Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Axundov Ağamusa Ağası oğlu (2 fevral 1932, Kürdəmir – 5 sentyabr 2015, Bakı) — Azərbaycanın ədəbiyyatşünası, dilçi və türkoloq alimi, 1981-ci ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, filologiya elmləri doktoru (1964), professor (1967), Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü (2007), Azərbaycan Respublikası Dövlət Mükafatı laureatı (1986), Azərbaycan Respublikası Əməkdar Elm Xadimi (1990).
| Ağamusa Axundov | |
|---|---|
| Ağamusa Ağası oğlu Axundov | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Kürdəmir, Azərbaycan SSR, SSRİ |
| Vəfat tarixi | (83 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vətəndaşlığı |  SSRİ→ Azərbaycan |
| Milliyyəti | azərbaycanlı |
| Elm sahələri | ədəbiyyatşünas, dilçi, türkoloq |
| Elmi dərəcəsi | filologiya elmləri doktoru (1964) |
| Elmi adları | professor (1967), AMEA-nın həqiqi üzvü (2007) |
| İş yeri | |
| Üzvlüyü | |
| Mükafatları |  |
Həyatı
Ağamusa Axundov 1932-ci il fevralın 2-də Kürdəmir şəhərində anadan olmuşdur. Orta məktəbi medalla bitirdikdən sonra ADU-nun filologiya fakültəsində (1950–1955) və Azərbaycan Pedaqoji Dillər İnstitutunun Qərbi Avropa dilləri fakültəsində təhsil almışdır (1959–1965). Eyni zamanda ADU-nun aspirantı, müəllimi (1958–1959), baş müəllimi (1959–1961), dosenti (1961–1967), sonra universitetin ümumi dilçilik kafedrasının professoru, fılologiya fakültəsinin dekanı (1967–1974 və 1980–1990) olmuşdur. Ümumi dilçilik kafedrasının müdiri vəzifəsində işləmişdir (1981–1999). AMEA-nin Dilcilik institunun direkroru (1990–2011), AMEA-nın Rəyasət Heyətinin müşaviri vəzifəsində çalışıb.
Ədəbi fəaliyyəti
Ədəbi fəaliyyətə "İnqilab və mədəniyyət" jurnalında (1951, N 12) çap olunmuş "İkinci görüş" adlı ilk hekayəsi ilə başlamışdır. Bundan sonra bədii yaradıcılıqla, xüsusən poeziyanın sənətkarlıq problemlərinin tədqiqi ilə ciddi məşğul olmuşdur.
Sovet Türkoloqları Komitəsinin (1974-cü ildən), Almaniya Demokratik Respublikasında nəşr edilən "Fonetika, dilçilik: Kommunikativ tədqiqatlar" adlı beynəlxalq nəzəri jurnalın redaksiya heyətinin (1978-ci ildən), Azərbaycan EA Terminologiya Komissiyası sədrinin müavini, Azərbaycan Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Toponimika Komissiyasının, AzərTAC-ın tərcümə şurasının, Azərbaycan və Ərəb ölkələri Dostluq Cəmiyyəti İdarə Heyətinin üzvü, Sovet-Amerika dostluq cəmiyyəti Bakı şöbəsinin sədri kimi geniş ictimai-elmi fəaliyyət göstərir.
Misir Ərəb Respublikasının Qahirə şəhərində, Eyn-Şəms Universitetində Azərbaycan dili və ədəbiyyatından dərs demiş (1965–1966), Praqa (1967), Ankara (1972), Belqrad (1984) və Budapeşt (1986), Kayseri (Türkiyə, 1990), İstanbul (1992) şəhərlərində beynəlxalq elmi konfranslarda iştirak etmiş, Dostluq evinin və Sovet Amerika Əlaqələri İnstitutunun xüsusi heyətində ABŞ-də olmuş, Nyu-Yorkda II Dünya müharibəsinin qurtarmasının 30 illiyinə həsr olunmuş iclasda iştirak etmişdir (1975).
Yaponiya Elmə Yardım Cəmiyyətinin dəvəti ilə bir ay Tokio Universitetində Azərbaycan dili dərsi demiş, Kobe Universitetində və Tokio Şərq Kitabxanasında "Azərbaycan dili inkişaf yollarında" mövzusunda 2 konfrans keçirmişdir. Onun "Ümumi dilçilik" (1978–1988), dilçiliyə dair şərikli yazdığı "Dilçiliyə giriş" (1966–1980), "Azərbaycan dili" (1972-1973-1974-1992) kitabları döna-dönə nəşr olunmuşdur. "Azərbaycan dilinin tarixi-etimoloji lüğəti" əsəri üzərində işləmişdir. Azərbaycan Respublikası Dillərin işlənməsı və inkişaf qanunauyğunluqları əlaqələndirmə Şurasının sədri, ASE-nin Məsləhətçilər Şurasının, Gürcüstan EA-nın Dilçilik İnstitutunun və BDU-nun doktorluq dərəcəsi verən ixtisaslaşmış müdafiə şuralarının, XMA-nın Azərbaycan bölməsi komitəsinin, "Sovetskaya tyürkologiya", "Ulduz" və "Azərbaycan" jurnallarının redaksiya heyətlərinin üzvü olmuşdur. "Sovetskaya tyürkologiya" jurnalının baş redaktoru, Dil və Ədəbiyyat üzrə ekspert şurasının sədri işləmişdir (1993-cü ildən).
Xalqlar dostluğu sahəsində mühüm xidmətlərinə görə ABŞ-nin "Frendşip fors" ("Dostluq qüvvələri") ictimai təşkilatının fəxri fərmanına layiq görülmüşdür (1987), ABŞ-nin Nyu-Orlean şəhərinin fəxri xarici vətəndaşı, Luiziana ştatının paytaxtı Baton Rujun şəhər şurasının fəxri üzvüdür (1987). Azərbaycan Ali Attestasiya Komissiyası Rəyasət Heyətinin üzvüdür (2003-cü ildən). "Şöhrət" ordeni ilə təltif edilmişdir (2000).
5 sentyabr 2015-ci ildə vəfat etmişdir, Bakıda, II Fəxri Xiyabanda dəfn edilmişdir.
Kitabları
- Felin zamanları. Bakı: ADU-nun nəşriyyatı, 1961, 138 səh.
- Müasir Azərbaycan ədəbi dilinin fonetikası. Bakı: ADU-nun nəşriyyatı, 1963, 25 səh.
- Müasir Azərbaycan dilinin fonetikasından mühazirələr. Bakı: ADU-nun nəşriyyatı, 1969, 56 səh.
- Dil və üslüb məsələləri. Bakı: Gənclik, 1970, 103 səh.
- Azərbaycan dilinin fonemlər sistemi. Bakı: Maarif, 1973, 302 səh.
- Azərbaycan dilinin tarixi fonetikası. Bakı: ADU-nun nəşriyyatı, 1973, 110 səh.
- Ümumi dilçilik (dilçiliyin tarixi, nəzəriyyəsi və metodları). Bakı: Maarif, 1979, 254 səh.
- Riyazi dilçilik. Bakı: ADU-nun nəşriyyatı, 1979, 18 səh.
- Şer sənəti və dil. Bakı: Yazıçı, 1980, 159 səh.
- Azərbaycan dilinin fonetikası. Bakı: Maarif, 1983, 388 səh.
- Torpağın köksündə tarixin izləri. Bakı: Gənclik, 1983, 135 səh.
- Dilin estetikası. Bakı: Yazıçı, 1985, 223 səh.
- Ümumi dilçilik (dilçiliyin tarixi, nəzəriyyəsi və metodları). Bakı: Maarif, 1988, 260 səh.
- Dil və mədəniyyət. Bakı: Yazıçı, 1992, 190 səh.
- Dil və ədəbiyyat (iki cilddə). I cild. Bakı: Gənclik, 2003, 658 səh.
- Dil və ədəbiyyat (iki cilddə). II cild. Bakı: Gənclik, 2003, 436 səh.
Filmoqrafiya
- Mənim universitetim (film, 1969)
- Dünya şöhrətli məzun (film, 2003)
- Liderlik missiyası. 1-ci hissə (film, 2008)
- Üç zirvənin fatehi (film, 2008)
İstinadlar
Bu məqalədəki istinadlar müvafiq ilə göstərilməlidir. |
- "Arxivlənmiş surət". 2022-06-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-04-20.
