Kolumbiya (isp. Colombia), rəsmi adı Kolumbiya Respublikası (isp. República de Colombia [reˈpuβlika ðe koˈlombja]) — Cənubi Amerikada dövlət.
Kolumbiya | |||||
---|---|---|---|---|---|
República de Colombia (isp.) | |||||
| |||||
"Libertad y Orden" (isp.) "İstiqlaliyyər və nizam" | |||||
Himn: (isp.) O solmayan zəfər! | |||||
Tarixi | |||||
• Müstəqillik elanı | 20 iyul 1810 | ||||
• Konstitusiya qəbulu | 1991 | ||||
Rəsmi dilləri | |||||
Paytaxt | Boqota | ||||
İdarəetmə forması | Parlament Respublikası | ||||
Prezident | Qustavo Petro | ||||
Vitse prezident | Francia Márquez | ||||
Sahəsi | Dünyada 26-cı | ||||
• Ümumi | 1142000 km² | ||||
• Su sahəsi (%) | 8.8 | ||||
Əhalisi | |||||
• Əhali | 46.271.958 nəfər (28-ci) | ||||
• Sıxlıq | 229 nəf./km² (168-ci) | ||||
ÜDM (AQP) | |||||
• Ümumi | 397.249 dollar (28-ci) | ||||
• Adambaşına | 8.800 dollar () | ||||
ÜDM (nominal) | |||||
• Ümumi (2008) | 240.832 dollar (38-ci) | ||||
• Adambaşına | 4.400 dollar (84-cü) | ||||
İİİ (2010) | 0.559 | ||||
İnternet domeni | .co | ||||
CO | |||||
BOK kodu | COL | ||||
Telefon kodu | +57 | ||||
Saat qurşaqları | |||||
Nəqliyyatın yönü | sağ[d] | ||||
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Etimologiya
Kolumbiya sözü Xristofor Kolumbun adı ilə bağlıdır (italyanca: Cristoforo Colombo; ispanca: Cristóbal Colón). Kolumbiya İspan ağalığına qarşı vuruşduğu bir anda ölkədə 1812-1814 ci illərdə Birinci Kolumbiya vətəndaş müharibəsi baş verir. 1819-cu ildə Böyük Kolumbiya Respublikası elan olundu. Bu respublikaya Venesuela general-qubernatorluğu və Yeni Qranada vitse-krallığı (indiki Kolumbiya, Panama, Venesuela və Ekvador) daxil idi. 1835-ci ildə Venezuela və Ekvador vahid dövlətdən ayrıldıqdan sonra, qalan ərazidə Yeni Qranada Respublikası yaradıldı. 1858-ci ildə Yeni Qranadanın adı rəsmən dəyişdirilərək Qranada Konfederasiyası adlandırılır, 1863-cü ildə Birləşmiş Kolumbiya Ştatları və nəhayət 1886- ildəki konsitutsiyanın qəbulu ilə indiki adı - Kolumbiya Respublikası oldu.
Tarixi
Koloniyalar
XVI əsrdən etibarən ispanlar Cənubi Amerikada, o cümlədən indiki Kolumbiya ərazisində qurmağa başladı. İspanlar ilk koloniyalarını Karib dənizi sahillərində yaratdılar. İlk koloniya isə - San-Sebastyan-de-Uraba indiki Panama ərazisində quruldu. 1536-cı ildə rəhbərliyi ilə 500 nəfərlik hərbi ekspedisiya göndərildi. Sonralar xristianlaşdırıldı və nəticədə 1549-cu ildə audiensi statusu aldı.Sonralar bu ərazilərə Böyük Kolumbiya dövləti yaradılır.1830-cu ildə dövlət mövcudluğ nu itirir və onu yerində Ekvador, Venesuela və Yeni Qranada Respublikası yaranır.Ölkə dəfələrlə vətəndaş müharibələri baş verirdi(1860-1862 illər vətəndaş müharibəsi,Mingünlük müharibə,La Violensiya müharibəsi).
Coğrafi mövqeyi
Cənubi Amerikada yerləşən Kolumbiya Respublikası şimalda Karib dənizi, cənubda Peru və Ekvador, şərqdə Venesuela və Braziliya, qərbdə isə Panama və Sakit okean ilə həmsərhəddir. Sakit okean və Cənubi Amerika tavalarının sərhədində yerləşir. Bu səbəbdən fəal seysmikliyi ilə seçilir. Ölkənin qərbində yerləşən And dağları da bu tavaların toqquşması nəticəsində yaranıb. Qərb hissədən fərqli olaraq ölkənin şərq hissəsi platforma üzərində yerləşir və demək olarki seysmik hadisələr qeydə alınmır.
İqlimi
Kolumbiyanın iqlimi bölgələrinə görə müxtəlifdir. Vadilərdə tropik, yüksək yerlərdə isə mülayim iqlim qurşağı hökm sürür. İsti iqlim qurşağına malik olsa da ölkə dağlarının yüksəkliyində hər zaman qar olur.
İqtisadiyyatı
Flora və Faunası
Amazoniya meşələrində meymun, yaquar, timsah, armadillo və başqa çeşidli heyvanlar yaşayır. Tutuquşu, kalibra kimi quşlar digər köçəri quşlar kimi Şimali Amerikadan köç edərək qış həyatını burada keçirir.
Əhalisi
2014-cü ilin yanvar ayına olan məlumata əsasən əhalinin sayı 47,425,437-dır. Etnik mənsubiyyətə gəlincə əhali müxtəlif və çoxmillətlidir. İspan əsilli və metislər üstünlük təşkil edir, lakin amerindian kimi etnik qruplar da az deyil.
Dini
Əhalinin 90%-i xristian dininə sitayiş edir. 70,9% katolik, 16,7% protestantlıq, 4,7% ateist,1% islamdir.
Xarici keçidlər
- Kolumbiya Hökuməti Rəsmi İnternet Saytı
- Título I, Artículo 10 // Colombian Constitution of 1992.
- http://chartsbin.com/view/edr.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kolumbiya isp Colombia resmi adi Kolumbiya Respublikasi isp Republica de Colombia reˈpublika de koˈlombja Cenubi Amerikada dovlet KolumbiyaRepublica de Colombia isp Bayraq Gerb d Libertad y Orden isp Istiqlaliyyer ve nizam Himn isp O solmayan zefer source source track track track track track track Tarixi Musteqillik elani 20 iyul 1810 Konstitusiya qebulu 1991Resmi dilleri ispan diliPaytaxt BoqotaIdareetme formasi Parlament RespublikasiPrezident Qustavo PetroVitse prezident Francia MarquezSahesi Dunyada 26 ci Umumi 1142000 km Su sahesi 8 8Ehalisi Ehali 46 271 958 nefer 28 ci Sixliq 229 nef km 168 ci UDM AQP Umumi 397 249 dollar 28 ci Adambasina 8 800 dollar UDM nominal Umumi 2008 240 832 dollar 38 ci Adambasina 4 400 dollar 84 cu III 2010 0 559Internet domeni coCOBOK kodu COLTelefon kodu 57Saat qursaqlari UTC 05 00Neqliyyatin yonu sag d Vikianbarda elaqeli mediafayllarKolumbiyaEtimologiyaKolumbiya sozu Xristofor Kolumbun adi ile baglidir italyanca Cristoforo Colombo ispanca Cristobal Colon Kolumbiya Ispan agaligina qarsi vurusdugu bir anda olkede 1812 1814 ci illerde Birinci Kolumbiya vetendas muharibesi bas verir 1819 cu ilde Boyuk Kolumbiya Respublikasi elan olundu Bu respublikaya Venesuela general qubernatorlugu ve Yeni Qranada vitse kralligi indiki Kolumbiya Panama Venesuela ve Ekvador daxil idi 1835 ci ilde Venezuela ve Ekvador vahid dovletden ayrildiqdan sonra qalan erazide Yeni Qranada Respublikasi yaradildi 1858 ci ilde Yeni Qranadanin adi resmen deyisdirilerek Qranada Konfederasiyasi adlandirilir 1863 cu ilde Birlesmis Kolumbiya Statlari ve nehayet 1886 ildeki konsitutsiyanin qebulu ile indiki adi Kolumbiya Respublikasi oldu TarixiKoloniyalar XVI esrden etibaren ispanlar Cenubi Amerikada o cumleden indiki Kolumbiya erazisinde qurmaga basladi Ispanlar ilk koloniyalarini Karib denizi sahillerinde yaratdilar Ilk koloniya ise San Sebastyan de Uraba indiki Panama erazisinde quruldu 1536 ci ilde rehberliyi ile 500 neferlik herbi ekspedisiya gonderildi Sonralar xristianlasdirildi ve neticede 1549 cu ilde audiensi statusu aldi Sonralar bu erazilere Boyuk Kolumbiya dovleti yaradilir 1830 cu ilde dovlet movcudlug nu itirir ve onu yerinde Ekvador Venesuela ve Yeni Qranada Respublikasi yaranir Olke defelerle vetendas muharibeleri bas verirdi 1860 1862 iller vetendas muharibesi Mingunluk muharibe La Violensiya muharibesi Cografi movqeyiKolumbiya Cenubi Amerikada yerlesen Kolumbiya Respublikasi simalda Karib denizi cenubda Peru ve Ekvador serqde Venesuela ve Braziliya qerbde ise Panama ve Sakit okean ile hemserheddir Sakit okean ve Cenubi Amerika tavalarinin serhedinde yerlesir Bu sebebden feal seysmikliyi ile secilir Olkenin qerbinde yerlesen And daglari da bu tavalarin toqqusmasi neticesinde yaranib Qerb hisseden ferqli olaraq olkenin serq hissesi platforma uzerinde yerlesir ve demek olarki seysmik hadiseler qeyde alinmir IqlimiKolumbiyanin iqlimi bolgelerine gore muxtelifdir Vadilerde tropik yuksek yerlerde ise mulayim iqlim qursagi hokm surur Isti iqlim qursagina malik olsa da olke daglarinin yuksekliyinde her zaman qar olur IqtisadiyyatiFlora ve FaunasiAmazoniya meselerinde meymun yaquar timsah armadillo ve basqa cesidli heyvanlar yasayir Tutuqusu kalibra kimi quslar diger koceri quslar kimi Simali Amerikadan koc ederek qis heyatini burada kecirir Ehalisi2014 cu ilin yanvar ayina olan melumata esasen ehalinin sayi 47 425 437 dir Etnik mensubiyyete gelince ehali muxtelif ve coxmilletlidir Ispan esilli ve metisler ustunluk teskil edir lakin amerindian kimi etnik qruplar da az deyil DiniEhalinin 90 i xristian dinine sitayis edir 70 9 katolik 16 7 protestantliq 4 7 ateist 1 islamdir Xarici kecidlerKolumbiya Hokumeti Resmi Internet SaytiTitulo I Articulo 10 Colombian Constitution of 1992 http chartsbin com view edr