Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
 | Bu məqalə Ağsu rayonu haqqındadır. Şəhər üçün Ağsu səhifəsinə baxın. |
Ağsu rayonu — Azərbaycan Respublikasında inzibati – ərazi vahidi. Mərkəzi Ağsu şəhəridir.
| Rayon | |
| Ağsu rayonu | |
|---|---|
 | |
|
| |
| Ölkə | |
| Daxildir | Dağlıq Şirvan |
| İnzibati mərkəz | Ağsu |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Yaradılıb | 8 oktyabr 1943 |
| Sahəsi |
|
| Hündürlük | 57 m |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| ISO kodu | AZ-AGU |
| Telefon kodu | +994 20 |
| Poçt indeksi | AZ 0600 |
| Avtomobil nömrəsi | 06 |
| Rəsmi sayt | |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Etimologiyası
Tarix üzrə fəlsəfə doktoru Fariz Xəlilli yazır ki, Ağsu rayonunun Ülgüc kəndi yaxınlığında yerləşən orta əsr Ağsu şəhərinin adı XVI–XVII əsrdən tarixə bəllidir. 1735-ci ildə Nadirqulu xan (1736-cı ildən sonra Nadir şah) zəlzələ və ara müharibələrindən zərər çəkmiş və yararsız hala düşmüş Şamaxı şəhərinin əhalisini Ağsuya köçürüb, ciddi plan əsasında şəhəri yenidən tikdirib. Azərbaycanın tarixi-coğrafiyasını yazan Zəki Vəlidi Toğan bu haqda bildirir: "Nadir şah 1735-ci ilin martında Şamaxını tutduqdan sonra Şirvanın hökumət mərkəzini şəhərin 30 km cənubi-qərbində əvvəllər mövcud olan Ağsu qəsəbəsinə keçirib Şamaxının əhalisini də oraya köçürür. 1767-ci ildə hökumət mərkəzi az vaxt müddətinə Ağsudan Şamaxıya qaytarılsa da, həmin ildə yenidən Ağsuya gətirilmiş və 1795-ci ilədək burada qalmışdır". Həmin dövrdə və sonralar yaşamış yerli müəlliflər — Haşimi Şirvani, Zülali Şirvani, Ağa Məsih Şirvani, Şakir Şirvani, Hacı Zeynalabdin Şirvani, Abbasqulu ağa Bakıxanov, Seyid Əzim Şirvani və başqaları öz əsərlərində bir qayda olaraq bu şəhəri Ağsu adlandırıblar. Şəhərin rəsmi adı istər Nadir şah, istər Hacı Məhəmmədəli xan, istər Məhəmmədsəid xan, istərsə də Mustafa xan dövründə Ağsu olmuşdur. Xaraba şəhər şəhərin adı deyil, dağıldıqdan sonra bu cür adlanıb. Yeni Şamaxı isə heç bir rəsmi əhəmiyyət daşımır, Şamaxıya nisbətdə deyilib. Ağsu adı isə şəhərin rəsmi adı olub, tarixi əhəmiyyət daşıyır.
Ağsu adının oğuzlarla bağlı olması Şərqi Türküstan və Anadoluda olduğu kimi tarixən yaxınlığında Sincan adının çəkilməsi ilə əlaqələndirilir. Həqiqətən XX əsrin əvvəllərinə qədər Ağsu qəsəbəsinin yaxınlığında Sincan obasının yaşaması rəsmi sənədlərdən bəllidir. Hal-hazırda Çinin Sincan-Uyğur Muxtar Respublikasında ən böyük şəhərlərdən biri məhz, Ağsudur. Beləliklə, Ağsu adı oğuz türkləri ilə bu bölgəyə gətirilmiş, suyunun xüsusən yay aylarında duru olması səbəbi ilə toponim kimi işlədilmişdir.
A. Bakıxanov "Gülüstani-İrəm" əsərində qeyd edir ki, Nadir şah tərəfindən 1735-ci ilin may ayında Şamaxı şəhərinin 4 ağaclığında (37 km), mövqe etibarilə çox əlverişli olan Ağsu adlı yerdə yeni şəhərin əsası qoyuldu. Az bir zamanda şəhərin ətrafında hasarlar tikildi. Şəhərin qədim əhalisi də buraya köçürüldü və Ağsu Şirvan hakimlərinin mərkəzi oldu. Həmin qədim şəhərin qalıqları (hazırda "Xaraba şəhər" adlanır) müasir Ağsu şəhərinin cənubunda yerləşir. Şəhərin adı isə ərazisindən keçən "Ağsuçay"ın adı ilə bağlıdır. Əvvəllər şəhər tipli qəsəbə olan Ağsu 1967-ci ildə şəhər statusu almışdır.
Tarixi
Ağsu rayonu 8 oktyabr 1943-cü ildə təşkil edilmiş, 4 yanvar 1963-cü ildə ləğv edilib Kürdəmir rayonuna birləşdirilmiş, 6 yanvar 1965-ci ildə ayrılaraq yenidən müstəqil rayon olmuşdur.
Əhalisi
Təxminən 77 min nəfərdən ibarət olan rayon əhalisinin ümumi sayının 49,1%-ni kişilər, 50,9%-ni qadınlar təşkil edir. Əhalinin 99%-i azərbaycanlılardan, 1%-i ləzgilərdən, türklərdən və s. ibarətdir. Əhalinin 28,9 %-i şəhərdə, 71,1 %-i kənd yerlərində yaşayır.
Əhalisinə görə ən böyük yaşayış məntəqələri Ağsu şəhəri, Gəgəli, Bico, Kəndoba, Kalva, Pirhəsənli və Ərəbuşağı kəndləridir.
Rayonda 2.068 nəfər qaçqın və məcburi köçkün məskunlaşmışdır. Bunlar Ermənistandan, Özbəkistandan və Ermənistan tərəfindən Azərbaycanın işğal olunmuş rayonlarından gələn əhalidir.
İnzibati bölgüsü
Rayonda 1 şəhər, 31 bələdiyyə və 79 kənd vardır.
