Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tokay Həbib oğlu Məmmədov (18 iyul 1927, Bakı – 2 may 2018, Bakı) — sovet və Azərbaycan heykəltaraşı, Azərbaycan SSR xalq rəssamı (1973), Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi (1962), SSRİ Rəssamlıq Akademiyasının müxbir üzvü (1975), professor (1977), SSRİ dövlət mükafatı laureatı (1978), 1970–1972-ci illərdə Azərbaycan Rəssamlar İttifaqı idarə heyətinin sədri, Rusiya Rəssamlıq Akademiyasının müxbir üzvü.
| Tokay Məmmədov | |
|---|---|
 | |
| 1970 – 1972 | |
| Əvvəlki | Nadir Əbdürrəhmanov |
| Sonrakı | Tahir Salahov |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 18 iyul 1927 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 2 may 2018 (90 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | heykəltaraş |
| Anası | Zivər Məmmədova |
| Həyat yoldaşı | |
| Elmi fəaliyyəti | |
| Elm sahəsi | heykəltaraşlıq |
| | |
| Təltifləri |     |
Həyatı
Tokay Həbib oğlu Məmmədov 1927-ci il iyulun 18-də Bakıda anadan olmuşdur. Atası Həbib Qurban oğlu Məmmədov texniki elmlər doktoru, anası Zivər Məmmədova isə Azərbaycanın ilk qadın heykəltaraşı olub. İlk təhsilini anasından alıb. Balaca Tokay həmişə Zivər xanımla bərabər emalatxanaya gələrək rəngli plastilindən müxtəlif fiqurlar düzəldərdi. Zivər xanımın sənət həmkarı Pyotr Sabsay da öz növbəsində həmişə Tokaya düzgün istiqamət göstərib. Sonralar Sabsay qeyd edirdi ki,
 | "Tokay uşaqlıqdan heykəltaraşlıq sənəti ilə maraqlanırdı, bu uşağın gələcəkdə gözəl sənətkar olacağına şübhəm belə qalmamışdı. Artıq onun yaradıcılığı bizə məlumdur". |  |
1942-ci ildə yeddinci sinfi bitirdikdən sonra Tokay Bakı Rəssamlıq Məktəbinə imtahan verir. O zaman Bakı Rəssamlıq Məktəbinin nəzdində heykəltaraşlıq şöbəsi yenicə təşkil edilmişdi. P. Sabsay, Fuad Əbdürrəhmanov, Cəlal Qaryağdı həmin heykəltaraşlıq şöbəsində fəaliyyət göstərirdilər. Tokay bilavasitə ilk milli heykəltaraşımız Fuad Əbdürəhmanovdan dərs almağa başlayır. O, 1951-ci ildə Repina adına Leninqrad Boyakarlıq, Heykəltaraşlıq və Memarlıq İnstitutunu bitirmişdir. F. Əbdürrəhmanov öz şagirdlərini dünya klassik incəsənətinin ən mütərəqqi ənənələri ilə tanış edirdi.
1945-ci ildə Tokay Məmmədov Əzim Əzimzadə adına Bakı Rəssamlıq Məktəbinin üçüncü kursunu bitirərək Leninqrad şəhərinə gedir və İ. E. Repin adına Rəssamlıq Akademiyasının heykəltaraşlıq fakültəsinə qəbul olur. Burada oxuduğu illər ərzində o, rus sənətkarları V. Senayski, A. Matveyev və M. Kerezindən dərs alır, heykəltaraşlıq sahəsində kamil ustalıq vərdişlərinə yiyələnir.
Heykəltaraşın erkən işlərində məzmunun əlamətlərini və personajların həcm-məkan xarakterliyini tutmağın müəllif metoduna məxsus səciyyəvi cəhətləri görünür. Peşəkar sənətkarlığa yiyələnmə yeni mövzuların, obrazların dərin fərdi dünyagörüşünün təsdiqi sahəsindəki axtarışlarla paralel aparılırdı. Akademiyada təhsil aldığı zaman Tokay bir çox sərgidə yaratdığı büstlərlə təmsil olunaraq yüksək qiymətə layiq görülmüşdür.
Ali təhsil aldığı dövrdə, yəni 1947-ci ildə Azərbaycanın xalçaçı rəssamı Lətif Kərimovun portret büstünü hazırlayır. Bu portretin yaradılması təsadüfi deyildi. Lətif Kərimovu uşaq vaxtlarından tanıyan heykəltaraş müstəqil şəkildə ilk dəfə alimin portretini canlandırır. Sonrakı dövrlərdə yaratdığı portretlərdən geri qalmasına baxmayaraq, bu əsər gənc heykəltaraşın ilk uğuru kimi qiymətləndirilir.
Tokay Məmmədov 1948-ci ildə Moskvada təşkil edilmiş sərgidə rus şərqşünaslığının banisi, Azərbaycan alimi Mirzə Kazım bəyin portretini nümayiş etdirir. Bu portretdə heykəltaraş daxili psixoloji keyfiyyətləri göstərməkdən qaçaraq, canlı naturadan yox, fotoşəkildən istifadə etimişdirr. Bu xırda nüansları nəzərə almasaq, həqiqətən də heykəltaraşın yaratdığı ilk portret əsərləri realistik xüsusiyyətləri ilə diqqət çəkir.
Tokay Məmmədov 2018-ci il mayın 2-də, 90 yaşında vəfat etmişdir.II Fəxri Xiyabanda dəfn olunmuşdur.
Mükafatları
- Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi fəxri adı — 1962
- Azərbaycan SSR xalq rəssamı fəxri adı — 1973
- Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı — 18 iyul 1977
- SSRİ Dövlət mükafatı — 1978
- Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu — 17 iyul 2017
- Azərbaycan SSR dövlət mükafatı — 1982
- "Şərəf nişanı" ordeni — 1959
- "Xalqlar Dostluğu" ordeni
- "Şöhrət" ordeni — 2002
- Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdü — 11 iyun 2002
Yaradıcılığı
1951-ci ildə akademiyada təhsilini başa vuran Tokay Məmmədovun yaratdığı diplom işi "26 Bakı Komissarları"na həsr olunur. Leninqradda gənc heykəltaraşın diplom işinin müdafiəsində dərs deyən müəllimlərindən başqa, Azərbaycan sənətşünası Mürsəl Nəcəfov da iştirak edir. Dörd fiqurdan ibarət kompozisiyada Bakı bolşevik kommunasının rəhbərləri təsvir olunmuşdu. Kompozisiya sovet dövrü ideologiyasının tələblərinə cavab verirdi. Sənətkarlıq baxımdan kompozisiya düzgün yaradılmışdı. Bu cür də olmalı idi.
Tokay Məmmədov ali təhsilini bitirdikdən sonra Leninqradda heykəltaraş kimi işə başlayır və Leninqrad Rəssamlar İttifaqına üzv qəbul edilir. Heykəltaraş Bakıya qayıtdıqdan sonra Əzim Əzimzadə adına Rəssamlıq Məktəbində pedaqoji fəaliyyətə başlayaraq burada yetişən gənc rəssamlara həm rəsm, həm də heykəltaraşlıqdan dərs deyərək onlara sənətin sirlərini öyrədir.
T. Məmmədov bir çox şairlərin, alimlərin, sadə əmək adamlarının, dövlət xadimlərinin və öz sənət dostlarının büst portretlərini ustalıqla yaradıb. O, 1953-cü ildə ilk dəfə ağacdan Azərbaycanın klassik şairi Nizami Gəncəvinin təsvirini yonub. Hələ rəssamlıq məktəbində təhsil aldığı dövrdən başlayaraq Nizami Gəncəvinin obrazını canlandırmaq istəyirdi. Ona müəllimi heykəltaraş F. Əbdürrəhmanovun yaratdığı "Nizami" heykəlinin təsiri olub.
Heykəltaraşın yaratdığı "Nizami Gəncəvi" portreti 1955-ci ildə Varşavada Gənclərin Beynəlxalq Ümumdünya sərgisində uğurla nümayiş etdirilib. Əsər şairin adını daşıyan Ədəbiyyat Muzeyində qorunub saxlanıraq nümayiş olunur.
