Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalənin şübhə doğurur. |
Gilqameş, Bilqamıs (şumer. Bilqames) — Şumer mifologiyasında yarı-əfsanəvi hökmdar. Bilqameş olaraq da bilinir. Ölümsüzlüyü axtarmışdır. Tanrılara üsyan edərək sirli diyarlara səfərlər etmişdir. Öldüyü zaman bir çayın yatağı dəyişdirilərək dəfn edilir, daha sonra çay təkrarən əvvəlki yatağına qaytarılır. Çay yatağının dəyişdirilməsinə dair eyni söz-söhbət Attila xan üçün də deyilir. Gilqameşin bədəni tüklüdür.
Tarixiliyi
Təxminən e.ə. 2600-cü ildə Şumeri idarə edən dastanın qəhrəmanı Gilqameş həqiqi tarixi şəxsiyyət olmuşdur. Onun qəhrəmanlıqları öz həməsrlərini riqqətə gətirmişdir və onlar Gilqameş haqqında ibarəli rəvayətlər qoşmağa başlamışdılar. Şumer dilində əsrlərlə təkrarlandığına görə, həmin rəvayətlər daha da fantastikləşərək sırf əfsanəyə çevrilmişdir. Rəvayətlər əyləncəli olduğuna görə, 3-cü minilliyin sonlarında Şumerin bir çox sami mənşəli hökmdarı həmin rəvayətləri öz dillərinə tərcümə etdirməyə başlamışdır.
Türk mifologiyası ilə əlaqəsi
Günümüzdə şumerlərin (öz dillərindəki adlarıyla kəngərlərin) türk bir qövm olduğu həm dil həm də mədəni baxımdan müzakirə edilməkdədir. Lakin dilçilik cəhətdən baxıldıqda, şumer dilində istifadə edilən bir çox sözün türkcə ilə bənzər, eyni kökdən birə-bir eyni olduğu ortaya qoyulmuşdur. Hər şeydən əvvəl tayfanın adı olan "kəngər" sözü türk dili ilə uyğunlaşır. Şumer dilinin bir çox sami (ərəb-ivrit) və fars mənşəli dillərlə qohumluğu olsa da, dilin quruluşu bunlara uyğun gəlmir. Bu vəziyyət sadəcə bu şəkildə izah edilə bilər. Köçəri bir qövm olaraq şərqdən Mesopotamiyaya gələn şumerler sivil mədəniyyətə aid bir çox anlayışı yerli xalqlardan öyrənmiş və mədəni qarşılıqlı təsir nəticəsində inkişaf etmiş bir sivilizasiya səviyyəsinə gəlib çatmışdır. Fars və ərəb mənşəli sözlərin sıxlığı, hətta öz sözlərindən daha çox olması, ya da bəzi xarici qrammatika qaydalarının alınıb tətbiq olunması şumer dilinin bu dillərlə qohum olunduğunu göstərmir.
Etimologiya
- Gilqameş: Gil/Gıl/Kıl kökündən gəlir. Qılmaq, etmək mənalarını ehtiva edir. Böyük işlər etmiş adam deməkdir. Bundan başqa qalqamaq (qalxmaq) köküylə də əlaqəlidir. Bu məzmunca "üsyan edən" deməkdir.
- Bilqameş: Bil kökündən törəmişdir. Müdriklik mənası ehtiva edir. Ölümsüzlük axtarışı və müdriklik arasında əlaqə vardır.
Mənbə
- Türk Əfsanə Sözlüyü, Dəniz Qaraqurd, Türkiyə, 2011, (OTRS: CC BY-SA 3.0) (türk.)
Ədəbiyyat
Western Civilizations, Robert E. Lerner, Standish Meacham, Edward McNall Burns
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqalenin neytralligi subhe dogurur Meqalede teref tutma ve ya pislemek meqsedi dasiyan ve dogrulugu subut edilmeyen fikirlerin oldugu iddia edilir Xahis olunur bu mesele ile elaqedar istirak edesiniz Gilqames Bilqamis sumer Bilqames Sumer mifologiyasinda yari efsanevi hokmdar Bilqames olaraq da bilinir Olumsuzluyu axtarmisdir Tanrilara usyan ederek sirli diyarlara seferler etmisdir Olduyu zaman bir cayin yatagi deyisdirilerek defn edilir daha sonra cay tekraren evvelki yatagina qaytarilir Cay yataginin deyisdirilmesine dair eyni soz sohbet Attila xan ucun de deyilir Gilqamesin bedeni tukludur TarixiliyiTexminen e e 2600 cu ilde Sumeri idare eden dastanin qehremani Gilqames heqiqi tarixi sexsiyyet olmusdur Onun qehremanliqlari oz hemesrlerini riqqete getirmisdir ve onlar Gilqames haqqinda ibareli revayetler qosmaga baslamisdilar Sumer dilinde esrlerle tekrarlandigina gore hemin revayetler daha da fantastikleserek sirf efsaneye cevrilmisdir Revayetler eylenceli olduguna gore 3 cu minilliyin sonlarinda Sumerin bir cox sami menseli hokmdari hemin revayetleri oz dillerine tercume etdirmeye baslamisdir Turk mifologiyasi ile elaqesiGunumuzde sumerlerin oz dillerindeki adlariyla kengerlerin turk bir qovm oldugu hem dil hem de medeni baximdan muzakire edilmekdedir Lakin dilcilik cehetden baxildiqda sumer dilinde istifade edilen bir cox sozun turkce ile benzer eyni kokden bire bir eyni oldugu ortaya qoyulmusdur Her seyden evvel tayfanin adi olan kenger sozu turk dili ile uygunlasir Sumer dilinin bir cox sami ereb ivrit ve fars menseli dillerle qohumlugu olsa da dilin qurulusu bunlara uygun gelmir Bu veziyyet sadece bu sekilde izah edile biler Koceri bir qovm olaraq serqden Mesopotamiyaya gelen sumerler sivil medeniyyete aid bir cox anlayisi yerli xalqlardan oyrenmis ve medeni qarsiliqli tesir neticesinde inkisaf etmis bir sivilizasiya seviyyesine gelib catmisdir Fars ve ereb menseli sozlerin sixligi hetta oz sozlerinden daha cox olmasi ya da bezi xarici qrammatika qaydalarinin alinib tetbiq olunmasi sumer dilinin bu dillerle qohum olundugunu gostermir EtimologiyaGilqames Gil Gil Kil kokunden gelir Qilmaq etmek menalarini ehtiva edir Boyuk isler etmis adam demekdir Bundan basqa qalqamaq qalxmaq kokuyle de elaqelidir Bu mezmunca usyan eden demekdir Bilqames Bil kokunden toremisdir Mudriklik menasi ehtiva edir Olumsuzluk axtarisi ve mudriklik arasinda elaqe vardir MenbeTurk Efsane Sozluyu Deniz Qaraqurd Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 turk EdebiyyatWestern Civilizations Robert E Lerner Standish Meacham Edward McNall BurnsHemcinin baxGilqamis dastani