Bələdiyyələr
| № | Bələdiyyələrin adı | Əhali |
|---|---|---|
| 1 | Ağsu şəhər bələdiyyəsi | 22313 |
| 2 | Gəgəli kənd bələdiyyəsi | 4334 |
| 3 | Bico kənd bələdiyyəsi | 2292 |
| 4 | Kəndoba kənd bələdiyyəsi | 3297 |
| 5 | Kalva kənd bələdiyyəsi | 2342 |
| 6 | Ərəbuşağı kənd bələdiyyəsi | 1000 |
| 7 | Padar kənd bələdiyyəsi | 1960 |
| 8 | Ərəbmehdibəy kənd bələdiyyəsi | 1811 |
| 9 | Pirhəsənli kənd bələdiyyəsi | 3555 |
| 10 | Cəlayir kənd bələdiyyəsi | 3010 |
| 11 | Qaraqoyunlu kənd bələdiyyəsi | 2304 |
| 12 | Padarqışlaq kənd bələdiyyəsi | 1512 |
| 13 | Ləngəbiz kənd bələdiyyəsi | 1463 |
| 14 | Növcü kənd bələdiyyəsi | 2356 |
| 15 | Qəşəd kənd bələdiyyəsi | 1199 |
| 16 | Bozavand kənd bələdiyyəsi | 2670 |
| 17 | Daşdəmirbəyli kənd bələdiyyəsi | 1118 |
| 18 | Dilman kənd bələdiyyəsi | 1129 |
| 19 | Çiyni kənd bələdiyyəsi | 1433 |
| 20 | İlxıçı kənd bələdiyyəsi | 1455 |
| 21 | Çaparlı kənd bələdiyyəsi | 2112 |
| 22 | Xəlilli kənd bələdiyyəsi | 889 |
| 23 | Rəhimli kənd bələdiyyəsi | 1728 |
| 24 | Nüydü kənd bələdiyyəsi | 680 |
| 25 | Göydəlləkli kənd bələdiyyəsi | 661 |
| 26 | Aratlı Curuğlu kənd bələdiyyəsi | 1287 |
| 27 | Muradlı kənd bələdiyyəsi | 1188 |
| 28 | Ərəbsarvan kənd bələdiyyəsi | 982 |
| 29 | Nəmirli kənd bələdiyyəsi | 823 |
| 30 | Nuran kənd bələdiyyəsi | 755 |
| 31 | Gürcüvan kənd bələdiyyəsi | 1665 |
| Cəmi | 122980 |
Ərazi və coğrafiyası
Ağsu rayonu şərqdən və şimal-şərqdən Şamaxı, cənubdan Hacıqabul və Kürdəmir, qərbdən və şimali-qərbdən İsmayıllı rayonları ilə həmsərhəddir.
Ərazisinin sahəsi 1020,1 km²-dir.
Coğrafi mövqeyinə görə Ağsu rayonu Şirvan düzündə və Böyük Qafqazın ətəklərində yerləşir. Rayonun relyefi şimalda və şimal-şərqdə dağlıq (Niyaldağ, Hinqar, Ləngəbiz silsilələri və s.), cənubda ovalıqdır (Şirvan düzü). Rayon ərazisindəki ən hündür zirvə Bico kəndi ərazisindəki, dəniz səviyyəsindən 929 metr yüksəklikdə yerləşən Sanqalan ("Səndələn" və ya "Bico dağı" da adlanır) zirvəsidir. Bu zirvə, həm də Ləngəbiz silsiləsinin ən hündür nöqtəsidir. Dağlıq ərazilərdə Paleogen və Neogen, düzənlikdə isə Antropogen çöküntüləri yayılmışdır. Gil yataqları mövcuddur.
Rayonun ərazisindən Girdiman, Ağsuçay və onların qolları, Ağdarçay və Nazirçay keçir. Qərbdə Kükəş qobusu (Kür sellər oylağı) və ortada Cavanşir gölü, rayonun şərqə tərəf hissəsində kiçik Bicodərəsi çayı, cənubda Yuxarı Şirvan kanalı, onun Ağsu qolu yerləşir.
İqlimi mülayim isti quru subtropikdir. Orta temperatur yanvarda −4 °C-dən l,5°Cyədək, iyulda isə 15–27 °C-dir. İllik yağıntı 340–800 mm-dir.
Torpaqları karbonatlı qəhvəyi dağ-meşə, dağ boz-qəhvəyi, açıq şabalıdı, boz və çəmən-boz tiplidir.
Dağlıq sahədə meşə və kolluqlar vardır. Qarabağın rəmzlərindən sayılan məşhur xarıbülbül çiçəyinə Ağsu rayonunun dağlıq ərazilərində də (xüsusən Bico dağlarında) daima rast gəlinmişdir.
Rayon ərazisində ayı, çöldonuzu, çaqqal, porsuq, canavar, tülkü və s. heyvanlara, kəklik, turac, qırqovul, çalağan və bu kimi digər quşlara, həmçinin gürzə, kələz, yelmar, koramal və başqa sürünənlər yaşayır.
16 kənd, 3 ərazi dairəsi dağlıq zonadadır. Rayonun inzibati mərkəzi olan Ağsu şəhəri Şamaxıdan 37 km cənub-qərbdə, Ağsu çayının sahilində yerləşir. Azərbaycanda "Ağsu" adlı çaylar çoxdur. Onların bu cur adlanmasının səbəbi çox sadədir, "təmiz, şəffaf su" mənasını verməklə yanaşı, həm də çay yatağında olan ağ rəngli, əsasən də əhəng mənşəli süxurlarla bağlıdır.
Bakıdan Ağsuya gedən yol məşhur Ağsu aşırımından keçir. Uzunluğu 14 km olan, dəniz səviyyəsindən 900 m-ə qədər yüksəkliyi olan bu aşırım Böyük Qafqazın cənub ətəklərindəki Ləngəbiz sıra dağlarının orta hissəsində yerləşir. Aydın havada buradan ətrafa tamaşa edəndə Şirvan vadisinə gözəl bir mənzərə açılır. Bu yerlərin ucu-bucağı görünməyən əzəmətli mənzərəsi yolçuları heyran edir. Aşırım dumana bürünəndə isə buradan maşınla gedən adamların hər biri sanki buludların arası ilə hərəkət etdiyini güman edir.
Ağsunun dağ kəndləri, xüsusən də Kalva, Suraxanı, Xatman, Dilman və Hacıman kəndləri turizm üçün əlverişli təbii-coğrafi mövqeyə malikdirlər.
Relyefi
Rayonun relyefi şimalda və şimal-şərqdə Niyaldağ, Hinqar, Ləngibaz silsiləsindən ibarət olub dağlıqdır. Cənub əraziləri Şirvan düzü ilə hüdudlanaraq ovalıq ərazilərdir. Ərazinin mərkəzi hissəsindən Ağsu çay, qərbindən isə Girdimançay axır. Ağsu şəhəri hər iki sahilində, Şirvan düzünün şimal-şərq qurtaracağında,Hinqar silsiləsinin ətəyində yerləşir.Rayonun dağlıq dağ ətəyi yerlərində karbonatlı dağ-meşə, dağ boz-qəhvəyi torpaqlar yayılmışdır.Düzən hissə açıq şabalıdı, boz və çəmən-boz torpaqlardan ibarətdir.
Geoloji quruluşu
Dağlıq ərazilərdə Paleogen və Neogen, düzənlik yerlərində isə Antropogen çöküntüləri yayılmışdır.
Çayları və su hövzələri
Ağsu (mənbəyin hündürlüyü 2100 m), Girdiman (Mənbəyin hündürlüyü 2900).
Landşaftları və biomüxtəlifliyi
Ərazi yarımsəhra, quru bozqır, kolluq və dağ meşə landşaftlarından ibarətdir. İqlimi düzənlik hissədə mülayim-isti və quru subtropikdir.Dağlıq ərazilərdə yay bir qədər sərin, qış isə nisbətən soyuq və quraq keçir. Düzənlik ərazilərdə, ərazilərdə,əsasən, yovşanlı-şorəngəli yarımsəhra bitkiləri yayılmışdır.Şahdağ Milli Parkının bir hissəsi (keçmiş Pirqulu Dövlət Təbiət qoruğu) Ağsu rayonu ərazisinə düşür.Dilman şəlaləsi (Dilman kəndi) və Ağsu aşırımı çox gözəl geoloji-landşaft xarakterli təbiət abidələrindəndir.
Flora
Dendroflorası, əsasən, qafqaz vələsi(Carpinus causica), şərq fıstığı (Fagus orientalis) iberiya palıdı (Quercus iberica) və şərq palıdında (Quercus macranthera) ibarətdir.Meşələrdə, həmçinin, adi göyrüş (Fraxinus exselsior), çöl ağcaqayını (Acer campestre), çinaryarpaq ağcaqayın(Acer platanoides), qarağaclar (Ulmus carpinilfolia, U.minor.), qaraçöhrə (Taxus baccata), tozağac (betula sp.) söyüd (Salix sp.), şərq alması (Malus orientalis), Qafqaz armudu (Pyrus caucasica), çaytikanı (Hipophae rhamnoides), əzgil (Mespilus germanica), quşarmudu (Sorbus sp.), itburnu (Roza sp.), müxtəlif yemişan növləri, alça (Prunus divaricata), sumax (Rhus coriaria), sarağan (Cotinus sp.), zirinc (Berberis sp.) və s. ağac-kollar vardır.
Fauna
Cücüyüyünlərdən qafqaz uzunquyruq ağdişi (Crocidura gueldentstaediti), kirpi (Erinaceus concolor), köstəbəyə (Talpa levantis) rast gəlinir.Yarasalar nalburun (Rhinolophus blasii), itiqulaq şəbpərə (Myotis blythi), dağ gönlücəsi (Eptesicus serotinus) və s.növlərlə təmsil olunmuşdur.Ərazidə gəmiricilərin meşə sülüysini (Dryomys nitedula), sülüysin (Gilis gilis), sarı boğaz siçan (Apademus flovicolis) və s.növləri yayılmışdır.Yırtıcılardan canavar (Canis lupus), çaqqal (Canis aureus), tülkü (Vulpes vulpes), meşə pişiyi (Felis silvestris), qonur ayı (Ursus arctos), gəlincik (Mustale nivalis), porsuq (Meles meles) və s. növlər təsvir edilmişdir.Sürünənlərdən qafqaz kələzi (Laudakia caucasica), Levant irigürzəsi(Macrovipera Lebetina), müxtəlif kərtənkələlər, koramal vardır.Quşlardan qafqaz şahini (Falco peregrinus caucasica), qırqavul (Phasianus colchicus), qaratoyuq (Turdus merula), bildirçin (Coturnix coturnix), kəklik Perdix perdi) və göyərçinə (columba livia) rast gəlinir.
İqtisadiyyatı
Ağsu rayonu kənd təsərrüfatı rayonudur. İqtisadiyyatında heyvandarlıq, taxılçılıq, pambıqçılıq, meyvə və tərəvəzçilik mühüm yer tutur. Ərazisinin 75,2%-ni və ya 76742 hektarını kənd təsərrüfatına yararlı torpaqlar, bundan 46,3%-ni və ya 35550 hektarını əkin yeri təşkil edir. Aparılan aqrar islahatlar nəticəsində rayonda 43892 nəfər mülkiyyətçi 36184 hektar əkin yeri və çoxillik əkmələr altında olan torpaqları əvəzsiz olaraq pay kimi almışdır. Sovxoz və kolxozlarda olan 17,8 milyard AZM (3,6 mln. AZN) dəyərində əmlak özəlləşdirilərək əmlakdan pay almaq hüququ olanlara verilmişdir. Rayonun məhsul istehsalının, pərakəndə əmtəə dövriyyəsinin, göstərilən pullu xidmətlərin 98–100%-i qeyri-dövlət sektorunun payına düşür. Rayonun təsərrüfat fəaliyyətinin əsasını kənd təsərrüfatı məhsulları təşkil edir. Rayon əhalisinin böyük əksəriyyətinin, yəni 70%-dən çoxunun məşğulluğu kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalı ilə bağlıdır. Rayonda hazırda əsasən taxılçılıq, pambıqçılıq, meyvə, bostan-tərəvəz istehsalı və heyvandarlıq sahəsi sürətlə inkişaf etdirilir. Ağsu rayonunda əsasən taxıl, pambıq, kartof, bostan-tərəvəz, günəbaxan, nar, üzüm və digər bitkiçilik məhsulları yetişdirilir. Respublikada aqrar islahatların gedişi ilə əlaqədar rayonda mal-qaranın özəlləşdirilməsi prosesi başa çatdıqdan sonra heyvandarlığın inkişaf səviyyəsi xeyli artmışdır. Rayon əhalisinin ət məhsuluna olan tələbatı rayon daxilində yetişdirilən heyvanların hesabına ödənilir. Son dövrdə quşçuluq məhsullarının istehsalı xeyli artmışdir.
Hazırda Ağsu rayonunda onlarla istehsal təyinatlı müəssisə mövcuddur. Bunlardan "Miri Grand" MMC, "Büllür" MMC, "Ağsu-Konserv-3" ASC, "Ağsu Konserv A-EM", "Mehman" MMC, "Şaban-Quşçuluq" MMC-nin adını çəkmək olar. O cümlədən, rayonda çörək sexləri, abadlıq işlərində istifadə edilən bardür və tamet istehsal edən sexlər, Kalva kəndində "Pərvanə" MMC və onlarla ticarət, iaşə, məişət və servis xidməti obyektləri, plastik qapı-pəncərə hazırlayan sex, onlarla digər obyektlər mövcuddur. İstehsal olunan məhsullar həm daxili, həm də xarici bazarlarda satılır. Rayonda üzüm emalı və ipək qurdu baraması emalı üzrə müəssisələr fəaliyyət göstərir. Ağsunun Bico, Pirhəsənli, Qəşəd kəndlərində toxunan xalçalar, xüsusən də Şirvan xalçaçılıq məktəbinin ən məşhur kompozisiyalarından olan Bico xalçaları çox məşhurdur. Rayonumuzda fəaliyyət göstərən Azqranata MMC-nin əsası 29 oktyabr 2011-ci ildə qoyulmuşdur.Sahəsi 8.8 ha yaxındır.Zavodun meyvə bağları 1000 ha ərazini təşkil edir.Burada çalışan işçilərin orta aylıq əmək haqqı 350 manat təşkil edir.Zavodda 60 çeşiddə şərab,30 çeşiddə araq, konyaklar,viskilər,xeyli çeşiddə şirə,kompotlar istehsal olunur və Cənubi Qafqaz Regionunda ilk dəfə olaraq Abqora istehsalına başlanılmışdır. Azqranat MMC-nin məhsulları ölkə hüdudlarından kənara-Almaniya, Slovakiya, Çexiya, Polşa, Rusiya, ABŞ, İngiltərə, Kanada, BƏƏ və Yaponiyaya da ixrac olunur.
Mədəniyyət
Rayonda 69 ümumtəhsil məktəbi, 5 məktəbdənkənar və 8 məktəbəqədər müəssisə fəaliyyət göstərir. 6 xəstəxana, 18 ambulator-poliklinika, 22 feldşer-mama məntəqəsi əhaliyə səhiyyə xidməti göstərir. Rayonda 1 mədəniyyət sarayı, 10 mədəniyyət evi, 47 kitabxana, 1 uşaq musiqi məktəbi və tarix-diyarşünaslıq muzeyi vardır. Rayonda ilk dəfə 1954-cü ildə "Yeni həyat", 1961-ci ildə rayonlararası "İrəli" və 1966-cı ildə isə "Birlik" qəzetləri nəşr edilmişdir. Hazırda rayonda Ağsu rayon İcra Hakimiyyətinin orqanı olan "Ağsu" qəzeti buraxılır. Qəzet 13 yanvar 2003-cü ildə Azərbaycan Respublikası Ədliyyə Nazirliyində qeydiyyatdan keçmişdir.
Ağsu şəhərində 3 km aralıda yerləşən Şeyx Dursun məqbərəsi 1457-ci ildə ucaldılmışdır. Eləcə də Şeyx Mezid məqbərəsinin adını çəkmək olar ki, daha zəngin görkəmi bundan əvvəl adını çəkdiyimiz abidənin memarlıq simasını kölgədə qoyur. Şeyx Mezid məqbərəsinin fasadının və interyerinin tərtibatında müxtəlif rəngli kaşıdan istifadə edilmişdir. Şəhərdən bir qədər cənub-qərbdə "Ağ Gunbəz" məqbərəsi, Ağsunun şərqində – XVIII əsrə aid tikililərin xarabalıqları, Gürcüvan kəndində isə Qız Qalası turistlər üçün maraqlı obyektlər sayılır. Ağsu rayonu Azərbaycan mədəniyyət tarixinin nadir incilərindən sayılan, Şirvan xalçaçılıq məktəbinin ən məşhur kompozisiyası kimi tanınan Bico xalçalarının vətənidir. Bico xalçası hazırda rayonun inzibati ərazi vahidinə daxil olan Bico kəndinin adını daşıyır. Xeyli qədim tarixi olan Bico xalçaları sonralar Bico kəndindən başqa Qəşəd, Göylər, Pirhəsənli və Şirvanın digər məşhur xalçatoxuma məntəqələrində, eləcə də Qubada və İranda da istehsal olunub. (Hazırda Pakistanda da sənaye üsulu ilə toxunur) "Bico" xalçaları texniki və incəsənət nöqteyi-nəzərindən təkcə Şirvanda deyil, bütün Qafqazda ən məşhur xalça hesab edilir. XIX əsrin ikinci yarısında Azərbaycandan Nijni Novqorod şəhərinə ixrac olunan Bico xalçaları öz milli koloriti və mürəkkəb ornament kompozisiyası ilə diqqəti cəlb edirdi. Əsasən iki varinatda toxunmuş Bico xalçalarının ən məşhur olan birinci variantında orta sahənin kompozisiyası punktir xətlərlə doldurulmuş ornamentlərdən ibarətdir. 1 kv. m-də 220–300 min ilmə olan bu xalçaların sahə mərkəzi üçbucaqın üfiqi xətt boyunca iki böyük hissəyə, şaquli xətt boyunca orta ölçülü bir neçə rapportlara bölünmüşdür. Bico xalçaları hazırda Kanada, ABŞ, Çexiya, Rusiya, Türkiyə, İtaliya, Böyük Britaniya və s. ölkələrin bir çox məşhur muzeylərini və qalareyalarını bəzəyir. Azərbaycan Respublikası Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin dəstəyi ilə 2014-cü ildə Bico kəndində "Xalçaçı" peşə hazırlığı kursu fəaliyyət göstərmişdir.
Nəqliyyat
Rayon ərazisindən 80 kilometr uzunluqda respublika əhəmiyyətli avtomobil yolu keçir. 37 km uzunluğu olan Bakı-Şamaxı-Yevlax yolu ikinci kateqoriya, 18 kilometr uzunluğu olan Ağsu-Kürdəmir-Bəhrəmtəpə yolu üçüncü kateqoriyaya aiddir.
1987-ci ildə çəkilmiş və 2013-ci ildə bərpa edilən 25 km uzunluqdakı Ağsu-Bico-Göylər yolu bir çox kəndləri birləşdirməklə yanaşı qış aylarında Bakı-Şamaxı-Yevlax yolunun Ağsu aşırımından keçən hissəsinə əsas alternativ kimi istifadə edilir.
Tarixi və memarlıq abidələri
| N | Abidənin adı | Tarixi | Yerləşdiyi yer |
|---|---|---|---|
| 1 | Cavanşir yaşayış yeri və qəbiristanlığı | Son orta əsrlər | Ağsu şəhərindən 3 km şərqdə |
| 2 | Qədim Nərgizava nekropolu | Antik dövr və ilk orta əsrlər | Gəgəli və Bico kəndlərinin ərazisi |
| 3 | Nüydi yaşayış yeri və nekropolu | Antik dövr | Nüydü kəndi |
| 4 | Pirəmsaq qəbiristanı | İlk orta əsrlər | Bico kəndi |
| 5 | Qırlartəpə yaşayış yeri | Eneolit-antik dövr | Qırlar kəndi |
| 6 | Qırlartəpə qəbiristanlığı | Antik dövr | Qırlar kəndi |
| 7 | Pirəşeydullah tarixi abidəsi | Orta əsrlər | Bico kəndi |
| 8 | XVIII əsrin paytaxt şəhəri — Ağsu | 1735–1805-ci illər | Ülgüc kəndi |
| 9 | Xanyurdu yaşayış yeri | İlk orta əsrlər | Ərəbuşağı kəndi |
| 10 | Qaraçıbulaq yaşayış yeri və qəbiristanlığı | Antik dövr | Nuran kəndi |
| 11 | Xəzinədağ qalası | İlk orta əsrlər | Padar kəndi |
| 12 | Şeyx Dursun Türbəsi | 1399-cu il | Ağsu şəhəri |
| 13 | Pir Bəxtiyar Türbəsi | XIX əsr | Ağsu şəhəri |
| 14 | Ağ günbəz türbəsi | 1897-ci il | Qaraqoyunlu kəndi |
| 15 | Qırmızı günbəz türbəsi | 1909-cu il | Qaraqoyunlu kəndi |
| 16 | Bilal Əfəndi məscidi | XIX əsr | Padar kəndi |
| 17 | Şıxməzid xanəgahı | XIV-XVII əsrlər | Ağsu şəhəri |
| 18 | Növcü daş qoç qəbirləri | XIV-XVI əsrlər | Növcü kəndi |
| 19 | Zeyvə nənə türbəsi | XX əsrin 40-cı illəri | Gəgəli kəndi |
| 20 | Mehrəvan qalası | Son antik və ilk orta əsrlər dövrü | Bəyimli kəndi |
| 21 | Həzrə türbəsi | XV əsr | Ərəbmehdibəy kəndi |
| 22 | Zəngənə yaşayış yeri | İlk orta əsrlər | Rəhimli kəndi |
| 21 | Şeyx Əmirəhməd türbəsi | 1722-ci il | Xəlilli kəndi |
Görkəmli şəxsləri
- — Ağsunun böyük və görkəmli alimi
- Muhəmməd Əmin ibn Sədrəddin Şirvani — şəriət alimi, mütəfəkkir.
- Məhəmməd Zahid Şirvani — şair.
- Aşıq Mirzə Bilal — aşıq
- Aşıq Şakir — aşıq
- Ədhəm Şıxəlibəyli — akademik, əməkdar elm xadimi.
- İsmət imanov- əsgər
- Arif Səlimov — fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor, əməkdar elm xadimi
- — fizika-riyaziyyat elmləri doktoru
- Fikrət İsayev — fizika-riyaziyyat elmləri doktoru
- Eybalı Mehrəliyev — coğrafiya elmləri doktoru
- Şahalı Həsənov — coğrafiya elmləri doktoru.
- — tibb elmləri doktoru
- — biologiya elmləri doktoru
- Mirəli Alosmanov — texnika elmləri doktoru
- Fazil Vahidov — fəlsəfə elmləri doktoru
- Tərlan Əliyarbəyov — sovet hərbi xadimi, general-mayor
- Mikayıl İsmayılov — SOCAR-ın vitse-prezidenti
- Səlim Müslümov — Gömrük xidməti general-mayoru, iqtisad elmləri doktoru, professor
- Rasim Balayev — Azərbaycanın xalq artisti, aktyor
- Tahir Kərimli — Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsinin sabiq sədri, Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı
- Səməndər Rzayev — Azərbaycanın xalq artisti, aktyor
- Mikayıl Mirzə — Azərbaycanın xalq artisti, aktyor
- Famil Məmmədli — Azərbaycan hərbi pilotu, polkovnik-leytenant
- Cümşüd Nuriyev — Milli Məclisin sabiq üzvi, Siyasi elmlər doktoru. professor
Şəkillər
İstinadlar
- Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. "İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı, 2024" (PDF) (az.). stat.gov.az. 2024-02-28. 2024-03-14 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2024-04-05.
- Керимов Л.Г. 'Азербайджанский ковер. Том III', Баку: Гянджлик, 1983,144 c., c.45
Xarici keçidlər
- Azərbaycan Dövlət Statistika Komitəsi : Ağsu rayonunun etnik tərkibi (1999) 2009-11-14 at the Wayback Machine
- Rayon haqqında
- http://www.mcdmerkez.org/ts_general/azl/belediye/b-53.htm 2009-02-20 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqale Agsu rayonu haqqindadir Seher ucun Agsu sehifesine baxin Agsu rayonu Azerbaycan Respublikasinda inzibati erazi vahidi Merkezi Agsu seheridir RayonAgsu rayonu40 34 10 sm e 48 24 00 s u Olke AzerbaycanDaxildir Dagliq SirvanInzibati merkez AgsuTarixi ve cografiyasiYaradilib 8 oktyabr 1943Sahesi 1 020 km Hundurluk 57 mEhalisiEhalisi 77 290 nef Reqemsal identifikatorlarISO kodu AZ AGUTelefon kodu 994 20Poct indeksi AZ 0600Avtomobil nomresi 06Resmi sayt Vikianbarda elaqeli mediafayllarEtimologiyasiTarix uzre felsefe doktoru Fariz Xelilli yazir ki Agsu rayonunun Ulguc kendi yaxinliginda yerlesen orta esr Agsu seherinin adi XVI XVII esrden tarixe bellidir 1735 ci ilde Nadirqulu xan 1736 ci ilden sonra Nadir sah zelzele ve ara muharibelerinden zerer cekmis ve yararsiz hala dusmus Samaxi seherinin ehalisini Agsuya kocurub ciddi plan esasinda seheri yeniden tikdirib Azerbaycanin tarixi cografiyasini yazan Zeki Velidi Togan bu haqda bildirir Nadir sah 1735 ci ilin martinda Samaxini tutduqdan sonra Sirvanin hokumet merkezini seherin 30 km cenubi qerbinde evveller movcud olan Agsu qesebesine kecirib Samaxinin ehalisini de oraya kocurur 1767 ci ilde hokumet merkezi az vaxt muddetine Agsudan Samaxiya qaytarilsa da hemin ilde yeniden Agsuya getirilmis ve 1795 ci iledek burada qalmisdir Hemin dovrde ve sonralar yasamis yerli muellifler Hasimi Sirvani Zulali Sirvani Aga Mesih Sirvani Sakir Sirvani Haci Zeynalabdin Sirvani Abbasqulu aga Bakixanov Seyid Ezim Sirvani ve basqalari oz eserlerinde bir qayda olaraq bu seheri Agsu adlandiriblar Seherin resmi adi ister Nadir sah ister Haci Mehemmedeli xan ister Mehemmedseid xan isterse de Mustafa xan dovrunde Agsu olmusdur Xaraba seher seherin adi deyil dagildiqdan sonra bu cur adlanib Yeni Samaxi ise hec bir resmi ehemiyyet dasimir Samaxiya nisbetde deyilib Agsu adi ise seherin resmi adi olub tarixi ehemiyyet dasiyir Agsu adinin oguzlarla bagli olmasi Serqi Turkustan ve Anadoluda oldugu kimi tarixen yaxinliginda Sincan adinin cekilmesi ile elaqelendirilir Heqiqeten XX esrin evvellerine qeder Agsu qesebesinin yaxinliginda Sincan obasinin yasamasi resmi senedlerden bellidir Hal hazirda Cinin Sincan Uygur Muxtar Respublikasinda en boyuk seherlerden biri mehz Agsudur Belelikle Agsu adi oguz turkleri ile bu bolgeye getirilmis suyunun xususen yay aylarinda duru olmasi sebebi ile toponim kimi isledilmisdir A Bakixanov Gulustani Irem eserinde qeyd edir ki Nadir sah terefinden 1735 ci ilin may ayinda Samaxi seherinin 4 agacliginda 37 km movqe etibarile cox elverisli olan Agsu adli yerde yeni seherin esasi qoyuldu Az bir zamanda seherin etrafinda hasarlar tikildi Seherin qedim ehalisi de buraya kocuruldu ve Agsu Sirvan hakimlerinin merkezi oldu Hemin qedim seherin qaliqlari hazirda Xaraba seher adlanir muasir Agsu seherinin cenubunda yerlesir Seherin adi ise erazisinden kecen Agsucay in adi ile baglidir Evveller seher tipli qesebe olan Agsu 1967 ci ilde seher statusu almisdir TarixiAgsu rayonu 8 oktyabr 1943 cu ilde teskil edilmis 4 yanvar 1963 cu ilde legv edilib Kurdemir rayonuna birlesdirilmis 6 yanvar 1965 ci ilde ayrilaraq yeniden musteqil rayon olmusdur EhalisiEsas meqaleler Azerbaycan ehalisinin siyahiyaalinmasi 1999 ve Azerbaycan ehalisinin siyahiyaalinmasi 2009 Texminen 77 min neferden ibaret olan rayon ehalisinin umumi sayinin 49 1 ni kisiler 50 9 ni qadinlar teskil edir Ehalinin 99 i azerbaycanlilardan 1 i lezgilerden turklerden ve s ibaretdir Ehalinin 28 9 i seherde 71 1 i kend yerlerinde yasayir Ehalisine gore en boyuk yasayis menteqeleri Agsu seheri Gegeli Bico Kendoba Kalva Pirhesenli ve Erebusagi kendleridir Rayonda 2 068 nefer qacqin ve mecburi kockun meskunlasmisdir Bunlar Ermenistandan Ozbekistandan ve Ermenistan terefinden Azerbaycanin isgal olunmus rayonlarindan gelen ehalidir Inzibati bolgusuAgsu rayonunun xeritesi Rayonda 1 seher 31 belediyye ve 79 kend vardir Belediyyeler Belediyyelerin adi Ehali1 Agsu seher belediyyesi 223132 Gegeli kend belediyyesi 43343 Bico kend belediyyesi 22924 Kendoba kend belediyyesi 32975 Kalva kend belediyyesi 23426 Erebusagi kend belediyyesi 10007 Padar kend belediyyesi 19608 Erebmehdibey kend belediyyesi 18119 Pirhesenli kend belediyyesi 355510 Celayir kend belediyyesi 301011 Qaraqoyunlu kend belediyyesi 230412 Padarqislaq kend belediyyesi 151213 Lengebiz kend belediyyesi 146314 Novcu kend belediyyesi 235615 Qesed kend belediyyesi 119916 Bozavand kend belediyyesi 267017 Dasdemirbeyli kend belediyyesi 111818 Dilman kend belediyyesi 112919 Ciyni kend belediyyesi 143320 Ilxici kend belediyyesi 145521 Caparli kend belediyyesi 211222 Xelilli kend belediyyesi 88923 Rehimli kend belediyyesi 172824 Nuydu kend belediyyesi 68025 Goydellekli kend belediyyesi 66126 Aratli Curuglu kend belediyyesi 128727 Muradli kend belediyyesi 118828 Erebsarvan kend belediyyesi 98229 Nemirli kend belediyyesi 82330 Nuran kend belediyyesi 75531 Gurcuvan kend belediyyesi 1665Cemi 122980Erazi ve cografiyasiAgsu rayonu serqden ve simal serqden Samaxi cenubdan Haciqabul ve Kurdemir qerbden ve simali qerbden Ismayilli rayonlari ile hemserheddir Erazisinin sahesi 1020 1 km dir Cografi movqeyine gore Agsu rayonu Sirvan duzunde ve Boyuk Qafqazin eteklerinde yerlesir Rayonun relyefi simalda ve simal serqde dagliq Niyaldag Hinqar Lengebiz silsileleri ve s cenubda ovaliqdir Sirvan duzu Rayon erazisindeki en hundur zirve Bico kendi erazisindeki deniz seviyyesinden 929 metr yukseklikde yerlesen Sanqalan Sendelen ve ya Bico dagi da adlanir zirvesidir Bu zirve hem de Lengebiz silsilesinin en hundur noqtesidir Dagliq erazilerde Paleogen ve Neogen duzenlikde ise Antropogen cokuntuleri yayilmisdir Gil yataqlari movcuddur Rayonun erazisinden Girdiman Agsucay ve onlarin qollari Agdarcay ve Nazircay kecir Qerbde Kukes qobusu Kur seller oylagi ve ortada Cavansir golu rayonun serqe teref hissesinde kicik Bicoderesi cayi cenubda Yuxari Sirvan kanali onun Agsu qolu yerlesir Iqlimi mulayim isti quru subtropikdir Orta temperatur yanvarda 4 C den l 5 Cyedek iyulda ise 15 27 C dir Illik yaginti 340 800 mm dir Torpaqlari karbonatli qehveyi dag mese dag boz qehveyi aciq sabalidi boz ve cemen boz tiplidir Dagliq sahede mese ve kolluqlar vardir Qarabagin remzlerinden sayilan meshur xaribulbul ciceyine Agsu rayonunun dagliq erazilerinde de xususen Bico daglarinda daima rast gelinmisdir Rayon erazisinde ayi coldonuzu caqqal porsuq canavar tulku ve s heyvanlara keklik turac qirqovul calagan ve bu kimi diger quslara hemcinin gurze kelez yelmar koramal ve basqa surunenler yasayir 16 kend 3 erazi dairesi dagliq zonadadir Rayonun inzibati merkezi olan Agsu seheri Samaxidan 37 km cenub qerbde Agsu cayinin sahilinde yerlesir Azerbaycanda Agsu adli caylar coxdur Onlarin bu cur adlanmasinin sebebi cox sadedir temiz seffaf su menasini vermekle yanasi hem de cay yataginda olan ag rengli esasen de eheng menseli suxurlarla baglidir Bakidan Agsuya geden yol meshur Agsu asirimindan kecir Uzunlugu 14 km olan deniz seviyyesinden 900 m e qeder yuksekliyi olan bu asirim Boyuk Qafqazin cenub eteklerindeki Lengebiz sira daglarinin orta hissesinde yerlesir Aydin havada buradan etrafa tamasa edende Sirvan vadisine gozel bir menzere acilir Bu yerlerin ucu bucagi gorunmeyen ezemetli menzeresi yolculari heyran edir Asirim dumana burunende ise buradan masinla geden adamlarin her biri sanki buludlarin arasi ile hereket etdiyini guman edir Agsunun dag kendleri xususen de Kalva Suraxani Xatman Dilman ve Haciman kendleri turizm ucun elverisli tebii cografi movqeye malikdirler Relyefi Rayonun relyefi simalda ve simal serqde Niyaldag Hinqar Lengibaz silsilesinden ibaret olub dagliqdir Cenub erazileri Sirvan duzu ile hududlanaraq ovaliq erazilerdir Erazinin merkezi hissesinden Agsu cay qerbinden ise Girdimancay axir Agsu seheri her iki sahilinde Sirvan duzunun simal serq qurtaracaginda Hinqar silsilesinin eteyinde yerlesir Rayonun dagliq dag eteyi yerlerinde karbonatli dag mese dag boz qehveyi torpaqlar yayilmisdir Duzen hisse aciq sabalidi boz ve cemen boz torpaqlardan ibaretdir Geoloji qurulusu Dagliq erazilerde Paleogen ve Neogen duzenlik yerlerinde ise Antropogen cokuntuleri yayilmisdir Caylari ve su hovzeleri Agsu menbeyin hundurluyu 2100 m Girdiman Menbeyin hundurluyu 2900 Landsaftlari ve biomuxtelifliyi Erazi yarimsehra quru bozqir kolluq ve dag mese landsaftlarindan ibaretdir Iqlimi duzenlik hissede mulayim isti ve quru subtropikdir Dagliq erazilerde yay bir qeder serin qis ise nisbeten soyuq ve quraq kecir Duzenlik erazilerde erazilerde esasen yovsanli sorengeli yarimsehra bitkileri yayilmisdir Sahdag Milli Parkinin bir hissesi kecmis Pirqulu Dovlet Tebiet qorugu Agsu rayonu erazisine dusur Dilman selalesi Dilman kendi ve Agsu asirimi cox gozel geoloji landsaft xarakterli tebiet abidelerindendir Flora Dendroflorasi esasen qafqaz velesi Carpinus causica serq fistigi Fagus orientalis iberiya palidi Quercus iberica ve serq palidinda Quercus macranthera ibaretdir Meselerde hemcinin adi goyrus Fraxinus exselsior col agcaqayini Acer campestre cinaryarpaq agcaqayin Acer platanoides qaragaclar Ulmus carpinilfolia U minor qaracohre Taxus baccata tozagac betula sp soyud Salix sp serq almasi Malus orientalis Qafqaz armudu Pyrus caucasica caytikani Hipophae rhamnoides ezgil Mespilus germanica qusarmudu Sorbus sp itburnu Roza sp muxtelif yemisan novleri alca Prunus divaricata sumax Rhus coriaria saragan Cotinus sp zirinc Berberis sp ve s agac kollar vardir Fauna Cucuyuyunlerden qafqaz uzunquyruq agdisi Crocidura gueldentstaediti kirpi Erinaceus concolor kostebeye Talpa levantis rast gelinir Yarasalar nalburun Rhinolophus blasii itiqulaq sebpere Myotis blythi dag gonlucesi Eptesicus serotinus ve s novlerle temsil olunmusdur Erazide gemiricilerin mese suluysini Dryomys nitedula suluysin Gilis gilis sari bogaz sican Apademus flovicolis ve s novleri yayilmisdir Yirticilardan canavar Canis lupus caqqal Canis aureus tulku Vulpes vulpes mese pisiyi Felis silvestris qonur ayi Ursus arctos gelincik Mustale nivalis porsuq Meles meles ve s novler tesvir edilmisdir Surunenlerden qafqaz kelezi Laudakia caucasica Levant irigurzesi Macrovipera Lebetina muxtelif kertenkeleler koramal vardir Quslardan qafqaz sahini Falco peregrinus caucasica qirqavul Phasianus colchicus qaratoyuq Turdus merula bildircin Coturnix coturnix keklik Perdix perdi ve goyercine columba livia rast gelinir IqtisadiyyatiAgsu rayonu kend teserrufati rayonudur Iqtisadiyyatinda heyvandarliq taxilciliq pambiqciliq meyve ve terevezcilik muhum yer tutur Erazisinin 75 2 ni ve ya 76742 hektarini kend teserrufatina yararli torpaqlar bundan 46 3 ni ve ya 35550 hektarini ekin yeri teskil edir Aparilan aqrar islahatlar neticesinde rayonda 43892 nefer mulkiyyetci 36184 hektar ekin yeri ve coxillik ekmeler altinda olan torpaqlari evezsiz olaraq pay kimi almisdir Sovxoz ve kolxozlarda olan 17 8 milyard AZM 3 6 mln AZN deyerinde emlak ozellesdirilerek emlakdan pay almaq huququ olanlara verilmisdir Rayonun mehsul istehsalinin perakende emtee dovriyyesinin gosterilen pullu xidmetlerin 98 100 i qeyri dovlet sektorunun payina dusur Rayonun teserrufat fealiyyetinin esasini kend teserrufati mehsullari teskil edir Rayon ehalisinin boyuk ekseriyyetinin yeni 70 den coxunun mesgullugu kend teserrufati mehsullarinin istehsali ile baglidir Rayonda hazirda esasen taxilciliq pambiqciliq meyve bostan terevez istehsali ve heyvandarliq sahesi suretle inkisaf etdirilir Agsu rayonunda esasen taxil pambiq kartof bostan terevez gunebaxan nar uzum ve diger bitkicilik mehsullari yetisdirilir Respublikada aqrar islahatlarin gedisi ile elaqedar rayonda mal qaranin ozellesdirilmesi prosesi basa catdiqdan sonra heyvandarligin inkisaf seviyyesi xeyli artmisdir Rayon ehalisinin et mehsuluna olan telebati rayon daxilinde yetisdirilen heyvanlarin hesabina odenilir Son dovrde qusculuq mehsullarinin istehsali xeyli artmisdir Hazirda Agsu rayonunda onlarla istehsal teyinatli muessise movcuddur Bunlardan Miri Grand MMC Bullur MMC Agsu Konserv 3 ASC Agsu Konserv A EM Mehman MMC Saban Qusculuq MMC nin adini cekmek olar O cumleden rayonda corek sexleri abadliq islerinde istifade edilen bardur ve tamet istehsal eden sexler Kalva kendinde Pervane MMC ve onlarla ticaret iase meiset ve servis xidmeti obyektleri plastik qapi pencere hazirlayan sex onlarla diger obyektler movcuddur Istehsal olunan mehsullar hem daxili hem de xarici bazarlarda satilir Rayonda uzum emali ve ipek qurdu baramasi emali uzre muessiseler fealiyyet gosterir Agsunun Bico Pirhesenli Qesed kendlerinde toxunan xalcalar xususen de Sirvan xalcaciliq mektebinin en meshur kompozisiyalarindan olan Bico xalcalari cox meshurdur Rayonumuzda fealiyyet gosteren Azqranata MMC nin esasi 29 oktyabr 2011 ci ilde qoyulmusdur Sahesi 8 8 ha yaxindir Zavodun meyve baglari 1000 ha erazini teskil edir Burada calisan iscilerin orta ayliq emek haqqi 350 manat teskil edir Zavodda 60 cesidde serab 30 cesidde araq konyaklar viskiler xeyli cesidde sire kompotlar istehsal olunur ve Cenubi Qafqaz Regionunda ilk defe olaraq Abqora istehsalina baslanilmisdir Azqranat MMC nin mehsullari olke hududlarindan kenara Almaniya Slovakiya Cexiya Polsa Rusiya ABS Ingiltere Kanada BEE ve Yaponiyaya da ixrac olunur MedeniyyetXIX esrin evvellerine aid Yeni Bico xalcasi Rayonda 69 umumtehsil mektebi 5 mektebdenkenar ve 8 mektebeqeder muessise fealiyyet gosterir 6 xestexana 18 ambulator poliklinika 22 feldser mama menteqesi ehaliye sehiyye xidmeti gosterir Rayonda 1 medeniyyet sarayi 10 medeniyyet evi 47 kitabxana 1 usaq musiqi mektebi ve tarix diyarsunasliq muzeyi vardir Rayonda ilk defe 1954 cu ilde Yeni heyat 1961 ci ilde rayonlararasi Ireli ve 1966 ci ilde ise Birlik qezetleri nesr edilmisdir Hazirda rayonda Agsu rayon Icra Hakimiyyetinin orqani olan Agsu qezeti buraxilir Qezet 13 yanvar 2003 cu ilde Azerbaycan Respublikasi Edliyye Nazirliyinde qeydiyyatdan kecmisdir Agsu seherinde 3 km aralida yerlesen Seyx Dursun meqberesi 1457 ci ilde ucaldilmisdir Elece de Seyx Mezid meqberesinin adini cekmek olar ki daha zengin gorkemi bundan evvel adini cekdiyimiz abidenin memarliq simasini kolgede qoyur Seyx Mezid meqberesinin fasadinin ve interyerinin tertibatinda muxtelif