Ruben Ambarçumov Markaryan (erm. Մարգարյան Համբարձում Ռուբեն; 1896, Şuşa – 16 may 1956) — Sovet kəşfiyyatçısı, general-leytenant (07.09.1945, 3-cü dərəcəli Dövlət Təhlükəsizlik Komissarlığından təkrar attestasiya). Sovet İttifaqı Kommunist Partiyasının (bolşeviklər) üzvü. SSRİ Ali Sovetinin deputatı (1946, 1950).
Ruben Markaryan | |
---|---|
erm. Մարգարյան Համբարձում Ռուբեն | |
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | 1896 |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 16 may 1956 |
Partiya | |
Fəaliyyəti | siyasətçi |
Hərbi xidmət | |
Mənsubiyyəti | Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı |
Döyüşlər | |
Rütbəsi | general-leytenant |
| |
Təltifləri | |
1956-cı il aprelin 26-da Azərbaycan SSR Cinayət Məcəlləsinin 63-2, 70-ci maddələri ilə təqsirli bilinərək SSRİ Ali Məhkəməsinin Hərbi Kollegiyasının hökmü ilə ölüm cəzasına məhkum edilib. Reabilitasiya olunmayıb.
Həyatı
Ruben Markaryan 1911-ci ildə Şuşada Erməni İlahiyyat Seminariyasının 2-ci sinfini bitirib. Bakıda Saakov və Canumov qardaşlarının şəxsi mağazasının kuryeri, telefon operatoru, Kurinskaya Voda ASC-də su sayğaclarının nəzarətçisi kimi çalışıb.
1915-ci ildən orduda xidmət etməyə başlayıb. Aleksandropolda 222-ci ehtiyat piyada batalyonunun sıravi, Tiflisdə 5-ci Qafqaz atıcı diviziyasının 17-ci Qafqaz piyada alayının sıravisi olub.
Markaryan 1918-ci ildən Qızıl Orduda xidmətə başlayıb. Bakıda yerləşən 24-cü Qafqaz Qırmızı Piyada Batalyonunun təlimatçısı, 1920-ci ildən Şuşa rayon hərbi komissarlığının siyahıalanı və xəzinədarı işləyib.
Ruben Markaryan xüsusi xidmər orqanlarında xidmətə 1923-cü ildən Əks-inqilab və Təxribatla Mübarizə üzrə Ümumrusiya Fövqəladə Komissiyasının Şuşa qəzası bürosunda səlahiyyətli nümayəndəsi kimi başlayıb. Markaryan 20 il Azərbaycanda xüsusi xidmər orqanlarında çalışıb. O, Azərbaycanda olan represiyaların aktiv təşkilatçısı və iştirakçısı olub. Qarabağ və Gəncə bölgəsində xidmət etdikdən sonra Bakıda işləməyə başlayıb:
- 1923-1926 — Xankəndində Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti Fövqəladə Komissiyasının rəis müavini.
- 1926-1929 — Fövqəladə Komissiyanın Gəncə bölgəsi üzrə səlahiyyətli nümayəndəsi.
- 1929-1930 — Fövqəladə Komissiyanın Bərdə rayonu şöbəsinin rəisi.
- 1930 — Fövqəladə Komissiyanın Ağdam rayonu şöbəsinin rəis müavini.
- 1930-1932 — Xankəndində Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti Fövqəladə Komissiyasının regional şöbəsinin müdiri.
- 1932-1934 — Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti Fövqəladə Komissiyasının bölməsinin rəisi.
- 1934-1935 — Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti Azərbaycan SSR Xalq Daxili İşlər Komissarlığı bölməsinin rəisi.
- 1935-1936 — Azərbaycan SSR Xalq Daxili İşlər Komissarlığının Xüsusi şöbəsinin rəisi.
- 1936-1937 — Azərbaycan SSR Xalq Daxili İşlər Komissarlığının 3-cü şöbəsinin 4-cü bölməsinin rəisi.
- 1937-1938 — Azərbaycan SSR Xalq Daxili İşlər Komissarlığının 3-cü şöbəsinin 7-ci bölməsinin rəisi.
- 1938-1939 — Azərbaycan SSR Xalq Daxili İşlər Komissarlığının 3-cü şöbəsinin 4-cü bölməsinin şöbəsinin rəisi.
- 1941 — Azərbaycan SSR Xalq Daxili İşlər Komissarının müavini.
- 1941 — Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizliyi Xalq Komissarının müavini.
- 1941-1943 — Azərbaycan SSR Xalq Daxili İşlər Komissarının əməliyyat işləri üzrə müavini.
- 1941-1942 — SSRİ Xalq Daxili İşlər Komissarlığının 1-ci İdarəsinin kadrlar şöbəsinin ehtiyatında (ezamiyyətdə).
- 1943-1953 — Dağıstan MSSR Xalq Komissarı-Daxili İşlər Naziri.
- 1953 — SSRİ Daxili İşlər Nazirliyinin Kadrlar İdarəsinin sərəncamında.
Həbs və məhkəmə
1953-cü ildə yaş həddinin çatması səbəbinə görə SSRİ Daxili İşlər Nazirliyinin kadr idarəsinin qararı ilə təqaüdə göndərilib. Təqaüdə çıxdıqdan sonra Mahaçqala şəhərində məskunlaşıb. 1953-cü ilin yayında Lavrenti Beriya həbs olunduqdan sonra o da istintaqa cəlb edilib. Ruben Markaryan 1955-ci il yanvarın 26-da həbs olunub.
12 aprel 1956-cı il, Bakıda Ümumrusiya Hərbi Mədəniyyət Şurasının Feliks Dzerjinski adına Mədəniyyət Klubunda (hazırda DTX Mədəniyyət Mərkəzi) Azərbaycan SSR Kommunist (bolşeviklər) Partiyası Mərkəzi Komitəsinin birinci katibi Mir Cəfər Bağırovun və onun rəhbərliyi altında çalışmış Ağasəlim Atakişiyev, Timofey Borşev, Stepan Yemelyanov, Xoren Qriqoryanın və həmçinin Ruben Markaryanın işi üzrə açıq məhkəmə prosesi keçirilib. Məhkəmədə ittihamçı kimi SSRİ baş prokuroru Roman Rudenko çıxış edib. SSRİ Ali Məhkəməsinin Hərbi Kollegiyası Ruben Markaryan və digər təqsirləndirilən şəxsləri “xəyanətkar qrupda iştirakda və sovet vətəndaşlarına qarşı terror repressiyaları törətməkdə” və Azərbaycan SSR Cinayət Məcəlləsinin 63-2 və 70-ci maddələrinə əsasən təqsirli bilib. Aprelin 26-da Ruben Markaryan bütün əmlakı müsadirə olunmaqla güllələnmə cəzasına məhkum edilib.
Hökm çıxarıldıqdan bir gün sonra, aprelin 27-də Ruben Markaryan SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin Moskvadakı daxili həbsxanasına aparılıb. O, 1956-cı il mayın 16-da Bakıda edam edilib. Reabilitasiya olunmayıb.
Xüsusi rütbələri
- Dövlət Təhlükəsizliyi baş leytenantı, 13 yanvar 1936;
- Dövlət Təhlükəsizliyi mayoru, 25 mart 1939;
- Dövlət Təhlükəsizliyi Baş mayoru, 12 iyun 1943;
- Dövlət Təhlükəsizliyi Komissarı, 14 fevral 1943;
- Dövlət Təhlükəsizliyi Komissarı, 3-cü dərəcəli, 11 yanvar 1945;
- General-leytenant, 9 iyul 1945-ci il.
Mükafatları
- Azərbaycan SSR (№ 152) - 1932;
- “ƏTMÜFK fəxri işçisi” döş nişanı (XV) - 1936;
- ƏTMÜFK-nın Şərəf Nişanı — 26 aprel 1940;
- 2-ci dərəcəli Kutuzov ordeni (08.03.1944);
- - 12 noyabr 1945-ci il;
- 1-ci dərəcəli – 11.12.1945;
- 3 - 20.09.1943, 03.11.1944, 30.01.1951;
- 2 (27 aprel 1940-cı il, “Azərbaycanın kapitalizm boyunduruğundan azad edilməsinin və burada Sovet hakimiyyətinin qurulmasının 20 illiyi münasibətilə, neft sənayesinin inkişafındakı uğurlarına görə, kənd təsərrüfatının yüksəldilməsi sahəsində nailiyyətlər və Samur-Dəvəçi kanalının tikintisinin nümunəvi icraçılığına görə” 12.03.1950);
- Müxtəlif medallar.
İstinadlar
- Петров Н. В. Кто руководил органами госбезопасности: 1941—1954 (rus.). Мемориал, 2010.
- Петров Н. В., Скоркин К. В. Кто руководил НКВД, 1934—1941 : справочник (3000 nüs.). М.: Звенья. Под ред. Н. Г. Охотина и А. Б. Рогинского. 1999. ISBN .
- Политбюро и дело Берия: Сборник документов. М.: Кучково поле. 2012. 891–892.
- Тумшис, Золотарёв, 2017
- «за выселение карачаевцев, калмыков, чеченцев и ингушей». Отменён Указом Президиума Верховного Совета СССР 04.04.62 (ГАРФ. Ф.7Б23. Оп.77. Д.201. Л. 130)
Ədəbiyyat
- Петров Н. В., Скоркин К. В. Кто руководил НКВД, 1934—1941 : справочник (3000 nüs.). М.: Звенья. Под ред. Н. Г. Охотина и А. Б. Рогинского. 1999. ISBN .
Xarici keçidlər
- Дополните информацию о персоне Маркарян_Рубен_Амбарцумович
- Справочник по истории Коммунистической партии и Советского Союза 1898 - 1991
- Заявление арестованного Р. А. Маркаряна К. Е. Ворошилову, [1]
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ruben Ambarcumov Markaryan erm Մարգարյան Համբարձում Ռուբեն 1896 Susa 16 may 1956 Sovet kesfiyyatcisi general leytenant 07 09 1945 3 cu dereceli Dovlet Tehlukesizlik Komissarligindan tekrar attestasiya Sovet Ittifaqi Kommunist Partiyasinin bolsevikler uzvu SSRI Ali Sovetinin deputati 1946 1950 Ruben Markaryanerm Մարգարյան Համբարձում ՌուբենSexsi melumatlarDogum tarixi 1896Dogum yeri Susa Susa qezasi Yelizavetpol quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 16 may 1956 1956 05 16 Partiya Sovet Ittifaqi Kommunist PartiyasiFealiyyeti siyasetciHerbi xidmetMensubiyyeti Sovet Sosialist Respublikalari IttifaqiDoyusler Boyuk Veten muharibesiRutbesi general leytenantTeltifleri 1956 ci il aprelin 26 da Azerbaycan SSR Cinayet Mecellesinin 63 2 70 ci maddeleri ile teqsirli bilinerek SSRI Ali Mehkemesinin Herbi Kollegiyasinin hokmu ile olum cezasina mehkum edilib Reabilitasiya olunmayib HeyatiRuben Markaryan 1911 ci ilde Susada Ermeni Ilahiyyat Seminariyasinin 2 ci sinfini bitirib Bakida Saakov ve Canumov qardaslarinin sexsi magazasinin kuryeri telefon operatoru Kurinskaya Voda ASC de su saygaclarinin nezaretcisi kimi calisib 1915 ci ilden orduda xidmet etmeye baslayib Aleksandropolda 222 ci ehtiyat piyada batalyonunun siravi Tiflisde 5 ci Qafqaz atici diviziyasinin 17 ci Qafqaz piyada alayinin siravisi olub Markaryan 1918 ci ilden Qizil Orduda xidmete baslayib Bakida yerlesen 24 cu Qafqaz Qirmizi Piyada Batalyonunun telimatcisi 1920 ci ilden Susa rayon herbi komissarliginin siyahialani ve xezinedari isleyib Ruben Markaryan xususi xidmer orqanlarinda xidmete 1923 cu ilden Eks inqilab ve Texribatla Mubarize uzre Umumrusiya Fovqelade Komissiyasinin Susa qezasi burosunda selahiyyetli numayendesi kimi baslayib Markaryan 20 il Azerbaycanda xususi xidmer orqanlarinda calisib O Azerbaycanda olan represiyalarin aktiv teskilatcisi ve istirakcisi olub Qarabag ve Gence bolgesinde xidmet etdikden sonra Bakida islemeye baslayib 1923 1926 Xankendinde Dagliq Qarabag Muxtar Vilayeti Fovqelade Komissiyasinin reis muavini 1926 1929 Fovqelade Komissiyanin Gence bolgesi uzre selahiyyetli numayendesi 1929 1930 Fovqelade Komissiyanin Berde rayonu sobesinin reisi 1930 Fovqelade Komissiyanin Agdam rayonu sobesinin reis muavini 1930 1932 Xankendinde Dagliq Qarabag Muxtar Vilayeti Fovqelade Komissiyasinin regional sobesinin mudiri 1932 1934 Dagliq Qarabag Muxtar Vilayeti Dagliq Qarabag Muxtar Vilayeti Fovqelade Komissiyasinin bolmesinin reisi 1934 1935 Dagliq Qarabag Muxtar Vilayeti Azerbaycan SSR Xalq Daxili Isler Komissarligi bolmesinin reisi 1935 1936 Azerbaycan SSR Xalq Daxili Isler Komissarliginin Xususi sobesinin reisi 1936 1937 Azerbaycan SSR Xalq Daxili Isler Komissarliginin 3 cu sobesinin 4 cu bolmesinin reisi 1937 1938 Azerbaycan SSR Xalq Daxili Isler Komissarliginin 3 cu sobesinin 7 ci bolmesinin reisi 1938 1939 Azerbaycan SSR Xalq Daxili Isler Komissarliginin 3 cu sobesinin 4 cu bolmesinin sobesinin reisi 1941 Azerbaycan SSR Xalq Daxili Isler Komissarinin muavini 1941 Azerbaycan SSR Dovlet Tehlukesizliyi Xalq Komissarinin muavini 1941 1943 Azerbaycan SSR Xalq Daxili Isler Komissarinin emeliyyat isleri uzre muavini 1941 1942 SSRI Xalq Daxili Isler Komissarliginin 1 ci Idaresinin kadrlar sobesinin ehtiyatinda ezamiyyetde 1943 1953 Dagistan MSSR Xalq Komissari Daxili Isler Naziri 1953 SSRI Daxili Isler Nazirliyinin Kadrlar Idaresinin serencaminda Hebs ve mehkeme 1953 cu ilde yas heddinin catmasi sebebine gore SSRI Daxili Isler Nazirliyinin kadr idaresinin qarari ile teqaude gonderilib Teqaude cixdiqdan sonra Mahacqala seherinde meskunlasib 1953 cu ilin yayinda Lavrenti Beriya hebs olunduqdan sonra o da istintaqa celb edilib Ruben Markaryan 1955 ci il yanvarin 26 da hebs olunub 12 aprel 1956 ci il Bakida Umumrusiya Herbi Medeniyyet Surasinin Feliks Dzerjinski adina Medeniyyet Klubunda hazirda DTX Medeniyyet Merkezi Azerbaycan SSR Kommunist bolsevikler Partiyasi Merkezi Komitesinin birinci katibi Mir Cefer Bagirovun ve onun rehberliyi altinda calismis Agaselim Atakisiyev Timofey Borsev Stepan Yemelyanov Xoren Qriqoryanin ve hemcinin Ruben Markaryanin isi uzre aciq mehkeme prosesi kecirilib Mehkemede ittihamci kimi SSRI bas prokuroru Roman Rudenko cixis edib SSRI Ali Mehkemesinin Herbi Kollegiyasi Ruben Markaryan ve diger teqsirlendirilen sexsleri xeyanetkar qrupda istirakda ve sovet vetendaslarina qarsi terror repressiyalari toretmekde ve Azerbaycan SSR Cinayet Mecellesinin 63 2 ve 70 ci maddelerine esasen teqsirli bilib Aprelin 26 da Ruben Markaryan butun emlaki musadire olunmaqla gullelenme cezasina mehkum edilib Hokm cixarildiqdan bir gun sonra aprelin 27 de Ruben Markaryan SSRI Dovlet Tehlukesizlik Komitesinin Moskvadaki daxili hebsxanasina aparilib O 1956 ci il mayin 16 da Bakida edam edilib Reabilitasiya olunmayib Xususi rutbeleriDovlet Tehlukesizliyi bas leytenanti 13 yanvar 1936 Dovlet Tehlukesizliyi mayoru 25 mart 1939 Dovlet Tehlukesizliyi Bas mayoru 12 iyun 1943 Dovlet Tehlukesizliyi Komissari 14 fevral 1943 Dovlet Tehlukesizliyi Komissari 3 cu dereceli 11 yanvar 1945 General leytenant 9 iyul 1945 ci il MukafatlariAzerbaycan SSR Qirmizi Emek Bayragi ordeni 152 1932 ETMUFK fexri iscisi dos nisani XV 1936 ETMUFK nin Seref Nisani 26 aprel 1940 2 ci dereceli Kutuzov ordeni 08 03 1944 Lenin ordeni 12 noyabr 1945 ci il 1 ci dereceli Veten Muharibesi ordeni 11 12 1945 3 Qirmizi bayraq ordeni 20 09 1943 03 11 1944 30 01 1951 2 Qirmizi emek bayragi ordeni 27 aprel 1940 ci il Azerbaycanin kapitalizm boyundurugundan azad edilmesinin ve burada Sovet hakimiyyetinin qurulmasinin 20 illiyi munasibetile neft senayesinin inkisafindaki ugurlarina gore kend teserrufatinin yukseldilmesi sahesinde nailiyyetler ve Samur Deveci kanalinin tikintisinin numunevi icraciligina gore 12 03 1950 Muxtelif medallar IstinadlarPetrov N V Kto rukovodil organami gosbezopasnosti 1941 1954 rus Memorial 2010 ISBN 966 95519 0 0 Petrov N V Skorkin K V Kto rukovodil NKVD 1934 1941 spravochnik 3000 nus M Zvenya Pod red N G Ohotina i A B Roginskogo 1999 ISBN 5 7870 0032 3 Politbyuro i delo Beriya Sbornik dokumentov M Kuchkovo pole 2012 891 892 Tumshis Zolotaryov 2017 za vyselenie karachaevcev kalmykov chechencev i ingushej Otmenyon Ukazom Prezidiuma Verhovnogo Soveta SSSR 04 04 62 GARF F 7B23 Op 77 D 201 L 130 EdebiyyatPetrov N V Skorkin K V Kto rukovodil NKVD 1934 1941 spravochnik 3000 nus M Zvenya Pod red N G Ohotina i A B Roginskogo 1999 ISBN 5 7870 0032 3 Xarici kecidlerDopolnite informaciyu o persone Markaryan Ruben Ambarcumovich Spravochnik po istorii Kommunisticheskoj partii i Sovetskogo Soyuza 1898 1991 Zayavlenie arestovannogo R A Markaryana K E Voroshilovu 1