Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tərlan Abdulla oğlu Əliyarbəyov (28 noyabr 1892, Ağsu – 15 fevral 1956, Bakı) — sovet hərbi xadimi, general-mayor.
| Tərlan Əliyarbəyov | |
|---|---|
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 28 noyabr 1892 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 15 fevral 1956 (63 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Hərbi fəaliyyəti | |
| Mənsubiyyəti | Azərbaycanlılar |
| Rütbəsi | general-mayor |
| Komandanlıq edib | |
| Döyüşlər | |
| Təltifləri | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Tərlan Əliyarbəyov 28 noyabr 1892-ci ildə Şamaxı şəhərində zadəgan ailədə anadan olmuşdur. 1914-cü ildə Tiflis hərbi məktəbini bitirmişdir. 1927–1941-ci illərdə iki dəfə M.V.Frunze adına Ali Hərbi Akademiyanı bitirmişdir. Peşəkar hərbçi, igid general Tərlan bəy Əliyarbəyov 1956-cı ildə fevral ayının 15-də Bakı şəhərində vəfat etmişdir.
Fəaliyyəti
1914–1918-ci illərdə Birinci dünya müharibəsində iştirak etmiş, 205-ci Şamaxı piyada alayı tərkibində rota (bölük) və batalyon (tabor) komandiri olmuş, alman cəbhəsində döyüşlərdə iştirak etmişdir. Azərbaycan Xalq Cəbhəsi ordusu yaradılmağa başlayanda onun sıralarına qoşulmuş, əvvəlcə piyada alayında xidmət etmiş, sonra isə Bakı şəhəri və onun rayonlarının hərbi rəisi təyin edilmişdir. Bu vəzifədə o Bakı şəhəri və onun ətraf rayonlarının əhalisi arasında hərbi çağırış işinin təşkilinə başçılıq etmişdir. 1918–1919-cu illərdə Müsavat ordusunda alay komandiri olmu həmçinin Bakı şəhər rəisinin müavini olmuşdur. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin hərbi naziri Səməd bəy Mehmandarovun təşəbbüsü ilə təsis edilmiş yeddi hərbi rəislikdən biri olan həmin vəzifənin yaradılmasından məqsəd də hərbi çağırış və səfərbərlik işində mövcud nöqsanları aradan qaldırmaq, bu sahədə yol verilən əyintilərin qarşısını almaq idi. Cümhuriyyətin süqutuna qədər Bakı və onun rayonlarının hərbi rəisi vəzifəsini icra edərkən T.Əlyarbəyov podpolkovnik rütbəsində idi. 1918-ci noyabrında Əli ağa Şıxlinskinin yaratdığı Əlahiddə Müsəlman Korpusuna könüllü gələn Tərlan bəy Əlyarbəyov ikinci alayın komandir köməkçisi təyin edildi. Rusiyada qızıl Ordu tərəfindən dağıdılmış ağqvardiyaçı general A.Denikin ordusu pərən-pərən düşüb ölkənin hər yerinə səpələnmişdi. Dərbəndi tutan ağqvardiyaçılar Azərbaycana soxulmaq istəyirdilər. Qusarda yerləşən ikinci Azərbaycan alayı gecə-gündüz vuruşaraq düşməni Azərbaycana buraxmadı. O, eyni zamanda Qarabağda gedən döyüşlərdə xüsusi fəallıq göstərmişdi
Aprel çevrilişindən sonra çağırış və səfərbərlik sahəsində kifayət qədər təcrübəyə malik olduğu üçün Tərlan bəy Əlyarbəyov yüksək hərbi vəzifələrdə işləmiş, könüllü şəkildə "Qızıl" Orduya qatılmışdır. İyirminci ilin baharında rotmistr Tərlan bəy Əlyarbəyov Bakı Hərbi İdarə rəisinin müavini və alay komandiri vəzifəsinə təyin edilir. 1922-ci ildə respublika Xalq Komissarlığı qərargahında Hərbi Dəniz İşləri üzrə rəis işləyən Əlyarbəyova bir tapşırıq verildi:
"Kürdəmir və Qaraqoyunlu ərazilərində baş qaldıran daşnak dəstələrini məhv etməli". O, cəsur silah yoldaşları ilə yorğunluq və yuxusuzluq nə olduğunu bilmədən az bir vaxtda düşməni məğlub etdi.
Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası Hərbi Dəniz Xalq Komissarlığının 1922-ci il 9 dekabr tarixli 525 nömrəli əmrində deyilirdi: "Mənə etibar olunmuş Komissarlığın qərargah rəisi Tərlan bəy Əlyarbəyov yoldaş Azərbaycanda Sovet hakimiyyəti qurulan ilk günlərdən məsul vəzifələr daşımış, vicdanlı, səliqəli olması, ona tapşırılan vəzifələri can-başla yerinə yetirməsi və proletar hakimiyyətinə sədaqəti ilə fərqlənmişdir. Hərbi işi tam bildiyini göstərmiş və Azərbaycan SSR-də mahal hərbi komissarlıqlarının təşkili işinə böyük qüvvə və qayğı sərf etmişdir. 1920-ci ildə Bakı qəzasında və 1921-ci ildə bütün respublikada səfərbərliyi yüksək bacarıqla keçirmişdir.
Hazırda HDXK-nın qərargahı ləğv edildiyi üçün Əlyarbəyov yoldaşı Azərbaycan SSR Hərbi Komissarlığının müavini vəzifəsinə təyin etməklə inanıram ki, onun öz biliyi və Sovet hakimiyyətinə sədaqəti sayəsində Azərbaycanda səfərbərlik işi həmişə yüksək səviyyədə olacaqdır.
Təxminən üç il müddətində hərbi idarədə birgə çalışdığımız vaxtlar gənc Sovet Azərbaycanının yaradılması işinə böyük zəhmət və enerji sərf etdiyinə görə Tərlan bəy Əlyarbəyova rəhbərlik adından təşəkkür elan edir və əmr edirəm ki, şəxsi xidmət kitabçasına yazılsın.
Hərbi Dəniz Xalq Komissarı və Əlahiddə Qafqaz Ordusu Hərbi İnqilab Şurasının üzvü Əliheydər Qarayev.
Qərargah rəis əvəzi podpolkovnik Yusif bəy Məğrubov".
1923–1929-cu illərdə Azərbaycan SSR hərbi komissarının köməkçisi və ərazi idarəsinin rəisi vəzifəsində çalışmışdır. 1925–1931-ci illərdə Azərbaycan Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin üzvlüyünə namizəd seçilmişdir. Azərbaycan SSR Ali Sovetinin (2-ci çağırış) deputatı olmuş, 1927-ci ildə M.V.Frunze adına Hərbi Akademiyada Ali Komanda heyəti kursunu bitirdikdən sonra Bakıya qayıdan Əliyarbəyov hərbi istedadını milli hərbi kadrların yetişdirilməsinə sərf etmişdir. 1946–1948-ci illərdə Azərbaycan SSR maarif nazirinin müdafiə işləri üzrə müavini işləmişdir. Azərbaycan SSR Ali Sovetinin (2-ci çağırış) deputatı olmuşdur. 1948-ci ildə istefaya çıxmışdır.
Vətən Müharibəsi dövründə
1932-ci ildə Azərbaycan Neft İnstitutunda hərbi-pedaqoji fəaliyyət göstərmişdir. O, ikinci dəfə (1941-ci il) M.V.Frunze adına Ali Hərbi Akademiyanı bitirəndə Böyük Vətən Müharibəsi başlanmışdı. Cəbhəyə səfərbər olunan polkovnik Tərlan bəy Əliyarbəyov 1942-ci il oktyabrın 15-də azərbaycanlılardan ibarət 416-cı diviziyanın komandiri, 402-ci diviziyanın komandiri, 79, 88-ci alayın komandiri və 58-ci diviziya komandirinin müavini təyin edilir. Müharibə illərində Tərlan bəy Əliyarbəyovun döyüş xidmətləri yüksək qiymətləndirilərək 1944-cü il fevralın 9-da ona general-mayor rütbəsi verilmişdir.
Mükafatları
- Lenin ordeni
- Qırmızı Bayraq ordeni
- Qırmızı Ulduz ordeni
- Müxtəlif medallar
- "Müqəddəs Stanislav" (qılıncla və bantla birgə)
- "Müqəddəs Anna" ordenləri
- "Müqəddəs Georgi" ordeni
Xatirəsi
Mənbə
- Боков Ф.Е., Бессмертный подвиг сынов Азербайджана, Б., 1971;
- Азербайджанская ССР в период Великой Отечественной войны 1941 – 1943 гг., сб. документов и материалов, в двух томах, т 1, Б., 1976.
- ASE IV cild
- Nəzirli Ş., Azərbaycan generalları, B., 1991;
- [1]
- [2]
İstinadlar
- "Алиярбеков Тарлан Абдулла оглу, генерал-майор". 2021-11-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-08-22.
- Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası, I cild, "Lider nəşriyyat", Bakı-2004, səh. 360–361
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- General mayor-Tərlan Əliyarbəyov[ölü keçid]
- Üç ordunun zabiti Tərlan Əliyarbəyov[ölü keçid]
- General Tərlan Əliyarbəyov haqqında reportaj.
- AZƏRBAYCANLI GENERALLAR: TƏRLAN ƏLİYARBƏYOV
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Terlan Abdulla oglu Eliyarbeyov 28 noyabr 1892 Agsu 15 fevral 1956 Baki sovet herbi xadimi general mayor Terlan EliyarbeyovSexsi melumatlarDogum tarixi 28 noyabr 1892 1892 11 28 Dogum yeri Agsu AzerbaycanVefat tarixi 15 fevral 1956 1956 02 15 63 yasinda Vefat yeri Baki Azerbaycan SSR SSRIHerbi fealiyyetiMensubiyyeti AzerbaycanlilarRutbesi general mayorKomandanliq edib 205 ci Samaxi piyada alayi 416 ci milli atici diviziya 402 ci atici diviziyaDoyusler Birinci Dunya muharibesi Boyuk Veten muharibesi Rusiyada vetendas muharibesi Qafqaz doyusuTeltifleri Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiTerlan Eliyarbeyov 28 noyabr 1892 ci ilde Samaxi seherinde zadegan ailede anadan olmusdur 1914 cu ilde Tiflis herbi mektebini bitirmisdir 1927 1941 ci illerde iki defe M V Frunze adina Ali Herbi Akademiyani bitirmisdir Pesekar herbci igid general Terlan bey Eliyarbeyov 1956 ci ilde fevral ayinin 15 de Baki seherinde vefat etmisdir Fealiyyeti1914 1918 ci illerde Birinci dunya muharibesinde istirak etmis 205 ci Samaxi piyada alayi terkibinde rota boluk ve batalyon tabor komandiri olmus alman cebhesinde doyuslerde istirak etmisdir Azerbaycan Xalq Cebhesi ordusu yaradilmaga baslayanda onun siralarina qosulmus evvelce piyada alayinda xidmet etmis sonra ise Baki seheri ve onun rayonlarinin herbi reisi teyin edilmisdir Bu vezifede o Baki seheri ve onun etraf rayonlarinin ehalisi arasinda herbi cagiris isinin teskiline basciliq etmisdir 1918 1919 cu illerde Musavat ordusunda alay komandiri olmu hemcinin Baki seher reisinin muavini olmusdur Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin herbi naziri Semed bey Mehmandarovun tesebbusu ile tesis edilmis yeddi herbi reislikden biri olan hemin vezifenin yaradilmasindan meqsed de herbi cagiris ve seferberlik isinde movcud noqsanlari aradan qaldirmaq bu sahede yol verilen eyintilerin qarsisini almaq idi Cumhuriyyetin suqutuna qeder Baki ve onun rayonlarinin herbi reisi vezifesini icra ederken T Elyarbeyov podpolkovnik rutbesinde idi 1918 ci noyabrinda Eli aga Sixlinskinin yaratdigi Elahidde Muselman Korpusuna konullu gelen Terlan bey Elyarbeyov ikinci alayin komandir komekcisi teyin edildi Rusiyada qizil Ordu terefinden dagidilmis agqvardiyaci general A Denikin ordusu peren peren dusub olkenin her yerine sepelenmisdi Derbendi tutan agqvardiyacilar Azerbaycana soxulmaq isteyirdiler Qusarda yerlesen ikinci Azerbaycan alayi gece gunduz vurusaraq dusmeni Azerbaycana buraxmadi O eyni zamanda Qarabagda geden doyuslerde xususi fealliq gostermisdi Aprel cevrilisinden sonra cagiris ve seferberlik sahesinde kifayet qeder tecrubeye malik oldugu ucun Terlan bey Elyarbeyov yuksek herbi vezifelerde islemis konullu sekilde Qizil Orduya qatilmisdir Iyirminci ilin baharinda rotmistr Terlan bey Elyarbeyov Baki Herbi Idare reisinin muavini ve alay komandiri vezifesine teyin edilir 1922 ci ilde respublika Xalq Komissarligi qerargahinda Herbi Deniz Isleri uzre reis isleyen Elyarbeyova bir tapsiriq verildi Kurdemir ve Qaraqoyunlu erazilerinde bas qaldiran dasnak destelerini mehv etmeli O cesur silah yoldaslari ile yorgunluq ve yuxusuzluq ne oldugunu bilmeden az bir vaxtda dusmeni meglub etdi Azerbaycan Sovet Sosialist Respublikasi Herbi Deniz Xalq Komissarliginin 1922 ci il 9 dekabr tarixli 525 nomreli emrinde deyilirdi Mene etibar olunmus Komissarligin qerargah reisi Terlan bey Elyarbeyov yoldas Azerbaycanda Sovet hakimiyyeti qurulan ilk gunlerden mesul vezifeler dasimis vicdanli seliqeli olmasi ona tapsirilan vezifeleri can basla yerine yetirmesi ve proletar hakimiyyetine sedaqeti ile ferqlenmisdir Herbi isi tam bildiyini gostermis ve Azerbaycan SSR de mahal herbi komissarliqlarinin teskili isine boyuk quvve ve qaygi serf etmisdir 1920 ci ilde Baki qezasinda ve 1921 ci ilde butun respublikada seferberliyi yuksek bacariqla kecirmisdir Hazirda HDXK nin qerargahi legv edildiyi ucun Elyarbeyov yoldasi Azerbaycan SSR Herbi Komissarliginin muavini vezifesine teyin etmekle inaniram ki onun oz biliyi ve Sovet hakimiyyetine sedaqeti sayesinde Azerbaycanda seferberlik isi hemise yuksek seviyyede olacaqdir Texminen uc il muddetinde herbi idarede birge calisdigimiz vaxtlar genc Sovet Azerbaycaninin yaradilmasi isine boyuk zehmet ve enerji serf etdiyine gore Terlan bey Elyarbeyova rehberlik adindan tesekkur elan edir ve emr edirem ki sexsi xidmet kitabcasina yazilsin Herbi Deniz Xalq Komissari ve Elahidde Qafqaz Ordusu Herbi Inqilab Surasinin uzvu Eliheyder Qarayev Qerargah reis evezi podpolkovnik Yusif bey Megrubov 1923 1929 cu illerde Azerbaycan SSR herbi komissarinin komekcisi ve erazi idaresinin reisi vezifesinde calismisdir 1925 1931 ci illerde Azerbaycan Merkezi Icraiyye Komitesinin uzvluyune namized secilmisdir Azerbaycan SSR Ali Sovetinin 2 ci cagiris deputati olmus 1927 ci ilde M V Frunze adina Herbi Akademiyada Ali Komanda heyeti kursunu bitirdikden sonra Bakiya qayidan Eliyarbeyov herbi istedadini milli herbi kadrlarin yetisdirilmesine serf etmisdir 1946 1948 ci illerde Azerbaycan SSR maarif nazirinin mudafie isleri uzre muavini islemisdir Azerbaycan SSR Ali Sovetinin 2 ci cagiris deputati olmusdur 1948 ci ilde istefaya cixmisdir Veten Muharibesi dovrunde1932 ci ilde Azerbaycan Neft Institutunda herbi pedaqoji fealiyyet gostermisdir O ikinci defe 1941 ci il M V Frunze adina Ali Herbi Akademiyani bitirende Boyuk Veten Muharibesi baslanmisdi Cebheye seferber olunan polkovnik Terlan bey Eliyarbeyov 1942 ci il oktyabrin 15 de azerbaycanlilardan ibaret 416 ci diviziyanin komandiri 402 ci diviziyanin komandiri 79 88 ci alayin komandiri ve 58 ci diviziya komandirinin muavini teyin edilir Muharibe illerinde Terlan bey Eliyarbeyovun doyus xidmetleri yuksek qiymetlendirilerek 1944 cu il fevralin 9 da ona general mayor rutbesi verilmisdir MukafatlariLenin ordeni Qirmizi Bayraq ordeni Qirmizi Ulduz ordeni Muxtelif medallar Muqeddes Stanislav qilincla ve bantla birge Muqeddes Anna ordenleri Muqeddes Georgi ordeniXatiresiBakida adina kuce var Samaxida adina kuce var Samaxi Tarix diyarsunasliq muzeyinde general Terlan bey Eliyarbeyovun ayrica gusesi yaradilib MenbeBokov F E Bessmertnyj podvig synov Azerbajdzhana B 1971 Azerbajdzhanskaya SSR v period Velikoj Otechestvennoj vojny 1941 1943 gg sb dokumentov i materialov v dvuh tomah t 1 B 1976 ASE IV cild Nezirli S Azerbaycan generallari B 1991 1 2 Istinadlar Aliyarbekov Tarlan Abdulla oglu general major 2021 11 07 tarixinde Istifade tarixi 2013 08 22 Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi I cild Lider nesriyyat Baki 2004 seh 360 361Hemcinin baxBoyuk Veten muharibesiXarici kecidlerGeneral mayor Terlan Eliyarbeyov olu kecid Uc ordunun zabiti Terlan Eliyarbeyov olu kecid General Terlan Eliyarbeyov haqqinda reportaj AZERBAYCANLI GENERALLAR TERLAN ELIYARBEYOV