Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Naftalan — Azərbaycan Respublikasının Gəncə-Daşkəsən iqtisadi rayonunda şəhər. Azərbaycanın qərb bölgəsində Goranboy şəhəri yaxınlığında turistik əhəmiyyətli şəhəri. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 14 aprel 2009-cu il tarixli, 793-IIIQ saylı Qərarı ilə Goranboy rayonunun inzibati ərazisindən 574,82 ha o cümlədən, Qaşaltı Qaraqoyunlu kənd inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Qaşaltı Qaraqoyunlu kəndinin ərazisindən bələdiyyə mülkiyyətində olan 26,4 ha və Qasımbəyli kəndinin ərazisindən bələdiyyə mülkiyyətində olan 11,9 ha, Tatarlı kənd inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Tatarlı kəndinin ərazisindən bələdiyyə mülkiyyətində olan 2,5 ha, habelə meşə fonduna aid 534,02 ha) torpaq sahəsi Naftalan şəhərinin inzibati ərazisinə verilmişdir.
| Respublika tabeli şəhər | |
| Naftalan | |
|---|---|
 | |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Tabesində | Qaşaltı Qaraqoyunlu, Qasımbəyli. |
| Region | Gəncə-Daşkəsən iqtisadi rayonu |
| Başçı | Vüqar Novruzov |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Əsası qoyulub | 28 aprel 1967 |
| Sahəsi | 40 |
| Mərkəzin hündürlüyü | 251 m |
| Saat qurşağı | , yayda |
| Əhalisi | |
| Əhalisi | 10,1 min nəfər (2018) |
| Milli tərkibi | azərbaycanlılar |
| Rəsmi dili | |
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| Telefon kodu | +994 2235 |
| Poçt indeksi | AZ 4600 |
| Nəqliyyat kodu | 46 |
| Digər | |
| Naftalan.gov.az | |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 31 may 2010-cu il tarixli, 1018-IIIQ saylı Qərarı ilə Goranboy rayonunun inzibati ərazisindən 489,0 ha (o cümlədən Tap Qaraqoyunlu kənd inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Tap Qaraqoyunlu kəndinin ərazisindən bələdiyyə mülkiyyətində olan 133,84 ha, Tatarlı kənd inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Tatarlı kəndinin ərazisindən bələdiyyə mülkiyyətində olan 229,68 ha və xüsusi mülkiyyətdə olan 125,48 ha (cəmi — 355,16 ha) torpaq sahəsi Naftalan şəhərinin inzibati ərazisinə verilmiş, Goranboy rayonunun Qaşaltı Qaraqoyunlu kənd inzibati ərazi dairəsi əhatə etdiyi ərazi vahidləri (ərazisi müvafiq olaraq 1321,1 ha və 882,7 ha təşkil edən Qaşaltı Qaraqoyunlu və Qasımbəyli kəndləri) ilə birlikdə Naftalan şəhər inzibati ərazi vahidinin tərkibinə daxil edilmişdir.
Adının etimologiyası
Naftalan adının etimologiyası "süzülən" və ya "axıb gedən" mənasını verən "nafta" sözündəndir. Midiyalılar yağı bu cür adlandırırdılar.
Tarixi
1967-ci ilə qədər Naftalan şəhəri Goranboy və Yevlax rayonlarının tərkibində qəsəbə kimi fəaliyyət göstərmişdir.
1967-ci ilin 28 aprelində Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 48 nömrəli qərarı ilə Naftalana Respublika tabeli şəhər statusu verilmişdir.
Naftalan barədə hələ XI əsrdə yaşamış dahi Azərbaycan şairi Nizami Gəncəvi Xəmsə əsərində yazmışdır. O, Naftalanın yaxınlığında yerləşən Səfi-Kürd adlanan ərazidən neft çıxarıldığını və onun karvanlarla başqa ölkələrə daşındığını bildirirdi. XIII əsrdə yaşamış avropalı səyyah Marko Polo da Azərbaycan ərazisindən keçərkən Naftalan ərazisində müalicəvi yağın quyulardan çıxarılaraq dəvələr vasitəsilə başqa yerlərə daşındığını yazmışdı. 1783-cü ilə kimi burada Naftalan yağı əl ilə qazılmış quyulardan çıxarılırdı. 1890-cı ildə alman mühəndisi və iş adamı E. İ. Yeger Naftalanda sənaye üsulu ilə qazma qurğusu vasitəsilə 250 metr dərinliyə qədər quyu qazaraq orada neft çıxarmağa başladı. Lakin çıxan neftin keyfiyyəti onu heyrətə gətirdi. Buradan çıxan neftin tərkibində heç bir benzin fraksiyalı yox idi və o yanmırdı. İflasa uğramaq ərəfəsində olan alman mühəndis iş adamı buradakı adamlardan dərmanların hazırlanması təcrübəsini öyrənərək bunun əsasında Naftalanda dərman mazı istehsal edən fabrik tikir. Onun istehsal etdiyi dərmanlar tezliklə bir çox yerlərdə tanınmağa başlayır. Yeger istehsal etdiyi dərmanların sirrini gizli saxlayır və Naftalan nefti əsasında dərman istehsalını monopoliyaya yox, məhz muhahaya alırdı. XIX əsrin sonu, XX əsrin əvvəllərində dünyanın bir çox iri şəhərlərində, həmçinin Londonda, Hamburqda, Qahirədə, Tokioda, Azərbaycanda istehsal olunan, lakin alman məhsulu kimi tanıdılan Naftalan dərmanı geniş şəkildə satılırdı.