- "Arxivlənmiş surət". 2023-07-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-04-20.
- Tanınmış alim vəfat etdi 2016-03-05 at the Wayback Machine. azadliq.org, 06.09.2015 (az.)
- . 2015-09-07 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-09-06.
Xarici keçidlər
- AMEA-nın rəsmi saytında Ağamusa Axundov haqqında 2009-11-20 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediyada bu soyadli muxtelif adamlar haqqinda meqaleler var bax Axundov Axundov Agamusa Agasi oglu 2 fevral 1932 Kurdemir 5 sentyabr 2015 Baki Azerbaycanin edebiyyatsunasi dilci ve turkoloq alimi 1981 ci ilden Azerbaycan Yazicilar Birliyinin uzvu filologiya elmleri doktoru 1964 professor 1967 Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasinin heqiqi uzvu 2007 Azerbaycan Respublikasi Dovlet Mukafati laureati 1986 Azerbaycan Respublikasi Emekdar Elm Xadimi 1990 Agamusa AxundovAgamusa Agasi oglu AxundovDogum tarixi 2 fevral 1932Dogum yeri Kurdemir Azerbaycan SSR SSRIVefat tarixi 5 sentyabr 2015 83 yasinda Vefat yeri Baki AzerbaycanVetendasligi SSRI AzerbaycanMilliyyeti azerbaycanliElm saheleri edebiyyatsunas dilci turkoloqElmi derecesi filologiya elmleri doktoru 1964 Elmi adlari professor 1967 AMEA nin heqiqi uzvu 2007 Is yeri Baki Dovlet UniversitetiUzvluyu Azerbaycan Milli Elmler AkademiyasiMukafatlari 1986 2003HeyatiAgamusa Axundov 1932 ci il fevralin 2 de Kurdemir seherinde anadan olmusdur Orta mektebi medalla bitirdikden sonra ADU nun filologiya fakultesinde 1950 1955 ve Azerbaycan Pedaqoji Diller Institutunun Qerbi Avropa dilleri fakultesinde tehsil almisdir 1959 1965 Eyni zamanda ADU nun aspiranti muellimi 1958 1959 bas muellimi 1959 1961 dosenti 1961 1967 sonra universitetin umumi dilcilik kafedrasinin professoru filologiya fakultesinin dekani 1967 1974 ve 1980 1990 olmusdur Umumi dilcilik kafedrasinin mudiri vezifesinde islemisdir 1981 1999 AMEA nin Dilcilik institunun direkroru 1990 2011 AMEA nin Reyaset Heyetinin musaviri vezifesinde calisib Edebi fealiyyetiEdebi fealiyyete Inqilab ve medeniyyet jurnalinda 1951 N 12 cap olunmus Ikinci gorus adli ilk hekayesi ile baslamisdir Bundan sonra bedii yaradiciliqla xususen poeziyanin senetkarliq problemlerinin tedqiqi ile ciddi mesgul olmusdur Sovet Turkoloqlari Komitesinin 1974 cu ilden Almaniya Demokratik Respublikasinda nesr edilen Fonetika dilcilik Kommunikativ tedqiqatlar adli beynelxalq nezeri jurnalin redaksiya heyetinin 1978 ci ilden Azerbaycan EA Terminologiya Komissiyasi sedrinin muavini Azerbaycan Ali Soveti Reyaset Heyetinin Toponimika Komissiyasinin AzerTAC in tercume surasinin Azerbaycan ve Ereb olkeleri Dostluq Cemiyyeti Idare Heyetinin uzvu Sovet Amerika dostluq cemiyyeti Baki sobesinin sedri kimi genis ictimai elmi fealiyyet gosterir Misir Ereb Respublikasinin Qahire seherinde Eyn Sems Universitetinde Azerbaycan dili ve edebiyyatindan ders demis 1965 1966 Praqa 1967 Ankara 1972 Belqrad 1984 ve Budapest 1986 Kayseri Turkiye 1990 Istanbul 1992 seherlerinde beynelxalq elmi konfranslarda istirak etmis Dostluq evinin ve Sovet Amerika Elaqeleri Institutunun xususi heyetinde ABS de olmus Nyu Yorkda II Dunya muharibesinin qurtarmasinin 30 illiyine hesr olunmus iclasda istirak etmisdir 1975 Yaponiya Elme Yardim Cemiyyetinin deveti ile bir ay Tokio Universitetinde Azerbaycan dili dersi demis Kobe Universitetinde ve Tokio Serq Kitabxanasinda Azerbaycan dili inkisaf yollarinda movzusunda 2 konfrans kecirmisdir Onun Umumi dilcilik 1978 1988 dilciliye dair serikli yazdigi Dilciliye giris 1966 1980 Azerbaycan dili 1972 1973 1974 1992 kitablari dona done nesr olunmusdur Azerbaycan dilinin tarixi etimoloji lugeti eseri uzerinde islemisdir Azerbaycan Respublikasi Dillerin islenmesi ve inkisaf qanunauygunluqlari elaqelendirme Surasinin sedri ASE nin Meslehetciler Surasinin Gurcustan EA nin Dilcilik Institutunun ve BDU nun doktorluq derecesi veren ixtisaslasmis mudafie suralarinin XMA nin Azerbaycan bolmesi komitesinin Sovetskaya tyurkologiya Ulduz ve Azerbaycan jurnallarinin redaksiya heyetlerinin uzvu olmusdur Sovetskaya tyurkologiya jurnalinin bas redaktoru Dil ve Edebiyyat uzre ekspert surasinin sedri islemisdir 1993 cu ilden Xalqlar dostlugu sahesinde muhum xidmetlerine gore ABS nin Frendsip fors Dostluq quvveleri ictimai teskilatinin fexri fermanina layiq gorulmusdur 1987 ABS nin Nyu Orlean seherinin fexri xarici vetendasi Luiziana statinin paytaxti Baton Rujun seher surasinin fexri uzvudur 1987 Azerbaycan Ali Attestasiya Komissiyasi Reyaset Heyetinin uzvudur 2003 cu ilden Sohret ordeni ile teltif edilmisdir 2000 5 sentyabr 2015 ci ilde vefat etmisdir Bakida II Fexri Xiyabanda defn edilmisdir KitablariFelin zamanlari Baki ADU nun nesriyyati 1961 138 seh Muasir Azerbaycan edebi dilinin fonetikasi Baki ADU nun nesriyyati 1963 25 seh Muasir Azerbaycan dilinin fonetikasindan muhazireler Baki ADU nun nesriyyati 1969 56 seh Dil ve uslub meseleleri Baki Genclik 1970 103 seh Azerbaycan dilinin fonemler sistemi Baki Maarif 1973 302 seh Azerbaycan dilinin tarixi fonetikasi Baki ADU nun nesriyyati 1973 110 seh Umumi dilcilik dilciliyin tarixi nezeriyyesi ve metodlari Baki Maarif 1979 254 seh Riyazi dilcilik Baki ADU nun nesriyyati 1979 18 seh Ser seneti ve dil Baki Yazici 1980 159 seh Azerbaycan dilinin fonetikasi Baki Maarif 1983 388 seh Torpagin koksunde tarixin izleri Baki Genclik 1983 135 seh Dilin estetikasi Baki Yazici 1985 223 seh Umumi dilcilik dilciliyin tarixi nezeriyyesi ve metodlari Baki Maarif 1988 260 seh Dil ve medeniyyet Baki Yazici 1992 190 seh Dil ve edebiyyat iki cildde I cild Baki Genclik 2003 658 seh Dil ve edebiyyat iki cildde II cild Baki Genclik 2003 436 seh FilmoqrafiyaMenim universitetim film 1969 Dunya sohretli mezun film 2003 Liderlik missiyasi 1 ci hisse film 2008 Uc zirvenin fatehi film 2008 IstinadlarBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir Arxivlenmis suret 2022 06 17 tarixinde Istifade tarixi 2022 04 20 Arxivlenmis suret 2023 07 01 tarixinde Istifade tarixi 2022 04 20 Taninmis alim vefat etdi 2016 03 05 at the Wayback Machine azadliq org 06 09 2015 az 2015 09 07 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 09 06 Xarici kecidlerAMEA nin resmi saytinda Agamusa Axundov haqqinda 2009 11 20 at the Wayback Machine