Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mingünlük müharibə (isp. Guerra de Los Mil Días) Kolumbiyada baş vermiş 1899-1902-ci illəri əhatə edən vətəndaş müharibəsi. Konflikt Konservantlar və Liberallar partiyaları arasında baş vermişdir. Konflikt nəticəsində Panama müstəqil respublika elan edilir.
| Mingünlük | |||
|---|---|---|---|
| Guerra de los Mil Días | |||
 | |||
| Tarix | 17 oktyabr 1899-21 noyabr 1902 | ||
| Yeri | Kolumbiya | ||
| Səbəbi | Liberallar Konservantları hakimiyyəti mənimsəməkdə ittiham etməsi idi. | ||
| Nəticəsi | Konservantların qələbəsi.Panamanın müstəqilliyinin elan edilməsi. | ||
| Ərazi dəyişikliyi | Panamanın itirilməsi | ||
| Münaqişə tərəfləri | |||
| |||
| Komandan(lar) | |||
| |||
| Tərəflərin qüvvəsi | |||
| |||
| Ümumi itkilər | |||
| |||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||
Siyasi vəziyyət
XIX əsrdə Kolumbiyada vəziyyət elə də stabil deyildi. 1860-1862-ci illərdə ölkədə vətəndaş müharibəsi baş vermişdi. 1863-cü ildə konsitutsiyanın yaranması ilə ölkənin adı Birləşmiş Kolumbiya Ştatları adlandırılır. Bununla da ölkə federallaşır. 1886-cı ildə yeni konsitutsiyanın qəbulu ilə mərkəzləşmə güclənir və ştatlar adı departamet adı ilə əvəzlənir.
Ölkə Kolumbiya Respublikası adlandırılır. Mərkəzləşdirmə ştatlarda narazılıqlar yaradır. İqtisadiyyatın çökməsi, dövriyəyə çoxlu sayda kağız pulların buraxılması nəticəsində infiliyasiyanın güclənməsi vəziyyəti daha da ağırlaşdırırdı. Prezident Manuel Antonio çox qoca və xəstə olması səbəbindən ölkəni idarə edə bilmirdi.
Müharibənin gedişi
Müharibəyə səbəb Konservantların seçkilərin nəticələrini dəyişdirməkdə itiham olunması ilə başlayır. 20 oktyabr 1899-cu ildə Santander departamentində Liberallar üsyan qaldıraraq mərkəzi hökumətə qarşı çıxırlar. Üsyançılar Venesueladan əlavə qüvvələrinin gəlməsini gözləyirdilər. Kasapellada 24 oktyabrda Liberallara ağır zərbə vurula bilərdi, amma konservantların Maqdalena çayı hövzəsində vəziyyəti çətin olaraq qalırdı. Bununla belə Konservantlar iki fraksiyaya bölünmüşdü -Tarixilər və Millilər. Rafael Uribe konservant Peralonsa üzərində qalib gəlir. Ancaq Paloneqroda 11-26 may 1900-cu ildəki vuruşmada Liberallar ağır itki verirlər. Bundan sonra Liberallar partizan müharibəsinə başlayırlar. 31 iyulda Saklenatonun yerinə general Xose Manuel Marrokin gəlir. 1901-ci ildə Liberallar Aquaduledə (Panama) baş vermiş döyüşdə qalıb gəlir.
29 iyul 1901-ci ildə Konservantlar Venesueladan gələn köməyi dayandırmağa müvəffəq olurlar. Bundan sonra Liberallar müharibənin davam etdirilməsinin mənasızlığını anlayırlar. Uribe sülh danışıqlarına getməyə məcbur olur. 24 oktyabr 1902-ci ildə müharibə rəsmən bitsə də, Panamada müharibə noyabr ayında da davam edirdi. ABŞ qoşunları Panama kanalındakı yatırımları qorumaq üçün əraziyə donanma yeridir. Nəticədə üsyançı Liberallar başda Erreri olmaqla silahı yerə qoymağa məcbur olurlar.
Nəticə
21 noyabr 1902-ci ildə Amerikanın "Viskonsin" hərbi gəmisində sülh sazişi imzalanır. Panama müstəqil dövlətə çevrilir. Bu müharibə Cənubi Amerika tarixində ən qanlı müharibələr siyahısına daxildir. Müharibədə 100.000-130.000 arası itki olması faktı var. Üstəlik Kolumbiya iqtisadiyyatını tamamilə dağıdır. Bu iki partiya arasında münaqişələr hələ uzun müddət bitmir və 1948-1958 illərdə növbəti La Violensiya müharibəsinə səbəb olur
İstinadlar
- "S&S": Small, Melvin & Joel David Singer, Resort to Arms : International and Civil Wars 1816-1980 (1982)
Mənbə
- Kolumbiyanın qısa tarixi
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mingunluk muharibe isp Guerra de Los Mil Dias Kolumbiyada bas vermis 1899 1902 ci illeri ehate eden vetendas muharibesi Konflikt Konservantlar ve Liberallar partiyalari arasinda bas vermisdir Konflikt neticesinde Panama musteqil respublika elan edilir MingunlukGuerra de los Mil DiasTarix 17 oktyabr 1899 21 noyabr 1902Yeri KolumbiyaSebebi Liberallar Konservantlari hakimiyyeti menimsemekde ittiham etmesi idi Neticesi Konservantlarin qelebesi Panamanin musteqilliyinin elan edilmesi Erazi deyisikliyi Panamanin itirilmesiMunaqise terefleriKonsevantlar LiberallarKomandan lar Prospero Pinzon Roman Qonzales Valensia Pedro Nel Ospina Viktariano Lorenso Rafael Uribe Uribe Benjamin HerreraTereflerin quvvesi50 000 10 000 Panama ordusu 26 000Umumi itkiler60 000 150 000 arasi Vikianbarda elaqeli mediafayllarSiyasi veziyyetKolumbiya departamentleri XIX esrde Kolumbiyada veziyyet ele de stabil deyildi 1860 1862 ci illerde olkede vetendas muharibesi bas vermisdi 1863 cu ilde konsitutsiyanin yaranmasi ile olkenin adi Birlesmis Kolumbiya Statlari adlandirilir Bununla da olke federallasir 1886 ci ilde yeni konsitutsiyanin qebulu ile merkezlesme guclenir ve statlar adi departamet adi ile evezlenir Olke Kolumbiya Respublikasi adlandirilir Merkezlesdirme statlarda naraziliqlar yaradir Iqtisadiyyatin cokmesi dovriyeye coxlu sayda kagiz pullarin buraxilmasi neticesinde infiliyasiyanin guclenmesi veziyyeti daha da agirlasdirirdi Prezident Manuel Antonio cox qoca ve xeste olmasi sebebinden olkeni idare ede bilmirdi Muharibenin gedisiKonservantlar Muharibeye sebeb Konservantlarin seckilerin neticelerini deyisdirmekde itiham olunmasi ile baslayir 20 oktyabr 1899 cu ilde Santander departamentinde Liberallar usyan qaldiraraq merkezi hokumete qarsi cixirlar Usyancilar Venesueladan elave quvvelerinin gelmesini gozleyirdiler Kasapellada 24 oktyabrda Liberallara agir zerbe vurula bilerdi amma konservantlarin Maqdalena cayi hovzesinde veziyyeti cetin olaraq qalirdi Bununla bele Konservantlar iki fraksiyaya bolunmusdu Tarixiler ve Milliler Rafael Uribe konservant Peralonsa uzerinde qalib gelir Ancaq Paloneqroda 11 26 may 1900 cu ildeki vurusmada Liberallar agir itki verirler Bundan sonra Liberallar partizan muharibesine baslayirlar 31 iyulda Saklenatonun yerine general Xose Manuel Marrokin gelir 1901 ci ilde Liberallar Aquadulede Panama bas vermis doyusde qalib gelir 29 iyul 1901 ci ilde Konservantlar Venesueladan gelen komeyi dayandirmaga muveffeq olurlar Bundan sonra Liberallar muharibenin davam etdirilmesinin menasizligini anlayirlar Uribe sulh danisiqlarina getmeye mecbur olur 24 oktyabr 1902 ci ilde muharibe resmen bitse de Panamada muharibe noyabr ayinda da davam edirdi ABS qosunlari Panama kanalindaki yatirimlari qorumaq ucun eraziye donanma yeridir Neticede usyanci Liberallar basda Erreri olmaqla silahi yere qoymaga mecbur olurlar NeticeViskonsin gemisindeki danisiqlar 21 noyabr 1902 ci ilde Amerikanin Viskonsin herbi gemisinde sulh sazisi imzalanir Panama musteqil dovlete cevrilir Bu muharibe Cenubi Amerika tarixinde en qanli muharibeler siyahisina daxildir Muharibede 100 000 130 000 arasi itki olmasi fakti var Ustelik Kolumbiya iqtisadiyyatini tamamile dagidir Bu iki partiya arasinda munaqiseler hele uzun muddet bitmir ve 1948 1958 illerde novbeti La Violensiya muharibesine sebeb olurIstinadlar S amp S Small Melvin amp Joel David Singer Resort to Arms International and Civil Wars 1816 1980 1982 MenbeKolumbiyanin qisa tarixi