Əhalisi
2018-ci ildə Naftalan şəhərində 10.1 min nəfər əhali yaşayır. Əhalisinin 9000-dən çoxunu azərbaycanlılar təşkil edir .
Etnik tərkibi
| Etnik qruplar | əhalinin sayı (nəfər) |
|---|---|
| Azərbaycanlılar< | 2.188 (56,8%) |
| Tatarlar | 40 (1.0%) |
| Ruslar | 1.215 (31,5%) |
| Ermənilər | 256 (6,6%) |
| Ləzgilər | 14 (0,4%) |
| Bütün şəhər üzrə | 3.853 (100%) |
| Etnik qruplar | əhalinin Sayı(Nəfər) |
|---|---|
| Azərbaycanlılar | 3.245 (90,6%) |
| Tatarlar | 6 (0.2%) |
| Ruslar | 136 (3,8%) |
| Ermənilər | 182 (5,1%) |
| Ləzgilər | 7 (0,2%) |
| <Bütün şəhər üzrə | 3.581 (100%) |
Texniki problemlərə görə qrafiklər müvəqqəti olaraq söndürülüb. |
| |||||||||
İqtisadiyyatı
Naftalan şəhəri 1 şəhər 2 kənddən (Qaşaltı-Qaraqoyunlu və Qasımbəyli) ibarətdir. Naftalan şəhərinin iqtisadiyyatının əsasını Sanatoriya-Kurort infrastrukturu təşkil edir. Naftalan kurortu 1933-cü ildən fəaliyyət göstərir. Eləcə də 1965-ci ildə Naftalan şəhərində Elmi-tədqiqat laboratoriyası yaradılmışdır. Azərbaycanda Naftalan neftinin öyrənilməsində Y.Q. Məmmədəliyevin, professorlar T.H. Paşayevin, S.Ə. Quliyevanın və tibb elmləri doktoru T.H. Hüseynovun böyük xidmətləri olmuşdur.
Naftalanda və regionda ilk-alternativ enerji mənbələrindən istifadə olunur. Abadlıq-quruculuq işləri çərçivəsində pilot layihə olaraq şəhərin ən böyük parklarından sayılan Qələbə parkında yerli və xarici istehsalçıların birgə məhsulu olan yeni işıqlandırma sistemi quraşdırılmışdır. Yeni işıqlandırma sistemi günəş enerjisi ilə qidalanan lampa və solar batareyalarla təchiz olunub. Gələcəkdə şəhər ərazisində bir neçə belə işıqlandırma sistemlərinin quraşdırılması nəzərdə tutulub. Alternativ enerjidən istifadə ilə həm də elektrik enerjisinə qənaət olunacaqdır. Şəhər İcra Hakimiyyətinin təşəbbüsü ilə gələcəkdə həmin işıqlanma sistemlərindən şəhərin müxtəlif yerlərində quraşdırlması nəzərdə tutulmuşdur. Şəhər əhalisi və turistlər artıq gecə saatlarında da istirahət etmək və asudə vaxtlarını səmərəli keçirmək üçün sözügedən parka üz tuta bilirlər.
Naftalanda 1994-cü ildə fəaliyyətini dayandırmış hava limanı da yerləşir. 1988-ci ilədək illik Naftalan şəhərinə turist axınını təxminən 80–84 min nəfər təşkil edirdisə, 2015-ci ildə isə onların sayı 20 minə çatıb, onlardan 4800 nəfəri xarici turistlər olub.
Naftalan nefti fenomeni
Naftalan nefti əsəb, ginekoloji, uroloji və dəri xəstəliklərinin, eləcə də qara ciyər xəstəliklərinin, oynaqların və dayaq-hərəkət aparatına aid oynaqdan kənar yumşaq toxumaların müalicəsi üçün müstəsna vasitələrdən biridir. Naftalan şəhərində yerləşən mənbələrdən çıxarılır.
Qədim rəvayətə görə Medeya adlı cadugər qadın qədim yunan eposunun qəhrəmanı arqonaft Yasona qəribə bir məlhəm bağışlamışdır. Bu məlhəm onu oddan və yanğından qoruyur, bədəninə alov təhlükəsi olmamaq xassəsi bəxş etmişdir. Qədim dövrlərdə Asiyanın müxtəlif guşələrindən, eləcə də uzaq Hindistandan Azərbaycana üz tutan minlərlə adam müxtəlif xəstəliklərdən xilas olmaq üçün buradan naftalan nefti aparır, öz vətənlərində həmin neftin köməyi ilə müalicə olunurdu. Neft tuluqları yüklənmiş dəvə karvanları buradan Şərq ölkələrinə yollanırdı.
1887-ci ildə Yeger familiyalı bir alman mühəndisi Almaniyada "Naftalan" məlhəmini istehsal etməyə başlamışdır. Bu məlhəm dünyanın bir sıra ölkələrinə ixrac edilirdi. Rus-Yapon müharibəsi dövründə yapon əsgərlərinin çantalarında içərisində naftalan məlhəmi olan kiçik qablar olurdu. Həmin qabların üzərində qısa, lakin çox ümidverici bir yazı vardı: "Kimdə bu məlhəm varsa, o heç bir yaradan qorxmasın".
