Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Otit (q.yun. οὖς, ὠτός) — qulaqda iltihablı proses kimi yayılan qulaq, burun, boğaz xəstəliyi. Patoloji prosesin lokalizasiyasından asılı olaraq (xarici, orta və ya daxili qulağın strukturlarında) aşağıdakılarla fərqlənir:
- xarici otit
- orta otit
- labirint (daxili qulağın iltihabı)
| Otit | |
|---|---|
 Kəskin orta otit | |
| XBT-10 | H, H, H, H, H |
| XBT-9 | 380.10 |
| DiseasesDB | 29620 |
| MedlinePlus | 001336 |
| MeSH | D010031 |
Otit xəstəliyi hər yaşda, xüsusən də uşaqlarda baş verə bilən xəstəlikdir. Ən çox yayılan orta qulağın iltihab xəstəliyidir. 3 yaşa qədər uşaqların 80%-də ən azı bir dəfə otit xəstəliyi müşahidə olunub.
Xarici otit
Xarici otit — orta qulaq kanalının iltihabı — məhdud və ya diffuz ola bilər. Xarici qulağın məhdud iltihabı tez-tez furunkulyozla təmsil olunur. Xarici eşitmə kanalının diffuz iltihabı əsasən xroniki irinli otitdə, müxtəlif bakteriyaların dəriyə və dərialtı təbəqəyə nüfuz etməsi, həmçinin göbələk infeksiyası ilə müşahidə olunur. İltihabı proses hərdən qulaq pərdəsinə qədər yayılır.
Orta otit
Orta otit — orta qulağın iltihabıdır.
Təsnifatlandırma
İnkişaf sürətinə və müddətinə görə orta otit bölünür:
- kəskin
- xroniki
Yaranan iltihablı eksudatın təbiətindən asılı olaraq otit aşağıdakılara bölünür:
- kataral
- irinli
Epidemiologiyası
Orta otitin ən çox yayılan törədiciləri kokklardır, o cümlədən pnevmokoklar, stafilokoklar, hemofil çubuqları, eləcə də digər patogen və fürsətçi bakteriyalar (moraksella, asinetobacteria, klebsiella, Pseudomonas aeruginosa sinfinə aid olanlar).
Bakterial patogenlərin daxil olma mexanizmi bu səbəblərə görə olur: öskürərkən, asqırarkən, burunu çəkərkən, bakteriyalar eşitmə borusu vasitəsilə orta qulağa (boru yolu boyunca) daxil olur. Hərdən infeksiya orta qulağa hematogen yolla, istisna hallarda isə zədələnmiş qulaq pərdəsi vasitəsilə daxil olur.
Yoluxucu xəstəliklər zamanı orta qulağın iltihabı nadir hallarda birinci dərəcəli, daha tez-tez yuxarı tənəffüs yollarında iltihab prosesinin ağırlaşması və ya yoluxucu xəstəliyin özünün ağırlaşması nəticəsində olur. Xəstəlik kəskin kataral otit, eustaxit və ya irinli orta otit kimi davam edir. Orta otit həm bakterial, həm də viruslu (məsələn, qızılca, qrip) olur. Xəstələr adətən qulaq ağrısından şikayət edirlər. Müayinə zamanı orta qulağın iltihabı, irəliləmiş hallarda isə irinləmə əlamətləri aşkar edilir.
Qripli otit ağır intoksikasiya ilə, qulaq pərdəsində qanaxma və qulaqdan iltihablı axıntı ilə xarakterizə olunur. Skarlatin xəstəliyi zamanı otit qulaqda şiddətli ağrı, yüksək hərarət və bol irinlə xarakterizə olunur.
Kəskin orta otit
Orta qulağın kəskin iltihabı bədənin xəstəliyinin əlamətidir. Orta qulağın iltihabı ətrafdakı — xarici qulağın dərisi, mastoid prosesi, qulaqaltı vəzə kimi yayıla bilər.
Adətən, müxtəlif yoluxucu xəstəliklər zamanı orta otit eşitmə itkisinə səbəb olmur. İstisna halları bəzən olur — orta qulağın morfofunksional strukturlarının məhv edilməsi baş verdikdə.
Kəskin otitin mərhələsi
Kəskin orta otit 5 mərhələyə bölünür:
- Kəskin evstaxit mərhələsi — qulaqda tutulma hissi, səs-küy, bədən hərarəti normal (infeksiya mövcud olanda yüksəlir).
- Orta qulaqda kəskin katar iltihab mərhələsi — qulaqda kəskin ağrı, tempetraturun subfebrilə qədər yüksəlməsi, orta qulağın selikli qişasının aseptik iltihabı, səs-küy və tıxanma hissi artır.
- Orta qulaqda kəskin irinli iltihabın preperforativ mərhələsi — ağrı kəskin şəkildə artır, dözülməz olur, dişlərə, boyuna, udlağa, gözlərə yayılır; eşitmə azalır və qulaqda səs-küy artır; bədən istiliyi febril rəqəmlərə çatır.
- Orta qulaqda kəskin irinli iltihabın perforasiyadan sonrakı mərhələsi — ağrılar azalır, qulaqda irinləmə başlayır, səs-küy və eşitmə itkisi getmir, temperatur normallaşır.
- Reparativ mərhələ — iltihab dayanır, perforasiya çapıqla bağlanır.
Kəskin irinli orta otit
Qulaq ağrısı, qulaq kanalından irinli axıntı və qızdırma kəskin irinli otitin simptomlarıdır. Bu halda Temperaturun artması müşahidə olunur, irin qulaqdan çıxmağa başlayır. Axıntılar bitdikdən sonra xəstənin vəziyyəti yaxşılaşır, ağrılar azalır. Bu, adətən sağalmaya gətirib çıxarır, lakin bəzən irin çıxış yolu tapmır və infeksiya kəllə boşluğuna yayılır. Bu da meningitin və beyin absesinin yaranmasına səbəb ola bilər.
Xroniki orta otit
Qastroezofaqulyar reflükslər ilə əlaqələndirilən xroniki sekretor orta otit
Qırtlaq və ağız boşluğuna çatan və faringolaringial reflukslər adlanan patoloji "yüksək" qastro-ezofagial reflükslərdə mədənin içi qırtlağa qədər çatır və müxtəlif otorinolarinqoloji xəstəliklərə səbəb ola bilər. Qastro-ezofageal reflyuks ilə əlaqəli olan xroniki otit adətən standart müalicə olunmur. Onun diaqnozu üçün yemək borusu və qırtlağın pH-metriyasından istifadə edilən faringolaringeal reflükslərin mövcudluğunu və tezliyini müəyyən etmək vacibdir.
Müalicəsi
Əgər qulaq ağrısı iki gün davam edirsə dərhal həkimə müraciət etmək lazımdır. Otiti qeyri-ənənəvi üsullarla müalicə etmək xəstəliyin ağırlaşmasına gətirə bilər. Ona görə müalicə yalnız həkim icazəsi ilə aparılmalıdır.
Terapiya zamanı xəstənin fərdi xüsusiyyətləri, iltihab reaksiyasının şiddət dərəcəsi, prosesin mərhələsi, müşayiət olunan patologiya və bədənin həssaslıq dərəcəsi nəzərə alınmalıdır.
Xarici otit
Xarici otitin ilkin müalicəsi analjeziklərin köməyi ilə qulaqda ağrıların aradan qaldırılmasıdır. Sonra iltihabın səbəbini aradan qaldırmaq üçün həkim qulaq damcıları təyin edir, adətən bunlar göbələkəleyhinə və antibakterial preparatlardır.
Furunkul yarandığı zaman onu yarırlar.
Viruslu xarici otit nadir hallarda rast gəlir ona herpes virusları (adi herpes və ya suçiçəyi) səbəb olur və müvafiq müalicə edilir.
Otomikoz (qulaq kanalının göbələk infeksiyası) şəklində xroniki xarici otitin müalicəsi hər hansı bir göbələk infeksiyası kimi çətindir. Onun qarşısını almaq müalicə etməkdən daha asandır: çimdikdən sonra qulaq keçidlərini qurutmaq və pambıq çubuqlar və buna bənzər əşyalardan səliqəli istifadə etmək kifayətdir.
Müalicə effektiv olmadıqda, xarici eşitmə kanalından yaxma götürülür, yoluxucu agenti müəyyən etmək üçün mikroflora təhlil edilir və xüsusi müalicə təyin olunur.
Əksər hallarda simptomlar müalicəyə başladıqdan sonra 48–72 saat ərzində yaxşılaşır və tam sağalma iki həftəyə qədər çəkə bilər.
Orta otit
Orta otit zamanı ilk növbədə ağrı sindromu dayandırılır — həkim anagetiklər təyin edir. Qulaq pərdəsi zədələnməyib və bütövdürsə (perforasiya yoxdur), onda həkim tərəfindən təyin olunan müalicə ağrıkəsicilərlə, qulaq damcıları ilə kifayətlənə bilər, çünki əksər hallarda kəskin orta otitə virus infeksiyası (ARVI) səbəb olur və sağalma əlavə müalicə olmadan baş verir.
Bakterial xarakterli kəskin orta otit halında həkim yüksək dozada birinci nəsil antibiotiklər təyin edir (ampisilin, amoksisillin, flemoxin və s.). Antibiotik müalicəsi kursu 10 günə qədər davam edir. Orta otit zamanı antibiotikin minimum kursu 7 gündür, daha qısa müddətli müalicə bakteriyanın antibiotiklərə qarşı müqavimətini yarada bilər.
Kəskin orta otitin səbəbi həkimin şübhəsi ilə və ya analiz nəticəsində, bakteriyanın davamlı ştammıdırsa, həkim penisilin-klavulanatlardan ikinci nəsil antibiotiklər təyin edir (amoksiklav, augmentin, flemoklav və b.).
Xəstənin penisilin antibiotiklərinə qarşı allergiyası varsa, ikinci və ya üçüncü nəsil sefalosporinlərlə (sefuroksim, sefdinir, sefpodoksim, …) müalicəyə başlamaq tövsiyə olunur.
Makrolidlərlə (eritromisin, azitromisin və b.) müalicə effektiv deyil.
Antihistaminlər kəskin orta otit zamanı təsirli deyil.
Burun mukozasının fəaliyyətini qorumaq və şişkinliyini azaltmaq üçün həkim kortikosteroidlərə (nasonex, avamys, nazarel və b.) inhalyasiya spreyi təyin edə bilər. Hormon-kortikosteroid burun spreyləri qana nüfuz edilmir və asılılıq yaratmır.
Qastroezofagial reflüks ilə əlaqəli xroniki sekretor orta otitin müalicəsi üçün digər tibbi prosedurlara əlavə olaraq antireflüks terapiyası aparılır
Otitin müalicəsində səhvlər
Qulaq xəstəlikləri üçün "xalq təbabəti" üsullarından istifadə etmək tövsiyə edilmir. Xüsusilə, aloe yarpaqlarını və digər bitkiləri tətbiq etmək mənasızdır və fəsadlarla doludur.
Qulaq şamları otit üçün istifadə edilməməlidir, çünki onların effektivliyinə dair heç bir sübut yoxdur.
Heç bir halda, özünü müalicə edilməməlidir. Qulaq kanalının dərisinə zərər verməmək üçün pambıq turundaları dərmanla qulağa təkbaşına daxil etmək olmaz, bunu həkim etməlidir.
Ədəbiyyat
- Пальчун, В. Т. Оториноларингология : Руководство для врачей / В. Т. Пальчун, А. И. Крюков. — М. : Медицина, 2001. — С. 422–427. — 616 с. — 3000 экз. — .
- Петрова, Л. Г. Фаринголарингеальный рефлюкс как одна из причин хронического секреторного среднего отита : [арх. 11 октября 2014] / Л. Г. Петрова, В. В. Чайковский, П. Р. Рыбак // Вестник оториноларингологии. — 2013. — № 1. — С. 19–21. — ISSN 0042–4668.
- Клименко, К. Почему болит ухо : Что делать при отитах, снижении слуха и звоне в ушах — правила доказательной медицины. — М. : Эксмо : Литрес, 2020. — 110 с. : 48 ил. — (Интеллектуальный научпоп. Медицина не для всех). — .
İstinadlar
Xarici keçidlər
- "Стандарт медицинской помощи больным средним отитом". medicalib.ru. İstifadə tarixi: 2014-10-09.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Otit q yun oὖs ὠtos qulaqda iltihabli proses kimi yayilan qulaq burun bogaz xesteliyi Patoloji prosesin lokalizasiyasindan asili olaraq xarici orta ve ya daxili qulagin strukturlarinda asagidakilarla ferqlenir xarici otit orta otit labirint daxili qulagin iltihabi OtitKeskin orta otitXBT 10 H60 H65 H66 H67 H83 0XBT 9 380 10DiseasesDB 29620MedlinePlus 001336MeSH D010031 Otit xesteliyi her yasda xususen de usaqlarda bas vere bilen xestelikdir En cox yayilan orta qulagin iltihab xesteliyidir 3 yasa qeder usaqlarin 80 de en azi bir defe otit xesteliyi musahide olunub Xarici otitXarici otit orta qulaq kanalinin iltihabi mehdud ve ya diffuz ola biler Xarici qulagin mehdud iltihabi tez tez furunkulyozla temsil olunur Xarici esitme kanalinin diffuz iltihabi esasen xroniki irinli otitde muxtelif bakteriyalarin deriye ve derialti tebeqeye nufuz etmesi hemcinin gobelek infeksiyasi ile musahide olunur Iltihabi proses herden qulaq perdesine qeder yayilir Orta otitOrta otit orta qulagin iltihabidir Tesnifatlandirma Inkisaf suretine ve muddetine gore orta otit bolunur keskin xroniki Yaranan iltihabli eksudatin tebietinden asili olaraq otit asagidakilara bolunur kataral irinliEpidemiologiyasi Orta otitin en cox yayilan toredicileri kokklardir o cumleden pnevmokoklar stafilokoklar hemofil cubuqlari elece de diger patogen ve fursetci bakteriyalar moraksella asinetobacteria klebsiella Pseudomonas aeruginosa sinfine aid olanlar Bakterial patogenlerin daxil olma mexanizmi bu sebeblere gore olur oskurerken asqirarken burunu cekerken bakteriyalar esitme borusu vasitesile orta qulaga boru yolu boyunca daxil olur Herden infeksiya orta qulaga hematogen yolla istisna hallarda ise zedelenmis qulaq perdesi vasitesile daxil olur Yoluxucu xestelikler zamani orta qulagin iltihabi nadir hallarda birinci dereceli daha tez tez yuxari teneffus yollarinda iltihab prosesinin agirlasmasi ve ya yoluxucu xesteliyin ozunun agirlasmasi neticesinde olur Xestelik keskin kataral otit eustaxit ve ya irinli orta otit kimi davam edir Orta otit hem bakterial hem de viruslu meselen qizilca qrip olur Xesteler adeten qulaq agrisindan sikayet edirler Muayine zamani orta qulagin iltihabi irelilemis hallarda ise irinleme elametleri askar edilir Qripli otit agir intoksikasiya ile qulaq perdesinde qanaxma ve qulaqdan iltihabli axinti ile xarakterize olunur Skarlatin xesteliyi zamani otit qulaqda siddetli agri yuksek heraret ve bol irinle xarakterize olunur Keskin orta otit Orta qulagin keskin iltihabi bedenin xesteliyinin elametidir Orta qulagin iltihabi etrafdaki xarici qulagin derisi mastoid prosesi qulaqalti veze kimi yayila biler Adeten muxtelif yoluxucu xestelikler zamani orta otit esitme itkisine sebeb olmur Istisna hallari bezen olur orta qulagin morfofunksional strukturlarinin mehv edilmesi bas verdikde Keskin otitin merhelesi Keskin orta otit 5 merheleye bolunur Keskin evstaxit merhelesi qulaqda tutulma hissi ses kuy beden herareti normal infeksiya movcud olanda yukselir Orta qulaqda keskin katar iltihab merhelesi qulaqda keskin agri tempetraturun subfebrile qeder yukselmesi orta qulagin selikli qisasinin aseptik iltihabi ses kuy ve tixanma hissi artir Orta qulaqda keskin irinli iltihabin preperforativ merhelesi agri keskin sekilde artir dozulmez olur dislere boyuna udlaga gozlere yayilir esitme azalir ve qulaqda ses kuy artir beden istiliyi febril reqemlere catir Orta qulaqda keskin irinli iltihabin perforasiyadan sonraki merhelesi agrilar azalir qulaqda irinleme baslayir ses kuy ve esitme itkisi getmir temperatur normallasir Reparativ merhele iltihab dayanir perforasiya capiqla baglanir Keskin irinli orta otit Qulaq agrisi qulaq kanalindan irinli axinti ve qizdirma keskin irinli otitin simptomlaridir Bu halda Temperaturun artmasi musahide olunur irin qulaqdan cixmaga baslayir Axintilar bitdikden sonra xestenin veziyyeti yaxsilasir agrilar azalir Bu adeten sagalmaya getirib cixarir lakin bezen irin cixis yolu tapmir ve infeksiya kelle bosluguna yayilir Bu da meningitin ve beyin absesinin yaranmasina sebeb ola biler Xroniki orta otit Qastroezofaqulyar refluksler ile elaqelendirilen xroniki sekretor orta otit Qirtlaq ve agiz bosluguna catan ve faringolaringial refluksler adlanan patoloji yuksek qastro ezofagial reflukslerde medenin ici qirtlaga qeder catir ve muxtelif otorinolarinqoloji xesteliklere sebeb ola biler Qastro ezofageal reflyuks ile elaqeli olan xroniki otit adeten standart mualice olunmur Onun diaqnozu ucun yemek borusu ve qirtlagin pH metriyasindan istifade edilen faringolaringeal reflukslerin movcudlugunu ve tezliyini mueyyen etmek vacibdir MualicesiEger qulaq agrisi iki gun davam edirse derhal hekime muraciet etmek lazimdir Otiti qeyri enenevi usullarla mualice etmek xesteliyin agirlasmasina getire biler Ona gore mualice yalniz hekim icazesi ile aparilmalidir Terapiya zamani xestenin ferdi xususiyyetleri iltihab reaksiyasinin siddet derecesi prosesin merhelesi musayiet olunan patologiya ve bedenin hessasliq derecesi nezere alinmalidir Xarici otit Xarici otitin ilkin mualicesi analjeziklerin komeyi ile qulaqda agrilarin aradan qaldirilmasidir Sonra iltihabin sebebini aradan qaldirmaq ucun hekim qulaq damcilari teyin edir adeten bunlar gobelekeleyhine ve antibakterial preparatlardir Furunkul yarandigi zaman onu yarirlar Viruslu xarici otit nadir hallarda rast gelir ona herpes viruslari adi herpes ve ya suciceyi sebeb olur ve muvafiq mualice edilir Otomikoz qulaq kanalinin gobelek infeksiyasi seklinde xroniki xarici otitin mualicesi her hansi bir gobelek infeksiyasi kimi cetindir Onun qarsisini almaq mualice etmekden daha asandir cimdikden sonra qulaq kecidlerini qurutmaq ve pambiq cubuqlar ve buna benzer esyalardan seliqeli istifade etmek kifayetdir Mualice effektiv olmadiqda xarici esitme kanalindan yaxma goturulur yoluxucu agenti mueyyen etmek ucun mikroflora tehlil edilir ve xususi mualice teyin olunur Ekser hallarda simptomlar mualiceye basladiqdan sonra 48 72 saat erzinde yaxsilasir ve tam sagalma iki hefteye qeder ceke biler Orta otit Orta otit zamani ilk novbede agri sindromu dayandirilir hekim anagetikler teyin edir Qulaq perdesi zedelenmeyib ve butovdurse perforasiya yoxdur onda hekim terefinden teyin olunan mualice agrikesicilerle qulaq damcilari ile kifayetlene biler cunki ekser hallarda keskin orta otite virus infeksiyasi ARVI sebeb olur ve sagalma elave mualice olmadan bas verir Bakterial xarakterli keskin orta otit halinda hekim yuksek dozada birinci nesil antibiotikler teyin edir ampisilin amoksisillin flemoxin ve s Antibiotik mualicesi kursu 10 gune qeder davam edir Orta otit zamani antibiotikin minimum kursu 7 gundur daha qisa muddetli mualice bakteriyanin antibiotiklere qarsi muqavimetini yarada biler Keskin orta otitin sebebi hekimin subhesi ile ve ya analiz neticesinde bakteriyanin davamli stammidirsa hekim penisilin klavulanatlardan ikinci nesil antibiotikler teyin edir amoksiklav augmentin flemoklav ve b Xestenin penisilin antibiotiklerine qarsi allergiyasi varsa ikinci ve ya ucuncu nesil sefalosporinlerle sefuroksim sefdinir sefpodoksim mualiceye baslamaq tovsiye olunur Makrolidlerle eritromisin azitromisin ve b mualice effektiv deyil Antihistaminler keskin orta otit zamani tesirli deyil Burun mukozasinin fealiyyetini qorumaq ve siskinliyini azaltmaq ucun hekim kortikosteroidlere nasonex avamys nazarel ve b inhalyasiya spreyi teyin ede biler Hormon kortikosteroid burun spreyleri qana nufuz edilmir ve asililiq yaratmir Qastroezofagial refluks ile elaqeli xroniki sekretor orta otitin mualicesi ucun diger tibbi prosedurlara elave olaraq antirefluks terapiyasi aparilir Otitin mualicesinde sehvler Qulaq xestelikleri ucun xalq tebabeti usullarindan istifade etmek tovsiye edilmir Xususile aloe yarpaqlarini ve diger bitkileri tetbiq etmek menasizdir ve fesadlarla doludur Qulaq samlari otit ucun istifade edilmemelidir cunki onlarin effektivliyine dair hec bir subut yoxdur Hec bir halda ozunu mualice edilmemelidir Qulaq kanalinin derisine zerer vermemek ucun pambiq turundalari dermanla qulaga tekbasina daxil etmek olmaz bunu hekim etmelidir EdebiyyatPalchun V T Otorinolaringologiya Rukovodstvo dlya vrachej V T Palchun A I Kryukov M Medicina 2001 S 422 427 616 s 3000 ekz ISBN 5 225 04612 6 Petrova L G Faringolaringealnyj reflyuks kak odna iz prichin hronicheskogo sekretornogo srednego otita arh 11 oktyabrya 2014 L G Petrova V V Chajkovskij P R Rybak Vestnik otorinolaringologii 2013 1 S 19 21 ISSN 0042 4668 Klimenko K Pochemu bolit uho Chto delat pri otitah snizhenii sluha i zvone v ushah pravila dokazatelnoj mediciny M Eksmo Litres 2020 110 s 48 il Intellektualnyj nauchpop Medicina ne dlya vseh ISBN 978 5 04 114232 2 IstinadlarPalchun Kryukov 2001 ve seh 387 Palchun Kryukov 2001 ve seh 394 395 Palchun Kryukov 2001 ve seh 446 Petrova i dr 2013 Klimenko 2020 Petrova i dr 2013 ve s 21Xarici kecidler Standart medicinskoj pomoshi bolnym srednim otitom medicalib ru Istifade tarixi 2014 10 09