Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Səma buğası, həmçinin Səma öküzü,Göy buğası,Göyün buğası,Cənnət buğası və ya Cənnətin buğası — qədim Mesopotamiya mifologiyasında qəhrəman Gilqameşin döyüşdüyü mifik heyvan. Səma buğası hekayəsinin iki fərqli versiyası var. Onlardan ilki erkən şumercə yazılmış şeirdə, digəri isə standart Akkad dilində yazılmış Şumer şeiri olan "Gilqameş dastanı"nda yer alır. Şumer poeziyasında öküz tanrıça İnanna tərəfindən anlaşılmaz səbəblərdən Gilqameşə hücum etsin deyə göndərilir.
"Gilqameş dastanı"nın VI lövhəsində akkadca verilən hesablarda tanrıça İştar (İnannanın ekvivalenti) Gilgameşə seksual xarakterli bir təklif irəli sürür, lakin Gilqameş bu təklifi rədd edir. Bundan qəzəblənən İştar atası Anunun yanına gedir və ondan Səma buğasını istəyir. Beləliklə, İştar Gilqameş və onun dostu hücum etmək üçün buğanı göndərir, amma ikisi həmin buğanı öldürür.
Buğaya qalib gəldikdən sonra Enkidu onun sağ budunu İştara ataraq İştarı ələ salır. Buğanın kəsilməsi tanrıların Enkidunu ölümə məhkum etməsinə səbəb olur. Bu hadisə Gilqameşin ölüm qorxusunun yaranmasına səbəb olur və dastanın qalan hissəsini istiqamətləndirir. Səma buğası Buğa bürcü ilə əlaqələndirilir və mütəxəssislər düşünülər ki, öldürülmə mifinin qədim mesopotamiyalılar üçün astronomik əhəmiyyəti ola bilər. Bu dastanın xüsusiyyətləri qədim Yaxın Şərq hekayələri, o cümlədən Uqarit əfsanələri, "Yaradılış kitabı"ndakı Yusifin hekayəsi, həmçinin qədim yunan dastanlarının "İliada" və "Odisseya" fraqmentləri ilə oxşarlıqlar daşıyır.
Mifologiya
Gilqameş və Səma buğası
Şumercə yazılmış "Gilqameş və Səma buğası" şeirində İştarın Şumer mifologiyasındakı qarşılığı olan tanrıça İnanna Gilqameş və hücum etməsi üçün Səma buğasını onların üzərinə göndərir, lakin ikili buğanı öldürür. Bu şeirdə verilən süjet sonralar akkadca yazılmış "Gilqameş dastanı"nda təsvir edilən süjetdən tamamilə fərqlidir. Şumercə yazılmış şeirdə İnanna Gilqameşdən əri olmasını istəməsə də, akkadca olan dastanda bu istəyini dilə gətirir. Həmçinin, İnanna Səma buğasını versin deyə atası Anunu dünyaya çatacaq bir fəryadla hədələyir, lakin dastanda onu diriləri yesinlər deyə ölüləri diriltməklə təhdid edir.
Gilqameş dastanı
"Gilqameş dastanı"nın standart akkad dilində yazılmış VI lövhəsində Gilqameş İştarın seksual xarakterli təklifini rədd edir. Bundan sonra İştar cənnətə gedir, burada anası və atası Anuya şikayətlənir. O, Anudan ona Səma buğasını verməsini tələb edir və bildirir ki, atası bu tələbi rədd edərsə, o, qapılarını darmadağın edəcək və diriləri yesinlər deyə ölüləri dirildəcək. Anu Səma buğasını buraxacağı halda böyük fəlakətin baş tutacağını, bunun yeddi illik aclığa səbəb olacağını vurğulayır və İştarın tələbini rədd edir. İştar sonra izah edir ki, o, yeddi il ərzində bütün insanlar və bütün heyvanlar üçün kifayət qədər taxıl saxlayıb. Nəticədə Anu könülsüz formada buğanı İştara verir. İştar buğanı yer üzündə sərbəst buraxanda böyük dağıntılara səbəb olur.
Buğanın ilk nəfəsi yerdə yüz adamın içinə düşdüyü bir deşik yaradır, ikinci nəfəsi isə daha iki yüz adamın içinə düşdüyü bir dəlik açır. Gilqameş və birlikdə hərəkət edirlər. Enkidu buğanın arxasına keçib quyruğunu çəkən zaman Gilqameş qılıncını buğanın boynuna soxaraq onu öldürür. Onlar buğanın ürəyini günəş tanrısı Şamaşa təqdim edirlər. Gilqameş və Enkidu dincələn zaman İştar divarlarına gələrək Gilgameşə lənət oxuyur. Enkidu buğanın sağ budunu qoparıb İştarın üzünə atır və deyir ki, "Səni əlimə keçirə bilsəydim, bu hala salardım və bağırsaqlarını da qolundan asardım".
İştar "kurtizankaları, cariyələri və fahişələri" bir yerə çağırır və onlara Səma buğası üçün yas tutmağı əmr edir. Bu vaxt Gilqamış Səma buğasını məğlub etdiklərinə görə bir bayram təşkil edirlər. VII lövhədə Enkidunun Anu, və Şamaş haqqında gördüyü yuxunu təsvir etməsi ilə başlayır. Bu üç tanrı bildirir ki, ya Gilqameş, ya da Enkidu Səma buğasını öldürdüyünə görə cəza olaraq ölməlidir. Onlar Enkidunu seçirlər və tezliklə Enkidu xəstələnir. O, yeraltı dünyası haqqında bir yuxu görür və çox keçməmiş vəfat edir. VIII lövhədə Gilqameşin dostunun ölümü ilə bağlı dözülməz kədəri təsvir edilir və Enkidunun dəfni haqqında ətraflı məlumat verilir. Enkidunun vəfatı Gilqameşdə ölüm qorxusuna səbəb olur və dastanın qalan hissəsini formalaşdırır.
Simvolizm və təmsili
Qədim Mesopotamiya incəsənətinin mövcud əsərlərində Səma buğasının öldürülməsinin bir neçə təsviri var. Nümayəndəliklərə xüsusilə Akkad imperiyasının (təq. e.ə. 2334 – 2154) rast gəlinir. Bu təsvirlərdə buğa anormal dərəcədə iri və vəhşi bir buğa kimi təsvir edilmişdir. Buna baxmayaraq, Səma buğasının tam olaraq nəyi təmsil etdiyi aydın deyil. Maykl Rays hesab edir ki, buğa zəlzələni təmsil edə bilər, çünki bu heyvan qədim mədəniyyətlərdə adətən zəlzələlərlə əlaqələndirilirdi. O, həmçinin bildirmişdir ki, buğa qədim Mesopotamiyada insanlar üçün yayı, quraqlıq və məhsulverməzlik dövrünü təmsil edə bilər. Assuriyaşünaslar və Entoni Qrin Səma buğasının Buğa bürcü ilə eyniləşdirildiyini müşahidə edirlər. Onlar iddia edirlər ki, "Gilqameş dastanı"nda onu məğlub etdikdən sonra buğanın budunu İştarın üzərinə atmasının səbəbi bürcün obrazında niyə arxa hissələrin olmadığını izah etməyə cəhd ola bilərdi.
Rays buğanın öldürülməsi ilə bağlı astronomik şərh etmiş, Böyük Köpək bürcünün qədim Misir mətnlərində bəzən ikonoqrafik olaraq buğanın budu kimi göstərildiyini, lakin Şumer mənbələrində bu məlumat üçün heç bir dəlil olmadığını bildirmişdir. O, həmçinin qədim Yaxın Şərq mətnlərində bud hissəsinin adətən cinsiyyət orqanının əvəzedicisi kimi istifadə olunduğunu müşahidə etmişdir. Qordon və Rendsburq qeyd etmişdilər ki, qədim Yaxın Şərqin çox hissəsində kiməsə buğanın ayağını atmaq ideyası "dəhşətli təhqirdir". Onlar əlavə etmişdi ki, bu, qədim yunan epik poeması olan "Odisseya"da da təkrar edilmişdir. Bəzi tədqiqatçılar hesab edirlər ki, Səma buğası ""ndə İnannanın qeyd etdiyi Ereşkiqalın həyat yoldaşı ilə eyni fiqurdur.
Sonrakı hekayələrə təsiri
Sayrus H. Qordon və Geri A. Rendsburq qeyd etmişdir ki, Yaxın Şərq motivi olan bir qəhrəmanın ölümündən sonra yeddi illik aclıq ölümü ilə bağlı Uqarit mifində təsdiqlənir. Onlar əlavə etmişdilər ki, yeddi il əvvəldən aclıq olacağını proqnozlaşdırmaq və buna hazırlıq məqsədilə tədarük yığmaq mövzusuna yəhudilərin "Yaradılış kitabı"ndan Yusifin hekayəsində də rast gəlinir.Almaniya antik dövr üzrə alimi görə, İştarın Gilqameş tərəfindən rədd edildikdən sonra Anunun önünə gələrək Səma buğasını tələb etməsi səhnəsi birbaşa "İliada"nın V kitabındakı səhnə ilə paraleldir. "Gilqameş dastanı"nda İştar anası şikayət edir, lakin Anu tərəfindən yumşaq bir şəkildə danlanır. "İliada"da olan səhnədə İştarın sonradan yunan mifologiyasında formalaşmış ekvivalenti Afrodita oğlu Eneyi xilas etməyə çalışan zaman yunan qəhrəmanı tərəfindən yaralanır. O, Olimp dağına qaçır və burada anası Dionaya ağlayır, bacısı Afina tərəfindən məsxərəyə qoyulur və atası Zevs tərəfindən yumşaq bir şəkildə danlanır. Antu Anunun qadın forması olduğu kimi, Diona adı da Zevsin feminizasiyasıdır. Diona "İliada"nın qalan hissəsində müşahidə olunmur, əvəzində Zevsin həyat yoldaşı kimi ilahə Hera göstərilir. Burkert buna görə də belə nəticəyə gəlir ki, Diona açıq-aydın Antunun bir kalkasıdır.
İngiltərə antik dövr alimi Qrem Anderson qeyd edir ki, "Odisseya"da Odisseyin adamları öldürür və bu səbəbdən tanrılar tərəfindən ölümə məhkum edilir. Bu, "Gilqameş dastanı"nda Enkidunun başına gələnlər ilə paraleldir. yazmışdır ki, oxşarlıqlar sadəcə bununla məhdudlaşmır və daha dərindir. Hər iki hekayədə öldürülən canlıların hər ikisi iribuynuzlu heyvandır və onlar təbii şəkildə ölmək əvəzinə öldürürlər. Hər iki halda ölümə məhkum edilmiş şəxs və ya şəxslər qəhrəmanın yoldaşlarıdır. Onun və ya onların ölümü qəhrəmanı səyahətinə təkbaşına davam etməyə məcbur edir. O, həmçinin qeyd edir ki, hər iki halda dastanda günahkarın ölməli olub-olmaması ilə bağlı tanrılar arasında gedən müzakirə təsvir olunur. Bundan başqa, "Odisseya"da Heliosun mal-qarasının qisasını almadığı təqdirdə Zevsi hədələməsi, "Gilqameş dastanı"nda İştarın Anudan Səma buğasını tələb edərkən onu təhdid etməsiylə çox oxşardır. Brüs Lauden Enkidunun Səma buğasını öldürdükdən dərhal sonra İştarı ələ salmasını "Odisseya"nın IX kitabında Odisseyin nəhəng ələ salması ilə müqayisə edir. Hər iki halda, qəhrəmanın qələbə əldə etdikdən sonra təkəbbürlü davranış göstərməsi bir tanrının onu lənətləməsinə səbəb olur.
Mənbə
İstinadlar
- Powell, 2012. səh. 342
- Black, Green, 1992. səh. 90
- Powell, 2012. səh. 341–343
- Ağbaba, 2008. səh. 15
- Əliyev, Əlibaba. "Şumer-Akkad mifologiyası". elmtehsil (az.). 6 oktyabr 2018. 2023-09-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-09-06.
- Kazımı, 2009. səh. 228
- Rəğbətoğlu, Mənsur. "Ölümsüzlüyün sirrini axtaran hökmdar – Şumerlərin əfsanəvi kralı". Teleqraf.com (az.). 21 mart 2020. 2020-08-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-09-06.
- Sadıq, İslam. "Şumer dilində 9 qəhrəmanlıq eposu tapılıb". Xalq cəbhəsi (az.) (183). 12 oktyabr 2016. səh. 14. 2020-08-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-09-06.
- Əliyeva, Həlimə. "Quqalanna (Şumer mifologiyası) və Avropa Əjdahası (Yunan Mifologiyası) - Vətən Naminə". Vətən Naminə. 31 yanvar 2023. 2023-03-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-09-06.
- Rüstəmova, F. "Korova". Ailə Həkimi (az.). 2023-09-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-09-06.
- ETCSL 1.8.1.2 2019-07-23 at the Wayback Machine
- Black, Green, 1992. səh. 89
- Tigay, 2002. səh. 24
- Tigay, 2002. səh. 24–25
- Burkert, 2005. səh. 299–300
- Black, Green, 1992. səh. 49
- Gordon, Rendsburg, 1997. səh. 46
- Rice, 1998. səh. 99
- Jacobsen, 1976. səh. 201
- Dalley, 1989. səh. 82
- Fontenrose, 1980. səh. 168–169
- Fontenrose, 1980. səh. 169
- Jacobsen, 1976. səh. 202
- Dalley, 1989. səh. 82-83
- Fontenrose, 1980. səh. 171
- Gordon, Rendsburg, 1997. səh. 46–47
- Rice, 1998. səh. 100–101
- Rice, 1998. səh. 100
- Pryke, 2017. səh. 205
- Burkert, 2005. səh. 300
- Anderson, 2000. səh. 127
- West, 1997. səh. 417
- Louden, 2011. səh. 194
Ədəbiyyat
- Anderson, Graham. Fairytale in the Ancient World. New York City, New York and London, England: Routledge. 2000. ISBN .
- Black, Jeremy; Green, Anthony, Gods, Demons and Symbols of Ancient Mesopotamia: An Illustrated Dictionary, The British Museum Press, 1992, ISBN
- Burkert, Walter, Chapter Twenty: Near Eastern Connections // Foley, John Miles (redaktor), A Companion to Ancient Epic, New York City, New York and London, England: Blackwell Publishing, 2005, ISBN
- Dalley, Stephanie, Myths from Mesopotamia: Creation, the Flood, Gilgamesh, and Others, Oxford, England: Oxford University Press, 1989, ISBN , 2023-04-09 tarixində , İstifadə tarixi: 2023-09-06
- Fontenrose, Joseph Eddy, Python: A Study of Delphic Myth and Its Origins, Berkeley, California, Los Angeles, California, and London, England: The University of California Press, 1980, ISBN
- Gordon, Cyrus H.; Rendsburg, Gary A., The Bible and the Ancient Near East, New York City, New York and London, England: W. W. Norton & Company, 1997, ISBN
- Jacobsen, Thorkild, The Treasures of Darkness: A History of Mesopotamian Religion, New Haven, Connecticut and London, England: Yale University Press, 1976, ISBN
- Louden, Bruce, Homer's Odyssey and the Near East, Cambridge, England: Cambridge University Press, 2011, ISBN
- Powell, Barry B., Gilgamesh: Heroic Myth // Classical Myth (Seventh), London, England: Pearson, 2012, 336–350, ISBN
- Pryke, Louise M., Ishtar, New York and London: Routledge, 2017, ISBN
- Rice, Michael, The Power of the Bull, New York City, New York and London, England: Routledge, 1998, ISBN
- Tigay, Jeffrey H., The Evolution of the Gilgamesh Epic, Wauconda, Illinois: Bolchazzy-Carucci Publishers, Inc., 2002, ISBN
- West, M. L., The East Face of Helicon: West Asiatic Elements in Greek Poetry and Myth, Oxford, England: Clarendon Press, 1997, ISBN
- Kramer, Semuel Nuh. Tarix Şumerdən başlayır (az.). Kazımi, Pərviz Firudin oğlu tərəfindən tərcümə olunub. Bakı: Kazımi P.F. ISBN . (#first_missing_last)
- . Mifologiya (Filologiya fakültəsinin tələbələri üçün dərs vəsaiti) (az.). Sumqayıt: Sumqayıt Dövlət Universiteti. 2008.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sema bugasi hemcinin Sema okuzu Goy bugasi Goyun bugasi Cennet bugasi ve ya Cennetin bugasi qedim Mesopotamiya mifologiyasinda qehreman Gilqamesin doyusduyu mifik heyvan Sema bugasi hekayesinin iki ferqli versiyasi var Onlardan ilki erken sumerce yazilmis seirde digeri ise standart Akkad dilinde yazilmis Sumer seiri olan Gilqames dastani nda yer alir Sumer poeziyasinda okuz tanrica Inanna terefinden anlasilmaz sebeblerden Gilqamese hucum etsin deye gonderilir Gilqamesin Sema bugasini oldurduyunu tesvir eden qedim Mesopotamiya terrakota relyefi teq e e 2250 1900 Bu epizod Gilqames dastani nin VI lovhesinde tesvir edilmisdir Gilqames dastani nin VI lovhesinde akkadca verilen hesablarda tanrica Istar Inannanin ekvivalenti Gilgamese seksual xarakterli bir teklif ireli surur lakin Gilqames bu teklifi redd edir Bundan qezeblenen Istar atasi Anunun yanina gedir ve ondan Sema bugasini isteyir Belelikle Istar Gilqames ve onun dostu hucum etmek ucun bugani gonderir amma ikisi hemin bugani oldurur Bugaya qalib geldikden sonra Enkidu onun sag budunu Istara ataraq Istari ele salir Buganin kesilmesi tanrilarin Enkidunu olume mehkum etmesine sebeb olur Bu hadise Gilqamesin olum qorxusunun yaranmasina sebeb olur ve dastanin qalan hissesini istiqametlendirir Sema bugasi Buga burcu ile elaqelendirilir ve mutexessisler dusunuler ki oldurulme mifinin qedim mesopotamiyalilar ucun astronomik ehemiyyeti ola biler Bu dastanin xususiyyetleri qedim Yaxin Serq hekayeleri o cumleden Uqarit efsaneleri Yaradilis kitabi ndaki Yusifin hekayesi hemcinin qedim yunan dastanlarinin Iliada ve Odisseya fraqmentleri ile oxsarliqlar dasiyir MifologiyaGilqames ve Sema bugasi Sumerce yazilmis Gilqames ve Sema bugasi seirinde Istarin Sumer mifologiyasindaki qarsiligi olan tanrica Inanna Gilqames ve hucum etmesi ucun Sema bugasini onlarin uzerine gonderir lakin ikili bugani oldurur Bu seirde verilen sujet sonralar akkadca yazilmis Gilqames dastani nda tesvir edilen sujetden tamamile ferqlidir Sumerce yazilmis seirde Inanna Gilqamesden eri olmasini istemese de akkadca olan dastanda bu isteyini dile getirir Hemcinin Inanna Sema bugasini versin deye atasi Anunu dunyaya catacaq bir feryadla hedeleyir lakin dastanda onu dirileri yesinler deye oluleri diriltmekle tehdid edir Gilqames dastani Gilqames dastani nin standart akkad dilinde yazilmis VI lovhesinde Gilqames Istarin seksual xarakterli teklifini redd edir Bundan sonra Istar cennete gedir burada anasi ve atasi Anuya sikayetlenir O Anudan ona Sema bugasini vermesini teleb edir ve bildirir ki atasi bu telebi redd ederse o qapilarini darmadagin edecek ve dirileri yesinler deye oluleri dirildecek Anu Sema bugasini buraxacagi halda boyuk felaketin bas tutacagini bunun yeddi illik acliga sebeb olacagini vurgulayir ve Istarin telebini redd edir Istar sonra izah edir ki o yeddi il erzinde butun insanlar ve butun heyvanlar ucun kifayet qeder taxil saxlayib Neticede Anu konulsuz formada bugani Istara verir Istar bugani yer uzunde serbest buraxanda boyuk dagintilara sebeb olur Buganin ilk nefesi yerde yuz adamin icine dusduyu bir desik yaradir ikinci nefesi ise daha iki yuz adamin icine dusduyu bir delik acir Gilqames ve birlikde hereket edirler Enkidu buganin arxasina kecib quyrugunu ceken zaman Gilqames qilincini buganin boynuna soxaraq onu oldurur Onlar buganin ureyini gunes tanrisi Samasa teqdim edirler Gilqames ve Enkidu dincelen zaman Istar divarlarina gelerek Gilgamese lenet oxuyur Enkidu buganin sag budunu qoparib Istarin uzune atir ve deyir ki Seni elime kecire bilseydim bu hala salardim ve bagirsaqlarini da qolundan asardim Istar kurtizankalari cariyeleri ve fahiseleri bir yere cagirir ve onlara Sema bugasi ucun yas tutmagi emr edir Bu vaxt Gilqamis Sema bugasini meglub etdiklerine gore bir bayram teskil edirler VII lovhede Enkidunun Anu ve Samas haqqinda gorduyu yuxunu tesvir etmesi ile baslayir Bu uc tanri bildirir ki ya Gilqames ya da Enkidu Sema bugasini oldurduyune gore ceza olaraq olmelidir Onlar Enkidunu secirler ve tezlikle Enkidu xestelenir O yeralti dunyasi haqqinda bir yuxu gorur ve cox kecmemis vefat edir VIII lovhede Gilqamesin dostunun olumu ile bagli dozulmez kederi tesvir edilir ve Enkidunun defni haqqinda etrafli melumat verilir Enkidunun vefati Gilqamesde olum qorxusuna sebeb olur ve dastanin qalan hissesini formalasdirir Simvolizm ve temsiliSema bugasi Buga burcu ile eynilesdirilir Qedim Mesopotamiya incesenetinin movcud eserlerinde Sema bugasinin oldurulmesinin bir nece tesviri var Numayendeliklere xususile Akkad imperiyasinin teq e e 2334 2154 rast gelinir Bu tesvirlerde buga anormal derecede iri ve vehsi bir buga kimi tesvir edilmisdir Buna baxmayaraq Sema bugasinin tam olaraq neyi temsil etdiyi aydin deyil Maykl Rays hesab edir ki buga zelzeleni temsil ede biler cunki bu heyvan qedim medeniyyetlerde adeten zelzelelerle elaqelendirilirdi O hemcinin bildirmisdir ki buga qedim Mesopotamiyada insanlar ucun yayi quraqliq ve mehsulvermezlik dovrunu temsil ede biler Assuriyasunaslar ve Entoni Qrin Sema bugasinin Buga burcu ile eynilesdirildiyini musahide edirler Onlar iddia edirler ki Gilqames dastani nda onu meglub etdikden sonra buganin budunu Istarin uzerine atmasinin sebebi burcun obrazinda niye arxa hisselerin olmadigini izah etmeye cehd ola bilerdi Rays buganin oldurulmesi ile bagli astronomik serh etmis Boyuk Kopek burcunun qedim Misir metnlerinde bezen ikonoqrafik olaraq buganin budu kimi gosterildiyini lakin Sumer menbelerinde bu melumat ucun hec bir delil olmadigini bildirmisdir O hemcinin qedim Yaxin Serq metnlerinde bud hissesinin adeten cinsiyyet orqaninin evezedicisi kimi istifade olundugunu musahide etmisdir Qordon ve Rendsburq qeyd etmisdiler ki qedim Yaxin Serqin cox hissesinde kimese buganin ayagini atmaq ideyasi dehsetli tehqirdir Onlar elave etmisdi ki bu qedim yunan epik poemasi olan Odisseya da da tekrar edilmisdir Bezi tedqiqatcilar hesab edirler ki Sema bugasi nde Inannanin qeyd etdiyi Ereskiqalin heyat yoldasi ile eyni fiqurdur Sonraki hekayelere tesiriIstarin yeddi il bes edecek taxil saxlamasi Bibliyanin Yaradilis kitabi nda Yusifin hekayesi paraleldir Bu hekaye Gilqames dastani ndan sonra yazilmisdir Sayrus H Qordon ve Geri A Rendsburq qeyd etmisdir ki Yaxin Serq motivi olan bir qehremanin olumunden sonra yeddi illik acliq olumu ile bagli Uqarit mifinde tesdiqlenir Onlar elave etmisdiler ki yeddi il evvelden acliq olacagini proqnozlasdirmaq ve buna hazirliq meqsedile tedaruk yigmaq movzusuna yehudilerin Yaradilis kitabi ndan Yusifin hekayesinde de rast gelinir Almaniya antik dovr uzre alimi gore Istarin Gilqames terefinden redd edildikden sonra Anunun onune gelerek Sema bugasini teleb etmesi sehnesi birbasa Iliada nin V kitabindaki sehne ile paraleldir Gilqames dastani nda Istar anasi sikayet edir lakin Anu terefinden yumsaq bir sekilde danlanir Iliada da olan sehnede Istarin sonradan yunan mifologiyasinda formalasmis ekvivalenti Afrodita oglu Eneyi xilas etmeye calisan zaman yunan qehremani terefinden yaralanir O Olimp dagina qacir ve burada anasi Dionaya aglayir bacisi Afina terefinden mesxereye qoyulur ve atasi Zevs terefinden yumsaq bir sekilde danlanir Antu Anunun qadin formasi oldugu kimi Diona adi da Zevsin feminizasiyasidir Diona Iliada nin qalan hissesinde musahide olunmur evezinde Zevsin heyat yoldasi kimi ilahe Hera gosterilir Burkert buna gore de bele neticeye gelir ki Diona aciq aydin Antunun bir kalkasidir Ingiltere antik dovr alimi Qrem Anderson qeyd edir ki Odisseya da Odisseyin adamlari oldurur ve bu sebebden tanrilar terefinden olume mehkum edilir Bu Gilqames dastani nda Enkidunun basina gelenler ile paraleldir yazmisdir ki oxsarliqlar sadece bununla mehdudlasmir ve daha derindir Her iki hekayede oldurulen canlilarin her ikisi iribuynuzlu heyvandir ve onlar tebii sekilde olmek evezine oldururler Her iki halda olume mehkum edilmis sexs ve ya sexsler qehremanin yoldaslaridir Onun ve ya onlarin olumu qehremani seyahetine tekbasina davam etmeye mecbur edir O hemcinin qeyd edir ki her iki halda dastanda gunahkarin olmeli olub olmamasi ile bagli tanrilar arasinda geden muzakire tesvir olunur Bundan basqa Odisseya da Heliosun mal qarasinin qisasini almadigi teqdirde Zevsi hedelemesi Gilqames dastani nda Istarin Anudan Sema bugasini teleb ederken onu tehdid etmesiyle cox oxsardir Brus Lauden Enkidunun Sema bugasini oldurdukden derhal sonra Istari ele salmasini Odisseya nin IX kitabinda Odisseyin neheng ele salmasi ile muqayise edir Her iki halda qehremanin qelebe elde etdikden sonra tekebburlu davranis gostermesi bir tanrinin onu lenetlemesine sebeb olur MenbeIstinadlar Powell 2012 seh 342 Black Green 1992 seh 90 Powell 2012 seh 341 343 Agbaba 2008 seh 15 Eliyev Elibaba Sumer Akkad mifologiyasi elmtehsil az 6 oktyabr 2018 2023 09 06 tarixinde Istifade tarixi 2023 09 06 Kazimi 2009 seh 228 Regbetoglu Mensur Olumsuzluyun sirrini axtaran hokmdar Sumerlerin efsanevi krali Teleqraf com az 21 mart 2020 2020 08 14 tarixinde Istifade tarixi 2023 09 06 Sadiq Islam Sumer dilinde 9 qehremanliq eposu tapilib Xalq cebhesi az 183 12 oktyabr 2016 seh 14 2020 08 06 tarixinde Istifade tarixi 2023 09 06 Eliyeva Helime Quqalanna Sumer mifologiyasi ve Avropa Ejdahasi Yunan Mifologiyasi Veten Namine Veten Namine 31 yanvar 2023 2023 03 20 tarixinde Istifade tarixi 2023 09 06 Rustemova F Korova Aile Hekimi az 2023 09 06 tarixinde Istifade tarixi 2023 09 06 ETCSL 1 8 1 2 2019 07 23 at the Wayback Machine Black Green 1992 seh 89 Tigay 2002 seh 24 Tigay 2002 seh 24 25 Burkert 2005 seh 299 300 Black Green 1992 seh 49 Gordon Rendsburg 1997 seh 46 Rice 1998 seh 99 Jacobsen 1976 seh 201 Dalley 1989 seh 82 Fontenrose 1980 seh 168 169 Fontenrose 1980 seh 169 Jacobsen 1976 seh 202 Dalley 1989 seh 82 83 Fontenrose 1980 seh 171 Gordon Rendsburg 1997 seh 46 47 Rice 1998 seh 100 101 Rice 1998 seh 100 Pryke 2017 seh 205 Burkert 2005 seh 300 Anderson 2000 seh 127 West 1997 seh 417 Louden 2011 seh 194 Edebiyyat Anderson Graham Fairytale in the Ancient World New York City New York and London England Routledge 2000 ISBN 978 0 415 23702 4 Black Jeremy Green Anthony Gods Demons and Symbols of Ancient Mesopotamia An Illustrated Dictionary The British Museum Press 1992 ISBN 978 0714117058 Burkert Walter Chapter Twenty Near Eastern Connections Foley John Miles redaktor A Companion to Ancient Epic New York City New York and London England Blackwell Publishing 2005 ISBN 978 1 4051 0524 8 Dalley Stephanie Myths from Mesopotamia Creation the Flood Gilgamesh and Others Oxford England Oxford University Press 1989 ISBN 978 0 19 283589 5 2023 04 09 tarixinde Istifade tarixi 2023 09 06 Fontenrose Joseph Eddy Python A Study of Delphic Myth and Its Origins Berkeley California Los Angeles California and London England The University of California Press 1980 ISBN 978 0 520 04106 6 Gordon Cyrus H Rendsburg Gary A The Bible and the Ancient Near East New York City New York and London England W W Norton amp Company 1997 ISBN 978 0 393 31689 6 Jacobsen Thorkild The Treasures of Darkness A History of Mesopotamian Religion New Haven Connecticut and London England Yale University Press 1976 ISBN 978 0 300 02291 9 Louden Bruce Homer s Odyssey and the Near East Cambridge England Cambridge University Press 2011 ISBN 978 0 521 76820 7 Powell Barry B Gilgamesh Heroic Myth Classical Myth Seventh London England Pearson 2012 336 350 ISBN 978 0 205 17607 6 Pryke Louise M Ishtar New York and London Routledge 2017 ISBN 978 1 138 86073 5 Rice Michael The Power of the Bull New York City New York and London England Routledge 1998 ISBN 978 0 415 09032 2 Tigay Jeffrey H The Evolution of the Gilgamesh Epic Wauconda Illinois Bolchazzy Carucci Publishers Inc 2002 ISBN 978 0 86516 546 5 West M L The East Face of Helicon West Asiatic Elements in Greek Poetry and Myth Oxford England Clarendon Press 1997 ISBN 978 0 19 815221 7 Kramer Semuel Nuh Tarix Sumerden baslayir az Kazimi Perviz Firudin oglu terefinden tercume olunub Baki Kazimi P F ISBN 5 02 016729 0 first missing last Mifologiya Filologiya fakultesinin telebeleri ucun ders vesaiti az Sumqayit Sumqayit Dovlet Universiteti 2008