Naftalan Şəhər İcra Hakimiyyətinin müraciəti əsasında Naftalan nefti və ondan alınan məhsulların rəqabət qabiliyyətliliyinin artırılması məqsədilə AZS 886:2020 "Naftalan nefti nativ. Ümumi tələblər" dövlət standartının layihəsi Azərbaycan Standartlaşdırma İnstitutu tərəfindən hazırlanmış və "Naftalan nefti və ondan alınan məhsullar"ın standartlaşdırılması üzrə Texniki Komitədə (AZSTAND/TK 29) müzakirə edilmişdir. Dövlət standartının layihəsi Naftalan Şəhər İcra Hakimiyyəti, Fövqəladə Hallar Nazirliyi, Səhiyyə Nazirliyi, Naftalan Müalicə və Sağlamlıq Mərkəzi və digər aidiyyəti qurumlar ilə razılaşdırılmaqla Azərbaycan Standartlaşdırma İnstitutu tərəfindən 13 avqust 2020-ci il tarixli Əmri ilə təsdiq edilmişdir.
Naftalan kurortu
Naftalan kurortu rəsmən 1935-ci ildən fəaliyyət göstərir. 1957-ci ilədək kurort mövsümi işləmişdir və 1957-ci ildən il boyu fəaliyyət göstərməyə başlamışdır. Çarpayı sayı ildən-ilə artan kurortda 1982-ci ildə Naftalan sanatoriya-kurort birliyi yaradılmışdır. 6 sanatoriya, kurort poliklinikasından ibarət kurort birliyində 3200 çarpayı var idi. Kurort birliyi il ərzində keçmiş Sovetlər İttifaqının respublikalarından 50–70 min xəstə qəbul edirdi. Kurortda sümük-əzələ, periferik sinir, periferik damar xəstəlikləri, dəri xəstəlikləri, ginekoloji xəstəliklər müvəffəqiyyətlə müalicə olunurdu. 1992-ci ildən 2005-ci ilədək yalnız "Çinar" sanatoriyası mövsümi olaraq xəstə qəbulu ilə məşğul olurdu. 2005-ci ilin may ayında Naftalan kurortunda ilk özəl sanatoriya – Naftalan açıldı. Mərkəz 100 nəfərlik yataq korpusundan müalicəxana və yeməkxanadan ibarətdir. Mərkəzə müraciət edənlər ilk növbədə hərtərəfli laborator və instrumental müayinədən keçirlər və xəstəliklərinə müvafiq olaraq naftalan müalicəsi və müasir fizioterapiya müalicə üsulları qəbul edirlər. Mərkəzdə xəstələrin istirahəti, qidalanması və uğurlu müalicəsi üçün lazım olan hər bir şərait mövcuddur.
Əsa muzeyi
Naftalanda dünyada tək olan Əsa muzeyi mövcuddur. Bu muzeyin eksponatları – atılmış qoltuq ağaclarıdır. Xəstələr Naftalan neftindən müalicə olunduqdan sonra sağaldığı üçün onlara qoltuq ağacları daha lazım deyildi, buna görə də onlar həmin ağacları Naftalanda qoyub gedirdilər. Muzey 1978-ci ildən fəaliyyət göstərir.
Turizm
2019-cu ildə turist sayı rekord həddə çataraq 40min nəfər təşkil etmişdir. Onlardan 12 min turist 62 ölkədən olan xarici ölkədən olan vətəndaşlardır.
2022-ci ildə şəhərə 37 min 788 turist gəlmişdir. Onlardan 7508 nəfəri dünyanın 42 ölkəsindəndir. Turistlərdən Rusiya, Qazaxıstan, Özbəkistan, İsrail, Səudiyyə Ərəbistandan olan qonaqlar üstünlük təşkil edib.
Hazırda Naftalanda 16 hotel və müalicə mərkəzi fəaliyyət göstərir
Naftalanda ilklər
Naftalan Şəhər İcra Hakimiyyətinin təşəbbüsü və "Gözəl Naftalan" Müalicə Mərkəzinin dəstəyi ilə ilk dəfə olaraq 2020-ci ildə turistlərə göstərilən xidmətin daha da yüksəldilməsi və turist məmnunluğunun artırılması məqsədilə "Naftalan 24/7" satıcısız mağaza fəaliyyətə başlayıb. Pilot layihə kimi istifadəyə verilən mağazada turistlərin daha çox ehtiyacı olan 20-dək çeşiddə tələbat malları satışa çıxarılıb. Mağazadakı məhsullar arasında Naftalan neftindən hazırlanmış diş pastaları, kremlər, yağlar, şampun, sabunlar və digər təbii tərkibli, müalicəvi əhəmiyyətli məhsullar yer alıb.
"Little Free Library"
Əsasən, Avropa və Amerika qitələrində müxtəlif yaş kateqoriyalarında böyük oxucu kütləsi qazanmış "Little Free Library" 2020-ci ildə Naftalanda oxuyucuların ixtiyarına verilibdir.
Kitabxana www.littlefreelibrary.org-un kitabxanalar reyestirinə düşərək #100833 nişanı altında fəaliyyət göstərir və ölkəmiz həmin saytın xəritəsində digər ölkələr sırasında yer alıb. Mini kitabxana günün istənilən saatında ödənişsiz fəaliyyət göstərir. Azərbaycanda ilk dəfə "Little Free Library" kitabxanasının "I Love Naftalan" adlanan bölməsi məhz kurort Naftalanda açılıbdır.
Dövlət standartı
Naftalan Şəhər İcra Hakimiyyətinin müraciəti əsasında Naftalan nefti və ondan alınan məhsulların rəqabət qabiliyyətliliyinin artırılması məqsədilə AZS 886:2020 "Naftalan nefti nativ. Ümumi tələblər" dövlət standartının layihəsi Azərbaycan Standartlaşdırma İnstitutu tərəfindən hazırlanmış və "Naftalan nefti və ondan alınan məhsullar"ın standartlaşdırılması üzrə Texniki Komitədə (AZSTAND/TK 29) müzakirə olunaraq ilk dəfə Naftalan neftinə dövlət standartı alınmışdır. 2020-ci ilin avqust ayında qəbul olunmuş standartın tətbiqi Naftalan kurortunun ölkədə rəqabət qabiliyyətliliyinin artırılmasına, yerli və xarici turistlərə göstərilən xidmət keyfiyyətinin yüksəldilməsini və tibbi turizmin inkişafını daha da stimullaşdırmağa xidmət edir.
Alternativ enerji
2020-ci ildən etibarən Naftalanda ilk dəfə alternativ enerji mənbələrindən istifadə olunur. Pilot layihə olaraq şəhərin "Qələbə" və "Nəriman Nərimanov" parklarında yerli və xarici istehsalçıların birgə məhsulu olan işıqlandırma sistemi quraşdırılmışdır. Naftalan Bələdiyyəsinin binası önündə quraşdırılmış məlumat və istiqamətverici lövhələr alternativ enerji vasitəsilə işıqlanır. Yeni işıqlandırma sistemi günəş enerjisi ilə qidalanan lampa və solar batareyalarla təchiz olunub.
İlk poçt markası
2021-ci ildə Naftalan Şəhər İcra Hakimiyyətinin müraciəti əsasında Nəqliyyat, Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyinin tabeliyində olan "Azərpoçt" MMC tərəfindən Naftalanın ilk poçt markası dövriyyəyə buraxılıb. Marka blokunun dizaynı dünya markalar kataloquna daxil edilib, dünya filatelistlərinin də böyük maraq və sevincinə səbəb olub. Buraxılış bir markadan ibarət poçt bloku şəklində beş min tirajla Belarus Respublikasında çap olunub, marka ilə yanaşı Birinci gün zərfi də hazırlanıb.
Panduslar
Şəhərin bütün prospekt və parklarında, səkilərdə hərəkət məhdudiyyəti olanların və uşaq arabalarının rahat hərəkətini təmin etmək üçün panduslar quraşdırılıb.
"Free Wifi"
2022-ci ildə Naftalan Şəhər İcra Hakimiyyəti tərəfindən həm şəhər sakinlərinin, həm də yerli və xarici turistlərin məmnunluğunu artırmaq üçün şəhərin bütün parklarında limitsiz və sürətli optik Wi-Fi ötürücülər quraşdırılıb.
Naftalan Şəhər İcra Hakimiyyəti başçıları
- Novruzov Vüqar Vahid oğlu: 04.12.2019-h/h
- İbrahimov Rövşən Hüseyn oğlu: 2018–2019
- Aslanov Natiq Musa oğlu: 2010–2018
- Musayev Musa Hazi oğlu: 2006–2010
- Sadıqov Füzuli Vali oğlu: 1994–2006
Qardaş şəhərlər
İstinadlar
- "Azərbaycan Respublikası Naftalan Şəhər İcra Hakimiyyəti". 2016-11-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-12-09.
- "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2016-03-06 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2021-02-16.
- "Əhalisi" (az.). Naftalan Şəhər İcra Hakimiyyəti. Archived from the original on 2015-10-17. İstifadə tarixi: 2015-10-17..
- "Azərbaycan Respublikasının Goranboy rayonunun və Naftalan şəhərinin inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 14 aprel 2009-cu il tarixli, 793-IIIQ saylı Qərarı". 2022-08-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-08-22.
- "Azərbaycan Respublikasının Goranboy rayonunun və Naftalan şəhərinin inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 31 may 2010-cu il tarixli, 1018-IIIQ saylı Qərarı". 22 August 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 22 August 2022.
- "Naftalanın Tarixi". 2010-01-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2012-01-14.
- "Arxivlənmiş surət". 2015-06-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-05-24.
- "Azərbaycan Əhalisi". 2012-03-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-04-18.
- "Naftalan şəhəri haqqında". 2016-03-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-10-17.
- "Azərbaycanda yeddinci beynəlxalq hava limanı olacaq". 2021-07-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-07-25.
- Гулиева С.А., Уникальная лечебная нафталановая нефть. Баку, Азербайджанское Государственное Издателсво, 1981, с. 5.
- AzərTAc. "Muzeylərimiz: Naftalandakı "Əsa muzeyi"ndən REPORTAJ" (az.). Youtube.com. 29.10.2016. 2019-12-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-10-30.
- Xəzər TV. "Naftalanın şəfa simvolu - "Əsalar müzeyi"" (az.). Youtube.com. 19.11.2016. 2022-03-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-11-21.
- "Naftalan Şəhər İcra Hakimiyyəti başçıları". 2021-03-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-01-25.
- Naftalan: Qardaşlaşmış şəhərlər [ölü keçid]
Həmçinin bax
| [[Şəkil:|32px|Naftalan]] | Naftalan şəhəri ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Naftalan Azerbaycan Respublikasinin Gence Daskesen iqtisadi rayonunda seher Azerbaycanin qerb bolgesinde Goranboy seheri yaxinliginda turistik ehemiyyetli seheri Azerbaycan Respublikasi Milli Meclisinin 14 aprel 2009 cu il tarixli 793 IIIQ sayli Qerari ile Goranboy rayonunun inzibati erazisinden 574 82 ha o cumleden Qasalti Qaraqoyunlu kend inzibati erazi dairesi terkibindeki Qasalti Qaraqoyunlu kendinin erazisinden belediyye mulkiyyetinde olan 26 4 ha ve Qasimbeyli kendinin erazisinden belediyye mulkiyyetinde olan 11 9 ha Tatarli kend inzibati erazi dairesi terkibindeki Tatarli kendinin erazisinden belediyye mulkiyyetinde olan 2 5 ha habele mese fonduna aid 534 02 ha torpaq sahesi Naftalan seherinin inzibati erazisine verilmisdir Respublika tabeli seherNaftalan40 30 24 sm e 46 49 30 s u Olke AzerbaycanTabesinde Qasalti Qaraqoyunlu Qasimbeyli Region Gence Daskesen iqtisadi rayonuBasci Vuqar NovruzovTarixi ve cografiyasiEsasi qoyulub 28 aprel 1967Sahesi 40Merkezin hundurluyu 251 mSaat qursagi UTC 4 yayda UTC 5EhalisiEhalisi 10 1 min nefer 2018 Milli terkibi azerbaycanlilarResmi dili Azerbaycan diliReqemsal identifikatorlarTelefon kodu 994 2235Poct indeksi AZ 4600Neqliyyat kodu 46DigerNaftalan gov az Vikianbarda elaqeli mediafayllar Azerbaycan Respublikasi Milli Meclisinin 31 may 2010 cu il tarixli 1018 IIIQ sayli Qerari ile Goranboy rayonunun inzibati erazisinden 489 0 ha o cumleden Tap Qaraqoyunlu kend inzibati erazi dairesi terkibindeki Tap Qaraqoyunlu kendinin erazisinden belediyye mulkiyyetinde olan 133 84 ha Tatarli kend inzibati erazi dairesi terkibindeki Tatarli kendinin erazisinden belediyye mulkiyyetinde olan 229 68 ha ve xususi mulkiyyetde olan 125 48 ha cemi 355 16 ha torpaq sahesi Naftalan seherinin inzibati erazisine verilmis Goranboy rayonunun Qasalti Qaraqoyunlu kend inzibati erazi dairesi ehate etdiyi erazi vahidleri erazisi muvafiq olaraq 1321 1 ha ve 882 7 ha teskil eden Qasalti Qaraqoyunlu ve Qasimbeyli kendleri ile birlikde Naftalan seher inzibati erazi vahidinin terkibine daxil edilmisdir Adinin etimologiyasiNaftalan adinin etimologiyasi suzulen ve ya axib geden menasini veren nafta sozundendir Midiyalilar yagi bu cur adlandirirdilar Tarixi1967 ci ile qeder Naftalan seheri Goranboy ve Yevlax rayonlarinin terkibinde qesebe kimi fealiyyet gostermisdir 1967 ci ilin 28 aprelinde Azerbaycan SSR Ali Soveti Reyaset Heyetinin 48 nomreli qerari ile Naftalana Respublika tabeli seher statusu verilmisdir Naftalan barede hele XI esrde yasamis dahi Azerbaycan sairi Nizami Gencevi Xemse eserinde yazmisdir O Naftalanin yaxinliginda yerlesen Sefi Kurd adlanan eraziden neft cixarildigini ve onun karvanlarla basqa olkelere dasindigini bildirirdi XIII esrde yasamis avropali seyyah Marko Polo da Azerbaycan erazisinden kecerken Naftalan erazisinde mualicevi yagin quyulardan cixarilaraq develer vasitesile basqa yerlere dasindigini yazmisdi 1783 cu ile kimi burada Naftalan yagi el ile qazilmis quyulardan cixarilirdi 1890 ci ilde alman muhendisi ve is adami E I Yeger Naftalanda senaye usulu ile qazma qurgusu vasitesile 250 metr derinliye qeder quyu qazaraq orada neft cixarmaga basladi Lakin cixan neftin keyfiyyeti onu heyrete getirdi Buradan cixan neftin terkibinde hec bir benzin fraksiyali yox idi ve o yanmirdi Iflasa ugramaq erefesinde olan alman muhendis is adami buradaki adamlardan dermanlarin hazirlanmasi tecrubesini oyrenerek bunun esasinda Naftalanda derman mazi istehsal eden fabrik tikir Onun istehsal etdiyi dermanlar tezlikle bir cox yerlerde taninmaga baslayir Yeger istehsal etdiyi dermanlarin sirrini gizli saxlayir ve Naftalan nefti esasinda derman istehsalini monopoliyaya yox mehz muhahaya alirdi XIX esrin sonu XX esrin evvellerinde dunyanin bir cox iri seherlerinde hemcinin Londonda Hamburqda Qahirede Tokioda Azerbaycanda istehsal olunan lakin alman mehsulu kimi tanidilan Naftalan dermani genis sekilde satilirdi Ehalisi2018 ci ilde Naftalan seherinde 10 1 min nefer ehali yasayir Ehalisinin 9000 den coxunu azerbaycanlilar teskil edir Etnik terkibi Esas meqaleler Azerbaycan ehalisinin siyahiyaalinmasi 1999 ve Azerbaycan ehalisinin siyahiyaalinmasi 2009 Naftalan seheri 1970 ci il siyahuiyaalmasi Etnik qruplar ehalinin sayi nefer Azerbaycanlilar lt 2 188 56 8 Tatarlar 40 1 0 Ruslar 1 215 31 5 Ermeniler 256 6 6 Lezgiler 14 0 4 Butun seher uzre 3 853 100 Naftalan seheri 1979 cu il siyahiyaalmasi Etnik qruplar ehalinin Sayi Nefer Azerbaycanlilar 3 245 90 6 Tatarlar 6 0 2 Ruslar 136 3 8 Ermeniler 182 5 1 Lezgiler 7 0 2 lt Butun seher uzre 3 581 100 Texniki problemlere gore qrafikler muveqqeti olaraq sondurulub Il Sayi2009 7 7002018 10 100IqtisadiyyatiNaftalan seheri 1 seher 2 kendden Qasalti Qaraqoyunlu ve Qasimbeyli ibaretdir Naftalan seherinin iqtisadiyyatinin esasini Sanatoriya Kurort infrastrukturu teskil edir Naftalan kurortu 1933 cu ilden fealiyyet gosterir Elece de 1965 ci ilde Naftalan seherinde Elmi tedqiqat laboratoriyasi yaradilmisdir Azerbaycanda Naftalan neftinin oyrenilmesinde Y Q Memmedeliyevin professorlar T H Pasayevin S E Quliyevanin ve tibb elmleri doktoru T H Huseynovun boyuk xidmetleri olmusdur Naftalanda ve regionda ilk alternativ enerji menbelerinden istifade olunur Abadliq quruculuq isleri cercivesinde pilot layihe olaraq seherin en boyuk parklarindan sayilan Qelebe parkinda yerli ve xarici istehsalcilarin birge mehsulu olan yeni isiqlandirma sistemi qurasdirilmisdir Yeni isiqlandirma sistemi gunes enerjisi ile qidalanan lampa ve solar batareyalarla techiz olunub Gelecekde seher erazisinde bir nece bele isiqlandirma sistemlerinin qurasdirilmasi nezerde tutulub Alternativ enerjiden istifade ile hem de elektrik enerjisine qenaet olunacaqdir Seher Icra Hakimiyyetinin tesebbusu ile gelecekde hemin isiqlanma sistemlerinden seherin muxtelif yerlerinde qurasdirlmasi nezerde tutulmusdur Seher ehalisi ve turistler artiq gece saatlarinda da istirahet etmek ve asude vaxtlarini semereli kecirmek ucun sozugeden parka uz tuta bilirler Naftalanda 1994 cu ilde fealiyyetini dayandirmis hava limani da yerlesir 1988 ci iledek illik Naftalan seherine turist axinini texminen 80 84 min nefer teskil edirdise 2015 ci ilde ise onlarin sayi 20 mine catib onlardan 4800 neferi xarici turistler olub Naftalan nefti fenomeniEsas meqale Naftalan nefti Naftalan nefti eseb ginekoloji uroloji ve deri xesteliklerinin elece de qara ciyer xesteliklerinin oynaqlarin ve dayaq hereket aparatina aid oynaqdan kenar yumsaq toxumalarin mualicesi ucun mustesna vasitelerden biridir Naftalan seherinde yerlesen menbelerden cixarilir Qedim revayete gore Medeya adli caduger qadin qedim yunan eposunun qehremani arqonaft Yasona qeribe bir melhem bagislamisdir Bu melhem onu oddan ve yangindan qoruyur bedenine alov tehlukesi olmamaq xassesi bexs etmisdir Qedim dovrlerde Asiyanin muxtelif guselerinden elece de uzaq Hindistandan Azerbaycana uz tutan minlerle adam muxtelif xesteliklerden xilas olmaq ucun buradan naftalan nefti aparir oz vetenlerinde hemin neftin komeyi ile mualice olunurdu Neft tuluqlari yuklenmis deve karvanlari buradan Serq olkelerine yollanirdi 1887 ci ilde Yeger familiyali bir alman muhendisi Almaniyada Naftalan melhemini istehsal etmeye baslamisdir Bu melhem dunyanin bir sira olkelerine ixrac edilirdi Rus Yapon muharibesi dovrunde yapon esgerlerinin cantalarinda icerisinde naftalan melhemi olan kicik qablar olurdu Hemin qablarin uzerinde qisa lakin cox umidverici bir yazi vardi Kimde bu melhem varsa o hec bir yaradan qorxmasin Naftalan Seher Icra Hakimiyyetinin muracieti esasinda Naftalan nefti ve ondan alinan mehsullarin reqabet qabiliyyetliliyinin artirilmasi meqsedile AZS 886 2020 Naftalan nefti nativ Umumi telebler dovlet standartinin layihesi Azerbaycan Standartlasdirma Institutu terefinden hazirlanmis ve Naftalan nefti ve ondan alinan mehsullar in standartlasdirilmasi uzre Texniki Komitede AZSTAND TK 29 muzakire edilmisdir Dovlet standartinin layihesi Naftalan Seher Icra Hakimiyyeti Fovqelade Hallar Nazirliyi Sehiyye Nazirliyi Naftalan Mualice ve Saglamliq Merkezi ve diger aidiyyeti qurumlar ile razilasdirilmaqla Azerbaycan Standartlasdirma Institutu terefinden 13 avqust 2020 ci il tarixli Emri ile tesdiq edilmisdir Naftalan kurortuGoranboy rayonunun ehatesinde yerlesen Naftalan seheri Naftalan kurortu resmen 1935 ci ilden fealiyyet gosterir 1957 ci iledek kurort movsumi islemisdir ve 1957 ci ilden il boyu fealiyyet gostermeye baslamisdir Carpayi sayi ilden ile artan kurortda 1982 ci ilde Naftalan sanatoriya kurort birliyi yaradilmisdir 6 sanatoriya kurort poliklinikasindan ibaret kurort birliyinde 3200 carpayi var idi Kurort birliyi il erzinde kecmis Sovetler Ittifaqinin respublikalarindan 50 70 min xeste qebul edirdi Kurortda sumuk ezele periferik sinir periferik damar xestelikleri deri xestelikleri ginekoloji xestelikler muveffeqiyyetle mualice olunurdu 1992 ci ilden 2005 ci iledek yalniz Cinar sanatoriyasi movsumi olaraq xeste qebulu ile mesgul olurdu 2005 ci ilin may ayinda Naftalan kurortunda ilk ozel sanatoriya Naftalan acildi Merkez 100 neferlik yataq korpusundan mualicexana ve yemekxanadan ibaretdir Merkeze muraciet edenler ilk novbede herterefli laborator ve instrumental muayineden kecirler ve xesteliklerine muvafiq olaraq naftalan mualicesi ve muasir fizioterapiya mualice usullari qebul edirler Merkezde xestelerin istiraheti qidalanmasi ve ugurlu mualicesi ucun lazim olan her bir serait movcuddur Esa muzeyiNaftalanda dunyada tek olan Esa muzeyi movcuddur Bu muzeyin eksponatlari atilmis qoltuq agaclaridir Xesteler Naftalan neftinden mualice olunduqdan sonra sagaldigi ucun onlara qoltuq agaclari daha lazim deyildi buna gore de onlar hemin agaclari Naftalanda qoyub gedirdiler Muzey 1978 ci ilden fealiyyet gosterir Turizm2019 cu ilde turist sayi rekord hedde cataraq 40min nefer teskil etmisdir Onlardan 12 min turist 62 olkeden olan xarici olkeden olan vetendaslardir 2022 ci ilde sehere 37 min 788 turist gelmisdir Onlardan 7508 neferi dunyanin 42 olkesindendir Turistlerden Rusiya Qazaxistan Ozbekistan Israil Seudiyye Erebistandan olan qonaqlar ustunluk teskil edib Hazirda Naftalanda 16 hotel ve mualice merkezi fealiyyet gosterirNaftalanda ilklerNaftalan Seher Icra Hakimiyyetinin tesebbusu ve Gozel Naftalan Mualice Merkezinin desteyi ile ilk defe olaraq 2020 ci ilde turistlere gosterilen xidmetin daha da yukseldilmesi ve turist memnunlugunun artirilmasi meqsedile Naftalan 24 7 saticisiz magaza fealiyyete baslayib Pilot layihe kimi istifadeye verilen magazada turistlerin daha cox ehtiyaci olan 20 dek cesidde telebat mallari satisa cixarilib Magazadaki mehsullar arasinda Naftalan neftinden hazirlanmis dis pastalari kremler yaglar sampun sabunlar ve diger tebii terkibli mualicevi ehemiyyetli mehsullar yer alib Little Free Library Esasen Avropa ve Amerika qitelerinde muxtelif yas kateqoriyalarinda boyuk oxucu kutlesi qazanmis Little Free Library 2020 ci ilde Naftalanda oxuyucularin ixtiyarina verilibdir Kitabxana www littlefreelibrary org un kitabxanalar reyestirine duserek 100833 nisani altinda fealiyyet gosterir ve olkemiz hemin saytin xeritesinde diger olkeler sirasinda yer alib Mini kitabxana gunun istenilen saatinda odenissiz fealiyyet gosterir Azerbaycanda ilk defe Little Free Library kitabxanasinin I Love Naftalan adlanan bolmesi mehz kurort Naftalanda acilibdir Dovlet standarti Naftalan Seher Icra Hakimiyyetinin muracieti esasinda Naftalan nefti ve ondan alinan mehsullarin reqabet qabiliyyetliliyinin artirilmasi meqsedile AZS 886 2020 Naftalan nefti nativ Umumi telebler dovlet standartinin layihesi Azerbaycan Standartlasdirma Institutu terefinden hazirlanmis ve Naftalan nefti ve ondan alinan mehsullar in standartlasdirilmasi uzre Texniki Komitede AZSTAND TK 29 muzakire olunaraq ilk defe Naftalan neftine dovlet standarti alinmisdir 2020 ci ilin avqust ayinda qebul olunmus standartin tetbiqi Naftalan kurortunun olkede reqabet qabiliyyetliliyinin artirilmasina yerli ve xarici turistlere gosterilen xidmet keyfiyyetinin yukseldilmesini ve tibbi turizmin inkisafini daha da stimullasdirmaga xidmet edir Alternativ enerji 2020 ci ilden etibaren Naftalanda ilk defe alternativ enerji menbelerinden istifade olunur Pilot layihe olaraq seherin Qelebe ve Neriman Nerimanov parklarinda yerli ve xarici istehsalcilarin birge mehsulu olan isiqlandirma sistemi qurasdirilmisdir Naftalan Belediyyesinin binasi onunde qurasdirilmis melumat ve istiqametverici lovheler alternativ enerji vasitesile isiqlanir Yeni isiqlandirma sistemi gunes enerjisi ile qidalanan lampa ve solar batareyalarla techiz olunub Ilk poct markasi 2021 ci ilde Naftalan Seher Icra Hakimiyyetinin muracieti esasinda Neqliyyat Rabite ve Yuksek Texnologiyalar Nazirliyinin tabeliyinde olan Azerpoct MMC terefinden Naftalanin ilk poct markasi dovriyyeye buraxilib Marka blokunun dizayni dunya markalar kataloquna daxil edilib dunya filatelistlerinin de boyuk maraq ve sevincine sebeb olub Buraxilis bir markadan ibaret poct bloku seklinde bes min tirajla Belarus Respublikasinda cap olunub marka ile yanasi Birinci gun zerfi de hazirlanib Panduslar Seherin butun prospekt ve parklarinda sekilerde hereket mehdudiyyeti olanlarin ve usaq arabalarinin rahat hereketini temin etmek ucun panduslar qurasdirilib Free Wifi 2022 ci ilde Naftalan Seher Icra Hakimiyyeti terefinden hem seher sakinlerinin hem de yerli ve xarici turistlerin memnunlugunu artirmaq ucun seherin butun parklarinda limitsiz ve suretli optik Wi Fi oturuculer qurasdirilib Naftalan Seher Icra Hakimiyyeti bascilariNaftalan Seher Icra HakimiyyetiNovruzov Vuqar Vahid oglu 04 12 2019 h h Ibrahimov Rovsen Huseyn oglu 2018 2019 Aslanov Natiq Musa oglu 2010 2018 Musayev Musa Hazi oglu 2006 2010 Sadiqov Fuzuli Vali oglu 1994 2006Qardas seherler Fransa Pozitano Italiya Yessentuki Rusiya PolsaIstinadlar Azerbaycan Respublikasi Naftalan Seher Icra Hakimiyyeti 2016 11 07 tarixinde Istifade tarixi 2016 12 09 Arxivlenmis suret PDF 2016 03 06 tarixinde PDF Istifade tarixi 2021 02 16 Ehalisi az Naftalan Seher Icra Hakimiyyeti Archived from the original on 2015 10 17 Istifade tarixi 2015 10 17 Azerbaycan Respublikasinin Goranboy rayonunun ve Naftalan seherinin inzibati erazi bolgusunde qismen deyisiklik edilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Milli Meclisinin 14 aprel 2009 cu il tarixli 793 IIIQ sayli Qerari 2022 08 22 tarixinde Istifade tarixi 2022 08 22 Azerbaycan Respublikasinin Goranboy rayonunun ve Naftalan seherinin inzibati erazi bolgusunde qismen deyisiklik edilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Milli Meclisinin 31 may 2010 cu il tarixli 1018 IIIQ sayli Qerari 22 August 2022 tarixinde Istifade tarixi 22 August 2022 Naftalanin Tarixi 2010 01 25 tarixinde Istifade tarixi 2012 01 14 Arxivlenmis suret 2015 06 27 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2009 05 24 Azerbaycan Ehalisi 2012 03 28 tarixinde Istifade tarixi 2013 04 18 Naftalan seheri haqqinda 2016 03 05 tarixinde Istifade tarixi 2015 10 17 Azerbaycanda yeddinci beynelxalq hava limani olacaq 2021 07 25 tarixinde Istifade tarixi 2021 07 25 Gulieva S A Unikalnaya lechebnaya naftalanovaya neft Baku Azerbajdzhanskoe Gosudarstvennoe Izdatelsvo 1981 s 5 AzerTAc Muzeylerimiz Naftalandaki Esa muzeyi nden REPORTAJ az Youtube com 29 10 2016 2019 12 17 tarixinde Istifade tarixi 2016 10 30 Xezer TV Naftalanin sefa simvolu Esalar muzeyi az Youtube com 19 11 2016 2022 03 27 tarixinde Istifade tarixi 2016 11 21 Naftalan Seher Icra Hakimiyyeti bascilari 2021 03 11 tarixinde Istifade tarixi 2021 01 25 Naftalan Qardaslasmis seherler olu kecid Hemcinin baxVikianbarda Naftalan ile elaqeli mediafayllar var Goranboy Neft Gulustan qalasi Goranboy Sekil 32px Naftalan Naftalan seheri ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin