Mantra (sanskr. मन्त्र) — əsasən sanskritcə olan dini heca və ya poeziyadır. İstifadəsi mantra ilə əlaqəli məktəb və fəlsəfəsinə görə dəyişiklik göstərir. Əsasən ruhani kanallar olaraq istifadə edilir, sözlər və yaranan titrəşmələrdən faydalanaraq şəxsin daha yüksək bir şüura çatmasına kömək edirlər. Digər məqsədləri dini mərasimlərdə bolluğa sahib olmaq, təhlükədən uzaq olmaq və ya düşmənləri uzaqlaşdırmaq üçündür. Mantralar Hindistanda Veda Hinduizmi ilə yaranıb və daha sonra Buddistlər, Siqhlər ve Caynistlər tərəfindən mənimsənilmişdir.
Etimologiya
Mantraların ümumi qəbul edilmiş bir tərifi vardır. Sanskritcə mantra- sözü (m. मन्त्रः, həm də n. मन्त्रं) man "düşünmək" (həm də manas "ağıl") və vasitə mənasındakı -tra şəkilçisindən yaranıb, hərfi mənası "fikir vasitəsi" olur. Ağlı xəyallardan və maddi istəklərdən uzaqlaşdırmağa çalışır. Mantra nəğmələrlə təkrar edilir.
Tədqiqatçılar mantraların e.ə. 1000-ci illərdən daha qədim olduğunu qəbul edirlər. Tədqiqatçı Frederik Stala görə mantralar e.ə. 1000-e.ə. 500 arasında -Orta Veda dövrü- sənət ilə elmin qarışması nəticəsində inkişaf etmişdir.
Hinduizm
Hinduizmdə mantralar (dhyana) meditasiya müddətində köməkçi olaraq istifadə edilir. Orta Veda dövrünə qədər mantralar Riq Veda, Samaveda, Yajurveda kimi Vedalarda keçən qısa və ya uzun ifadələrdən ibarətdir. Epik dövrdə isə mantralar Hinduizmin fərqli məktəblərində fərqli ehtiyacları qarşılamaq üzrə növlərə ayrılmışdır. Bijas deyə adlandırılan və hər biri bir tanrı ilə əlaqəli olan mantralar Tantrik məktəblərdə mərkəzi mövqeyə keçmişdir.
Mantra Japa
Eyni mantranın müəyyən sayda təkrarı ilə yaranan praktikadır. Bir mala, yəni hind təsbehlərində muncuq sayı 108 olduğundan əsasən 108 dəfə təkrar edilməklə birlikdə zaman yoxluğundan və ya daha sıx, müəyyən bir təsir yarada bilmək üçün 125.000 kimi təkrar rəqəmləri vardır. Zaman qısa olduqda mantralar 1, 3, 5, 10, 28 kimi rəqəmlərlə də təkrar edilə bilər. Mantra tətbiqində malanın Azərbaycam dilində 'İmamə', Sanskrit dilində 'Meru' deyilən bitiş yerinə gələndə dayanılır və Meru keçilmədən təkrar geriyə mantra təkrarı edilir. 108-lik təsbeh ya da mala çəkəndə şəhadət barmağı istifadə edilmir, baş və uzun barmaqlar təsbeh çəkilməsində istifadə edilən barmaqlardır.
Bəzi vacib mantralar
Qayatri
Bütün hindu mantraları içində ən universal olaraq qəbul edilir. İlkin (primordial) Günəşin məlumat və aydınlandırma prinsipi olarakəq təzahür edən universal Brahmanın zikridir. Riq Vedanın 2-ci kitabında 62-ci ilahinin 10-cu ayəsindən götürülüb:
- ॐ भूर्भुवस्व: | तत्सवितुर्वरेण्यम् | भर्गो देवस्य धीमहि | धियो यो न: प्रचोदयात्
- Om Bhoor Bhuvah Svah
- Tat Savitur Varenyam
- Bhargo Devasya Dhimahi
- Dhiyo Yonah Prachodayat
- Mənası
- 'İlahi Nurun zat-ı şəhanəsi üzerinə təfəkkür edək. O, idrakımızı (məlumat, aydınlanma) artırsın.'
Mahamrityuncaya mantra
Mahamrityunjaya Mantra (sanskr. महामृत्युंजय मंत्र, mahāmṛtyuṃjaya mantra "Uca ölüm fatehi mantra") digər adı Tryambakam Mantradır. Riqveda (RV 7.59.12) ve Yajurveda (TS 1.8.6.i; VS 3.60) adı keçir. Rudya ya da Şiva ilə əlaqəli bir mantradır.
Buddizm
Mantralar psixologik və enerjik təsir edən bədii, qəlibləşmiş hecalardır. Həmçinin Tibet buddizmində ruhun inkişafını təmin edən bir məqsəd olaraq qəbul edilir.
Ezoterik olmayan buddizm
Çin və Vyetnam buddizmində Şunzi imperatorunun müəllimi olan rahib Yulin tərəfindən son forması verilən on qısa mantra istifadə edilir. On mantranın yanında Uca rəhmət mantrası, Şuranqama mantra, Qəlb mantrası və nianfonun müxtəlif formaları məqamlı şəkildə deyilir.
Sinqon buddizmi
Qabaqcıl buddistlərdən rahib Kukai (774-835) buddist ayini dilini dharani və mantra kimi iki forma olaraq analiz edən ümumi bir teoriya ortaya qoydu. Mantra ezoterik buddist tətbiqi ilə adlandırılıb sərhədləndirilərkən dharani ezoterik və ekzoterik ayində yer alır. Sinqon termini (həqiqi söz) mantra termini üçün istifadə edilən çin dilində chen yen termininin yaponca səsləndirməsidir.
Dharani termini sanskritcə tutmaq, davam etdirmək mənalarına gələn dh.r kökündən yaranıb. Ryuici Abe sözü bir sutranın bölümü və ya bir parçasının mənasını ehtiva edən xatırladıcı bir vasitə olaraq başa düşüldüyünü irəli atmışdır. Dharanilərin fəlakətlərdən qoruduğu qəbul edilir.
Mantra termini isə düşünmek mənasınl verən man ilə hərəkət yönəlimli tra əlavəsindən ibarətdir. Buna görə mantra şəxsin düşüncələrini dəyişdirmək üçün istifadə edilən linqvistik bir məqsəd ola bilir. Mantralar eyni zamanda zənginlik, uzun ömür və düşmənlərin yox edilməsini təmin edən cadu aləti kimi də istifadə edilib. Gündəlik həyatda bəzi mantraların bəzi vəziyyətlərdə dəyişkən olmayan - sabit karma və ya həll üçün ortaya çıxa biləcək başqa yollar səbəbi ilə təsir göstərməyə biləcəkləri düşünülür.
Dharani və mantra arasında ayrım etmək çətindir. Bütün mantraların dharani olduqları, amma bütün dharanilerin mantra olmadıqlarını deyə bilərik. Mantralar daha qısa ifadələr ola-ola hər ikisi də bir mənası olmayan Om və ya Hu.m kimi səs hissələri ola bilir.
Bəzi mantralar
Om Mani Padme Hum
Om mani padme hum budisstlərin istifadə etdiyi sanksritcə bir mantradır. Tibetdə "Kral Lha Thathari Nyantsen"in suveren olduğu 5-ci əsrdə ortaya çıxıb. Tibet buddizmində ən qədim, lakin hal-hazırda da çox istifadə edilən bir mantradır.
“Om” müəyyən bir mənası olmayan bir hecadır, fəqət Hinduizmdə müstəqil bir mantra olduğu için çox sevilir. "Manipadme"nin mənası “Şanagüllədəki ləl-cəvahirat” olaraq səhv verilir. Doğrusu “dəyərli şanagüllə” olur. Hindistanda "mani və padma"nın birləşməsindən yaranan səs dişi şəxs adı yerinə istifadə edilir. Mantranın son hecası “Hum” günahlardan təmizlənmə olaraq tərcümə edilir.
Yeddi hecadan yaranan bu mantra Tibet Buddizmində hisslərin, davranışların ifadəsidir. Əzbərdən oxumaqla müəkəmməllik gerçəkləşir, yeniden doğum tsiklindən ayrılır və Nirvanaya çatılır. Müxtəlif mantraların heç biri Mani mantrasından üstün ola bilməz. “Om” bilinen və istifadə edilən ən qədim ifadədir və meditasiya edərkən deyilir. “Hum” kainatın yox olmağı ilə əlaqəli bir hecadır. “Mani” daş ya da ləl-cəvahirat mənasını verir. Tibet Buddizmində kişilər üçün cinsi bir simvol olaraq da başa düşülür. “Padme” isə dişilərin saflığını ifadə edən Şanagüllə çiçəyi mənasını verir. Bu hecaların birlikdə oxunması ilə yaranan “Om Mani Padme Hum” ağrılardan qurtulmağa, ruhun rahatlamağına yarayan bir mantradır. Yuxarıda bəhs edilən dişilik ifadəsi bir çox Buddist mədəniyyətində tanrıça üçün istifadə edilir. Tamamilə mədəni bir faktdır və bir çox Lamaizmdə (Tibet buddizmində) usta hikmətlilər də istifadə edir.
Həmçinin mantra deviz mənasına da gəlir.
Daosizm
Daosizmdə Dafan inyu ulianq in (大梵隱語無量音) və Tibet Buddizmində Om (唵) kimi mantralar istifadə edilir.
Tək tanrılı dinlərdə mantra
İbrahimi dinlərə aid olan üç monoteistik dində (İudaizm, Xristianlıq və İslam) və tək tanrılı olan, amma İbrahimi olmayan Zərdüştilikdə Şərq və Uzaq Şərq ruhani adət-ənənələrindəki mantralara oxşayan qısa və ya uzun dini ifadələr, dini mətnlərdən alınma parçalar istifadə edilir. Hər nə qədər də bu ifadələr şərq dillərindəki mantra deyə adlandırılmamış olsalar da, vəzifələri mantraların vəzifələri ilə birə-bir eynidir. Orta Şərq bölgəsində yaranan üç monoteistik din və Zerdüştilikdə istifadə edilən mantraya bənzəyən dua formulları eyni mantralarda olduğu kimi müdrikliyə çatmaq və ya sağlamlıq, dinclik, düşmənlərin yox edilməsi kimi məqsədlərlə də işlədilirlər.
İudazim
İudaist mistik ənənəsi Kabbalada tanrının adları mantra olaraq istifadə edilir. Tanrının üç hərfdən yaranan 72 adının birinin ayrı bir titrəşmə səviyyəsi ilə təsir etdiyinə inanılır. Sağlamlıq, qorunma, bərəkət, xoşbəxtlik və s. yaratmaq üçün adlar istifadə edilir. Musanın dahi sözləri istifadə edilərək Qırmızı dənizin yarıldığına inanılır.
Xristianlıq
Xristianlıqda Məsih duası və ya Xilaskar İsa duası mantra olaraq istifadə edilir. İsa duası (yun. Η Προσευχή του Ιησού, i prosefchí tou iisoú; süry. ܨܠܘܬܐ ܕܝܫܘܥ , Slotho d-Yeshu') və ya "Dua" (yun. Η Ευχή, i efchí̱ – hərfi mənasl "Dilək") Şərqi pravoslavlığı və Şərqi pravoslav kilsələrində istifadə edilən bir duadır.
“ | Κύριε ησοῦΧριστέ, Υἱὲ τοῦΘεο, λέησόν με τὸν μαρτωλόν. | ” |
“ | ܡܪܝ ܝܫܘܥ ܡܫܝܚܐ ܒܪܗ ܕܐܠܘܐ ܪܚܡ ܥܠܝ ܚܛܝܐ. | ” |
Mənası:
"Tanrının oğlu Rəbb Məsih İsa, mən günahkara mərhəmət et"
Pravoslavlarda İsihazm (q.yun. συχάζω, hesychazo - sükutu qorumaq) adlanan mistik ənənədə ruhani məşqin tamamlayıcı hissəsi olaraq istifadə edilir. İsihazm ənənəsinin mənəvi öndərləri Qəlb duasında (Καρδιακή Προσευχή) deyilən bu duayı mənəvi şüur mənasını verən qəlbin (kardia) açılması üçün bir metod olaraq istifadə ediliblər. Qəlb duası Əhdi-Cədiddə (İncil) davamlı dua olaraq adlandırılıb. Müqəddəs Münzəvi Feofan İsa duasını tərkibindəki İsanın müqəddəs adı səbəbinilə digər dualardan daha güclü görüb.
İslam
İslamın sufizm adlanan mistik tərəfində müxtəlif dua və tanrı səviyyəsində müqəddəs adlar seyri-süluk adlanan ruhani yüksək şüura çatma yolunda anmaq, təkrarlanmaq mənasına gələn formasıyla tez-tez istifadə edilmişdir. Yaradıcının adı, Allah sözü və ya 99 ad (Əsmayi-Hüsna) və ya La ilahə illəllah (Allahdan başqa tanrı yoxdur) ən sıx istifadə edilən dini ifadələrdir. Sufizmin sistemləşməsi, qürumlaşması mənasına gələn təriqətlərdə istifadə edilən zikr formaları mürid ya da salik adlanan bağlıların ruhani vəziyyətlərinə, qurucuların yanaşmalarına uyğun olaraq fərqliliklər göstərir. Məsələn, bəzi təriqətlərdə Kəlmeyi-Tövhid adlanan La ilahə illəllah cümləsi ilə şəxsin tətbiqə başlamağı tələb olunarkən, bəzi təriqətlərdə də birbaşa Allah sözü ilə zikrə başlanır. Ancaq hər bir vəziyyətdə şəxsin ruhani bir rəhbər olmadan zikrə başalamamağına, əks vəziyyətlərdə qabağı alına bilməyəcək ruhani qalmaqal və ya təhlükələrə məruz qala bilinəcəyinə inanılır.
İstinadlar
- Harvey Alper (1989), Understanding Mantras, , State University of New York, page 3-7
- an Gonda (1963), The Indian Mantra, Oriens, Vol. 16, pages 244-297
- Frits Staal (1996), Rituals and Mantras, Rules without meaning, , Motilal Banarsidass
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mantra sanskr मन त र esasen sanskritce olan dini heca ve ya poeziyadir Istifadesi mantra ile elaqeli mekteb ve felsefesine gore deyisiklik gosterir Esasen ruhani kanallar olaraq istifade edilir sozler ve yaranan titresmelerden faydalanaraq sexsin daha yuksek bir suura catmasina komek edirler Diger meqsedleri dini merasimlerde bolluga sahib olmaq tehlukeden uzaq olmaq ve ya dusmenleri uzaqlasdirmaq ucundur Mantralar Hindistanda Veda Hinduizmi ile yaranib ve daha sonra Buddistler Siqhler ve Caynistler terefinden menimsenilmisdir Tibetde bir cox Buddist mantralari ibadet niyyeti ile qayalara oyurlar EtimologiyaMantralarin umumi qebul edilmis bir terifi vardir Sanskritce mantra sozu m मन त र hem de n मन त र man dusunmek hem de manas agil ve vasite menasindaki tra sekilcisinden yaranib herfi menasi fikir vasitesi olur Agli xeyallardan ve maddi isteklerden uzaqlasdirmaga calisir Mantra negmelerle tekrar edilir Tedqiqatcilar mantralarin e e 1000 ci illerden daha qedim oldugunu qebul edirler Tedqiqatci Frederik Stala gore mantralar e e 1000 e e 500 arasinda Orta Veda dovru senet ile elmin qarismasi neticesinde inkisaf etmisdir HinduizmHinduizmde mantralar dhyana meditasiya muddetinde komekci olaraq istifade edilir Orta Veda dovrune qeder mantralar Riq Veda Samaveda Yajurveda kimi Vedalarda kecen qisa ve ya uzun ifadelerden ibaretdir Epik dovrde ise mantralar Hinduizmin ferqli mekteblerinde ferqli ehtiyaclari qarsilamaq uzre novlere ayrilmisdir Bijas deye adlandirilan ve her biri bir tanri ile elaqeli olan mantralar Tantrik mekteblerde merkezi movqeye kecmisdir Mantra Japa Eyni mantranin mueyyen sayda tekrari ile yaranan praktikadir Bir mala yeni hind tesbehlerinde muncuq sayi 108 oldugundan esasen 108 defe tekrar edilmekle birlikde zaman yoxlugundan ve ya daha six mueyyen bir tesir yarada bilmek ucun 125 000 kimi tekrar reqemleri vardir Zaman qisa olduqda mantralar 1 3 5 10 28 kimi reqemlerle de tekrar edile biler Mantra tetbiqinde malanin Azerbaycam dilinde Imame Sanskrit dilinde Meru deyilen bitis yerine gelende dayanilir ve Meru kecilmeden tekrar geriye mantra tekrari edilir 108 lik tesbeh ya da mala cekende sehadet barmagi istifade edilmir bas ve uzun barmaqlar tesbeh cekilmesinde istifade edilen barmaqlardir Bezi vacib mantralar Qayatri Butun hindu mantralari icinde en universal olaraq qebul edilir Ilkin primordial Gunesin melumat ve aydinlandirma prinsipi olarakeq tezahur eden universal Brahmanin zikridir Riq Vedanin 2 ci kitabinda 62 ci ilahinin 10 cu ayesinden goturulub ॐ भ र भ वस व तत सव त र वर ण यम भर ग द वस य ध मह ध य य न प रच दय त Om Bhoor Bhuvah Svah Tat Savitur Varenyam Bhargo Devasya Dhimahi Dhiyo Yonah Prachodayat Menasi Ilahi Nurun zat i sehanesi uzerine tefekkur edek O idrakimizi melumat aydinlanma artirsin dd Mahamrityuncaya mantra Mahamrityunjaya Mantra sanskr मह म त य जय म त र mahamṛtyuṃjaya mantra Uca olum fatehi mantra diger adi Tryambakam Mantradir Riqveda RV 7 59 12 ve Yajurveda TS 1 8 6 i VS 3 60 adi kecir Rudya ya da Siva ile elaqeli bir mantradir BuddizmMantralar psixologik ve enerjik tesir eden bedii qeliblesmis hecalardir Hemcinin Tibet buddizminde ruhun inkisafini temin eden bir meqsed olaraq qebul edilir Ezoterik olmayan buddizm Cin ve Vyetnam buddizminde Sunzi imperatorunun muellimi olan rahib Yulin terefinden son formasi verilen on qisa mantra istifade edilir On mantranin yaninda Uca rehmet mantrasi Suranqama mantra Qelb mantrasi ve nianfonun muxtelif formalari meqamli sekilde deyilir Sinqon buddizmi Qabaqcil buddistlerden rahib Kukai 774 835 buddist ayini dilini dharani ve mantra kimi iki forma olaraq analiz eden umumi bir teoriya ortaya qoydu Mantra ezoterik buddist tetbiqi ile adlandirilib serhedlendirilerken dharani ezoterik ve ekzoterik ayinde yer alir Sinqon termini heqiqi soz mantra termini ucun istifade edilen cin dilinde chen yen termininin yaponca seslendirmesidir Dharani termini sanskritce tutmaq davam etdirmek menalarina gelen dh r kokunden yaranib Ryuici Abe sozu bir sutranin bolumu ve ya bir parcasinin menasini ehtiva eden xatirladici bir vasite olaraq basa dusulduyunu ireli atmisdir Dharanilerin felaketlerden qorudugu qebul edilir Mantra termini ise dusunmek menasinl veren man ile hereket yonelimli tra elavesinden ibaretdir Buna gore mantra sexsin dusuncelerini deyisdirmek ucun istifade edilen linqvistik bir meqsed ola bilir Mantralar eyni zamanda zenginlik uzun omur ve dusmenlerin yox edilmesini temin eden cadu aleti kimi de istifade edilib Gundelik heyatda bezi mantralarin bezi veziyyetlerde deyisken olmayan sabit karma ve ya hell ucun ortaya cixa bilecek basqa yollar sebebi ile tesir gostermeye bilecekleri dusunulur Dharani ve mantra arasinda ayrim etmek cetindir Butun mantralarin dharani olduqlari amma butun dharanilerin mantra olmadiqlarini deye bilerik Mantralar daha qisa ifadeler ola ola her ikisi de bir menasi olmayan Om ve ya Hu m kimi ses hisseleri ola bilir Bezi mantralar Om Mani Padme Hum Om mani padme hum budisstlerin istifade etdiyi sanksritce bir mantradir Tibetde Kral Lha Thathari Nyantsen in suveren oldugu 5 ci esrde ortaya cixib Tibet buddizminde en qedim lakin hal hazirda da cox istifade edilen bir mantradir Om mueyyen bir menasi olmayan bir hecadir feqet Hinduizmde musteqil bir mantra oldugu icin cox sevilir Manipadme nin menasi Sanagulledeki lel cevahirat olaraq sehv verilir Dogrusu deyerli sanagulle olur Hindistanda mani ve padma nin birlesmesinden yaranan ses disi sexs adi yerine istifade edilir Mantranin son hecasi Hum gunahlardan temizlenme olaraq tercume edilir Yeddi hecadan yaranan bu mantra Tibet Buddizminde hisslerin davranislarin ifadesidir Ezberden oxumaqla muekemmellik gerceklesir yeniden dogum tsiklinden ayrilir ve Nirvanaya catilir Muxtelif mantralarin hec biri Mani mantrasindan ustun ola bilmez Om bilinen ve istifade edilen en qedim ifadedir ve meditasiya ederken deyilir Hum kainatin yox olmagi ile elaqeli bir hecadir Mani das ya da lel cevahirat menasini verir Tibet Buddizminde kisiler ucun cinsi bir simvol olaraq da basa dusulur Padme ise disilerin safligini ifade eden Sanagulle ciceyi menasini verir Bu hecalarin birlikde oxunmasi ile yaranan Om Mani Padme Hum agrilardan qurtulmaga ruhun rahatlamagina yarayan bir mantradir Yuxarida behs edilen disilik ifadesi bir cox Buddist medeniyyetinde tanrica ucun istifade edilir Tamamile medeni bir faktdir ve bir cox Lamaizmde Tibet buddizminde usta hikmetliler de istifade edir Hemcinin mantra deviz menasina da gelir DaosizmDaosizmde Dafan inyu ulianq in 大梵隱語無量音 ve Tibet Buddizminde Om 唵 kimi mantralar istifade edilir Tek tanrili dinlerde mantraIbrahimi dinlere aid olan uc monoteistik dinde Iudaizm Xristianliq ve Islam ve tek tanrili olan amma Ibrahimi olmayan Zerdustilikde Serq ve Uzaq Serq ruhani adet enenelerindeki mantralara oxsayan qisa ve ya uzun dini ifadeler dini metnlerden alinma parcalar istifade edilir Her ne qeder de bu ifadeler serq dillerindeki mantra deye adlandirilmamis olsalar da vezifeleri mantralarin vezifeleri ile bire bir eynidir Orta Serq bolgesinde yaranan uc monoteistik din ve Zerdustilikde istifade edilen mantraya benzeyen dua formullari eyni mantralarda oldugu kimi mudrikliye catmaq ve ya saglamliq dinclik dusmenlerin yox edilmesi kimi meqsedlerle de isledilirler IudazimIudaist mistik enenesi Kabbalada tanrinin adlari mantra olaraq istifade edilir Tanrinin uc herfden yaranan 72 adinin birinin ayri bir titresme seviyyesi ile tesir etdiyine inanilir Saglamliq qorunma bereket xosbextlik ve s yaratmaq ucun adlar istifade edilir Musanin dahi sozleri istifade edilerek Qirmizi denizin yarildigina inanilir XristianliqXristianliqda Mesih duasi ve ya Xilaskar Isa duasi mantra olaraq istifade edilir Isa duasi yun H Proseyxh toy Ihsoy i prosefchi tou iisou sury ܨܠܘܬܐ ܕܝܫܘܥ Slotho d Yeshu ve ya Dua yun H Eyxh i efchi herfi menasl Dilek Serqi pravoslavligi ve Serqi pravoslav kilselerinde istifade edilen bir duadir Kyrie hsoῦXriste Yἱὲ toῦ8eo lehson me tὸn martwlon ܡܪܝ ܝܫܘܥ ܡܫܝܚܐ ܒܪܗ ܕܐܠܘܐ ܪܚܡ ܥܠܝ ܚܛܝܐ Menasi Tanrinin oglu Rebb Mesih Isa men gunahkara merhemet et Pravoslavlarda Isihazm q yun syxazw hesychazo sukutu qorumaq adlanan mistik enenede ruhani mesqin tamamlayici hissesi olaraq istifade edilir Isihazm enenesinin menevi onderleri Qelb duasinda Kardiakh Proseyxh deyilen bu duayi menevi suur menasini veren qelbin kardia acilmasi ucun bir metod olaraq istifade edilibler Qelb duasi Ehdi Cedidde Incil davamli dua olaraq adlandirilib Muqeddes Munzevi Feofan Isa duasini terkibindeki Isanin muqeddes adi sebebinile diger dualardan daha guclu gorub IslamIslamin sufizm adlanan mistik terefinde muxtelif dua ve tanri seviyyesinde muqeddes adlar seyri suluk adlanan ruhani yuksek suura catma yolunda anmaq tekrarlanmaq menasina gelen formasiyla tez tez istifade edilmisdir Yaradicinin adi Allah sozu ve ya 99 ad Esmayi Husna ve ya La ilahe illellah Allahdan basqa tanri yoxdur en six istifade edilen dini ifadelerdir Sufizmin sistemlesmesi qurumlasmasi menasina gelen teriqetlerde istifade edilen zikr formalari murid ya da salik adlanan baglilarin ruhani veziyyetlerine qurucularin yanasmalarina uygun olaraq ferqlilikler gosterir Meselen bezi teriqetlerde Kelmeyi Tovhid adlanan La ilahe illellah cumlesi ile sexsin tetbiqe baslamagi teleb olunarken bezi teriqetlerde de birbasa Allah sozu ile zikre baslanir Ancaq her bir veziyyetde sexsin ruhani bir rehber olmadan zikre basalamamagina eks veziyyetlerde qabagi alina bilmeyecek ruhani qalmaqal ve ya tehlukelere meruz qala bilineceyine inanilir IstinadlarHarvey Alper 1989 Understanding Mantras ISBN 81 208 0746 4 State University of New York page 3 7 an Gonda 1963 The Indian Mantra Oriens Vol 16 pages 244 297 Frits Staal 1996 Rituals and Mantras Rules without meaning ISBN 978 8120814127 Motilal BanarsidassXarici kecidler