenin en iri istehsal muessiselerindendir Tam istehsal gucu seraitinde isleyeceyi tedqirde emal muessisesinde 150 neferden cox isci calisacaqdir Bundan basqa rayonun Mollakend kendinde 140 yerlik ULUSU sanatoriyasi 1993 cu ilden fealiyyet gosterir Hemin erazide 1971 ci ilde 3500 metr derinlikden 91 derece istilikde su fontan vurmusdur Hemin suyun kimyevi terkibi analiz edilerken meshur Kislovodsk ve diger erazilerdeki mualicevi sularin keyfiyyetlerini ozunde birlesdirmesi askar edilmisdir Yuksek keyfiyyete malik bu sudan hazirda oynaq hereket orqanlarinin revmatizm deri ve diger xesteliklerin mualicesinde semereli istifade edilir 2008 ci ilde acilisi olmus Kurdemir Olimpiya Idman Kompleksinin erazisi 5 5 hektardir Erazide 700 yerlik ortulu el idman oyunlari maneji uzguculuk hovuzu 5 eded 2 mertebeli kottecler mini futbol stadionu el oyunlari kortlari qazanxana transformator yarimstansiyasi tikilir Kurdemir seher Stadionunun erazisi 4 hektardir Stadionda 2000 yerlik yeni tribunalar 2 mertebeli tribna ve hakim otaqlari idmancilar ucun soyunub geyinme otaqlari sanitar qovsaqlari tikilmisdir Medeneyyet tehsil ve sehiyye muessiseleriKurdemirde 3 mektebeqeder usaq muessisesi 52 umumtehsil mektebi 7 medeniyyet evi 20 klub 48 kitabxana fealiyyet gosterir Idman Sirvan Kurdemir FK futbol klubu 1990 ci ilde Kurdemirde yaranmisdir 1 defe futbol uzre Azerbaycan cempionatinin elitasinda istirak etmisdir Sirvan futbol klubunun heyetinde en cox qol vurmus oyuncu Mubariz Memmedovdur bu oyuncu 19 oyuna 5 qol vurmusdur Sirvan Kurdemir II merhelede oynamaqdan imtina etdiyinden reqiblerine 2 qelebe verilib Qelebeye gore 2 xal verilib 26 komanda her birinde 13 olmaqla 2 qrupda mubarize aparib Ilk 6 komanda II merhelede 1 12 digerleri 13 26 ci yerler ugrunda oynayib Mubarize I merhelenin butun gostericileri saxlanmaqla davam etdirilib Esasnameye uygun olaraq 8 komanda asagi desteye dusub Ilk oyunda 03 05 1992 ci ilde Sirvan Kurdemir in reqibi Pambiqci Berde olub ve bu oyunda Pambiqci Berde 3 0 hesabiyla qalib gelib Sirvan Kurdemir final merhelesinde butun oyunlarda texniki meglubiyyet alib ki hemin qarsilasmalar siyahiya daxil edilmeyib Kurdemir Olimpiya Idman Kompleksi resmi adi Kurdemir Olimpiya Idman Kompleksi MMC Azerbaycan Respublikasinin Kurdemir rayonunda yerlesen olimpiya idman qurgusu Azerbaycan Respublikasi Gencler ve Idman Nazirliyinin strukturuna daxil olmayan tabeliyindeki teserrufat hesabli qurumdurMaddi medeni irsiRayonda dovlet qeydiyyatina goturulmus erazi icra numayendelikleri terefinden muhafize edilen Sigirli kend erazisinde ilkin orta esrlere aid Qaratepe ve Erebqubali kendi erazisinde ise ilkin orta esrlere aid edilen Sehergah tarixi abideleri movcuddur Bundan elave Muradxan ve Silyan kendlerdinde muhafize edilen tarixi abidelerde movcuddur ki her iki abide dovlet qeydiyyatina alinmisdir Kurdemirde tapilmis deyerli tapintilardan biri de 2010 cu ilde rayonunun Muradxan kendi erazisinde rayon Suvarma Sistemleri Idaresine mexsus ekskavatorla kanal qazilarken tapilmis nadir pul definesidir Mutexessisler terefinden hadise bas veren eraziye baxis kecirildi Define 5470 qram cekiye malikdir Onun icerisinde 1200 den artiq qedim sikke oldugu ehtimal edilir Sikkeler ust gorkeminden mis oldugu ehtimal edilir Define tehvil verilib Sikkelerin XIV esrin sonu XV esrin evveline aid oldugu ehtimal edilir Yerli mediaRayonda Kurdemir yerli qezeti fealiyyet gosterir Qezet ayda 2 defe derc olunur Hazirda Kurdemir qezeti 800 tirajla buraxilir IstinadlarUmumi melumat Azerbaycan Respublikasinin inzibati erazi vahidleri Inzibati kend rayonlari 01 01 2006 sehife 12 Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi 25 cildde Mesul katib akademik T M Nagiyev Azerbaycan cildi Baki Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Elmi Merkezi 2007 884 sehife ISBN 9789952441017 Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Isler Idaresinin Prezident Kitabxanasi Inzibati erazi vahidleri Kurdemir rayonu olu kecid Arxivlenmis suret 2020 06 30 tarixinde Istifade tarixi 2020 06 30 Kurdemir rayon Medeniyyet ve Turizm Sobesini Kur deymir yoxsa Kurd Emir olu kecid Arxivlesdirilib Memmedov Q S Xelilov M Y Ensikiopedik ekoloji luget Baki Elni 2008 Memmodov Q S Xelilov M Y Ekologiya elraf muhit ve insan Baki Elm 2006 Haciyev V C Azerbaycan florasi bitkiliyinin istifadesi ve qorunmasi Baki Eim 1999 AZERBAYCAN SSR 1939 cu ilde 2012 03 28 tarixinde Istifade tarixi 2020 02 06 2012 10 12 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 04 21 Iqtisadiyyat qezeti 2023 07 25 tarixinde Istifade tarixi 2011 04 21 1 olu kecid 2016 03 05 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 01 20 Kurdemir rayonu ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin