Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Boz – rəng çaları.
| Boz | |
|---|---|
 | |
| 808080 | |
| RGB¹ (r, g, b) | (128, 128, 128) |
| CMYK (, m, y, k) | (0, 0, 0, 50) |
| HSV² (, , ) | (0°, 0%, 50%) |
| |
Ümumi məlumat
Neytral, qəmgin rəngdir. Ruh düşkünlüyü yaradır. Neptunun rəngidir.
Rənglər arasında boz rəng də seçilən sıradadır. Boz rəng adətən ağ-qara rəngin qarışığı kimi kül rəngində təsəvvür olunur. Çal, qır rəng də elə boz rəng anlamında başa düşülür. Deyək ki, "boz"un Azərbaycan dilində çoxmənalı olmasını və bu "boz"un nəinki rəng, hətta müstəqil və qoşulduğu sözlərlə, qəbul etdiyi leksik şəkilçilərlə bərabər konkret nəsnə bildirməsi də vardır. Misallara baxaq: boz – qırqovulun dişisi; boz – dəmrova oxşar dəri xəstəliyi, keçəllik; bozaq – qabayunlu Azərbaycan qoyun cinsi; bozalaq – gövdəsi yoğun, yarpağı bozumtul alaq otu; bozarantı – havanın səhərə yaxın alaqaranlıq halı; bozartma (bozqovurma) – yağlı ətdən bişirilmiş sulu qovurma; bozbaş – ət, noxud ilə bişirilən sulu xörək; bozqır – susuz, otsuz çöl; bozdar – qoyun itinə verilən ad; bozlamac – sacda bişirilən qalın yayma və s.
Azərbaycanda Kiçik çillənin qurtardığı zamandan yazın, baharın başlandığı ilk günə qədər olan vaxtın da adı bilavasitə "boz"la bağlıdır və bu çağ elə "Boz ay" adlanır. Ayın bu adda olması da səbəbsiz deyil. Xatırlanan zamanın buludlu, yağışlı, küləkli, isti, soyuq, günəşli-günəşsiz – bir sözlə, dəyişkən olması ayın belə ad daşıması ilə nəticələnmişdir. Əbəs yerə deyil ki, insanlar da bu aya münasibətlərini "Boz ay bozara-bozara keçər" şəklində bildirmişlər. Buradakı özündə bozluq daşıyan "bozara-bozara"nın da həm müstəqim, həm də məcazi mənası vardır. Yəni rəng bildirmək (boz paltar, qorxudan, soyuqdan rəngin bozarması) və həm də xasiyyəti, sərtliyi, kobudluğu bildirmək (boz adam, boz sifət, üstə bozarmaq). "Boz ay bozara-bozara keçər" deyəndə də, sözsüz ki, daha çox ayın sərtliyi nəzərdə tutulur.
"Kitabi-Dədə Qorqud"dan öyrənirik ki, bir vaxt xanların ağ, qırmızı (qızılı), qara rəngli otaqları olurmuş və oğlu olanları ağ, qızları olanları qırmızı (qızılı), oğlu-qızı olmayanları qara rəngli otaqda oturdurmuşlar. Mənbələrdən öyrənirik ki, elə əski çağlarda xanların "Boz otağı" da var imiş. Onun bu otağı daha çox yas məclisləri üçün imiş. Deməli, buradakı "boz" tanınma əlaməti kimi otağın, yaxud ümumilikdə çadırın hansı rəngdə olmasını bildirir.
Arxada boz rəngin həm də "çal", "qır" çalarları olduğunu demişdik. Bu rənglər özlərini daha çox atlara aid adlarda göstərirlər. Misal üçün, "Kitabi-Dədə Qorqud"da Boz at, Boz ayğır, Ağboz at adları vardır. Xızırın da atı çox vaxt elə mənbələrdə Boz at şəklində təqdim olunur. "Qurdoğlu" Azərbaycan əfsanəsinin qəhrəmanı Aldədənin atının da adı Boz atdır. Qaçaq Nəbinin atı Boz at adıyla məşhurdur. Koroğlunun Qıratı da əslində elə Boz atdır. Düzdür, Qıratdakı "qır" sözünün mənası ilə bağlı müxtəlif fikirlər olub. M.H.Təhmasib "qır"ı "qor", yəni "od", "qığılcım" olaraq izah etmişdir. Sonralar bu fikrə eynilə şərik çıxanlar da olmuşdur. Məsələnin belə olmamasını sübut edən dəlillər çoxdur. Lüğətlərdə "qır"ın ata aidliyini bildirən yerlərdə belə yazılıb: çal at, açıq çal at, qırmızı boz at, ala at. Azərbaycan dilində də "qır"ın mənaları az deyil: kül rənginə çalan ağ, çal, tünd boz rəng və s.
Rəng bildirən "qır" sözündən başqa, ümumiyyətlə, bütövlükdə "Qırat"ın rəngi ilə bağlı da araşdırmalarda xəbərlər vardır. Bir mənbədə deyilir ki, "Qırat ağ üzərinə qara xalların yer aldığı rəngdə olan at. Ağla qara və ya daha qatı tükləri bir-birinə qarışmış kimidir. Göy qır, pambıq qır, açıq qır, adi qır, qatı qır, dəmir qır, qızıl qır, tutqun qır, çilli qır, paxla qır və başqa çeşidləri vardır".
Altay əfsanələrindəki Ağxanın atı bəzən "Ağ qır", bəzən də "Qır bəyaz" adlanır. Məşhur hun sərkərdəsi Gültəkinin də atlarından biri "Qırat" adlanır. Gültəkin abidəsinin quzey yazısında deyilir ki, Gültəkin Qıratına minib doqquz əri mızraqladı.
Örnəklərdən biz "qır"ın ağ, çal, ala, ən əsaslısı boz mənalarında açıqlanmasının şahidi olduq. Çalın və bozun da eyni rəng olduğunu bilirik. Deməli, Koroğlunun Qıratı da öz üstündə elə əslində ağla açıq boz rəngin qarışığını daşıyıb. Daha dəqiqi Koroğlunun Qıratı ocaqda yanmış odunun tökülməmiş külü rəngdə, yəni boz rəngdə olub. Bu rəng adlarını xatırlatdığımız atlara da elə bu cür aiddir.
Rənglər insan həyatında
Boz rəngi sevənlər ən çətin problemləri belə həll etmək qabiliyyətinə malikdirlər. Dəqiq elmlərdən və texnikadan yaxşı anlayışları var. Hər şeydə qayda-qanunu xoşlayır, hətta düşüncələrində belə nizam-intizam olur. Bu insanlar sizə darıxdırıcı gələ bilər, lakin onlara həmişə güvənə bilərsiniz. Çünki çətin anlarınızda mütləq kömək əlini uzadacaq, sizi heç vaxt tək qoymayacaqlar. İntim həyatlarında açıq-saçıqdırlar. Həyatda ən çox problemlərdən qorxurlar və rastlaşmamaq üçün müxtəlif bəhanələrlə aradan çıxırlar. Boz rəngi seçənləri, adətən soyuqluqda günahlandırırlar, amma bu yanlış fikirdir, sadəcə onlar həddən artıq cəsarətsizdirlər.
Həmçinin bax
İstinadlar
- . 2016-03-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-10-31.
- Rənglər haqqımızda nə deyir?[ölü keçid]
| Qara | Gümüşü | Boz | Ağ | Qırmızı | Çəhrayı | Tünd qırmızı | Bənövşəyi | Açıq bənövşəyi | Yaşıl | Açıq yaşıl | Zeytun | Sarı | Narıncı | Göy | Tünd göy | Mavi | ||
| Yazılış | black | silver | gray | white | red | pink | maroon | purple | fuchsia | green | lime | olive | yellow | orange | blue | navy | teal | aqua |
 | Rəng ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Boz reng calari Boz808080RGB r g b 128 128 128 CMYK m y k 0 0 0 50 HSV 0 0 50 0 255 araliginda normallasdirildi 0 100 araliginda normallasdirildiUmumi melumatNeytral qemgin rengdir Ruh duskunluyu yaradir Neptunun rengidir Rengler arasinda boz reng de secilen siradadir Boz reng adeten ag qara rengin qarisigi kimi kul renginde tesevvur olunur Cal qir reng de ele boz reng anlaminda basa dusulur Deyek ki boz un Azerbaycan dilinde coxmenali olmasini ve bu boz un neinki reng hetta musteqil ve qosuldugu sozlerle qebul etdiyi leksik sekilcilerle beraber konkret nesne bildirmesi de vardir Misallara baxaq boz qirqovulun disisi boz demrova oxsar deri xesteliyi kecellik bozaq qabayunlu Azerbaycan qoyun cinsi bozalaq govdesi yogun yarpagi bozumtul alaq otu bozaranti havanin sehere yaxin alaqaranliq hali bozartma bozqovurma yagli etden bisirilmis sulu qovurma bozbas et noxud ile bisirilen sulu xorek bozqir susuz otsuz col bozdar qoyun itine verilen ad bozlamac sacda bisirilen qalin yayma ve s Azerbaycanda Kicik cillenin qurtardigi zamandan yazin baharin baslandigi ilk gune qeder olan vaxtin da adi bilavasite boz la baglidir ve bu cag ele Boz ay adlanir Ayin bu adda olmasi da sebebsiz deyil Xatirlanan zamanin buludlu yagisli kulekli isti soyuq gunesli gunessiz bir sozle deyisken olmasi ayin bele ad dasimasi ile neticelenmisdir Ebes yere deyil ki insanlar da bu aya munasibetlerini Boz ay bozara bozara kecer seklinde bildirmisler Buradaki ozunde bozluq dasiyan bozara bozara nin da hem musteqim hem de mecazi menasi vardir Yeni reng bildirmek boz paltar qorxudan soyuqdan rengin bozarmasi ve hem de xasiyyeti sertliyi kobudlugu bildirmek boz adam boz sifet uste bozarmaq Boz ay bozara bozara kecer deyende de sozsuz ki daha cox ayin sertliyi nezerde tutulur Kitabi Dede Qorqud dan oyrenirik ki bir vaxt xanlarin ag qirmizi qizili qara rengli otaqlari olurmus ve oglu olanlari ag qizlari olanlari qirmizi qizili oglu qizi olmayanlari qara rengli otaqda oturdurmuslar Menbelerden oyrenirik ki ele eski caglarda xanlarin Boz otagi da var imis Onun bu otagi daha cox yas meclisleri ucun imis Demeli buradaki boz taninma elameti kimi otagin yaxud umumilikde cadirin hansi rengde olmasini bildirir Arxada boz rengin hem de cal qir calarlari oldugunu demisdik Bu rengler ozlerini daha cox atlara aid adlarda gosterirler Misal ucun Kitabi Dede Qorqud da Boz at Boz aygir Agboz at adlari vardir Xizirin da ati cox vaxt ele menbelerde Boz at seklinde teqdim olunur Qurdoglu Azerbaycan efsanesinin qehremani Aldedenin atinin da adi Boz atdir Qacaq Nebinin ati Boz at adiyla meshurdur Koroglunun Qirati da eslinde ele Boz atdir Duzdur Qiratdaki qir sozunun menasi ile bagli muxtelif fikirler olub M H Tehmasib qir i qor yeni od qigilcim olaraq izah etmisdir Sonralar bu fikre eynile serik cixanlar da olmusdur Meselenin bele olmamasini subut eden deliller coxdur Lugetlerde qir in ata aidliyini bildiren yerlerde bele yazilib cal at aciq cal at qirmizi boz at ala at Azerbaycan dilinde de qir in menalari az deyil kul rengine calan ag cal tund boz reng ve s Reng bildiren qir sozunden basqa umumiyyetle butovlukde Qirat in rengi ile bagli da arasdirmalarda xeberler vardir Bir menbede deyilir ki Qirat ag uzerine qara xallarin yer aldigi rengde olan at Agla qara ve ya daha qati tukleri bir birine qarismis kimidir Goy qir pambiq qir aciq qir adi qir qati qir demir qir qizil qir tutqun qir cilli qir paxla qir ve basqa cesidleri vardir Altay efsanelerindeki Agxanin ati bezen Ag qir bezen de Qir beyaz adlanir Meshur hun serkerdesi Gultekinin de atlarindan biri Qirat adlanir Gultekin abidesinin quzey yazisinda deyilir ki Gultekin Qiratina minib doqquz eri mizraqladi Orneklerden biz qir in ag cal ala en esaslisi boz menalarinda aciqlanmasinin sahidi olduq Calin ve bozun da eyni reng oldugunu bilirik Demeli Koroglunun Qirati da oz ustunde ele eslinde agla aciq boz rengin qarisigini dasiyib Daha deqiqi Koroglunun Qirati ocaqda yanmis odunun tokulmemis kulu rengde yeni boz rengde olub Bu reng adlarini xatirlatdigimiz atlara da ele bu cur aiddir Rengler insan heyatindaBoz rengi sevenler en cetin problemleri bele hell etmek qabiliyyetine malikdirler Deqiq elmlerden ve texnikadan yaxsi anlayislari var Her seyde qayda qanunu xoslayir hetta dusuncelerinde bele nizam intizam olur Bu insanlar size darixdirici gele biler lakin onlara hemise guvene bilersiniz Cunki cetin anlarinizda mutleq komek elini uzadacaq sizi hec vaxt tek qoymayacaqlar Intim heyatlarinda aciq saciqdirlar Heyatda en cox problemlerden qorxurlar ve rastlasmamaq ucun muxtelif behanelerle aradan cixirlar Boz rengi secenleri adeten soyuqluqda gunahlandirirlar amma bu yanlis fikirdir sadece onlar hedden artiq cesaretsizdirler Hemcinin baxTitreme usulu Istinadlar 2016 03 04 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2009 10 31 Rengler haqqimizda ne deyir olu kecid Qara Gumusu Boz Ag Qirmizi Cehrayi Tund qirmizi Benovseyi Aciq benovseyi Yasil Aciq yasil Zeytun Sari Narinci Goy Tund goy Mavi Yazilis black silver gray white red pink maroon purple fuchsia green lime olive yellow orange blue navy teal aqua Reng ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin