Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Xoren İvanoviç (Ovanes) Qriqoryan (erm. Խորեն Իվանովիչ (Հովհաննես) Գրիգորյան; mart 1902, Sevakar, Zəngəzur qəzası – 16 may 1956, Bakı) — Ermənistan SSR daxili işlər naziri, general-mayor (1945). Böyük terror zamanı kütləvi represiyaların iştirakçısı və icraedicisi.
| Xoren Qriqoryan | |
|---|---|
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | mart 1902 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 16 may 1956(54 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Partiya | |
| Fəaliyyəti | zabit |
| Hərbi xidmət | |
| Mənsubiyyəti | Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı |
| Qoşun növü | Birləşmiş Dövlət Siyasi İdarəsi, NKVD, SSRİ Dövlət Təhlükəsizliyi Nazirliyi[d] |
| Döyüşlər | |
| Rütbəsi | general-mayor |
| | |
| Təltifləri |   |
1956-cı il aprelin 26-da Azərbaycan SSR Cinayət Məcəlləsinin 63-2, 70-ci maddələri ilə təqsirli bilinərək SSRİ Ali Məhkəməsinin Hərbi Kollegiyasının hökmü ilə ölüm cəzasına məhkum edilib. Reabilitasiya olunmayıb.
Həyatı
Xoren Qriqoryan erməni kənd keşişinin ailəsində anadan olub.
Qriqoryan 1911-ci ildə kənd məktəbini bitirib. 1915-ci ildə Şuşada ilahiyyat seminariyası, 1916-cı ildə İrəvanda ilahiyyat akademiyasının 1-ci kursunu bitirib. 1920-ci ildə Bakı real məktəbidə, 1922-1925-ci illərdə Bakıda fəhlə fakültəsinin 3 kursunda təhsil alıb. 1951-ci ildə Moskva Hüquq İnstitutunda 3-cü kurs tələbəsi olub.
Müxtəlif illərdə Bakıda fəhlə, Əsgər və Kəndli Deputatları Sovetinin kuryer-reportyoru kimi çalışıb.
1920-1921-ci illərdə Qırmızı Orduda xidmət edib. Burada o, sıravi, XI Qızıl Ordunun 245-ci dəmir yolu mühafizə alayının baş kargüzarı, 84-cü briqadanın 244-cü alayının adyutantı olub.
Xoren Qriqoryan 1923-cü ildən Bakıda Xüsusi xidmət orqanlarında işə qəbul edilib. Azərbaycanda olan represiyaların aktiv təşkilatçısı və iştirakçısı olub. O, əsasən Azərbaycan SSR və Ermənistan SSR xüsusi xidmət orqanlarında müxtəlif vəzifələr tutub:
- 1921-1923 — Azərbaycan SSR Əks-inqilab və Təxribatla Mübarizə üzrə Ümumrusiya Fövqəladə Komissiyasında baş tədqiqatçı.
- 1923-1928 — Azərbaycan SSR Əks-inqilab və Təxribatla Mübarizə üzrə Ümumrusiya Fövqəladə Komissiyasında səlahiyyətli nümayəndə.
- 1928-1930 — Azərbaycan SSR Əks-inqilab və Təxribatla Mübarizə üzrə Ümumrusiya Fövqəladə Komissiyasında baş səlahiyyətli nümayəndə.
- 1930-1931 — Azərbaycan SSR Əks-inqilab və Təxribatla Mübarizə üzrə Ümumrusiya Fövqəladə Komissiyasında şöbə rəisi.
- 1931 — Azərbaycan SSR Əks-inqilab və Təxribatla Mübarizə üzrə Ümumrusiya Fövqəladə Komissiyasında İnformasiya şöbəsinin rəisi.
- 1931-1932 — Azərbaycan SSR Əks-inqilab və Təxribatla Mübarizə üzrə Ümumrusiya Fövqəladə Komissiyasında Xüsusi şöbəsinin rəisi.
- 1932-1933 — Ermənistan SSR Əks-inqilab və Təxribatla Mübarizə üzrə Ümumrusiya Fövqəladə Komissiyasında Xüsusi şöbəsinin rəisi.
- 1933-1934 — Azərbaycan SSR Xalq Daxili İşlər Komissarlığının Gəncə bölməsinin rəisi.
- 1934-1937 — Azərbaycan SSR Xalq Daxili İşlər Komissarlığının 6-cı rəisi.
- 1937-1939 — Azərbaycan SSR Xalq Daxili İşlər Komissarlığının 11 şöbəsinin rəisi.
- 1939 — Azərbaycan SSR Xalq Daxili İşlər Komissarlığının 3-cü şöbəsinin rəisi.
- 1939-1941 — Azərbaycan SSR Xalq Daxili İşlər Komissarlığının 2-ci şöbəsinin rəisi.
- 1941 — Azərbaycan SSR Xalq Daxili İşlər Komissarlığının Xüsusi şöbəsinin rəisi.
- 1943-1947 — Azərbaycan SSR Dövlət Təhlükəsizliyi Xalq Komissarının müavini.
- 1947-1953 — Ermənistan SSR Daxili İşlər Naziri.
- 1953-1954 — Ermənistan SSR Daxili İşlər Naziriliyi Operativ şöbəsinin rəisi.
- 1954-cü ildə “diskreditasiya faktlarına görə” işdən azad edilib.
Həbs və məhkəmə
Xoren Qriqoryan 1954-cü ildə yaş həddinin çatması səbəbinə görə SSRİ Daxili İşlər Nazirliyinin kadr idarəsinin qararı ilə təqaüdə göndərilib. Təqaüdə çıxdıqdan sonra İrəvan şəhərində məskunlaşıb. 1953-cü ilin yayında Lavrenti Beriya həbs olunduqdan sonra o da istintaqa cəlb edilib. Ruben Marakaryan 1955-ci il yanvarın 21-də SSRİ Baş Prokurorluğunun təqdimatı əsasında həbs olunub.
12 aprel 1956-cı il, Bakıda Ümumrusiya Hərbi Mədəniyyət Şurasının Feliks Dzerjinski adına Mədəniyyət Klubunda (hazırda DTX Mədəniyyət Mərkəzi) Azərbaycan SSR Kommunist (bolşeviklər) Partiyası Mərkəzi Komitəsinin birinci katibi Mir Cəfər Bağırovun və onun rəhbərliyi altında çalışmış Ağasəlim Atakişiyev, Timofey Borşev, Stepan Yemelyanov, Ruben Markaryanın və həmçinin Xoren Qriqoryanın işi üzrə açıq məhkəmə prosesi keçirilib. Məhkəmədə ittihamçı kimi SSRİ baş prokuroru Roman Rudenko çıxış edib. SSRİ Ali Məhkəməsinin Hərbi Kollegiyası Xoren Qriqoryan və digər təqsirləndirilən şəxsləri “xəyanətkar qrupda iştirakda və sovet vətəndaşlarına qarşı terror repressiyaları törətməkdə” və Azərbaycan SSR Cinayət Məcəlləsinin 63-2 və 70-ci maddələrinə əsasən təqsirli bilib. Aprelin 26-da Ruben Marakaryan bütün əmlakı müsadirə olunmaqla güllələnmə cəzasına məhkum edilib. İstintaqın müəyyən etdiyi kimi, Qriqoryan 100-ə yaxın cinayyət işin saxtalaşdırılmasında iştirak edib, bu işlərdə yüzlərlə günahsız insan məhkum edilib, onların xeyli hissəsi güllələnib.
Hökm çıxarıldıqdan bir gün sonra, aprelin 27-də Ruben Marakaryan SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin Moskvadakı daxili həbsxanasına aparılıb. O, 1956-cı il mayın 16-da Bakıda edam edilib. Reabilitasiya olunmayıb.
Xüsusi rütbələri
- Dövlət Təhlükəsizliyi polkovniki (18.07.1943);
- Dövlət Təhlükəsizliyi Komissarı (14.12.1944);
- General-mayor, (09.07.1945). 03.01.1955 il tarixində SSRİ Cinayət Məcələsinin № 9-4 maddələri ilə “dövlət təhlükəsizlik orqanlarında işlədiyi müddətdə özünü nüfuzdan salma və bununla əlaqədar yüksək general rütbəsinə layiq olmamaq” əsasında general-mayor rütbəsindən məhrum edilib
Mükafatları
- “ƏTMÜFK əməkdar işçisi” döş nişanı;
- “ƏTMÜFK fəxri işçisi” döş nişanı (XV) - 12.01.36;
- — 20.09.1943;
- – 1942;
- 1-ci dərəcəli – 24.08.1949;
- 2 - 15.01.1945, 30.01.1951;
- - 21.02.1945;
- Müxtəlif medallar.
İstinadlar
- Петров Н. В. Кто руководил органами госбезопасности: 1941—1954 (rus.). Мемориал, 2010.
- "Григорян Хорен Иванович | Страницы российской истории". 2014-02-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-09-18.
- "Хроника великой войны " Участники " Григорян, Хорен Иванович " Биография". 2014-02-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-09-18.
- Политбюро и дело Берия: Сборник документов. М.: Кучково поле. 2012. 891–892.
- "Копия приговора Военной коллегии ВС СССР от 26 апреля 1956 г. по делу М. Д. Багирова, Т. М. Борщева, Р. А. Маркаряна, X. И. Григоряна, С. И. Атакишиева и С. Ф. Емельянова". 2018-02-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-09-18.
- Тумшис, Золотарёв, 2017
Ədəbiyyat
- Петров Н. В. http://shieldandsword.mozohin.ru/nkgb4353/structure/O.htm (#bare_url_missing_title) // Кто руководил органами госбезопасности, 1941–1954 : Справочник (900 nüs.). М.: О-во «Мемориал», «Звенья». Междунар. о-во «Мемориал», ru:РГАСПИ, ru:ГАРФ, ru:ЦА ФСБ России. 2010. 312–313. ISBN .
- Саркисян А. Е. Разведка и контрразведка: армянский след (Биографические очерки о разведчиках и контрразведчиках). — Е., «Амарас», 2005, с. 197;
- Арутюнян К. А., Погосян Г. Р. Вклад армянского народа в победу в Великой Отечественной войне. М., 2010;
- Журнал «Айкакан банак» за май 2005.
Xarici keçidlər
- НКВД — МВД Армянской ССР Arxiv surəti 24 mart 2014 tarixindən (Wayback Machine) saytında
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Xoren Ivanovic Ovanes Qriqoryan erm Խորեն Իվանովիչ Հովհաննես Գրիգորյան mart 1902 Sevakar Zengezur qezasi 16 may 1956 Baki Ermenistan SSR daxili isler naziri general mayor 1945 Boyuk terror zamani kutlevi represiyalarin istirakcisi ve icraedicisi Xoren QriqoryanSexsi melumatlarDogum tarixi mart 1902Dogum yeri Sevakar Zengezur qezasi Yelizavetpol quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 16 may 1956 1956 05 16 54 yasinda Vefat yeri Baki Azerbaycan SSR SSRIPartiya Sovet Ittifaqi Kommunist PartiyasiFealiyyeti zabitHerbi xidmetMensubiyyeti Sovet Sosialist Respublikalari IttifaqiQosun novu Birlesmis Dovlet Siyasi Idaresi NKVD SSRI Dovlet Tehlukesizliyi Nazirliyi d Doyusler Qafqaz doyusuRutbesi general mayorTeltifleri 1956 ci il aprelin 26 da Azerbaycan SSR Cinayet Mecellesinin 63 2 70 ci maddeleri ile teqsirli bilinerek SSRI Ali Mehkemesinin Herbi Kollegiyasinin hokmu ile olum cezasina mehkum edilib Reabilitasiya olunmayib HeyatiXoren