Azərbaycan heykəltaraşlığında ağac materialdan ilk dəfə olaraq Tokay Məmmədov istifadə edib. Ağacın növlərini və onların keyfiyyətlərini dəqiqliklə öyrənən gənc sənətkar bu material əsasında bir çox insan simalarını canlandırır. Tokayın yaratdığı ağac portretlərində yüksək psixoloji keyfiyyətləri göstərə bilməsi diqqət çəkir. Sənətkar müxtəlif illərdə ağac materialdan bir çox şairlərin, dövlət xadimlərinin və sadə əmək adamlarının portretlərini yaradır. Bu qəbilədən onun "Səməd Vurğun", "Xalq rəssamı Qəzənfər Xalıqov", dövlət xadimi, həkim və yazıçı "Nəriman Nərimanov", uzunömürlü azərbaycanlı "Şirəli Müslümov" və başqa portretlərini qeyd etmək olar.
Yaradıcılıq texnologiyası
Heykəltaraş Tokay Məmmədovun yaratdığı portretlər qalereyasında həmçinin mərmər, tunc, gips materiallardan yüzlərlə portret mövcudur ki, bu cür materiallarda sənətkar birinci növbədə xarici görünüşlə yanaşı, daxili psixoloji keyfiyyətləri də göstərməyə müvəffəq olub. Bu qəbilədən onun Azərbaycanda opera janrının əsasını qoymuş, musiqiçi alim Üzeyir Hacıbəyov, Xalq rəssamı Rüstəm Mustafayev, qadın rəssamımız Vəcihə Səmədova, yazıçı Süleyman Rəhimov, polyak bəstəkarı Frederik Şopen və Avstriya bəstəkarı V. A. Motsart kimi dahilərin büst portretlərini qeyd etmək olar.
Həmçinin heykəltaraşın yaradıcılığı monumental heykəllərlə zəngindir. Şəhərsalmanın inkişafı nəticəsində sovet dövründən başlayaraq Azərbaycanın bir çox şəhərindəki park və meydanlarda şair və dövlət xadimlərinin monumental heykəlləri ucaldılırdı. Tokay Məmmədovun monumental sahədə canlandırdığı obrazlarda Azərbaycanın şairləri, alimləri, dövlət xadimləri və qəhrəmanlarının surətləri durur. 1960-cı ildə dahi bəstəkar Üzeyir Hacıbəyovun heykəlini Konservatoriya binası qarşısında qoyurlar.
Tokay Məmmədov sovet rejiminin simvollarından olan Məşədi Əzizbəyovun monumental heykəlini işləyib və o 1976-cı ildə Bakı şəhərində ucaldılıb. Hündür qranit özül üstünə qaldırılan abidədə heykəltaraş inqilabçını emosional, siluet ifadəliyi, bütün kompozisiyanın dinamikliyi və psixoloji keyfiyyətdə yaradıb. "Məşədi Əzizbəyov" abidəsinə görə 1978-ci ildə heykəltaraşa SSRİ dövlət mükafatı təqdim edilib.
Heykəltaraş monumental sahədə həmçinin Azərbaycan şairi İmadəddin Nəsimi və XI qızıl Ordu abidələrini yaradıb.
Tokay Məmmədov yaradıcılığının ilk günlərindən başlayaraq heykəltaraşlığın qabartma sahəsində bir çox insanın surətlərini canlandırıb. Bu qabartmalardan ən dəyərlisi Sovet İttifaqı Qəhrəmanı Mehdi Hüseynzadənin portretidir. Mərmərdən yaradılan bu qabartmada qəhrəman bir əlində qumbara tutmuş vəziyyətdə təsvir edilib. Bu əsər heykəltaraşın gənclik illərində yaratdığı və ona uğur qazandırdığı əsərlər sırasında durur. Əsər bir çox beynəlxalq sərgidə uğurla nümayiş etdirilərək yüksək qiymətə layiq görülüb.
T. Məmmədov bir neçə qəbirüstü abidənin də müəllifidir. O, 1956-cı ildə Şuşa şəhərində musiqiçi alim, xəttat və rəssam Mir Möhsün Nəvvabın qəbirüstü abidəsini düzəldib. Heykəltaraş Azərbaycanın ilk peşəkar vokal sənətinin banisi Bülbülün də qəbirüstü abidəsini yaradıb.
T. Məmmədov xalq dastanımızın qəhrəmanı Koroğlunun obrazı üzərində on ildən çox işləyib. Bir çox variantda yaradılan abidənin bir modeli Bakı şəhərində ucaldılmalı idi. O, görkəmli, baxımlı, dinamik formada olmaqla bərabər, xalq qəhrəmanımızın milli koloritini tərənnüm etməli, həmçinin at belindəki qəhrəman əsl cəngavər, sərkərdə, bahadır təsviri bağışlamalıdır.
Tokay Məmmədov yaratdığı işlərə görə 1978-ci ildə SSRİ Dövlət Mükafatı, 1982-ci ildə isə Azərbaycan SSR Dövlət Mükafatına layiq görülüb. O, həmçinin "Şərəf nişanı", "Xalqlar dostluğu", "Şöhrət" ordenləri ilə təltif olunub. Heykəltaraş, Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq Akademiyasında yetişən gənc heykəltaraşlara dərs demişdir.
İstinadlar
Bu məqalədəki istinadlar müvafiq ilə göstərilməlidir. |
- ЗАГАДКА СТАРОЙ ФОТОГРАФИИ. Таира Джафарова.
- "Görkəmli azərbaycanlılar" (PDF) (azərb. ). 23 may 2011 tarixində (PDF).
- APA TV. "Azərbaycanın məşhur heykəltəraşı vəfat etdi" (az.). Youtube.com. 02.05.2018. 2022-03-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-05-03.
- Lider TV. "Xalq rəssamı Tokay Məmmədov dəfn olundu" (az.). Youtube.com. 04.05.2018. 2022-03-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-05-05.
- T. H. Məmmədov yoldaşın Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 18 iyul 1977-ci il tarixli Fərmanı 2020-01-16 at the Wayback Machine — anl.az saytı
- Ədəbiyyat, incəsənət və arxitektura sahəsində 1978-ci il SSRİ Dövlət mükafatlarının verilməsi haqqında Sov. İKP Mərkəzi Komitəsi və SSRİ Nazirlər Sovetinin 1978-ci il tarixli Qərarı 2020-01-16 at the Wayback Machine — anl.az saytı
- "T.H.Məmmədovun "Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu" ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı". 2021-01-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-07-17.
- "Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdlərinin verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı" (az.). e-qanun.az. 07.09.2022 tarixində . İstifadə tarixi: 05.10.2023.
Mənbə
- Mədəni-maarif.- 2007.- № 5.- S.18.
- Kaspi.- 2008.- 6 iyun.- S. 12. Mənbəyə keçid Samir Sadıqov Daşlarda canlanan həyatın yaradıcısı
Xarici keçidlər
- Telman MEHDİXANLI Sənətkar ömrünün yadigarları [ölü keçid]
- Tokay Məmmədovun 90 illik yubileyi qeyd olunur
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tokay Hebib oglu Memmedov 18 iyul 1927 Baki 2 may 2018 Baki sovet ve Azerbaycan heykeltarasi Azerbaycan SSR xalq ressami 1973 Azerbaycan SSR emekdar incesenet xadimi 1962 SSRI Ressamliq Akademiyasinin muxbir uzvu 1975 professor 1977 SSRI dovlet mukafati laureati 1978 1970 1972 ci illerde Azerbaycan Ressamlar Ittifaqi idare heyetinin sedri Rusiya Ressamliq Akademiyasinin muxbir uzvu Tokay MemmedovAzerbaycan Ressamlar Ittifaqinin sedri1970 1972EvvelkiNadir EbdurrehmanovSonrakiTahir SalahovSexsi melumatlarDogum tarixi 18 iyul 1927 1927 07 18 Dogum yeri Baki Baki qezasi Azerbaycan SSR ZSFSR SSRIVefat tarixi 2 may 2018 2018 05 02 90 yasinda Vefat yeri Baki AzerbaycanTehsili Repin adina Ressamliq Institutu d Ezim Ezimzade adina Azerbaycan Dovlet Ressamliq MektebiFealiyyeti heykeltarasAnasi Ziver MemmedovaHeyat yoldasi Aida AbdullayevaElmi fealiyyetiElm sahesi heykeltarasliqTeltifleri 1973 1978 1982 2002 1959HeyatiTokay Hebib oglu Memmedov 1927 ci il iyulun 18 de Bakida anadan olmusdur Atasi Hebib Qurban oglu Memmedov texniki elmler doktoru anasi Ziver Memmedova ise Azerbaycanin ilk qadin heykeltarasi olub Ilk tehsilini anasindan alib Balaca Tokay hemise Ziver xanimla beraber emalatxanaya gelerek rengli plastilinden muxtelif fiqurlar duzelderdi Ziver xanimin senet hemkari Pyotr Sabsay da oz novbesinde hemise Tokaya duzgun istiqamet gosterib Sonralar Sabsay qeyd edirdi ki Tokay usaqliqdan heykeltarasliq seneti ile maraqlanirdi bu usagin gelecekde gozel senetkar olacagina subhem bele qalmamisdi Artiq onun yaradiciligi bize melumdur 1942 ci ilde yeddinci sinfi bitirdikden sonra Tokay Baki Ressamliq Mektebine imtahan verir O zaman Baki Ressamliq Mektebinin nezdinde heykeltarasliq sobesi yenice teskil edilmisdi P Sabsay Fuad Ebdurrehmanov Celal Qaryagdi hemin heykeltarasliq sobesinde fealiyyet gosterirdiler Tokay bilavasite ilk milli heykeltarasimiz Fuad Ebdurehmanovdan ders almaga baslayir O 1951 ci ilde Repina adina Leninqrad Boyakarliq Heykeltarasliq ve Memarliq Institutunu bitirmisdir F Ebdurrehmanov oz sagirdlerini dunya klassik incesenetinin en mutereqqi eneneleri ile tanis edirdi 1945 ci ilde Tokay Memmedov Ezim Ezimzade adina Baki Ressamliq Mektebinin ucuncu kursunu bitirerek Leninqrad seherine gedir ve I E Repin adina Ressamliq Akademiyasinin heykeltarasliq fakultesine qebul olur Burada oxudugu iller erzinde o rus senetkarlari V Senayski A Matveyev ve M Kerezinden ders alir heykeltarasliq sahesinde kamil ustaliq verdislerine yiyelenir Heykeltarasin erken islerinde mezmunun elametlerini ve personajlarin hecm mekan xarakterliyini tutmagin muellif metoduna mexsus seciyyevi cehetleri gorunur Pesekar senetkarliga yiyelenme yeni movzularin obrazlarin derin ferdi dunyagorusunun tesdiqi sahesindeki axtarislarla paralel aparilirdi Akademiyada tehsil aldigi zaman Tokay bir cox sergide yaratdigi bustlerle temsil olunaraq yuksek qiymete layiq gorulmusdur Ali tehsil aldigi dovrde yeni 1947 ci ilde Azerbaycanin xalcaci ressami Letif Kerimovun portret bustunu hazirlayir Bu portretin yaradilmasi tesadufi deyildi Letif Kerimovu usaq vaxtlarindan taniyan heykeltaras musteqil sekilde ilk defe alimin portretini canlandirir Sonraki dovrlerde yaratdigi portretlerden geri qalmasina baxmayaraq bu eser genc heykeltarasin ilk uguru kimi qiymetlendirilir Tokay Memmedov 1948 ci ilde Moskvada teskil edilmis sergide rus serqsunasliginin banisi Azerbaycan alimi Mirze Kazim beyin portretini numayis etdirir Bu portretde heykeltaras daxili psixoloji keyfiyyetleri gostermekden qacaraq canli naturadan yox fotosekilden istifade etimisdirr Bu xirda nuanslari nezere almasaq heqiqeten de heykeltarasin yaratdigi ilk portret eserleri realistik xususiyyetleri ile diqqet cekir Tokay Memmedov 2018 ci il mayin 2 de 90 yasinda vefat etmisdir II Fexri Xiyabanda defn olunmusdur MukafatlariAzerbaycan SSR emekdar incesenet xadimi fexri adi 1962 Azerbaycan SSR xalq ressami fexri adi 1973 Azerbaycan SSR Ali Soveti Reyaset Heyetinin Fexri Fermani 18 iyul 1977 SSRI Dovlet mukafati 1978 Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin fexri diplomu 17 iyul 2017 Azerbaycan SSR dovlet mukafati 1982 Seref nisani ordeni 1959 Xalqlar Dostlugu ordeni Sohret ordeni 2002 Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin ferdi teqaudu 11 iyun 2002Yaradiciligi1951 ci ilde akademiyada tehsilini basa vuran Tokay Memmedovun yaratdigi diplom isi 26 Baki Komissarlari na hesr olunur Leninqradda genc heykeltarasin diplom isinin mudafiesinde ders deyen muellimlerinden basqa Azerbaycan senetsunasi Mursel Necefov da istirak edir Dord fiqurdan ibaret kompozisiyada Baki bolsevik kommunasinin rehberleri tesvir olunmusdu Kompozisiya sovet dovru ideologiyasinin teleblerine cavab verirdi Senetkarliq baximdan kompozisiya duzgun yaradilmisdi Bu cur de olmali idi Tokay Memmedov ali tehsilini bitirdikden sonra Leninqradda heykeltaras kimi ise baslayir ve Leninqrad Ressamlar Ittifaqina uzv qebul edilir Heykeltaras Bakiya qayitdiqdan sonra Ezim Ezimzade adina Ressamliq Mektebinde pedaqoji fealiyyete baslayaraq burada yetisen genc ressamlara hem resm hem de heykeltarasliqdan ders deyerek onlara senetin sirlerini oyredir T Memmedov bir cox sairlerin alimlerin sade emek adamlarinin dovlet xadimlerinin ve oz senet dostlarinin bust portretlerini ustaliqla yaradib O 1953 cu ilde ilk defe agacdan Azerbaycanin klassik sairi Nizami Gencevinin tesvirini yonub Hele ressamliq mektebinde tehsil aldigi dovrden baslayaraq Nizami Gencevinin obrazini canlandirmaq isteyirdi Ona muellimi heykeltaras F Ebdurrehmanovun yaratdigi Nizami heykelinin tesiri olub Heykeltarasin yaratdigi Nizami Gencevi portreti 1955 ci ilde Varsavada Genclerin Beynelxalq Umumdunya sergisinde ugurla numayis etdirilib Eser sairin adini dasiyan Edebiyyat Muzeyinde qorunub saxlaniraq numayis olunur Azerbaycan heykeltarasliginda agac materialdan ilk defe olaraq Tokay Memmedov istifade edib Agacin novlerini ve onlarin keyfiyyetlerini deqiqlikle oyrenen genc senetkar bu material esasinda bir cox insan simalarini canlandirir Tokayin yaratdigi agac portretlerinde yuksek psixoloji keyfiyyetleri gostere bilmesi diqqet cekir Senetkar muxtelif illerde agac materialdan bir cox sairlerin dovlet xadimlerinin ve sade emek adamlarinin portretlerini yaradir Bu qebileden onun Semed Vurgun Xalq ressami Qezenfer Xaliqov dovlet xadimi hekim ve yazici Neriman Nerimanov uzunomurlu azerbaycanli Sireli Muslumov ve basqa portretlerini qeyd etmek olar Yaradiciliq texnologiyasiHeykeltaras Tokay Memmedovun yaratdigi portretler qalereyasinda hemcinin mermer tunc gips materiallardan yuzlerle portret movcudur ki bu cur materiallarda senetkar birinci novbede xarici gorunusle yanasi daxili psixoloji keyfiyyetleri de gostermeye muveffeq olub Bu qebileden onun Azerbaycanda opera janrinin esasini qoymus musiqici alim Uzeyir Hacibeyov Xalq ressami Rustem Mustafayev qadin ressamimiz Vecihe Semedova yazici Suleyman Rehimov polyak bestekari Frederik Sopen ve Avstriya bestekari V A Motsart kimi dahilerin bust portretlerini qeyd etmek olar Hemcinin heykeltarasin yaradiciligi monumental heykellerle zengindir Sehersalmanin inkisafi neticesinde sovet dovrunden baslayaraq Azerbaycanin bir cox seherindeki park ve meydanlarda sair ve dovlet xadimlerinin monumental heykelleri ucaldilirdi Tokay Memmedovun monumental sahede canlandirdigi obrazlarda Azerbaycanin sairleri alimleri dovlet xadimleri ve qehremanlarinin suretleri durur 1960 ci ilde dahi bestekar Uzeyir Hacibeyovun heykelini Konservatoriya binasi qarsisinda qoyurlar Tokay Memmedov sovet rejiminin simvollarindan olan Mesedi Ezizbeyovun monumental heykelini isleyib ve o 1976 ci ilde Baki seherinde ucaldilib Hundur qranit ozul ustune qaldirilan abidede heykeltaras inqilabcini emosional siluet ifadeliyi butun kompozisiyanin dinamikliyi ve psixoloji keyfiyyetde yaradib Mesedi Ezizbeyov abidesine gore 1978 ci ilde heykeltarasa SSRI dovlet mukafati teqdim edilib Heykeltaras monumental sahede hemcinin Azerbaycan sairi Imadeddin Nesimi ve XI qizil Ordu abidelerini yaradib Tokay Memmedov yaradiciliginin ilk gunlerinden baslayaraq heykeltarasligin qabartma sahesinde bir cox insanin suretlerini canlandirib Bu qabartmalardan en deyerlisi Sovet Ittifaqi Qehremani Mehdi Huseynzadenin portretidir Mermerden yaradilan bu qabartmada qehreman bir elinde qumbara tutmus veziyyetde tesvir edilib Bu eser heykeltarasin genclik illerinde yaratdigi ve ona ugur qazandirdigi eserler sirasinda durur Eser bir cox beynelxalq sergide ugurla numayis etdirilerek yuksek qiymete layiq gorulub T Memmedov bir nece qebirustu abidenin de muellifidir O 1956 ci ilde Susa seherinde musiqici alim xettat ve ressam Mir Mohsun Nevvabin qebirustu abidesini duzeldib Heykeltaras Azerbaycanin ilk pesekar vokal senetinin banisi Bulbulun de qebirustu abidesini yaradib T Memmedov xalq dastanimizin qehremani Koroglunun obrazi uzerinde on ilden cox isleyib Bir cox variantda yaradilan abidenin bir modeli Baki seherinde ucaldilmali idi O gorkemli baximli dinamik formada olmaqla beraber xalq qehremanimizin milli koloritini terennum etmeli hemcinin at belindeki qehreman esl cengaver serkerde bahadir tesviri bagislamalidir Tokay Memmedov yaratdigi islere gore 1978 ci ilde SSRI Dovlet Mukafati 1982 ci ilde ise Azerbaycan SSR Dovlet Mukafatina layiq gorulub O hemcinin Seref nisani Xalqlar dostlugu Sohret ordenleri ile teltif olunub Heykeltaras Azerbaycan Dovlet Ressamliq Akademiyasinda yetisen genc heykeltaraslara ders demisdir IstinadlarBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir ZAGADKA STAROJ FOTOGRAFII Taira Dzhafarova Gorkemli azerbaycanlilar PDF azerb 23 may 2011 tarixinde PDF APA TV Azerbaycanin meshur heykelterasi vefat etdi az Youtube com 02 05 2018 2022 03 27 tarixinde Istifade tarixi 2018 05 03 Lider TV Xalq ressami Tokay Memmedov defn olundu az Youtube com 04 05 2018 2022 03 27 tarixinde Istifade tarixi 2018 05 05 T H Memmedov yoldasin Azerbaycan SSR Ali Soveti Reyaset Heyetinin Fexri Fermani ile teltif edilmesi haqqinda Azerbaycan SSR Ali Soveti Reyaset Heyetinin 18 iyul 1977 ci il tarixli Fermani 2020 01 16 at the Wayback Machine anl az sayti Edebiyyat incesenet ve arxitektura sahesinde 1978 ci il SSRI Dovlet mukafatlarinin verilmesi haqqinda Sov IKP Merkezi Komitesi ve SSRI Nazirler Sovetinin 1978 ci il tarixli Qerari 2020 01 16 at the Wayback Machine anl az sayti T H Memmedovun Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin fexri diplomu ile teltif edilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Serencami 2021 01 16 tarixinde Istifade tarixi 2017 07 17 Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin ferdi teqaudlerinin verilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Serencami az e qanun az 07 09 2022 tarixinde Istifade tarixi 05 10 2023 MenbeMedeni maarif 2007 5 S 18 Kaspi 2008 6 iyun S 12 Menbeye kecid Samir Sadiqov Daslarda canlanan heyatin yaradicisiXarici kecidlerTelman MEHDIXANLI Senetkar omrunun yadigarlari olu kecid Tokay Memmedovun 90 illik yubileyi qeyd olunur