Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tuzla (kiril Тузла) — Bosniya və Herseqovinada şəhər. Şəhər, Tuzla Kantonunun mərkəzi və Bosniya və Herseqovinanın şimal-şərqində yerləşən iqtisadi, elmi, mədəni, səhiyyə və turizm mərkəzidir. Tuzla, Sarayevo və Banya Lukadan sonra Bosniya və Herseqovinadakı ən böyük üçüncü şəhərdir. 2013 əhali siyahıyaalmasının nəticələri, bələdiyyənin 120,441 əhaliyə sahib olduğunu göstərir.
| Şəhər | |||||
| Tuzla | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| serb-kiril. Тузла | |||||
 | |||||
| |||||
| Ölkə |  Bosniya və Herseqovina | ||||
| Federasiya | [[ Bosniya və Herseqovina Federasiyası]] | ||||
| Kanton | |||||
| Tarixi və coğrafiyası | |||||
| İlk məlumat | 950 | ||||
| Sahəsi | 294 km² | ||||
| Mərkəzin hündürlüyü | 245 m | ||||
| Saat qurşağı | , yayda | ||||
| Əhalisi | |||||
| Əhalisi | 80,57 nəfər (2013) | ||||
| Sıxlığı | 410 nəf./km² | ||||
| Milli tərkibi | Boşnaklar, Serblər, Xorvatlar | ||||
| Rəqəmsal identifikatorlar | |||||
| Telefon kodu | (+387) 35 | ||||
| Poçt indeksi | 75 000 | ||||
| Digər | |||||
| www.tuzla.ba {{ref-Bosniya dilində}} | |||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Tuzlada bir təhsil mərkəzi və iki universitet yerləşir. Həmçinin, şəhər duzlu göl turizminə görə Bosniyanın ən güclü iqtisadiyyatlarından biridir. Tuzla şəhəri mərkəzi parkında duzlu göl olan Avropadakı tək şəhərdir. Şəhərin mərkəzi parkına hər il 100 mindən çox insan ziyarət edir. Şəhərin tarixi IX əsrə qədər gedib çatır. Tuzlanın müasir tarixi, Osmanlı İmperiyasında əhəmiyyətli bir qarnizon şəhəri halına gəldiyində, yəni 1510-cu ildən başlamışdır.
Tuzla şəhəri, Bosniya və Herseqovinanın ən mədəni şəhərlərindən biri olaraq qəbul edilir və Bosniya Müharibəsində və sonrasında şəhərin əvəzçi xarakterini, boşnaklar, serblər, xorvatlar və bosniya yəhudi azlıqları ilə tutmağı bacarmışdır.
Etimologiyası
"Tuzla" şəhərinin adının mənası, şəhərin altında yerləşən zəngin duz yataqlarına görə Osmanlılar tərəfindən adlandırılmışdır. Bu söz Osmanlı türkcəsində duz mədəni deməkdir.
Tarixi
Qədim Dövrlər
Arxeoloji tapıntılar Tuzlanın Neolit dövrünə aid çoxlu yaşayış məntəqələri olduğunu göstərməkdədir. Tuzla şəhəri, Avropanın ən qədim məskunlaşma yerlərindən biridir. Roma Respublikası dövründə, Tuzla (və ya Salines) İliriyalı qəbilə olan Breyusi tərəfindən idarə olunurdu.
Orta Əsrlər
Şəhər 950-ci ildə VII Konstantin tərəfindən "De Administrando Imperiyo" adlı əsərində Salines (yun. Σαλήνες) adlı bir qala olaraq adlandırılırdı. Soli adı Orta əsrlərdə istifadə edilmişdir. Boşnak dilində "duz" deməkdir və şəhərin indiki adı Osmanlı türkcəsində "duz yeri" deməkdir. Orta əsrlərdə, əsasən Bosniya Krallığına suverenliyi altında idi.
Bosniya Krallığının 1463-cü ildə Osmanlı İmperiyasının suverenliyi altına düşməsindən sonra bölgə, 1512-ci ildə Osmanlıların "Qorniye Soli" və "Donye Soli" kəndlərini, 1530-cu illərdə isə bütün Usoranı işğal etmədən əvvəl Berislaviçlər ailəsi tərəfindən idarə edilirdi.
Şəhər, Zvornik sancağının bir parçası halına gəlmişdi və təxminən 400 ildir Osmanlı suverenliyi altında qalmışdır. 1878-ci ildə Avstriya-Macarıstan tərəfindən işğal edildi. Monarxiyanın dağılmasından sonra, yeni qurulan Yuqoslaviya Krallığının bir hissəsi oldu.
XX Əsr
1944-cü ilin Dekabr ayında, Draja Mihayiloviçin rəhbərliyində olan Çetnik qüvvələri şəhərə hücum etmişdir ama bu hücum uğursuz olmuşdur.
Coğrafiyası
Tuzla, Bosniyanın şimal-şərqi hissəsində, Mayevisa sıra dağlarına yaxın yerləşir. Yala çayı Tuzla şəhərindən keçir. Şəhərin iqlimi mülayimdir. Tuzla şəhərinin ətrafındakı bol miqdarda kömür yatağı mövcuddur. Şəhərdə 6 kömür mədəni fəaliyyət göstərir. Bölgədə çıxarılan kömürlərin böyük qismi, Bosniya və Herseqovinadakı ən böyük enerji stansiyası olan Tuzla Santralini gücləndirmək üçün istifadə edilir.
Demoqrafiyası
| İl | 1971 | 1981 | 1991 | 2013 |
|---|---|---|---|---|
| Boşnaklar | 53,271 (49.65%) | 52,400 (43.05%) | 62,669 (47.61%) | 80,774 (72.78%) |
| Xorvatlar | 27,735 (25.84%) | 24,811 (20.38%) | 20,398 (15.49%) | 15,396 (13.87%) |
| Serblər | 21,089 (19.65%) | 20,261 (16.64%) | 20,271 (15.40%) | 3,378 (3.04%) |
| Yuqoslavlar | 2,540 (2.36%) | 19,059 (15.65%) | 21,995 (16.71%) | 0 (0%) |
| Digərləri | 2,658 (2.47%) | 5,186 (4.26%) | 6,285 (4.77%) | 11,431 (10.30%) |
| Ümumi | 107,293 | 121,717 | 131,618 |
Mənbə:
Təhsil
Tuzlada, Tuzla Universiteti və Bosniya və Herseqovinadakı Amerika Universiteti yerləşir.
Universitetlər
- Tuzla Universiteti
- Bosniya və Herseqovina Amerika Universiteti
Məktəblər
- Vətəndaşların Təhsil Mərkəzi Assosiasiyası
- Tuzla Behram-Beqova Mədrəsəsi
- Tuzla Orta Təhsil Musiqi Məktəbi
- Mehmeh Səlimoviç Gimnaziya Məktəbi
- Ismət Muyezinoviç Gimnaziya Məktəbi
- Tuzla Qratsevinsko-Qeodetska Məktəbi
- Müqəddəs Franyo Katolik Məktəbi
- Tuzla İqtisadiyyat və Ticarət Məktəbi
- Tuzla Elektrik Mühəndisliyi Məktəbi
- Tuzla Tibbi Məktəbi
- Qarışıq Tıxac Mühəndisliyi Məktəbi
Qardaş Şəhərləri
|
Qalereya
-
![image]()
Şəhər mərkəzi -
![image]()
Pedestriyan küçəsi -
![image]()
Fontan və məscid -
![image]()
Tuzla soyqırımı memorialı -
![image]()
Tuzla qövsü -
![image]()
Kapiya, Tuzla
Həmçinin Bax
Xarici Keçidlər
- Rəsmi saytı (Bosniya dilində) (İngilis dilində)
- Tuzla İnformasiya Portalı 2015-04-16 at the Wayback Machine | yerli xəbər saytı (Bosniya dilində)
İstinadlar
- "BH Turizm - Tuzla" 2018-01-21 at the Wayback Machine. Bhtourism.ba. Alındı: 2013-11-24.
- "2013 Bosniya və Herseqovina Əhali, Məişət və Mülk siyahıyaalmasının nəticələri" 2018-11-23 at the Wayback Machine (PDF). Bosniya və Herseqovina Statistika Agentliyi. 5 Noyabr, 2013. 2013-cü ilin Noyabr ayının 10-da alındı.
- "Tuzla Mədəniyyəti | Tuzla Tarixi" 2017-09-27 at the Wayback Machine. World66.com. Alındı: 2013-11-24.
- "Tuzla (Bosniya və Herseqovina) - Encyclopædia Britannica" 2014-10-20 at the Wayback Machine. Britannica.com. Alındı: 2013-11-24.
- "Tolerantlıq: Əlavə Resurslar" 2016-04-02 at the Wayback Machine. Qəbul ediləbilənin Kənarında. Alındı: 2013-11-24.
- "Roma canavarı və İlliriya ilanı. Son döyüş" 2016-03-07 at the Wayback Machine. Alındı: 30 December 2015.
- "Antropologiya İnstitutu Jurnalı" 2014-10-21 at the Wayback Machine. 2015-ci ilin Dekabr ayının 30-da alındı.
- Wayback Machine-də (arxiv indeksi)
- "Tuzlariye" 2011-07-23 at the Wayback Machine. Bhstring.net. Alındı: 2013-11-24.
- (PDF). 2017-12-24 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-05-07.
- 11 İyun, 2009 tarixində Wayback Machine-dən .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Tuzla Tuzla kiril Tuzla Bosniya ve Herseqovinada seher Seher Tuzla Kantonunun merkezi ve Bosniya ve Herseqovinanin simal serqinde yerlesen iqtisadi elmi medeni sehiyye ve turizm merkezidir Tuzla Sarayevo ve Banya Lukadan sonra Bosniya ve Herseqovinadaki en boyuk ucuncu seherdir 2013 ehali siyahiyaalmasinin neticeleri belediyyenin 120 441 ehaliye sahib oldugunu gosterir SeherTuzlaserb kiril TuzlaBayraq Gerb44 32 17 sm e 18 40 34 s u Olke Bosniya ve HerseqovinaFederasiya Bosniya ve Herseqovina Federasiyasi KantonTarixi ve cografiyasiIlk melumat 950Sahesi 294 km Merkezin hundurluyu 245 mSaat qursagi UTC 1 yayda UTC 2EhalisiEhalisi 80 57 nefer 2013 Sixligi 410 nef km Milli terkibi Bosnaklar Serbler XorvatlarReqemsal identifikatorlarTelefon kodu 387 35Poct indeksi 75 000Digerwww tuzla ba ref Bosniya dilinde Tuzla Vikianbarda elaqeli mediafayllar Tuzlada bir tehsil merkezi ve iki universitet yerlesir Hemcinin seher duzlu gol turizmine gore Bosniyanin en guclu iqtisadiyyatlarindan biridir Tuzla seheri merkezi parkinda duzlu gol olan Avropadaki tek seherdir Seherin merkezi parkina her il 100 minden cox insan ziyaret edir Seherin tarixi IX esre qeder gedib catir Tuzlanin muasir tarixi Osmanli Imperiyasinda ehemiyyetli bir qarnizon seheri halina geldiyinde yeni 1510 cu ilden baslamisdir Tuzla seheri Bosniya ve Herseqovinanin en medeni seherlerinden biri olaraq qebul edilir ve Bosniya Muharibesinde ve sonrasinda seherin evezci xarakterini bosnaklar serbler xorvatlar ve bosniya yehudi azliqlari ile tutmagi bacarmisdir Etimologiyasi Tuzla seherinin adinin menasi seherin altinda yerlesen zengin duz yataqlarina gore Osmanlilar terefinden adlandirilmisdir Bu soz Osmanli turkcesinde duz medeni demekdir TarixiQedim Dovrler Arxeoloji tapintilar Tuzlanin Neolit dovrune aid coxlu yasayis menteqeleri oldugunu gostermekdedir Tuzla seheri Avropanin en qedim meskunlasma yerlerinden biridir Roma Respublikasi dovrunde Tuzla ve ya Salines Iliriyali qebile olan Breyusi terefinden idare olunurdu Orta Esrler Seher 950 ci ilde VII Konstantin terefinden De Administrando Imperiyo adli eserinde Salines yun Salhnes adli bir qala olaraq adlandirilirdi Soli adi Orta esrlerde istifade edilmisdir Bosnak dilinde duz demekdir ve seherin indiki adi Osmanli turkcesinde duz yeri demekdir Orta esrlerde esasen Bosniya Kralligina suverenliyi altinda idi Bosniya Kralliginin 1463 cu ilde Osmanli Imperiyasinin suverenliyi altina dusmesinden sonra bolge 1512 ci ilde Osmanlilarin Qorniye Soli ve Donye Soli kendlerini 1530 cu illerde ise butun Usorani isgal etmeden evvel Berislavicler ailesi terefinden idare edilirdi Seher Zvornik sancaginin bir parcasi halina gelmisdi ve texminen 400 ildir Osmanli suverenliyi altinda qalmisdir 1878 ci ilde Avstriya Macaristan terefinden isgal edildi Monarxiyanin dagilmasindan sonra yeni qurulan Yuqoslaviya Kralliginin bir hissesi oldu XX Esr 1944 cu ilin Dekabr ayinda Draja Mihayilovicin rehberliyinde olan Cetnik quvveleri sehere hucum etmisdir ama bu hucum ugursuz olmusdur CografiyasiTuzla Bosniyanin simal serqi hissesinde Mayevisa sira daglarina yaxin yerlesir Yala cayi Tuzla seherinden kecir Seherin iqlimi mulayimdir Tuzla seherinin etrafindaki bol miqdarda komur yatagi movcuddur Seherde 6 komur medeni fealiyyet gosterir Bolgede cixarilan komurlerin boyuk qismi Bosniya ve Herseqovinadaki en boyuk enerji stansiyasi olan Tuzla Santralini guclendirmek ucun istifade edilir DemoqrafiyasiIl 1971 1981 1991 2013Bosnaklar 53 271 49 65 52 400 43 05 62 669 47 61 80 774 72 78 Xorvatlar 27 735 25 84 24 811 20 38 20 398 15 49 15 396 13 87 Serbler 21 089 19 65 20 261 16 64 20 271 15 40 3 378 3 04 Yuqoslavlar 2 540 2 36 19 059 15 65 21 995 16 71 0 0 Digerleri 2 658 2 47 5 186 4 26 6 285 4 77 11 431 10 30 Umumi 107 293 121 717 131 618 Menbe TehsilTuzlada Tuzla Universiteti ve Bosniya ve Herseqovinadaki Amerika Universiteti yerlesir Universitetler Tuzla Universiteti Bosniya ve Herseqovina Amerika UniversitetiMektebler Vetendaslarin Tehsil Merkezi Assosiasiyasi Tuzla Behram Beqova Medresesi Tuzla Orta Tehsil Musiqi Mektebi Mehmeh Selimovic Gimnaziya Mektebi Ismet Muyezinovic Gimnaziya Mektebi Tuzla Qratsevinsko Qeodetska Mektebi Muqeddes Franyo Katolik Mektebi Tuzla Iqtisadiyyat ve Ticaret Mektebi Tuzla Elektrik Muhendisliyi Mektebi Tuzla Tibbi Mektebi Qarisiq Tixac Muhendisliyi MektebiQardas SeherleriBolonya Italiya El Hoseyma Merakes Delft Niderland Sombor Serbiya Osiyek Xorvatiya Pec Macaristan Hospitalet de Llobreqat Ispaniya Sen Denis FransaQalereyaSeher merkezi Pedestriyan kucesi Fontan ve mescid Tuzla soyqirimi memoriali Tuzla qovsu Kapiya TuzlaHemcinin BaxBihac Bolonya Bosniya ve Herseqovina seherleriXarici KecidlerResmi sayti Bosniya dilinde Ingilis dilinde Tuzla Informasiya Portali 2015 04 16 at the Wayback Machine yerli xeber sayti Bosniya dilinde Istinadlar BH Turizm Tuzla 2018 01 21 at the Wayback Machine Bhtourism ba Alindi 2013 11 24 2013 Bosniya ve Herseqovina Ehali Meiset ve Mulk siyahiyaalmasinin neticeleri 2018 11 23 at the Wayback Machine PDF Bosniya ve Herseqovina Statistika Agentliyi 5 Noyabr 2013 2013 cu ilin Noyabr ayinin 10 da alindi Tuzla Medeniyyeti Tuzla Tarixi 2017 09 27 at the Wayback Machine World66 com Alindi 2013 11 24 Tuzla Bosniya ve Herseqovina Encyclopaedia Britannica 2014 10 20 at the Wayback Machine Britannica com Alindi 2013 11 24 Tolerantliq Elave Resurslar 2016 04 02 at the Wayback Machine Qebul edilebilenin Kenarinda Alindi 2013 11 24 Roma canavari ve Illiriya ilani Son doyus 2016 03 07 at the Wayback Machine Alindi 30 December 2015 Antropologiya Institutu Jurnali 2014 10 21 at the Wayback Machine 2015 ci ilin Dekabr ayinin 30 da alindi Wayback Machine de arxiv indeksi Tuzlariye 2011 07 23 at the Wayback Machine Bhstring net Alindi 2013 11 24 PDF 2017 12 24 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 05 07 11 Iyun 2009 tarixinde Wayback Machine den