Qriqoryan ermeni kend kesisinin ailesinde anadan olub Qriqoryan 1911 ci ilde kend mektebini bitirib 1915 ci ilde Susada ilahiyyat seminariyasi 1916 ci ilde Irevanda ilahiyyat akademiyasinin 1 ci kursunu bitirib 1920 ci ilde Baki real mektebide 1922 1925 ci illerde Bakida fehle fakultesinin 3 kursunda tehsil alib 1951 ci ilde Moskva Huquq Institutunda 3 cu kurs telebesi olub Muxtelif illerde Bakida fehle Esger ve Kendli Deputatlari Sovetinin kuryer reportyoru kimi calisib 1920 1921 ci illerde Qirmizi Orduda xidmet edib Burada o siravi XI Qizil Ordunun 245 ci demir yolu muhafize alayinin bas karguzari 84 cu briqadanin 244 cu alayinin adyutanti olub Xoren Qriqoryan 1923 cu ilden Bakida Xususi xidmet orqanlarinda ise qebul edilib Azerbaycanda olan represiyalarin aktiv teskilatcisi ve istirakcisi olub O esasen Azerbaycan SSR ve Ermenistan SSR xususi xidmet orqanlarinda muxtelif vezifeler tutub 1921 1923 Azerbaycan SSR Eks inqilab ve Texribatla Mubarize uzre Umumrusiya Fovqelade Komissiyasinda bas tedqiqatci 1923 1928 Azerbaycan SSR Eks inqilab ve Texribatla Mubarize uzre Umumrusiya Fovqelade Komissiyasinda selahiyyetli numayende 1928 1930 Azerbaycan SSR Eks inqilab ve Texribatla Mubarize uzre Umumrusiya Fovqelade Komissiyasinda bas selahiyyetli numayende 1930 1931 Azerbaycan SSR Eks inqilab ve Texribatla Mubarize uzre Umumrusiya Fovqelade Komissiyasinda sobe reisi 1931 Azerbaycan SSR Eks inqilab ve Texribatla Mubarize uzre Umumrusiya Fovqelade Komissiyasinda Informasiya sobesinin reisi 1931 1932 Azerbaycan SSR Eks inqilab ve Texribatla Mubarize uzre Umumrusiya Fovqelade Komissiyasinda Xususi sobesinin reisi 1932 1933 Ermenistan SSR Eks inqilab ve Texribatla Mubarize uzre Umumrusiya Fovqelade Komissiyasinda Xususi sobesinin reisi 1933 1934 Azerbaycan SSR Xalq Daxili Isler Komissarliginin Gence bolmesinin reisi 1934 1937 Azerbaycan SSR Xalq Daxili Isler Komissarliginin 6 ci reisi 1937 1939 Azerbaycan SSR Xalq Daxili Isler Komissarliginin 11 sobesinin reisi 1939 Azerbaycan SSR Xalq Daxili Isler Komissarliginin 3 cu sobesinin reisi 1939 1941 Azerbaycan SSR Xalq Daxili Isler Komissarliginin 2 ci sobesinin reisi 1941 Azerbaycan SSR Xalq Daxili Isler Komissarliginin Xususi sobesinin reisi 1943 1947 Azerbaycan SSR Dovlet Tehlukesizliyi Xalq Komissarinin muavini 1947 1953 Ermenistan SSR Daxili Isler Naziri 1953 1954 Ermenistan SSR Daxili Isler Naziriliyi Operativ sobesinin reisi 1954 cu ilde diskreditasiya faktlarina gore isden azad edilib Hebs ve mehkeme Xoren Qriqoryan 1954 cu ilde yas heddinin catmasi sebebine gore SSRI Daxili Isler Nazirliyinin kadr idaresinin qarari ile teqaude gonderilib Teqaude cixdiqdan sonra Irevan seherinde meskunlasib 1953 cu ilin yayinda Lavrenti Beriya hebs olunduqdan sonra o da istintaqa celb edilib Ruben Marakaryan 1955 ci il yanvarin 21 de SSRI Bas Prokurorlugunun teqdimati esasinda hebs olunub 12 aprel 1956 ci il Bakida Umumrusiya Herbi Medeniyyet Surasinin Feliks Dzerjinski adina Medeniyyet Klubunda hazirda DTX Medeniyyet Merkezi Azerbaycan SSR Kommunist bolsevikler Partiyasi Merkezi Komitesinin birinci katibi Mir Cefer Bagirovun ve onun rehberliyi altinda calismis Agaselim Atakisiyev Timofey Borsev Stepan Yemelyanov Ruben Markaryanin ve hemcinin Xoren Qriqoryanin isi uzre aciq mehkeme prosesi kecirilib Mehkemede ittihamci kimi SSRI bas prokuroru Roman Rudenko cixis edib SSRI Ali Mehkemesinin Herbi Kollegiyasi Xoren Qriqoryan ve diger teqsirlendirilen sexsleri xeyanetkar qrupda istirakda ve sovet vetendaslarina qarsi terror repressiyalari toretmekde ve Azerbaycan SSR Cinayet Mecellesinin 63 2 ve 70 ci maddelerine esasen teqsirli bilib Aprelin 26 da Ruben Marakaryan butun emlaki musadire olunmaqla gullelenme cezasina mehkum edilib Istintaqin mueyyen etdiyi kimi Qriqoryan 100 e yaxin cinayyet isin saxtalasdirilmasinda istirak edib bu islerde yuzlerle gunahsiz insan mehkum edilib onlarin xeyli hissesi gullelenib Hokm cixarildiqdan bir gun sonra aprelin 27 de Ruben Marakaryan SSRI Dovlet Tehlukesizlik Komitesinin Moskvadaki daxili hebsxanasina aparilib O 1956 ci il mayin 16 da Bakida edam edilib Reabilitasiya olunmayib Xususi rutbeleriDovlet Tehlukesizliyi polkovniki 18 07 1943 Dovlet Tehlukesizliyi Komissari 14 12 1944 General mayor 09 07 1945 03 01 1955 il tarixinde SSRI Cinayet Mecelesinin 9 4 maddeleri ile dovlet tehlukesizlik orqanlarinda islediyi muddetde ozunu nufuzdan salma ve bununla elaqedar yuksek general rutbesine layiq olmamaq esasinda general mayor rutbesinden mehrum edilibMukafatlari ETMUFK emekdar iscisi dos nisani ETMUFK fexri iscisi dos nisani XV 12 01 36 Seref nisani ordeni 20 09 1943 Qirmizi emek bayragi ordeni 1942 1 ci dereceli Veten Muharibesi ordeni 24 08 1949 2 Qirmizi bayraq ordeni 15 01 1945 30 01 1951 Lenin ordeni 21 02 1945 Muxtelif medallar IstinadlarPetrov N V Kto rukovodil organami gosbezopasnosti 1941 1954 rus Memorial 2010 ISBN 966 95519 0 0 Grigoryan Horen Ivanovich Stranicy rossijskoj istorii 2014 02 02 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 09 18 Hronika velikoj vojny Uchastniki Grigoryan Horen Ivanovich Biografiya 2014 02 23 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 09 18 Politbyuro i delo Beriya Sbornik dokumentov M Kuchkovo pole 2012 891 892 Kopiya prigovora Voennoj kollegii VS SSSR ot 26 aprelya 1956 g po delu M D Bagirova T M Borsheva R A Markaryana X I Grigoryana S I Atakishieva i S F Emelyanova 2018 02 10 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 09 18 Tumshis Zolotaryov 2017EdebiyyatPetrov N V http shieldandsword mozohin ru nkgb4353 structure O htm bare url missing title Kto rukovodil organami gosbezopasnosti 1941 1954 Spravochnik 900 nus M O vo Memorial Zvenya Mezhdunar o vo Memorial ru RGASPI ru GARF ru CA FSB Rossii 2010 312 313 ISBN 5 7870 0109 9 Sarkisyan A E Razvedka i kontrrazvedka armyanskij sled Biograficheskie ocherki o razvedchikah i kontrrazvedchikah E Amaras 2005 s 197 Arutyunyan K A Pogosyan G R Vklad armyanskogo naroda v pobedu v Velikoj Otechestvennoj vojne M 2010 Zhurnal Ajkakan banak za maj 2005 Xarici kecidlerNKVD MVD Armyanskoj SSR Arxiv sureti 24 mart 2014 tarixinden Wayback Machine saytinda