rengli kasidan istifade edilmisdir Seherden bir qeder cenub qerbde Ag Gunbez meqberesi Agsunun serqinde XVIII esre aid tikililerin xarabaliqlari Gurcuvan kendinde ise Qiz Qalasi turistler ucun maraqli obyektler sayilir Agsu rayonu Azerbaycan medeniyyet tarixinin nadir incilerinden sayilan Sirvan xalcaciliq mektebinin en meshur kompozisiyasi kimi taninan Bico xalcalarinin vetenidir Bico xalcasi hazirda rayonun inzibati erazi vahidine daxil olan Bico kendinin adini dasiyir Xeyli qedim tarixi olan Bico xalcalari sonralar Bico kendinden basqa Qesed Goyler Pirhesenli ve Sirvanin diger meshur xalcatoxuma menteqelerinde elece de Qubada ve Iranda da istehsal olunub Hazirda Pakistanda da senaye usulu ile toxunur Bico xalcalari texniki ve incesenet noqteyi nezerinden tekce Sirvanda deyil butun Qafqazda en meshur xalca hesab edilir XIX esrin ikinci yarisinda Azerbaycandan Nijni Novqorod seherine ixrac olunan Bico xalcalari oz milli koloriti ve murekkeb ornament kompozisiyasi ile diqqeti celb edirdi Esasen iki varinatda toxunmus Bico xalcalarinin en meshur olan birinci variantinda orta sahenin kompozisiyasi punktir xetlerle doldurulmus ornamentlerden ibaretdir 1 kv m de 220 300 min ilme olan bu xalcalarin sahe merkezi ucbucaqin ufiqi xett boyunca iki boyuk hisseye saquli xett boyunca orta olculu bir nece rapportlara bolunmusdur Bico xalcalari hazirda Kanada ABS Cexiya Rusiya Turkiye Italiya Boyuk Britaniya ve s olkelerin bir cox meshur muzeylerini ve qalareyalarini bezeyir Azerbaycan Respublikasi Emek ve Ehalinin Sosial Mudafiesi Nazirliyinin desteyi ile 2014 cu ilde Bico kendinde Xalcaci pese hazirligi kursu fealiyyet gostermisdir NeqliyyatRayon erazisinden 80 kilometr uzunluqda respublika ehemiyyetli avtomobil yolu kecir 37 km uzunlugu olan Baki Samaxi Yevlax yolu ikinci kateqoriya 18 kilometr uzunlugu olan Agsu Kurdemir Behremtepe yolu ucuncu kateqoriyaya aiddir 1987 ci ilde cekilmis ve 2013 ci ilde berpa edilen 25 km uzunluqdaki Agsu Bico Goyler yolu bir cox kendleri birlesdirmekle yanasi qis aylarinda Baki Samaxi Yevlax yolunun Agsu asirimindan kecen hissesine esas alternativ kimi istifade edilir Tarixi ve memarliq abideleriN Abidenin adi Tarixi Yerlesdiyi yer1 Cavansir yasayis yeri ve qebiristanligi Son orta esrler Agsu seherinden 3 km serqde2 Qedim Nergizava nekropolu Antik dovr ve ilk orta esrler Gegeli ve Bico kendlerinin erazisi3 Nuydi yasayis yeri ve nekropolu Antik dovr Nuydu kendi4 Piremsaq qebiristani Ilk orta esrler Bico kendi5 Qirlartepe yasayis yeri Eneolit antik dovr Qirlar kendi6 Qirlartepe qebiristanligi Antik dovr Qirlar kendi7 Pireseydullah tarixi abidesi Orta esrler Bico kendi8 XVIII esrin paytaxt seheri Agsu 1735 1805 ci iller Ulguc kendi9 Xanyurdu yasayis yeri Ilk orta esrler Erebusagi kendi10 Qaracibulaq yasayis yeri ve qebiristanligi Antik dovr Nuran kendi11 Xezinedag qalasi Ilk orta esrler Padar kendi12 Seyx Dursun Turbesi 1399 cu il Agsu seheri13 Pir Bextiyar Turbesi XIX esr Agsu seheri14 Ag gunbez turbesi 1897 ci il Qaraqoyunlu kendi15 Qirmizi gunbez turbesi 1909 cu il Qaraqoyunlu kendi16 Bilal Efendi mescidi XIX esr Padar kendi17 Sixmezid xanegahi XIV XVII esrler Agsu seheri18 Novcu das qoc qebirleri XIV XVI esrler Novcu kendi19 Zeyve nene turbesi XX esrin 40 ci illeri Gegeli kendi20 Mehrevan qalasi Son antik ve ilk orta esrler dovru Beyimli kendi21 Hezre turbesi XV esr Erebmehdibey kendi22 Zengene yasayis yeri Ilk orta esrler Rehimli kendi21 Seyx Emirehmed turbesi 1722 ci il Xelilli kendiGorkemli sexsleri Agsunun boyuk ve gorkemli alimi Muhemmed Emin ibn Sedreddin Sirvani seriet alimi mutefekkir Mehemmed Zahid Sirvani sair Asiq Mirze Bilal asiq Asiq Sakir asiq Edhem Sixelibeyli akademik emekdar elm xadimi Ismet imanov esger Arif Selimov fizika riyaziyyat elmleri doktoru professor emekdar elm xadimi fizika riyaziyyat elmleri doktoru Fikret Isayev fizika riyaziyyat elmleri doktoru Eybali Mehreliyev cografiya elmleri doktoru Sahali Hesenov cografiya elmleri doktoru tibb elmleri doktoru biologiya elmleri doktoru Mireli Alosmanov texnika elmleri doktoru Fazil Vahidov felsefe elmleri doktoru Terlan Eliyarbeyov sovet herbi xadimi general mayor Mikayil Ismayilov SOCAR in vitse prezidenti Selim Muslumov Gomruk xidmeti general mayoru iqtisad elmleri doktoru professor Rasim Balayev Azerbaycanin xalq artisti aktyor Tahir Kerimli Azerbaycan Respublikasi Ali Mehkemesinin sabiq sedri Azerbaycan Respublikasi Milli Meclisinin deputati Semender Rzayev Azerbaycanin xalq artisti aktyor Mikayil Mirze Azerbaycanin xalq artisti aktyor Famil Memmedli Azerbaycan herbi pilotu polkovnik leytenant Cumsud Nuriyev Milli Meclisin sabiq uzvi Siyasi elmler doktoru professorSekillerSeyx Dursun turbesi Ag kunbez Qaraqoyunlu kendi Agsu sahmat mektebi Ebedi xatire II Dunya muharibesinin sehidlerine Kalva kendi Bico dagindan bir goruntu Usaqlar merkezi Agsu seheriIstinadlarAzerbaycan Respublikasinin Dovlet Statistika Komitesi Inzibati erazi bolgusu tesnifati 2024 PDF az stat gov az 2024 02 28 2024 03 14 tarixinde PDF Istifade tarixi 2024 04 05 Kerimov L G Azerbajdzhanskij kover Tom III Baku Gyandzhlik 1983 144 c c 45Xarici kecidlerAzerbaycan Dovlet Statistika Komitesi Agsu rayonunun etnik terkibi 1999 2009 11 14 at the Wayback Machine Rayon haqqinda http www mcdmerkez org ts general azl belediye b 53 htm 2009 02 20 at the Wayback Machine