Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Zinaida Nikolayevna Rayx (rus. Райх, Зинаида Николаевна; 3 (15) iyul 1894, 3 iyul 1894 və ya 21 iyun (3 iyul) 1894, Rostov-na-Donu, Don Voysko vilayəti[d] – 15 iyul 1939 və ya 14 iyul 1939, Moskva) — sovet teatr aktrisası.RSFSR-in əməkdar artisti Sonradan Vsevolod Meyerholdun arvadı olan Sergey Yeseninin ilk həyat yoldaşı.
| Zinaida Rayx | |
|---|---|
| rus. Райх, Зинаида Николаевна | |
 | |
| Doğum tarixi | 3 (15) iyul 1894, 3 iyul 1894 və ya 21 iyun (3 iyul) 1894 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 15 iyul 1939(45 yaşında) və ya 14 iyul 1939 |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Vətəndaşlığı | |
| Həyat yoldaşları |
|
| Uşaqları | |
| Fəaliyyəti | aktrisa, teatr aktrisası |
| Fəaliyyət illəri | 1924-cü ildən |
| Mükafatları |  |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Zinaida Rayx 21 iyun (3 iyul) 1894-cü ildə Odessada Yaxın Dəyirman rayonunda dəmiryolçu Nikolay Andreyeviç Rayxın (əsl adı — Avqust Rayx (1862–1942), Sileziya əsilli) və yoxsullaşmış zadəgan qadın Anna İvanovnanın (qızlıq soyadı Viktorova, 1868–1948) ailəsində anadan olub.
Zinaidanın atası sosial demokrat, 1897-ci ildən RSDLP üzvü idi. Qızı atasının siyasi görüşlərini dəstəkləyirdi.
1907-ci ildə atasının inqilabi proseslərdə iştirakına görə ailə Odessadan qovulur. Gənc Zinaida ailəsi ilə Benderıda məskunlaşır. Atası burada dəmir yolu emalatxanalarında mexanik kimi işə düzəlir. Burda Zinaida Vera Gerasimenko adına qızlar üçün gimnaziyaya daxil olub. Lakin yalnız 8-ci sinfi bitirdikdən sonra "siyasi cəhətdən etibarsız" hesab edildiyi üçün oradan qovulub. Zinaida gənc yaşlarından inqilabi proseslərlə maraqlanan uşaq idi, inqilabi ədəbiyyat oxuyur və gizli dərnəyin iclaslarına gedirdi.
O, Kiyevdə Ali Qadın Kurslarına daxil olur və 1913-cü ildə Sosialist İnqilabçılar Partiyasının (eserlər) üzvü olur. Anna İvanovna böyük əziyyətlə qızı üçün orta təhsil haqqında attestatı almağa müvəffəq olur. Bundan sonra Zinaida Petroqradda yola düşür. Valideynləri isə anasının böyük bacısı Varvara İvanovna Danzigerlə birlikdə yaşamaq üçün Oryol şəhərinə köçürlər.
Petroqradda Zinaida Rayx N. P. Rayevin qadınlar üçün "Ali qadın tarix, ədəbi və hüquq" kurslarına daxil oldu. Burada əsas fənləri öyrənməklə yanaşı, heykəltəraşlıq dərsləri aldı və xarici dilləri öyrəndi. Onun sevimli yazıçıları Knut Hamsun və Lev Tolstoy idi. Təhsilini davam etdirən Zinaida Rayx Sosialist İnqilabi qəzeti "Delo Naroda" redaksiyasında katib-makinaçı kimi çalışdı. Burada o, iyirmi iki yaşında qəzetə yazılarını gətirən gələcək əri Sergey Yeseninlə tanış oldu.. Sergey Yesenin Zinaidaya öz şəklini verdi. Şəklin arxasına "Çünki sən yolumda mənə yöndəmsiz bir qız kimi göründün, Sergey — yazılmışdı".
Yeseninlə nikah və boşanma
30 iyul 1917-ci ildə Zinaida Rayx Yeseninin yaxın dostu Aleksey Qaninin vətəninə səfəri zamanı Sergey Yeseninlə evləndi. Toy Voloqda vilayəti Tolstikovo kəndində qədim Kirik və İulitta daş kilsəsində baş tutdu. Bəyin şahidləri Spasskaya volostu, İvanovskaya kəndi, kəndli Pavel Pavloviç Xitrov və Ustyanskaya volostu, Ustya kəndi, kəndli Sergey Mixayloviç Barayev idi. Gəlin tərəfindən isə şahidlər Arxangelsk vilayəti, Konşino kəndi, kəndli Aleksey Alekseeviç Qanin və Voloqda şəhəri, tacir oğlu Dmitri Dmitrieviç Devyatkov oldu. Toy mərasimini keşiş Viktor Pevqov və məzmur oxuyan Aleksey Kratirov ifa edirdi.
1918-ci ilin aprelində Zinaida Yesenina doğum ərəfəsində valideynlərini ziyarət etmək üçün Oryol şəhərinə getdi. Orada 1918-ci il mayın 29-da Tatyana adlı bir qızı dünyaya gətirdi. Qızının qayğısına qalmaq onu Oryolda qalmağa məcbur etdi. Avqust ayında Zinaida Xalq Maarif Komissarlığının inspektoru vəzifəsində işləməyə başladı. Bir ay sonra Oryol Rayon Hərbi Komissarlığının teatr və kinematoqrafiya şöbəsinin müdiri, 1 iyun — 1 oktyabr 1919-cu il tarixlərində isə rəhbəri oldu. Həmçinin Zinaida burda vilayət xalq maarif idarəsində incəsənət şöbəsinin müdiri vəzifəsini icra etdi. Oryol Anton Denikinin Ağ ordusu tərəfindən tutulmazdan əvvəl Zinaida Yesenina və qızı Moskvaya ərinin yanına getdilər. Üçü təxminən bir il birlikdə yaşadılar. Lakin ailədə ər-arvad arasında soyuqluq yarandı və Zinaida qızını götürərək valideynlərinin yanına getdi. Bir müddət sonra qızını valideynləri ilə Oryolda qoyub ərinin yanına qayıtdı. Lakin bu qovuşma uzun sürmədi tezliklə onlar yenidən ayrıldılar. 1920-ci il fevralın 3-də Zinaida Rayxın Moskvada Ana və Uşaq Evində Konstantin adlı bir oğlu dünyaya gəldi. Uşaq dərhal ağır xəstələndi və Rayx onu təcili olaraq Kislovodska apardı. Konstantin orda sağaldı, amma Rayxin özü xəstələndi. Yeseninlə ayrılıq və oğlunun xəstəliyi onun sağlamlığına çox pis təsir göstərdi. Müalicə əsəb xəstələri üçün klinikada aparıldı. 19 fevral 1921-ci ildə Oryol şəhər məhkəməsinə belə bir ərizə daxil oldu: "Sizdən xahiş edirəm ki, həyat yoldaşım Zinaida Nikolayevna Yesenina-Rayxdən boşanmaq üçün müraciətimi rədd etməyəsiniz. Uşaqlarımızı, üç yaşlı Tatyana və bir yaşlı oğlumuz Konstantini keçmiş həyat yoldaşım Zinaida Nikolayevna Rayx tərəfindən böyütməyə qoyuram, onların maddi dəstəyini öz üzərimə götürürəm və buna imza atıram. İmza: Sergey Yesenin".
5 oktyabr 1921-ci ildə onların nikahı rəsmi olaraq pozuldu.
Meyerholdla nikah
1921-ci ilin mart ayından Rayx Oryolda teatr kurslarında teatr tarixi və teatr kostyumları haqda dərs deyirdi. 1921-ci ilin payızında o, Sergey Eyzenşteyn və Sergey Yutkeviçlə birlikdə oxuduğu Moskvadakı Ali Rejissorlar kurslarında tələbə oldu. Bu kurslara Rayxın Xalq Maarif Komissarlığının məktəbdənkənar təhsil şöbəsində işləyərkən tanış olduğu Vsevolod Meyerhold rəhbərlik edirdi. 1922-ci ildə hələ tələbə olarkən Zinaida Rayx Meyerholdla evləndi. O, özündən 20 yaş kiçik Zinaida Rayxi dəli kimi sevirdi. Dramaturq Aleksandr Qladkov onların sevgi macərasını belə xatırlayırdı: "O, hələ nə edəcəyini bilmirdi, lakin o, sevdiyi qadını yüksəklərə qaldıraraq, adi qulluqçudan imperatriçaya çevirdi. Aşiq olduqdan sonra I Pyotr qulluqçu Marta Skavronskayanı (gələcək I Yekaterina) tac qoyaraq imperatriçaya etdiyi kimi, o, da Zinaidanı eyni cəsarətlə teatrının birinci priması etdi".
Zinaida 1922-ci ilin yayında uşaqlarını Oryoldən Moskvaya — Novinski bulvarındakı yeni evinə gətirdi. Meyerhold Tatyana və Konstantini övladlığa götürdü. Onları sevdi və ata kimi onlara qayğı göstərdi. Sergey Yesenin də uşaqlarını görmək üçün onların mənzilinə gəlib-gedirdi. Tezliklə Zinaidanın valideynləri Oryoldan Moskvadakı qızlarının yanına köçdülər.
Zinaida Rayx 1924-cü il yanvarın 19-da Meyerhold Teatrının səhnəsində Aleksandr Ostrovskinin pyesi əsasında hazırlanmış "Meşə" tamaşasında Aksyuşa rolunda debüt etdi.
Rayx ən məşhur Moskva aktrisalarından birinə çevrildi. 1930-cu illərdə Meyerhold Teatrının aparıcı aktrisası oldu. Bu teatrda on üç il işlədiyi müddətdə o, ondan bir qədər çox rol ifa etdi. Arvadını səmimiyyətlə sevən Meyerhold, onun teatrının yeganə ulduzu olmasını təmin etmək üçün hər şeyi etdi.
1934-cü ildə İosif Stalin Rayxin baş rol oynadığı "Kameliyalı xanım" tamaşasına baxdı və tamaşanı bəyənmədi. Tənqidçilər Meyerholdun estetik zövqünün olmaması ittihamı ilə hücuma keçdilər. Zinaida Rayx bu ərəfədə Stalinə məktub yazdı. Məktubda Rayx Stalini incəsənətdən anlamamaqda ittiham etdi.
8 yanvar 1938-ci ildə Meyerhold teatrı bağlandı və Vsevolod Meyerhold tezliklə həbs edildi. Bununlada Zinaida Reyxin bədii fəaliyyəti sona çatdı.
Qətli
Meyerhold Teatrı 1938-ci ildə bağlandı. O vaxt opera teatrının direktoru olan xəstə Konstantin Stanislavski (hazırda Stanislavski və Nemiroviç-Dançenko adına Musiqili Teatr) Meyerholdu öz truppasına rəhbərlik etməyə dəvət etdi.
Stanislavski 1938-ci ilin avqustunda vəfat etdi. Meyerhold 1939-cu il iyunun 20-də Leninqradda həbs olunana qədər teatrını təxminən bir il idarə etdi. 1939-cu il iyulun 14-dən 15-nə keçən gecə Zinaida Rayx gecə saatlarında Moskvanın Bryusov prospektindəki mənzilinə girən naməlum şəxslər tərəfindən vəhşicəsinə öldürüldü. Hücum edənlər ona on yeddi bıçaq zərbəsi vuraraq qətlə yetiriblər. Aktrisa xəstəxanaya aparılarkən yolda dünyasını dəyişib. Bu hadisə Meyerholdun həbsindən 24 gün sonra baş vermişi.
Həmin axşam Rayxın hər iki uşağı mənzildə yox idi. Qohumlarının dediyinə görə, qiymətli əşyalardan heç nə götürülməmişdi. Qətlin SSRİ Xalq Daxili İşlər Komissarlığı (NKVD) tərəfindən təşkil edildiyinə dair geniş yayılmış versiya mövcuddur. Arkadi Vaksberqin dediyinə görə, "Beriyaya bu sadist addım lazım idi" çünki aktrisa qeyri-adi dərəcədə populyar, müstəqil, açıq sözlü idi və həmçin o, aşağıdakı məşhur ifadənin sahibi idi:
 | “Əgər Stalin sənətdən heç nə başa düşmürsə, qoy Meyerholddan soruşsun, Meyerhold başa düşür. |  |
Onun ölümünün sirri hələ də açılmamış qalır. Zinaida Rayxin qətlində ilkin ittiham Meyerholdun dostu, RSFSR-in əməkdar artisti, Böyük Teatrın solisti Dmitri Qolovin və onun oğlu, rejissor Vitali Qolovinə qarşı irəli sürüldü. V. T. Varnakov (27.07.1941), A. İ. Kurnosov və A. M. Oqoltsov (28.07.1941) SSRİ Ali Məhkəməsinin Hərbi Kollegiyasının hökmü ilə qətl ittihamı ilə güllələdilər.
Rayx Moskvadakı Vaqankovo qəbiristanlığının 17-ci hissəsində dəfn edildi (daha sonra onun oğlu Konstantin Yesenin də eyni məzarda dəfn olundu). 1987-ci ildə Meyerholdun dəfn olunduğu yer məlum oldu — "Ümumi məzar № 1. 1930–1942-ci illər daxil olmaqla bütün güllələnən şəxslərin külləri yandırıldıqdan sonra Donskoy monastırının yaxınlığındakı Moskva krematoriyasının qəbiristanlığında basdırılmışdı. Qeyd edək ki, şəxsən Stalinin imzası ilə Siyasi Büronun 17 yanvar 1940-cı il tarixli II 11/208 saylı qərarına əsasən Meyerholdla bir gündə 346 nəfər güllələnmişdi. Onların cəsədləri yandırılmış, ümumi məzara tökülən kül digər öldürülənlərin külü ilə qarışdırılmışdır.
| | Anamı iyulun 15-nə keçən gecə qətlə yetirdilər. O, artıq Yeseninin məzarının yaxınlığındakı Vaqankovo qəbiristanlığında dəfn edilib. Demək olar ki, dəfnə heç kim gəlmədi, qohumlar və bir neçə yad adam var idi; həmişə gələnlərdən, heç kim gəlmədi... Heç nə götürməmişdilər, oğurlamamışdılar, 7 dəfə ürək nahiyəsindən, boyun nahiyəsindən bıçaqlamışdılar. Öldürməyə gəlmişdilər və yaralamışdılar. 2 saatdan sonra o, öldü və Lidiya Anisimovnanı (evin qulluqçusu) isə başından vurmuşdular, o sağdır... Kim idi onlar, iki nəfər olublar, heç biri tapılmadı. — Zinaida Rayxın qızı Tatyana Yeseninanın Marietta Şaqinyana 20 iyul 1939-cu il tarixli məktubundan | |
"Rayx Meyerholdun həbsindən bir neçə gün sonra vəhşicəsinə və müəmmalı şəkildə öldürüldü və sakitcə dəfn edildi, tabutunun arxasında cəmi bir nəfər dayanmışdı" — deyə Olqa Berqqolts 13 mart 1941-ci ildə öz gündəliyində yazırdı.
Mükafatları
Teatrdakı rolları
- 1924 — "Meşə", A. Ostrovski — Aksyuşa;
- 1924 — "Avropa verin!", İ. Ehrenburq — Sibil Hardail və apaş:
- 1925 — "Mandat", N. Erdman — Varvara Qulyaçkina;
- 1925 — "Bubus müəllim", A. Fayko — Stefka;
- 1926 — "Baş müfəttiş", N. Qoqol — Anna Andreyevna;
- 1928 — "Ağıldan kəm", A. Qriboyedov — Sofya Pavlovna;
- 1928 — "Səxavətli buynuzu olan ər", F. Krommelink — Stella;
- 1929 — "Komandir 2", İ. Selvinski — Vera Okonninin məşuqəsi;
- 1930 — "Hamam", V. Mayakovski — Fosforlu Qadın;
- 1931 — "Faydaların siyahısı", Yu. Oleşa — Elena Qonçarova;
- 1931 — "Sonuncu həlledici", V. Vişnevski — liman fahişəsi Karmen-Pelageya;
- 1934 — "Kameliyalı xanım", A. Düma (oğul) — Marqarit Qotye;
- 1935 — "33 huşunu itirmə", A. Çexov — Popova "Ayı".
İstinadlar
- Райх Зинаида Николаевна // Литераторы Санкт-Петербурга. ХХ век (rus.). / под ред. О. В. Богданова
- Find a Grave (ing.). 1996.
- Жена и муза. Зинаида Райх 2018-08-25 at the Wayback Machine. // Кроссворд-кафе
- "Мой серебряный шар. Зинаида Райх". Россия 1. 2018-06-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-06-07.
- Современное есениноведение: теоретико-методологические аспекты (PDF) // Материал Международной научной конференции «Есенин на рубеже эпох: итоги и перспективы» (30 сентября — 3 октября 2005, Институт мировой литературы имени Максима Горького РАН). 390. 2011-04-09 tarixində (PDF).
- Козловский, 1986
- "Адвокат Олег Сурмачёв Дом Зинаиды Райх в Одессе". 2019-08-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-08-15.
- ГАВО. Ф. 496. Оп. 38. Д. 186. Л.163 об.- 164.
- Игорь Изгаршев. "Зинаида Райх: Гамлет в юбке". АиФ Москва (rus). 2001-02-28. 2013-04-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-02-10.
- Леонид Репин. "Загадка смерти Зинаиды Райх". «ru:Комсомольская правда» (rus). 2005-11-14. 2018-01-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-02-09.
- А. Довбня. "Всеволод Мейерхольд и Зинаида Райх" (rus). 2012-09-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-02-09.
- Анастасия Монастырская. "Зинаида Райх: параллельные пути". «Женский Петербург» (rus). 2018-01-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-02-09.
- Дмитрий Волчек. "Убийство дамы с камелиями". ru:Радио «Свобода» (rus). 2011-11-23. 2019-02-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-02-09.
- "Сталинские списки — Список 28.03.1941 (АП РФ Ф.3 оп.24 д.421)". 2021-07-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-07-06.
- автор. Письма Т. С. Есениной М. Я. Шагинян // Т. С. Есенина о В. Э. Мейерхольде и З. Н. Райх. М.: Новое изд-во. Сост. и коммент. Н. Н. Панфиловой и О. М. Фельдмана. 2003.
- "Ольга Берггольц: смерть,тюрьма, тюрьма, смерть…". ru:Радио «Свобода» (rus). 2018-06-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-06-07.
Ədəbiyyat
- С. А. Есенин в воспоминаниях современников : В 2 т. 2. М.: Художественная литература. Сост. и коммент. А. А. Козловского. 1986. ISBN .
Xarici keçidlər
- Музей-квартира Вс. Э. Мейерхольда в Москве (Брюсов переулок. д. 12). // bakhrushin.theatre.ru
- Проблемы творчества Зинаиды Райх (1924–1929 гг.). // kino-teatr.ru
- Фото Зинаиды Райх. // img1.liveinternet.ru
- 3 июля 1894 года родилась Зинаида Николаевна Райх — актриса, жена Сергея Есенина и Всеволода Мейерхольда. // calendar.interesniy.kiev.ua
- ВИДЕО. Программа Виталия Вульфа "Мой серебряный шар. Зинаида Райх". Программа "ru:Мой серебряный шар" на телеканале "ru:Россия 1" // russia.tv
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Zinaida Nikolayevna Rayx rus Rajh Zinaida Nikolaevna 3 15 iyul 1894 3 iyul 1894 ve ya 21 iyun 3 iyul 1894 Rostov na Donu Don Voysko vilayeti d 15 iyul 1939 ve ya 14 iyul 1939 Moskva sovet teatr aktrisasi RSFSR in emekdar artisti Sonradan Vsevolod Meyerholdun arvadi olan Sergey Yeseninin ilk heyat yoldasi Zinaida Rayxrus Rajh Zinaida NikolaevnaDogum tarixi 3 15 iyul 1894 3 iyul 1894 1894 07 03 ve ya 21 iyun 3 iyul 1894Dogum yeri Rostov na Donu Don Voysko vilayeti d Rusiya imperiyasiVefat tarixi 15 iyul 1939 1939 07 15 45 yasinda ve ya 14 iyul 1939 1939 07 14 Vefat yeri Moskva RSFSR SSRIDefn yeri Vaqankovo qebiristanligiVetendasligi Rusiya imperiyasi SSRIHeyat yoldaslari Vsevolod Meyerhold 1922 1939 Sergey Yesenin 30 iyul 12 avqust 1917 1921 Usaqlari Tatyana YeseninaFealiyyeti aktrisa teatr aktrisasiFealiyyet illeri 1924 cu ildenMukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiZinaida Rayx 21 iyun 3 iyul 1894 cu ilde Odessada Yaxin Deyirman rayonunda demiryolcu Nikolay Andreyevic Rayxin esl adi Avqust Rayx 1862 1942 Sileziya esilli ve yoxsullasmis zadegan qadin Anna Ivanovnanin qizliq soyadi Viktorova 1868 1948 ailesinde anadan olub Zinaidanin atasi sosial demokrat 1897 ci ilden RSDLP uzvu idi Qizi atasinin siyasi goruslerini destekleyirdi 1907 ci ilde atasinin inqilabi proseslerde istirakina gore aile Odessadan qovulur Genc Zinaida ailesi ile Benderida meskunlasir Atasi burada demir yolu emalatxanalarinda mexanik kimi ise duzelir Burda Zinaida Vera Gerasimenko adina qizlar ucun gimnaziyaya daxil olub Lakin yalniz 8 ci sinfi bitirdikden sonra siyasi cehetden etibarsiz hesab edildiyi ucun oradan qovulub Zinaida genc yaslarindan inqilabi proseslerle maraqlanan usaq idi inqilabi edebiyyat oxuyur ve gizli derneyin iclaslarina gedirdi O Kiyevde Ali Qadin Kurslarina daxil olur ve 1913 cu ilde Sosialist Inqilabcilar Partiyasinin eserler uzvu olur Anna Ivanovna boyuk eziyyetle qizi ucun orta tehsil haqqinda attestati almaga muveffeq olur Bundan sonra Zinaida Petroqradda yola dusur Valideynleri ise anasinin boyuk bacisi Varvara Ivanovna Danzigerle birlikde yasamaq ucun Oryol seherine kocurler Petroqradda Zinaida Rayx N P Rayevin qadinlar ucun Ali qadin tarix edebi ve huquq kurslarina daxil oldu Burada esas fenleri oyrenmekle yanasi heykelterasliq dersleri aldi ve xarici dilleri oyrendi Onun sevimli yazicilari Knut Hamsun ve Lev Tolstoy idi Tehsilini davam etdiren Zinaida Rayx Sosialist Inqilabi qezeti Delo Naroda redaksiyasinda katib makinaci kimi calisdi Burada o iyirmi iki yasinda qezete yazilarini getiren gelecek eri Sergey Yeseninle tanis oldu Sergey Yesenin Zinaidaya oz seklini verdi Seklin arxasina Cunki sen yolumda mene yondemsiz bir qiz kimi gorundun Sergey yazilmisdi Yeseninle nikah ve bosanma Zinaida Rayx atasi Nikolay Avqust Rayx ile 1917 ci il 30 iyul 1917 ci ilde Zinaida Rayx Yeseninin yaxin dostu Aleksey Qaninin vetenine seferi zamani Sergey Yeseninle evlendi Toy Voloqda vilayeti Tolstikovo kendinde qedim Kirik ve Iulitta das kilsesinde bas tutdu Beyin sahidleri Spasskaya volostu Ivanovskaya kendi kendli Pavel Pavlovic Xitrov ve Ustyanskaya volostu Ustya kendi kendli Sergey Mixaylovic Barayev idi Gelin terefinden ise sahidler Arxangelsk vilayeti Konsino kendi kendli Aleksey Alekseevic Qanin ve Voloqda seheri tacir oglu Dmitri Dmitrievic Devyatkov oldu Toy merasimini kesis Viktor Pevqov ve mezmur oxuyan Aleksey Kratirov ifa edirdi 1918 ci ilin aprelinde Zinaida Yesenina dogum erefesinde valideynlerini ziyaret etmek ucun Oryol seherine getdi Orada 1918 ci il mayin 29 da Tatyana adli bir qizi dunyaya getirdi Qizinin qaygisina qalmaq onu Oryolda qalmaga mecbur etdi Avqust ayinda Zinaida Xalq Maarif Komissarliginin inspektoru vezifesinde islemeye basladi Bir ay sonra Oryol Rayon Herbi Komissarliginin teatr ve kinematoqrafiya sobesinin mudiri 1 iyun 1 oktyabr 1919 cu il tarixlerinde ise rehberi oldu Hemcinin Zinaida burda vilayet xalq maarif idaresinde incesenet sobesinin mudiri vezifesini icra etdi Oryol Anton Denikinin Ag ordusu terefinden tutulmazdan evvel Zinaida Yesenina ve qizi Moskvaya erinin yanina getdiler Ucu texminen bir il birlikde yasadilar Lakin ailede er arvad arasinda soyuqluq yarandi ve Zinaida qizini goturerek valideynlerinin yanina getdi Bir muddet sonra qizini valideynleri ile Oryolda qoyub erinin yanina qayitdi Lakin bu qovusma uzun surmedi tezlikle onlar yeniden ayrildilar 1920 ci il fevralin 3 de Zinaida Rayxin Moskvada Ana ve Usaq Evinde Konstantin adli bir oglu dunyaya geldi Usaq derhal agir xestelendi ve Rayx onu tecili olaraq Kislovodska apardi Konstantin orda sagaldi amma Rayxin ozu xestelendi Yeseninle ayriliq ve oglunun xesteliyi onun saglamligina cox pis tesir gosterdi Mualice eseb xesteleri ucun klinikada aparildi 19 fevral 1921 ci ilde Oryol seher mehkemesine bele bir erize daxil oldu Sizden xahis edirem ki heyat yoldasim Zinaida Nikolayevna Yesenina Rayxden bosanmaq ucun muracietimi redd etmeyesiniz Usaqlarimizi uc yasli Tatyana ve bir yasli oglumuz Konstantini kecmis heyat yoldasim Zinaida Nikolayevna Rayx terefinden boyutmeye qoyuram onlarin maddi desteyini oz uzerime gotururem ve buna imza atiram Imza Sergey Yesenin 5 oktyabr 1921 ci ilde onlarin nikahi resmi olaraq pozuldu Meyerholdla nikah Sergey Yeseninin defn merasimi Zinaida Rayx tabutun arxasinda dayanir elini ureyine qoyub saginda Vsevolod Meyerhold durub 1921 ci ilin mart ayindan Rayx Oryolda teatr kurslarinda teatr tarixi ve teatr kostyumlari haqda ders deyirdi 1921 ci ilin payizinda o Sergey Eyzensteyn ve Sergey Yutkevicle birlikde oxudugu Moskvadaki Ali Rejissorlar kurslarinda telebe oldu Bu kurslara Rayxin Xalq Maarif Komissarliginin mektebdenkenar tehsil sobesinde isleyerken tanis oldugu Vsevolod Meyerhold rehberlik edirdi 1922 ci ilde hele telebe olarken Zinaida Rayx Meyerholdla evlendi O ozunden 20 yas kicik Zinaida Rayxi deli kimi sevirdi Dramaturq Aleksandr Qladkov onlarin sevgi macerasini bele xatirlayirdi O hele ne edeceyini bilmirdi lakin o sevdiyi qadini yukseklere qaldiraraq adi qulluqcudan imperatricaya cevirdi Asiq olduqdan sonra I Pyotr qulluqcu Marta Skavronskayani gelecek I Yekaterina tac qoyaraq imperatricaya etdiyi kimi o da Zinaidani eyni cesaretle teatrinin birinci primasi etdi Zinaida 1922 ci ilin yayinda usaqlarini Oryolden Moskvaya Novinski bulvarindaki yeni evine getirdi Meyerhold Tatyana ve Konstantini ovladliga goturdu Onlari sevdi ve ata kimi onlara qaygi gosterdi Sergey Yesenin de usaqlarini gormek ucun onlarin menziline gelib gedirdi Tezlikle Zinaidanin valideynleri Oryoldan Moskvadaki qizlarinin yanina kocduler Zinaida Rayx 1924 cu il yanvarin 19 da Meyerhold Teatrinin sehnesinde Aleksandr Ostrovskinin pyesi esasinda hazirlanmis Mese tamasasinda Aksyusa rolunda debut etdi Rayx en meshur Moskva aktrisalarindan birine cevrildi 1930 cu illerde Meyerhold Teatrinin aparici aktrisasi oldu Bu teatrda on uc il islediyi muddetde o ondan bir qeder cox rol ifa etdi Arvadini semimiyyetle seven Meyerhold onun teatrinin yegane ulduzu olmasini temin etmek ucun her seyi etdi 1934 cu ilde Iosif Stalin Rayxin bas rol oynadigi Kameliyali xanim tamasasina baxdi ve tamasani beyenmedi Tenqidciler Meyerholdun estetik zovqunun olmamasi ittihami ile hucuma kecdiler Zinaida Rayx bu erefede Staline mektub yazdi Mektubda Rayx Stalini incesenetden anlamamaqda ittiham etdi 8 yanvar 1938 ci ilde Meyerhold teatri baglandi ve Vsevolod Meyerhold tezlikle hebs edildi Bununlada Zinaida Reyxin bedii fealiyyeti sona catdi QetliMeyerhold Teatri 1938 ci ilde baglandi O vaxt opera teatrinin direktoru olan xeste Konstantin Stanislavski hazirda Stanislavski ve Nemirovic Dancenko adina Musiqili Teatr Meyerholdu oz truppasina rehberlik etmeye devet etdi Stanislavski 1938 ci ilin avqustunda vefat etdi Meyerhold 1939 cu il iyunun 20 de Leninqradda hebs olunana qeder teatrini texminen bir il idare etdi 1939 cu il iyulun 14 den 15 ne kecen gece Zinaida Rayx gece saatlarinda Moskvanin Bryusov prospektindeki menziline giren namelum sexsler terefinden vehsicesine olduruldu Hucum edenler ona on yeddi bicaq zerbesi vuraraq qetle yetiribler Aktrisa xestexanaya aparilarken yolda dunyasini deyisib Bu hadise Meyerholdun hebsinden 24 gun sonra bas vermisi Hemin axsam Rayxin her iki usagi menzilde yox idi Qohumlarinin dediyine gore qiymetli esyalardan hec ne goturulmemisdi Qetlin SSRI Xalq Daxili Isler Komissarligi NKVD terefinden teskil edildiyine dair genis yayilmis versiya movcuddur Arkadi Vaksberqin dediyine gore Beriyaya bu sadist addim lazim idi cunki aktrisa qeyri adi derecede populyar musteqil aciq sozlu idi ve hemcin o asagidaki meshur ifadenin sahibi idi Eger Stalin senetden hec ne basa dusmurse qoy Meyerholddan sorussun Meyerhold basa dusur Onun olumunun sirri hele de acilmamis qalir Zinaida Rayxin qetlinde ilkin ittiham Meyerholdun dostu RSFSR in emekdar artisti Boyuk Teatrin solisti Dmitri Qolovin ve onun oglu rejissor Vitali Qolovine qarsi ireli suruldu V T Varnakov 27 07 1941 A I Kurnosov ve A M Oqoltsov 28 07 1941 SSRI Ali Mehkemesinin Herbi Kollegiyasinin hokmu ile qetl ittihami ile gullelediler Rayx Moskvadaki Vaqankovo qebiristanliginin 17 ci hissesinde defn edildi daha sonra onun oglu Konstantin Yesenin de eyni mezarda defn olundu 1987 ci ilde Meyerholdun defn olundugu yer melum oldu Umumi mezar 1 1930 1942 ci iller daxil olmaqla butun gullelenen sexslerin kulleri yandirildiqdan sonra Donskoy monastirinin yaxinligindaki Moskva krematoriyasinin qebiristanliginda basdirilmisdi Qeyd edek ki sexsen Stalinin imzasi ile Siyasi Buronun 17 yanvar 1940 ci il tarixli II 11 208 sayli qerarina esasen Meyerholdla bir gunde 346 nefer gullelenmisdi Onlarin cesedleri yandirilmis umumi mezara tokulen kul diger oldurulenlerin kulu ile qarisdirilmisdir Anami iyulun 15 ne kecen gece qetle yetirdiler O artiq Yeseninin mezarinin yaxinligindaki Vaqankovo qebiristanliginda defn edilib Demek olar ki defne hec kim gelmedi qohumlar ve bir nece yad adam var idi hemise gelenlerden hec kim gelmedi Hec ne goturmemisdiler ogurlamamisdilar 7 defe urek nahiyesinden boyun nahiyesinden bicaqlamisdilar Oldurmeye gelmisdiler ve yaralamisdilar 2 saatdan sonra o oldu ve Lidiya Anisimovnani evin qulluqcusu ise basindan vurmusdular o sagdir Kim idi onlar iki nefer olublar hec biri tapilmadi Zinaida Rayxin qizi Tatyana Yeseninanin Marietta Saqinyana 20 iyul 1939 cu il tarixli mektubundan Rayx Meyerholdun hebsinden bir nece gun sonra vehsicesine ve muemmali sekilde olduruldu ve sakitce defn edildi tabutunun arxasinda cemi bir nefer dayanmisdi deye Olqa Berqqolts 13 mart 1941 ci ilde oz gundeliyinde yazirdi MukafatlariRSFSR emekdar artistiTeatrdaki rollari1924 Mese A Ostrovski Aksyusa 1924 Avropa verin I Ehrenburq Sibil Hardail ve apas 1925 Mandat N Erdman Varvara Qulyackina 1925 Bubus muellim A Fayko Stefka 1926 Bas mufettis N Qoqol Anna Andreyevna 1928 Agildan kem A Qriboyedov Sofya Pavlovna 1928 Sexavetli buynuzu olan er F Krommelink Stella 1929 Komandir 2 I Selvinski Vera Okonninin mesuqesi 1930 Hamam V Mayakovski Fosforlu Qadin 1931 Faydalarin siyahisi Yu Olesa Elena Qoncarova 1931 Sonuncu helledici V Visnevski liman fahisesi Karmen Pelageya 1934 Kameliyali xanim A Duma ogul Marqarit Qotye 1935 33 husunu itirme A Cexov Popova Ayi IstinadlarRajh Zinaida Nikolaevna Literatory Sankt Peterburga HH vek rus pod red O V Bogdanova Find a Grave ing 1996 Zhena i muza Zinaida Rajh 2018 08 25 at the Wayback Machine Krossvord kafe Moj serebryanyj shar Zinaida Rajh Rossiya 1 2018 06 12 tarixinde Istifade tarixi 2018 06 07 Sovremennoe eseninovedenie teoretiko metodologicheskie aspekty PDF Material Mezhdunarodnoj nauchnoj konferencii Esenin na rubezhe epoh itogi i perspektivy 30 sentyabrya 3 oktyabrya 2005 Institut mirovoj literatury imeni Maksima Gorkogo RAN 390 2011 04 09 tarixinde PDF Kozlovskij 1986 Advokat Oleg Surmachyov Dom Zinaidy Rajh v Odesse 2019 08 15 tarixinde Istifade tarixi 2019 08 15 GAVO F 496 Op 38 D 186 L 163 ob 164 Igor Izgarshev Zinaida Rajh Gamlet v yubke AiF Moskva rus 2001 02 28 2013 04 16 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 02 10 Leonid Repin Zagadka smerti Zinaidy Rajh ru Komsomolskaya pravda rus 2005 11 14 2018 01 02 tarixinde Istifade tarixi 2019 02 09 A Dovbnya Vsevolod Mejerhold i Zinaida Rajh rus 2012 09 09 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 02 09 Anastasiya Monastyrskaya Zinaida Rajh parallelnye puti Zhenskij Peterburg rus 2018 01 02 tarixinde Istifade tarixi 2019 02 09 Dmitrij Volchek Ubijstvo damy s kameliyami ru Radio Svoboda rus 2011 11 23 2019 02 09 tarixinde Istifade tarixi 2019 02 09 Stalinskie spiski Spisok 28 03 1941 AP RF F 3 op 24 d 421 2021 07 09 tarixinde Istifade tarixi 2021 07 06 avtor Pisma T S Eseninoj M Ya Shaginyan T S Esenina o V E Mejerholde i Z N Rajh M Novoe izd vo Sost i komment N N Panfilovoj i O M Feldmana 2003 Olga Berggolc smert tyurma tyurma smert ru Radio Svoboda rus 2018 06 12 tarixinde Istifade tarixi 2018 06 07 EdebiyyatS A Esenin v vospominaniyah sovremennikov V 2 t 2 M Hudozhestvennaya literatura Sost i komment A A Kozlovskogo 1986 ISBN 5 250 02561 7 Xarici kecidlerMuzej kvartira Vs E Mejerholda v Moskve Bryusov pereulok d 12 bakhrushin theatre ru Problemy tvorchestva Zinaidy Rajh 1924 1929 gg kino teatr ru Foto Zinaidy Rajh img1 liveinternet ru 3 iyulya 1894 goda rodilas Zinaida Nikolaevna Rajh aktrisa zhena Sergeya Esenina i Vsevoloda Mejerholda calendar interesniy kiev ua VIDEO Programma Vitaliya Vulfa Moj serebryanyj shar Zinaida Rajh Programma ru Moj serebryanyj shar na telekanale ru Rossiya 1 russia tv